Verslag plenaire vergadering
Verslag
Algemene bespreking
Dames en heren, aan de orde is het ontwerp van decreet houdende instemming met de investeringsbeschermingsovereenkomst tussen de Europese Unie en haar lidstaten, enerzijds, en de Republiek Singapore, anderzijds, ondertekend te Brussel op 19 oktober 2018.
De algemene bespreking is geopend.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Ik licht kort het standpunt toe dat wij hebben ingenomen tijdens de commissiebesprekingen. Wij zullen tegen dit ontwerp van decreet stemmen. Het doel van de investeringsovereenkomst tussen de EU en de Republiek Singapore is het investeringsklimaat tussen de EU en Singapore te verbeteren. Nu, in principe kun je dat enkel toejuichen. Maar de investeringsovereenkomst met Singapore installeert een zogenaamde ‘investor to state dispute settlement regime’ (ISDS). In het Nederlands is dat een investeerder-staatarbitrage. Buitenlandse bedrijven kunnen hiermee claims indienen tegen soevereine beslissingen van de overheid, waarover vervolgens geoordeeld wordt door een onafhankelijk arbitragesysteem. Dergelijke aantasting ondermijnt onzes inziens de rechtstaat, de democratie en de soevereiniteit van de staat om beleidsbeslissingen te nemen in het algemeen belang. Er is een ernstig risico dat zowel de EU en haar lidstaten als Singapore hierdoor in de mogelijkheid beperkt kunnen worden om een grondig beleid te voeren. Dat ligt aan de basis van het feit dat wij tegen dit ontwerp van decreet zullen stemmen.
De heer Vaneeckhout heeft het woord.
Ook hier zitten wij op dezelfde lijn. Mijn fractie zal ook tegen deze investeringsbeschermingsovereenkomst stemmen. De reden is dat er inderdaad in dit akkoord een ‘investment court system’ wordt ingevoerd. In de commissie heb ik dat omschreven als een semi-juridisch systeem waarmee we ons eigen juridisch systeem ondergraven en ter discussie stellen. Wij geloven daar niet in. In andere handelsakkoorden hebben wij daar ook al de nodige vragen bij gesteld en opmerkingen over gemaakt. Wij zullen dat nooit volgen, en wij staan daarin niet alleen.
Neen, collega’s, het is in dit geval niet een vertegenwoordiger van mevrouw Merkel die ons daarop wijst. Het is onze eigenste Raad van State, die in een zeer kritisch advies zegt dat het onaanvaardbaar is in een rechtstaat om het op die manier te doen. Een tweede invloed van dat ‘investment court system’ – en daar zouden toch enkele collega’s gevoelig voor moeten zijn – is dat met de huidige samenwerkingsakkoorden met de federale overheid rond buitenlandse thema’s wij onze invloed als Vlaanderen laten uithollen wanneer het gaat over de materies waar dit akkoord over gaat. De impact vanuit Vlaanderen op ons buitenlands beleid wordt alleen maar kleiner. Door de samenwerkingsakkoorden ligt die invloed op federaal niveau.
Het verwondert mij ten zeerste dat de meerderheid dit volgt. Ik hoop, in tegenstelling tot de vorige ontwerpen van decreet, dat de meerderheid misschien toch enigszins de moeite doet om nu wel te zeggen waarom zij het wel verdedigbaar vindt. Ik merk noch vanuit het parlement noch vanuit de regering – de betrokken minister, minister-president Jambon, is niet aanwezig, dus kijk ik naar minister Weyts – iemand om dit ten gronde te verdedigen. Ik kijk ook naar de andere leden van de meerderheid. Het is straf dat niemand in dit parlement ook maar enigszins verantwoording aan de burger aflegt waarom we dergelijke akkoorden goedkeuren.
De heer Nachtergaele heeft het woord.
Collega, ik had ‘kust ze’ verstaan. Ik ben blij dat u hebt uitgelegd dat het over Ivoorkust ging. (Gelach)
Die kritiek op de arbitrage is natuurlijk bekend. Maar op het moment dat er een conflict is tussen een investeringsbedrijf en een staat, moet er natuurlijk een onafhankelijk orgaan zijn dat die beslissing neemt. Ook in de staat draag je autonomie af aan de rechterlijke macht om zulke beslissingen te nemen.
In Vlaanderen is maar liefst een op de zes jobs afhankelijk van de internationale vrijhandel. Ik wil hier toch een positief geluid laten horen. Die samenwerkingsakkoorden, die investeringsakkoorden zorgen ervoor dat de vrijhandel kan bloeien. Zeker in tijden van protectionisme zoals we het nu, post corona, zien, is dit cruciaal. Dus ja, wij gaan enthousiast dit akkoord steunen.
Maak jullie geen zorgen, collega’s, ik zal het niet lang maken.
We verschillen daar inderdaad van mening. Ik wil de collega alleen wijzen op de denkfout: als er een conflict is tussen een staat en een privéorganisatie, dan moet daar iemand over beslissen. Dan schaffen we misschien een groot deel van ons juridisch systeem af. Als je de eigen staat niet meer mag aanklagen ten opzichte van onze rechtbanken, hebben we wel een grondig probleem. Dat is nu net het onderscheid tussen de drie machten, waarbij je de mogelijkheid geeft om een wetgevende of uitvoerende macht aan te klagen voor een onafhankelijk rechter. Dat is een totale denkfout die ik in een rechtsstaat alvast onverdedigbaar vind.
We zouden kunnen zeggen dat je een staat niet meer kunt aanklagen voor onze eigen juridische systemen. Ik dank u.
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Ik was geïnspireerd door de woorden van collega Vaneeckhout, die ik volmondig gelijk wil geven. Dat ‘investment court system’ is misschien een stap in de goede richting als je het vergelijkt met het ‘interstate dispute settlement system’ dat in andere akkoorden is voorzien. Maar ook wat er nu in staat, gaat voor ons absoluut niet ver genoeg, en dus gaan wij ook tegen dit akkoord stemmen.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
Dames en heren, aan de orde is de artikelsgewijze bespreking van het ontwerp van decreet. (Zie Parl.St. Vl.Parl. 2019-20, nr. 347/1)
– Er zijn geen opmerkingen bij de artikelen 1 tot en met 3.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemmingen over de artikelen en over het ontwerp van decreet houden.