Verslag plenaire vergadering
Verslag
Voorstel tot spoedbehandeling
Dames en heren, vanmiddag heeft de heer Björn Rzoska bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van resolutie van Jeremie Vaneeckhout, Joris Nachtergaele, Orry Van de Wauwer, Sihame El Kaouakibi en Annick Lambrecht over de dood van George Floyd in de Verenigde Staten en de daaropvolgende maatschappelijke onrust.
De heer Vaneeckhout heeft het woord.
Dank u wel, voorzitter. Collega’s, waarom de spoedbehandeling? Ik denk dat zeer velen, nagenoeg iedereen in deze plenaire zitting, kunnen erkennen dat de dood van George Floyd een zeer urgente onderliggende problematiek en uitdaging heeft blootgelegd. Er is een groot, wereldwijd signaal gestuurd van frustratie, van verdriet, van woede. Dat is een maatschappelijk signaal dat niet te negeren valt. We kunnen die stem niet negeren. Het is dan ook de overtuiging van onze fractie, maar ook van de mede-indieners van het voorstel van resolutie, dat we dit nu moeten doen, dat we dit maatschappelijk signaal nu moeten aangrijpen en dat we, als we ons als parlement ernstig nemen, deze maatschappelijke onrust nu moeten aangrijpen om een belangrijk signaal te geven. We zijn blij met dit initiatief, over de grenzen van meerderheid en oppositie heen. Ik hoop alvast dat we het erover eens zijn dat dit signaal nu nodig is en dat we het zo meteen ook ten gronde kunnen bespreken.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
Dan stemmen wij nu bij zitten en opstaan over het voorstel tot spoedbehandeling.
De volksvertegenwoordigers die het voorstel tot spoedbehandeling wensen aan te nemen, drukken op ‘Ik sta op’.
De volksvertegenwoordigers die het voorstel tot spoedbehandeling niet wensen aan te nemen, drukken op ‘Ik blijf zitten’.
Het voorstel tot spoedbehandeling is aangenomen. Dan stel ik voor dat het voorstel van resolutie van Jeremie Vaneeckhout, Joris Nachtergaele, Orry Van de Wauwer, Sihame El Kaouakibi en Annick Lambrecht over de dood van George Floyd in de Verenigde Staten en de daaropvolgende maatschappelijke onrust onmiddellijk wordt behandeld.
Is het parlement het daarmee eens? (Instemming)
Het incident is gesloten.
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van resolutie van Jeremie Vaneeckhout, Joris Nachtergaele, Orry Van de Wauwer, Sihame El Kaouakibi en Annick Lambrecht over de dood van George Floyd in de Verenigde Staten en de daaropvolgende maatschappelijke onrust.
De bespreking is geopend.
De heer Vaneeckhout heeft het woord.
Collega’s, we hebben er al een lange zitting opzitten, maar ik denk dat het van belang is dat we allemaal even onze rug rechten en rond een aantal dingen nog even stilstaan. Want we staan op dit moment, niet alleen door corona maar door andere zaken, als samenleving en vooral als politiek voor een historische verantwoordelijkheid. Het is aan onze generatie van politici om te tonen dat we erin slagen om de strijd tegen structureel racisme eindelijk echt aan te pakken. De vraag is: nemen wij vandaag, de komende weken en maanden die handschoen echt op?
We kunnen debatteren over actievormen, en we kunnen terecht rellen veroordelen. Maar dat mag nooit laten ondersneeuwen dat er wereldwijd, bij ons en in de Verenigde Staten, in coronatijden miljoenen mensen vreedzaam hun frustratie, hun woede uiten. Het is hun verdriet en kwaadheid over de onaanvaardbare dood van George Floyd die een veel bredere aanklacht van problemen van structureel racisme blootlegt; mensen die gewoon vanwege hun naam, hun huidskleur of hun achtergrond veroordeeld zijn tot minder kansen op het uitbouwen van een toekomst. Collega’s, ik geloof dat we het er hier met velen over eens zijn: dat is onaanvaardbaar.
