Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, uit een nieuw rapport van het Europees Milieuagentschap blijkt dat er in Europa meer dan 400.000 mensen vroegtijdig sterven ten gevolge van luchtverontreiniging. In België zouden dat er 9000 zijn. Ik veronderstel dat u het ermee eens bent dat elk vroegtijdig overlijden ten gevolge van luchtverontreiniging er één te veel is.
Vandaag werden de resultaten van de invoering van de lage-emissiezones (LEZ’s) in Antwerpen en Gent gepresenteerd. De luchtkwaliteit in die twee steden is sterk verbeterd. Het wagenpark is schoner in de LEZ’s maar ook daarbuiten. Dat is heel positief. De sociaal kwetsbaren profiteren het meest van die maatregel en hebben het meest gezondheidswinst. Diezelfde mensen hebben ook het meest financiële impact van de invoering van de LEZ’s.
Het is dan ook zeer belangrijk dat er sociaal begeleidende maatregelen worden genomen om die zone in te voeren. Dat heeft Antwerpen niet maar Gent wel gedaan. Daar heeft Vlaanderen altijd voor gepleit. In Gent is dat een echt succes, met een slooppremie en mobiliteitsbudget. We hopen natuurlijk dat die positieve resultaten een voorbeeld kunnen zijn voor andere steden.
Minister, zult u die resultaten van het onderzoek en meer bepaald de nood aan en de vraag naar bijkomende sociale maatregelen, verder evalueren en invoeren? Hopelijk kan de luchtkwaliteit in Vlaanderen in haar algemeenheid ten gevolge van die aangepaste maatregelen verbeteren. Hoe en wanneer mogen we daarin we stappen verwachten?
Minister Demir heeft het woord.
Voorzitter, mevrouw Schauvliege, we zijn het er allemaal over eens: de luchtkwaliteit moet verbeterd worden. Dat is belangrijk voor de volksgezondheid en de leefbaarheid. We hebben een luchtbeleidsplan met heel wat acties, die we aan het uitvoeren zijn. Volgend jaar in juni verwacht ik een eerste voortgangsrapport met telkens de monitoring: Zijn er bijkomende maatregelen nodig, Hoever staan we? Ik wil zeker het voortgangsrapport afwachten.
Rond de LEZ’s hebben we afgesproken dat er een evaluatie komt door het Departement Omgeving. Die evaluatie is klaar. Het zou mij verbazen mocht daaruit blijken dat de luchtkwaliteit in die zones achteruitgaan, dat zou heel raar zijn. Op zich zit dat goed. De evaluatie zegt ook dat onze regio als een van de beste scoort binnen Europa. We moeten dat in de commissie bespreken om te zien wat we verder gaan doen. Ik heb de evaluatie aan de commissie beloofd.
U verwees naar de stikstofuitstoot. Eén cijfer is belangrijk daarbij. Als we de helft van de nucleaire capaciteit vervangen door gascentrales komt er 1,7 miljoen kilogram extra NOx bij.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, dank u wel voor het antwoord dat u dit verder zult bekijken. U verwijst naar het luchtbeleidsplan. Ik wil u toch nog eens attenderen op de rechtszaak die Greenpeace in 2017 heeft aangespannen om de doelstellingen die Europa voorlegt, te halen. Vlaanderen is tot tweemaal toe al veroordeeld en er hangt een dwangsom boven het hoofd van 1000 euro per dag als we geen extra maatregelen zullen nemen. Het gaat om de maatregelen die Greenpeace vraagt. Welke maatregelen zou u nemen om die luchtkwaliteit sterk te verbeteren?
We hebben hier vandaag de uitrol en de verfijning van de LEZ’s gezien. Dat zal zeker nodig zijn om de luchtkwaliteit te verbeteren en de Europese normen te halen. Welke maatregelen zult u nog nemen om die versnelde uitrol te bewerkstelligen? Bent u volgens de eis van de rechtbank van plan om een ambitieuzer luchtbeleidsplan op tafel te leggen?
De heer Van Rompuy heeft het woord.
In het kader van die rechtszaak is het wel belangrijk om te zeggen dat de Vlaamse overheid daartegen in beroep is gegaan. Er is het luchtbeleidsplan 2030, goedgekeurd in april 2019. De Europese Commissie heeft dat onderzocht. Ze bepaalt de doelstellingen en heeft in haar rapport gezegd: als jullie deze maatregelen stipt uitvoeren, dan zouden jullie normaal de doelstellingen moeten bereiken. Minister, ik denk dat het belangrijk is dat we dat luchtbeleidsplan ernstig nemen, dat we het ook stipt uitvoeren en op die manier de doelstellingen die Europa ons stelt en die we ook onszelf stellen, kunnen waarmaken.
De heer Vandaele heeft het woord.
