Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Maertens heeft het woord.
Minister, we hadden het vorige week al over de staking bij De Lijn die vrijdag laatstleden heeft plaatsgevonden. We hebben toen gezegd dat het eigenlijk onverantwoord was in tijden van crisis, in tijden van een gezondheidscrisis, om mensen in de bus op elkaar te stapelen als sardienen in een blik. Dat is ook zo gebleken. Er zijn voldoende beelden opgedoken en voldoende getuigenissen van een bijzonder grote drukte, zeker in steden. Overvolle bussen, mensen op elkaar geplakt, veel te veel volk dicht bijeen: dat, collega's, is iets wat we vandaag echt niet willen zien.
Dan vraag je je af hoe dit kan. Hoe kan het in godsnaam dat mensen op elkaar gestapeld zijn in bussen of trams van De Lijn. Is er dan te weinig controle van de vervoermaatschappij? Is er te weinig inzet en controle door politie?
Minister, bent u van mening dat De Lijn voldoende initiatief nam vooraf en ook tijdens de stakingsdag om coronaonveilige situaties, zoals we die hebben gezien, te vermijden?
Minister Peeters heeft het woord.
Mijnheer Maertens, ik dank u voor uw vraag. In deze coronacrisis staat veiligheid sowieso centraal: veiligheid van de reiziger, veiligheid van de personeelsleden bij de openbaarvervoersmaatschappij, kortom de veiligheid van iedereen. Als u mij specifiek vraagt of De Lijn en haar exploitanten – want die verzorgen heel wat ritten – voldoende maatregelen hebben genomen, dan zegt men mij duidelijk ‘ja’. Men heeft voldoende maatregelen genomen.
Men had inderdaad misschien beter nog maar eens de vraag kunnen stellen of het verantwoord is om te staken tijdens deze pandemie. Ik denk dat deze vraag hier veel meer aan de orde is. Ik denk dat iedereen ervan overtuigd is dat dit helemaal niet het geval is, dat men dit had moeten kunnen voorkomen.
Inzake de veiligheid weet ik inmiddels van De Lijn dat ruim 55 procent is blijven rijden, en gelukkig opnieuw dankzij onze exploitanten, de pachters, die heel wat ritten voor hun rekening hebben genomen. Gelukkig zijn ook de versterkte ritten, waarop we volop inzetten om te zorgen voor meer veiligheid voor de reizigers, blijven rijden.
Al de chauffeurs van De Lijn zijn blijven rijden, maar ook de chauffeurs van de pachters, de chauffeurs van de versterkte ritten, ze kennen allemaal de veiligheidsregels. Daar hebben ze allemaal de onderrichtingen voor gekeken. De veiligheidsmaatregelen die we al geruime tijd kennen, zijn: mondmaskers dragen, voldoende hygiëne, desinfecteren, bestuurderspost afsluiten, zorgen voor voldoende verluchting enzovoort. Ze kennen al die maatregelen en ze hebben die ook continu toegepast.
Helaas heb ik ook enkele beelden gezien van overvolle bussen. Ik heb opnieuw gevraagd om dit door te geven zodat we nog meer kunnen inzetten op die versterkte ritten.
Minister, u hebt 100 procent gelijk. Het is totaal onverantwoord en onverantwoordelijk om in tijden van gezondheidscrisis te zorgen voor een verminderde capaciteit en te zorgen voor overvolle bussen waar mensen echt op elkaar gestapeld staan. Dat kan echt niet de bedoeling zijn.
Nogmaals, ik veroordeel de staking niet omdat ik stakingen op zich zou veroordelen, maar in deze tijden zou een ander gedrag toch veel beter geweest zijn.
Minister, de vakorganisaties zegden ook dat de privéaanbieders van bussen niet in contact staan met de dispatching van De Lijn, en dat dat voor veiligheidsproblemen zorgt. Klopt dat? Moeten we in coronatijden, die helaas wellicht nog een tijdje zullen duren, zorgen dat daar een oplossing voor wordt gevonden?
De heer Keulen heeft het woord.
Goede collega's, het zijn sociale verkiezingen, en dat zal blijven duren tot ze in november achter de rug zijn. Ik vind dit een onverantwoordelijke staking omdat het gebeurt op de kap van de gezondheid van de reizigers. Gelukkig waren daar de privéautocars, want die hebben wel de mensen veilig naar hun bestemming gebracht. Hetzelfde geldt voor de pachters. Zij zeggen: mijnheer Keulen, staken, dat doen onze staatscollega's.
Minister, maak bij dringende prioriteit na de sociale verkiezingen direct werk van een gegarandeerde dienstverlening. Dat is het sluitende antwoord op dit soort van politieke acties.