Ja, de opdracht is groot in ons eigen Vlaanderen. Onszelf in de spiegel kijken – en dat hebben we de afgelopen uren weeral gemerkt – doet pijn, en eist actie. En ja, dat moet onze focus zijn. Dekolonisatie, praktijktests – laat ons na jaren aanmodderen van woorden eindelijk daden maken.
Maar we moeten ook onze rug rechten als Vlaanderen naar het buitenland. De situatie in de Verenigde Staten is problematisch, is onaanvaardbaar. Collega’s, dat land is op vandaag nog steeds het machtigste land ter wereld. En dat land heeft de macht en de mogelijkheid om een lat te leggen voor de hele wereld, een lat die structureel racisme niet langer aanvaardt. Maar helaas weigert de Verenigde Staten dat op dit moment, en vooral hun leiders. In de eerste plaats is het hun president die dat weigert.
Het is vanuit die vaststelling dat wij vorige week vanuit de Groen-fractie een tekst voorlegden aan de collega’s van de meerderheid, en dat we ingingen op hun vraag om dat niet halsoverkop vorige week al op de plenaire te behandelen, maar om daar in alle rust en respect voor elkaars nuances en gevoeligheden over in gesprek te gaan.
Collega’s, ik durf te zeggen, en ik hoop dat het inspirerend is voor de toekomst en voor andere domeinen, dat ik hier vandaag toch met een beperkte tevredenheid zit – het is een moeilijke problematiek – omdat ik vaststel dat het kan. Het is mogelijk om elkaar rond urgente maatschappelijke thema’s te vinden over grenzen van meerderheid en oppositie heen. Ik wil ook uitdrukkelijk zeggen dat ik heel erkentelijk ben naar de collega’s van de meerderheid om dit initiatief vanuit de oppositie, onze aanzettekst, naar waarde te schatten. Ik zit hier nog maar een jaar, maar ik weet dat dat niet altijd zo evident is. Collega’s Nachtergaele, Van de Wauwer, El Kaouakibi en Lambrecht, laat ons dit als voorbeeld nemen voor werkzaamheden in de toekomst, ook rond andere maatschappelijke uitdagingen.
Wij veroordelen in deze resolutie het ongeoorloofde geweld op George Floyd. Wij veroordelen elke vorm van racisme wereldwijd. En ja, in de resolutie maken we heel erg duidelijk dat wij de oproep van vreedzame manifestaties ondersteunen: dat de structurele aanpak van racisme en discriminatie nu moet worden opgenomen.
We roepen in ons voorstel van resolutie de Verenigde Staten en hun president diplomatiek tot de orde en we vragen om die opdracht op te nemen en de rust en de dialoog te herstellen. Bovenal vragen we aan onze eigen Vlaamse Regering dat ze de leiding neemt in de strijd tegen structureel racisme, en uitdrukkelijk in al haar werkzaamheden, binnenlands en buitenlands.
Collega's, dit voorstel van resolutie is een belangrijk signaal aan al wie in Vlaanderen leeft en aan al wie met Vlaanderen in contact komt vanuit het buitenland, dat we in Vlaanderen geen racisme dulden. Mensen moeten hun toekomst kunnen maken, ongeacht hun achtergrond. Dit voorstel van resolutie is geen eindpunt, het is de aftrap voor de politiek en voor de samenleving van een historische opdracht om eindelijk een halt toe te roepen aan racisme wereldwijd. Wij hopen alvast op kamerbrede steun. Dank u wel.
De heer Dewinter heeft het woord.
Voorzitter, het is al relatief laat en ik zal niet meer woorden verspillen aan dit voorstel van resolutie dan strikt noodzakelijk. Overigens, mijn goede collega Sam Van Rooy heeft deze namiddag op een erudiete en wetenschappelijk onderbouwde manier ons standpunt over dit thema al uit de doeken gedaan.
Ik stel alleen vast dat de traditionele partijen voor de zoveelste keer het racismeprobleem hebben ontdekt. Het is een opstoot die ik in de voorbije dertig jaar in dit parlement en in andere parlementen al wel een aantal keer heb meegemaakt. Ik ben er niet meer door verwonderd en al zeker niet van onder de indruk.