Het probleem van de luchtvervuiling is natuurlijk belangrijk en de impact op de volksgezondheid is ook al jarenlang wetenschappelijk gedocumenteerd. Sommige parameters laten wel degelijk een verbetering zien door de jaren heen, maar u hebt natuurlijk gelijk, collega Schauvliege, dat we er nog niet zijn. Ik denk dat we de minister toch een klein beetje tijd moeten geven. Inderdaad, het luchtbeleidsplan is van oktober 2019 en de evaluatie in het vooruitzicht is in juni 2021. Dus van ons krijgt de minister in elk geval nog een beetje tijd. Een beetje, minister.
De heer Keulen heeft het woord.
Minister, ik denk dat de globale vaststelling belangrijk is dat de luchtkwaliteit in gunstige richting evolueert. Dat is een belangrijk beeld. Dat gaat zowat in tegen indrukken die mensen spontaan hebben. Met de luchtkwaliteit gaat het de goede kant uit. Het kan altijd beter: ‘plus est en vous, plus est en nous’. Dus dat is een zware verantwoordelijkheid in een dichtbevolkte regio met een industriële traditie. U komt daar ook uzelf tegen, want die industrie staat dan ook weer voor welvaart en jobs.
Wat betreft de productie van fijn stof en stikstofdioxide zitten we in de goede richting. Wat ozon betreft boeren we achteruit. Dat heeft dan ook meer te maken met de opwarming van de aarde en met de hittegolven van de afgelopen zomers. De vraag is alleen: ga je inderdaad wachten en evalueren of heb je al een aantal nieuwe beleidsacties op het programma staan? Want luchtkwaliteit staat uiteraard ook voor gezondheid, en dat staat ook voor het imago van een regio.
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Heel kort. Minister, we hebben het over buitenlucht, maar ook onze binnenlucht is een probleem. Als we in tijden van corona ventilatie als een van de vijf gouden tips naar voren schuiven, dan zou ik ook een oproep willen doen om ook in onze publieke gebouwen te investeren in betere binnenlucht, in het meten van de kwaliteit van die binnenlucht en in ventilatiesystemen. De Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) biedt dat ook aan en biedt perspectief. Het kan ook in de relance helpen om die investeringen te doen en zo de buiten- en de binnenlucht in Vlaanderen te verbeteren.
Minister Demir heeft het woord.
Het klopt dat de luchtkwaliteit in Vlaanderen vooruitgaat. Ik denk dat we dit moeten onderstrepen. Het luchtbeleidsplan is nog niet zo lang geleden goedgekeurd. Ik denk dat we een jaar verder zijn. Ik heb gezegd dat er in juni 2021 een eerste voortgangsrapport komt. Dat betekent dat we aanklampend werken en daar echt op zitten. Het is dan ook belangrijk. Vlaanderen ligt midden in Europa en is een welvarende regio. Dat we ook op het vlak van de luchtkwaliteit vooruitgang moeten boeken, is de evidentie zelf. In juni 2021 komt er een voortgangsrapport met cijfers en een stand van zaken. Vervolgens zal ik naar de Vlaamse Regering stappen, want heel wat ministers zijn hier met hun maatregelen natuurlijk bij betrokken. Het is volgens mij verstandig dan te beslissen waar we nog wat meer moeten doen.
Wat de uitvoering van het luchtbeleidsplan betreft, is een hele reeks maatregelen al in uitvoering. Ik denk dan aan de green deal voor de houtkachels, de verkeersfiscaliteit, de emissiefraude en de voertuignormering. In juni 2021 volgt het eerste voortgangsrapport. Dat is het moment om al dan niet bij te sturen. Ik vind het goed dat ik het op deze manier aanpak en dit niet tot in 2023 of 2024, het einde van de legislatuur, laat liggen. Als we dan niet voldoende vooruitgang hebben geboekt, denk ik dat geen enkele Vlaamse volksvertegenwoordiger zal zeggen dat we niets zullen doen. Dat ligt niet in mijn aard. Als het rapport er is en als het niet goed genoeg gaat, zullen we de nodige maatregelen moeten nemen.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, laten we duidelijk zijn. Investeringen in een goede luchtkwaliteit zijn investeringen in de gezondheid en de productiviteit van alle Vlamingen. U hebt gezegd dat we vooruitgaan en dat klopt, maar we zijn er absoluut nog niet.
We hebben vandaag goed nieuws gekregen. De LEZ’s in Antwerpen en Gent zijn positief geëvalueerd. Het heeft heel wat politieke moed gekost dit in te voeren, maar de resultaten zijn bemoedigend. De keuze van de stad Gent om sterk op sociale begeleidende maatregelen in te zetten, is zeer goed geweest. Dat zou meer moeten gebeuren, want als we geen maatregelen nemen, nemen we de meest asociale maatregel. Het zijn natuurlijk de meest kwetsbaren die het meest last hebben van de slechte luchtkwaliteit.
Indien u van plan bent het kaderdecreet inzake de LEZ’s verder te verfijnen en ervoor te zorgen dat dit in andere stedelijke gebieden kan worden uitgerold, vindt u in ons zeker en vast een bondgenoot, want dat leidt de goede kant uit.
De actuele vraag is afgehandeld.