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister, ook wij zijn niet gelukkig met de timing van een staking in deze crisisperiode. Er zijn inderdaad extra bussen ingezet, maar dan vooral op de drukke lijnen. Een collega zei deze namiddag in een ander debat dat er nogal wat problemen zijn met verbindingen van De Lijn en met het busvervoer in plattelandsgemeenten en in delen van West-Vlaanderen. U vraagt ons om door te geven waar er tekorten aan busvervoer zijn, maar misschien zou het een gemakkelijkere oplossing zijn als u via een brief of een mail de lokale burgemeesters contacteert, want die zijn het best op de hoogte van het tekort aan bussen in hun eigen regio. Op die manier zal het misschien wel wat vlugger gaan.
Mevrouw Lambrecht heeft het woord.
Minister, ik wil dit even nuanceren.
Mijnheer Maertens, keer op keer komt u in de plenaire vergadering klagen over het personeel van De Lijn. Ik vind dat bijzonder hypocriet van u, want al jaren duwt u besparingen door de strot van het personeel en de reizigers. Nooit was het personeelstekort groter, nooit werden zoveel ritten geschrapt en nooit was de staat van het materiaal waarmee ze rijden, zo slecht. Het hangt vast met plakband. Is het dan zo verwonderlijk dat het personeel aan de alarmbel trekt?
Mijnheer Maertens, mocht u echt inzitten met het personeel van De Lijn, met de buschauffeurs en met de reizigers, dan zou u opnieuw investeren in De Lijn en in die duizenden buschauffeurs. In de Westhoek zijn er lijnen te kort. Stakingen kunnen voorkomen worden, daar ben ik van overtuigd, maar dan moet u ook niet plat bezuinigen en niet meer investeren. (Applaus bij sp.a en Groen)
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, nog een geluk dat de bussen op de geëxploiteerde lijnen en autocars wel uitreden om verplegenden naar het ziekenhuis te brengen, verzorgenden naar de woonzorgcentra, kinderen en jongeren naar de school. Nog een geluk dat zij er waren, want ook wij vinden het onverantwoord gedrag om op dit ogenblik, in volle pandemie, te staken.
U weet dat wij met de CD&V-fractie een conceptnota hebben ingediend over openbaar vervoer in tijden van pandemie. Daarin staan een aantal voorstellen die u allicht nog kunt meenemen in de toekomstige beheersovereenkomst.
U hebt onlangs op een vraag van een van mijn collega’s nog geantwoord dat de druktebarometer deze week zou geïnstalleerd worden op de bussen van De Lijn. Komt die druktebarometer er snel aan? Hebt u er zicht op wanneer die actief zal worden?
De heer Bex heeft het woord.
Die staking was natuurlijk heel ongelukkig getimed, maar ik heb u vorige week gevraagd wat u nog kon doen om de gezondheidsrisico’s bij die staking te vermijden. Dat is belangrijk voor de volksgezondheid, maar ook voor het vertrouwen in het openbaar vervoer, want we zien nu dat doordat het veiligheidsgevoel op het openbaar vervoer afneemt, de bezettingsgraad maar ongeveer 50 procent bedraagt. Daardoor kiezen ook meer mensen voor de auto. Vanochtend meldde Greenpeace dat in steden als Gent, Kortrijk en Brussel de files opnieuw toenemen en dat die zich boven het niveau van de precoronaperiode bevonden.
Minister, stijgen die files inderdaad? Hebt u daar cijfers over? Wat wilt u eraan doen om die stijging te vermijden?
Mijnheer Bex, we doen natuurlijk al het mogelijke om toch in te zetten op dat openbaar vervoer, om zoveel mogelijk mensen op een veilige en ordentelijke manier te kunnen vervoeren. Daarom zetten we ook echt in op die versterkte ritten, zodat er meer ruimte is voor alle gebruikers van het openbaar vervoer.
Mevrouw Lambrecht, als u zegt dat we deze staking hadden kunnen voorkomen door minder te besparen en meer te investeren, dan hoop ik dat u weet dat deze staking meer betrekking had op het verhaal van het vervoer op maat en op de mobiliteitscentrale. Dat verhaal gaat terug tot 2015, dat gaat ook terug tot een decreet dat in april 2019 is goedgekeurd. Dan is het toch totaal onbegrijpelijk dat de vakorganisaties juist in deze periode van crisis en pandemie overgaan tot een staking voor iets wat zij al jaren weten. Ik begrijp dat absoluut niet en ik ben ook heel tevreden dat de vakorganisaties van de private sector hun collega’s in deze staking niet gevolgd zijn en dat zij heel bewust hun chauffeurs hebben opgeroepen om massaal te blijven rijden en ervoor te zorgen dat mensen vervoerd konden worden. Zo heeft men ruim 55 procent van de ritten toch kunnen rijden. Dat is op zich een goede zaak.