Dit keer importeren we een buitenlands incident om hier de toch wel wat slabakkende antiracistische strijd en de zieltogende antiracismelobby een nieuw elan te geven en wat nieuw leven in te blazen. Kolonialisme, politiegeweld, discriminatie op de huur- en de arbeidsmarkt: veel is niet genoeg, alles wordt erbij gesleurd wat men er kan bij sleuren, met als hoogtepunt blijkbaar een beeldenstorm waar Leopold II zowaar het slachtoffer van is geworden. In het buitenland worden ondertussen ook al beelden van Columbus de kop afgeslagen, en zelfs het standbeeld van Churchill wordt beklad met de slogan ‘Black Lives Matter’. Veel gekker dan dit moet het ongetwijfeld niet worden.
Als hoogtepunt krijgen we naast die beeldenstorm nu ook nog – om het helemaal ridicuul te maken – een etymologische discussie over het gebruik van de woorden wit of blank, die ongetwijfeld de prangende antiracismeproblematiek zullen oplossen.
Ondertussen is het afbreken van een standbeeld van Leopold II in mijn gemeente, twee straten verwijderd van waar ik woon in Ekeren, zowaar wereldnieuws. We haalden er vandaag zelfs de Russian television, CNN, Fox News en de hele wereldpers mee. Vlaanderen als voorbeeld, als motor, als koploper in de antiracistische, antikolonialistische strijd. Nooit gedacht dat mijn antiroyalistische frustraties, wanneer ik iedere dag voorbij de kerk van Ekeren richting dit parlement rijd en word geconfronteerd met het standbeeld van zijne excellentie Leopold II, uiteindelijk nog zouden worden weggenomen door een actie tegen racisme zowaar. Van cynisme gesproken. Leopold II ligt er, nu de rest van de monarchie nog. Ooit vinden we elkaar nog, van de rechter- tot de linkerzijde, in deze eenheid van actie, zoals dat dan in mooie marxistische termen wordt genoemd.
Terug naar het voorstel van resolutie, want in het Witte Huis zit president Trump sinds deze middag terug in zijn bunker, heb ik vernomen, sinds hij kennis heeft genomen van dit voorstel van resolutie, ingediend door Jeremy Vaneeckhout, Joris Nachtergaele, Orry Van de Wauwer, Sihame El Kaouakibi en Annick Lambrecht.
De president is in alle staten nu hij heeft vernomen dat het Vlaams Parlement de president van de Verenigde Staten vraagt om de rust te herstellen – stel u voor –, de buitensporige inzet van de ordediensten in te perken, te investeren in dialoog en maatschappelijk herstel. Sidder en beef, Verenigde Staten, sidder en beef, Donald Trump, sidder en beef, Amerikaanse regering want deze dames en heren, in hun morele superieure houding, altijd klaar met het wijsvingertje, gaan lessen geven aan de Verenigde Staten en aan hun democratisch verkozen president.
Wie beter dan iemand die in de Verenigde Staten woont, al vele jaren, die zo zwart is als de nacht en van Somalische afkomst, die weet wat het is om in een regime in Somalië te hebben gewoond waar velen als slaven werden behandeld, niet door blanken maar door de islam, Ayaan Hirsi Ali, schreef vandaag een paar uur geleden in een Twitterbericht – het is intussen 20.000 keer gedeeld en geretweet –: ‘America is the best place on the planet to be black, female, gay, trans or whatever you want. We have our problems and we need to address those but our society and our systems are far from racist.’
Maar mijnheer Vaneeckhout, mijnheer Nachtergaele, mijnheer Van de Wauwer en mevrouw Lambrecht, zo wit en zo blank als ik, weten het allemaal beter – uiteraard veel beter – dan iemand die in Somalië – mevrouw Ayaan Hirsi Ali – de problemen aan den lijve heeft ondervonden en nu in de Verenigde Staten woont.
Ik herhaal dat ik niet veel woorden ga vuil maken aan deze resolutie, maar ik roep u allen op, als democraten die de democratie respecteren, om nog even te wachten, te wachten tot dinsdag 3 november 2020. Weet u wat er dan gebeurt in de Verenigde Staten? Dan zijn daar verkiezingen en dan zult u met zijn allen weeral eens hopeloos verrast zijn over wat die verkiezingen teweeg zullen brengen. U zult verrast zijn over het stemgedrag van de gemiddelde Amerikaan. U zult verrast zijn over de uitslag van die verkiezingen. Ik voorspel u een overdonderende, een verpletterende overwinning voor Donald Trump na wat er de voorbije dagen en weken is gebeurd in de Verenigde Staten.
Richt uw resolutie maar aan de president van de Verenigde Staten. Doe wat u niet laten kunt in uw grootheidswaanzin en uw morele superioriteit, in uw anti-racistische gevoelens die vooral moeten dienen om de eigen electorale achterban te plezieren en opnieuw voor u te winnen. Maar ik leg me niet neer bij uw resoluties, maar wel bij het democratisch oordeel van de Amerikanen, vier jaar geleden bij de verkiezingen en op 3 november 2020 ongetwijfeld opnieuw. Dit voorstel van resolutie zal onze fractie in ieder geval met enthousiasme niet goedkeuren. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Nachtergaele heeft het woord.
Collega’s, racisme is de meest primitieve en laakbare uiting van discriminatie, en dient altijd krachtig te worden veroordeeld.
Aanvullend op collega Vaneeckhout, die het voorstel van resolutie heeft ingediend, wil ik nog zeggen dat mijn fractie vooral tevreden is met de evenwichtige formulering ervan. Enerzijds veroordeelt dit voorstel van resolutie terecht met kracht wat veroordeelt dient te worden: het pure racisme. Anderzijds veroordeelt het ook alle vormen van geweld, zowel het buitensporige politiegeweld als het geweld gelieerd aan de protesten die daarop zijn gevolgd.
Ten slotte wil ik nog zeggen dat deze tekst gelukkig wegblijft van het politieke opbod van verontwaardiging waardoor datzelfde begrip racisme alleen maar wordt uitgehold en waardoor je net het tegenovergestelde bereikt van wat wordt beoogd, namelijk meer onbegrip en meer afstand tussen de verschillende bevolkingsgroepen.
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Voorzitter, ik wil niet te veel tijd in beslag nemen. Veel tijd was er in Amerika ook niet nodig: acht minuten van buitensporig politiegeweld, en één zin, ‘I can’t breathe’, die het probleem van institutioneel racisme in Amerika opnieuw hebben blootgelegd.
Ik weet ook wel dat wij met dit voorstel van resolutie president Trump niet zover zullen krijgen dat hij heel zijn beleid gaat omgooien, maar we kunnen hier wel vanuit Vlaanderen een duidelijk signaal geven, een duidelijk signaal dat wij buitensporig politiegeweld tegen zwarten veroordelen, en dat wij het recht op vreedzame demonstraties ondersteunen. Want wat hebben wij gezien, mijnheer Dewinter? Een Amerikaanse president die een vreedzaam protest met kinderen uiteen heeft geschoten met rubberkogels. Dat is een zeer grote schending van de democratisch rechten. Er is niet alleen het recht op betogen. Er is ook de overheid, die het monopolie op geweld heeft, die dat geweld inzet tegen de eigen burgers. Dat is een van de grootste schendingen van de democratie die we de afgelopen decennia in de Amerikaanse samenleving hebben gezien.
Dit voorstel van resolutie is een teken van solidariteit, maar evengoed een oproep om hier in dit land – en zo staat het ook in het voorstel van resolutie opgenomen – onze werkzaamheden zo op te vatten dat wij structureel racisme overal tegengaan.
Ik sluit af met collega Vaneeckhout te bedanken voor zijn aanzet om, over de grenzen van partijen en van meerderheid en oppositie heen, hier aan deze tekst te werken. Ik hoop dat dit tragische voorval in Amerika voor de 'Black Lives Matter'-beweging kan zijn wat het politiegeweld in de Stonewall Inn in New York decennia geleden was voor de holebibeweging: meer gelijke kansen en meer gelijke rechten voor iedereen, ongeacht afkomst, ongeacht huidskleur, ongeacht geaardheid en ongeacht het geloof.
De heer Veys heeft het woord.