U hebt het over de bezettingsgraad van de bussen gehad. Die zit inderdaad maar op 50 procent. We weten ook dat tijdens de 24 urenstaking de bezetting zelfs tot min 64 procent is teruggevallen. Ruim een derde van de reizigers heeft al doelbewust afgehaakt en kiest ervoor om het openbaar vervoer niet te nemen. Dan kom je bij de vraag welke alternatieven ze dan nemen. Ik hoop dat ze dan massaal kiezen voor andere duurzame vervoersmodi zoals de fiets, maar we kunnen niet iedereen bij de hand nemen. Ik hoop alleszins dat de vakorganisaties zich er heel erg van bewust zijn waar ze mee bezig zijn. In deze tijden van pandemie is het onaanvaardbaar dat men tot staking overgaat. Ik ben wat dat betreft blij dat heel wat collega’s dit beamen. Deze staking was zeker qua timing zeer ongelukkig.
Mijnheer Sintobin, u hebt een vraag over de beelden van overvolle bussen. De suggestie om daar de burgemeesters nog wat meer bij te betrekken, wil ik zeker meenemen. Ik vind dat een goede suggestie. Tegelijkertijd wil ik ook meegeven dat al heel wat burgemeesters mij gecontacteerd hebben en melden waar er nog overvolle bussen zijn. Ik roep ook opnieuw iedereen op om dat ook te blijven doen als men ziet dat er ergens overvolle bussen rijden of als bussen op bepaalde piekuren overvol zijn. Geef het door aan De Lijn zelf of geef het desgevallend door aan ons kabinet.
Maar wij blijven erop hameren dat er ook nog ruimte is om versterkte ritten in te zetten. Ook hier primeert de veiligheid om daar ten volle op in te zetten.
Mevrouw Brouwers, wat de druktebarometer betreft, daar zijn we mee bezig. Ik kan vandaag nog niet echt exact zeggen wanneer die er zal zijn, maar ook daar maakt De Lijn werk van.
Mijnheer Keulen, wij zijn klaar met onze documenten rond de minimale dienstverlening en we zouden ze eigenlijk onmiddellijk kunnen indienen, maar we hebben ons er in het verleden altijd toe geëngageerd om dat eerst voor te leggen aan de sociale partners. Zodra de sociale verkiezingen rond zijn, maken we daar onmiddellijk werk van, maar nu willen we niet nog meer druk of meer stakingen veroorzaken. Zodra de sociale verkiezingen rond zijn, leggen we de documenten voor. En die zijn niet te nemen of te laten: de vakorganisaties mogen altijd zelf met hun voorstel komen. Doen ze dat niet, dan zullen wij hier met ons voorstel naar het parlement en de regering trekken.
Mijnheer Maertens, sorry dat ik uw vraag als laatste beantwoord, maar wat het verhaal van de dispatching betreft, is er één vakorganisatie die zegt dat die dispatching niet toegankelijk zou zijn voor de exploitanten of de onderaannemers die de versterkte ritten verzorgen. Dat verhaal klopt niet. Men heeft meerdere uitingen gedaan in de pers die helemaal niet strookten met de werkelijkheid. De uitbaters van de versterkte ritten kennen de dispatching, kennen de veiligheidsmaatregelen en passen die ook toe.
Nu, het meest frappante van die welbepaalde afgevaardigde van de vakorganisatie vond ik toch wel haar statement in De Ochtend. Toen ze de vraag kreeg of ze het verantwoord vond om te staken, gelet op het feit dat er dan veel mensen samenzitten op minder ruimte, antwoordde ze dat ze niet wist of die bussen vol zouden zijn. Ik denk dat dat statement ook wel voor zich spreekt.
Bij deze hoop ik dat we geen bijkomende stakingen meer zullen krijgen, want veiligheid voor eenieder primeert hier.
Minister, ik ben blij dat u met mijn beperkte spreektijd al heel wat gras voor mijn voeten hebt weggemaaid hebt en al heel duidelijk hebt aangetoond dat onze goede collega de bal volledig misslaat, als het gaat over de oorzaak of aanleiding van de staking, want het heeft absoluut niets te maken met wat hier gezegd werd, integendeel. Wat vrijdag gebeurde tijdens de staking is echt ergerlijk. Ik vind het heel frappant – en dat is duidelijk voor heel velen hier aanwezig – dat dit ging om een politieke staking in aanloop naar de sociale verkiezingen. Laat ons vooral hopen dat we na de sociale verkiezingen pijlsnel tot die gegarandeerde dienstverlening kunnen komen. Het is een strijdpunt van jaren geweest en ik ben heel blij dat we het in ons regeerakkoord hebben ingeschreven. Ik reken op u, minister, om dat te realiseren. Mocht dat gerealiseerd worden, dan zult u in mij, maar niet alleen in mij, een vriend vinden. (Applaus bij de N-VA)
Oh, zo mooi!
De actuele vraag is afgehandeld.