Voorzitter, ik ben ook blij dat mijn fractie dit bijna unaniem gesteunde voorstel van resolutie kan steunen, dankzij mevrouw Lambrecht. Ik ben zeer blij dat zij zich daarvoor heeft geëngageerd.
Vlaanderen moet zijn verantwoordelijkheid nemen. Een staatshoofd heeft de taak om de boel samen te houden. Een president die niet wil blussen, is volgens ons een president die het vuur oppookt. Dat is volgens ons niet de juiste aanpak. Ik hoop dan ook dat deze regering kan leiden ‘by example’ en dat we duidelijk tonen hoe Vlaanderen op dat vlak toch zeker nooit zoals de Verenigde Staten wil en zal zijn. Als ik hoor hoe sommige mensen dat hier ludiek vinden, dan kunnen we nooit zeker genoeg zijn. Daarom is dit nog extra nodig.
De heer Vaneeckhout heeft het woord.
Ik wil nog heel kort enkele reacties geven op de tussenkomst van collega Dewinter.
Mijnheer Dewinter, u verwijst naar uw voorbije dertig jaar ervaring in dit parlement en in andere parlementen, en naar het af en toe opduiken van het debat over racisme. Het zal u misschien ontgoochelen, maar ik zit nog maar een jaar in de politiek en ik heb nog niet het cynisme dat u hebt opgevat in mijn aderen lopen. Ik maak deel uit van een generatie jonge politici, die er hopelijk wel in slaagt om over de partijgrenzen heen niet te blijven hangen op het teren op problemen in de samenleving, maar die vooral oplossingen wil aanreiken voor die uitdagingen. Ik zal dus nooit ophouden met voorstellen aan te reiken, ook aan de meerderheid, om samen te werken, om oplossingen te vinden, om echt antwoorden te geven, om het onmogelijk te maken voor mensen en partijen om te teren op problemen. Want ja, er zijn problemen, en er zijn problemen in zeer veel groepen in de samenleving, en we zullen die allemaal moeten aanpakken.
U wijst naar de kracht van de democratie in de Verenigde Staten en het resultaat dat er in november zal zijn. Wel, collega Dewinter, ik hoop dat ik u niet verbaas door te zeggen dat wij, zoals vier jaar geleden, ook nu heel veel respect zullen hebben voor de uitslag, welke die dan ook moge zijn. (Gelach bij het Vlaams Belang)
Ik zou graag hebben dat als hiermee wordt gelachen, straks wordt geduid waaruit zou blijken dat wij die uitslag niet zouden respecteren. Wij doen dat trouwens ook met de uitslag van 26 mei 2019. Uw partij heeft toen goed gescoord. Dat is een belangrijk signaal in de samenleving, dat wij ook ter harte moeten nemen.
En het zal u verbazen, maar ik kom heel veel in contact met mensen die voor jullie partij hebben gestemd. Ik zal ook nooit aflaten om met al jullie kiezers in gesprek te gaan en die mensen duidelijk te maken dat hun wijsmaken dat hun problemen opgelost zullen worden door anderen in de problemen te steken, een fabeltje is, enkel politieke afleiding en dat wij met deze politieke generatie het aan onszelf verplicht zijn om andere antwoorden te geven aan beide groepen in de samenleving die onder druk staan en om hun perspectief te geven.
Tot slot, u doet wat cynisch over Donald Trump die uiteraard niet zit te wachten op ons voorstel van resolutie. Wel, mijnheer Dewinter, ik geloof in een zelfbewust Vlaanderen dat wel zijn verantwoordelijkheid opneemt, dat zijn nek durft uit te steken. Ik zie hier nog dat uw fractie op 11 oktober een resolutie indiende omtrent een krachtdadige reactie op de Turkse agressie. Wel, mijnheer Dewinter, als u denkt dat de heer Erdogan zat te wachten op uw resolutie, dan denk ik dat u zich ook vergist. Ik mag hopen dat we ons nog altijd bewust zijn van onze kracht als Vlaanderen en dat we de ambitie hebben om te wegen op mondiaal vlak en dat we dat niet wegstoppen, omdat u vindt dat het thema u minder goed uitkomt.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.