Verslag plenaire vergadering
Voorstel van resolutie over de terugbetaling van niet-gemaakte kosten bij studentenhuisvesting en de nood aan sociaal beleid voor studenten in een precaire situatie
Verslag
Bespreking
Dames en heren, aan de orde zijn de voorstellen van resolutie van Maxim Veys, Hannelore Goeman en Kurt De Loor over de terugbetaling van het maandelijkse forfaitaire bedrag voor energie-, water- en internetverbruik aan kotstudenten en van Wilfried Vandaele, Peter Van Rompuy en Willem-Frederik Schiltz over de terugbetaling van niet-gemaakte kosten bij studentenhuisvesting en de nood aan sociaal beleid voor studenten in een precaire situatie.
De bespreking is geopend.
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Collega's, ik heb het nog even gecheckt, en intussen hebben meer dan 23.000 studenten de petitie ‘Geef ons een stem’ getekend. 23.000 studenten die vinden dat ze niet worden gehoord door de Vlaamse Regering en dat er niet genoeg aandacht is voor de problemen waar ze vandaag mee worstelen: meer stress over hun studie en examens omdat ze er de voorbije weken toch alleen hebben voorgestaan, financiële zorgen omdat ze hun studentenjob kwijt zijn en dus hun kot niet meer kunnen betalen, maar ook mentale problemen en eenzaamheid.
Die studenten hebben overschot van gelijk, dat zeggen wij met sp.a al een aantal weken. Het bleef tot dusver oorverdovend stil aan de kant van de Vlaamse Regering, terwijl ook studenten nood hebben aan een sterke overheid die voor hen opkomt. Alleen rekenen op de goodwill van kotbazen en instellingen, dat is voor veel studenten geen oplossing, en dat is dus ook wel gebleken.
Collega's, ook in het parlement konden de studenten niet op veel gehoor rekenen. Het voorstel om kotcontracten vervroegd op te zeggen, werd vorige week verworpen in de commissie. Ik ben heel benieuwd wat er volgende week gaat gebeuren met onze resolutie om de studievoortgangsmaatregelen voor dit academiejaar uitzonderlijk te schrappen. Ik ben er in ieder geval niet gerust in, maar wij geven niet op. Er moeten dringend concrete oplossingen komen voor studenten. Daarom leggen we hier vandaag opnieuw een voorstel van resolutie ter stemming om studenten wat financiële ademruimte te geven in deze moeilijke tijden. Concreet stellen wij voor dat kotstudenten de vaste kosten voor elektriciteit, water en internet nu al kunnen terugvorderen, te beginnen vanaf maart.
Het is toch niet meer dan logisch dat studenten niet moeten betalen voor dat verbruik nu het overgrote deel al weken thuis zit bij hun ouders. Dat is toch echt het minimum minimorum dat zou moeten gebeuren zoals minister Weyts hier in de plenaire vergadering op 1 april zelf zei. Ik hoop dat dat geen grap was. Dus, waarde collega’s, niet aarzelen. Wij blijven voorstellen dat u ons voorstel van resolutie goedkeurt.
We hebben natuurlijk gezien dat de meerderheid hier ondertussen een eigen voorstel van resolutie heeft ingediend. Dat was very last minute, maar beter laat dan nooit. We hebben het voorstel van resolutie gelezen en ik kan alvast zeggen dat we jullie voorstel met frisse tegenzin zullen goedkeuren. Het is goed dat er eindelijk iets gebeurt voor de studenten, maar in alle eerlijkheid, we vinden het voorstel van resolutie wel heel erg vaag en vrijblijvend.
Er staat in dat u vraagt om te onderzoeken of niet-gemaakte kosten kunnen worden ondervangen. Eerlijk, studenten hebben nu nood aan bikkelharde garanties, niet aan vage beloften. Ik kan alleen maar vaststellen dat er voor bedrijven heel snel van alles kan worden geregeld – terecht – en dat dit eigenlijk toch onder het minimum minimorum blijft dat minister Weyts zelf naar voren heeft geschoven. Dan hebben jullie het natuurlijk ook over het feit dat er principieel niet mag worden ingebroken in privaatrechtelijke woninghuurovereenkomsten en studentenhuurovereenkomsten. Dat is inderdaad een stokpaardje van minister Diependaele, maar wij vinden: nood breekt wet. In uitzonderlijke omstandigheden zou dat toch eigenlijk moeten kunnen.
Ik kan alleen maar zeggen: dit is beter dan niks. Dit voorstel van resolutie geeft toch minstens een sprankeltje hoop en daarom zullen we – opnieuw: met frisse tegenzin – voor stemmen.
De heer Daniëls heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, toch een paar zaken. Dat er niks voor studenten wordt gedaan, klopt niet. ik herinner u aan het eerste coronadecreet, dat we hier samen unaniem goedgekeurd hebben op 8 mei 2020. Daarin is opgenomen dat de bepaling ongedaan wordt gemaakt die stelt dat studenten die hun huurcontract voor een kot vroeger opzeggen en bijgevolg onder de acht maanden van de overeenkomst gaan ook hun studiefinanciering zien dalen, want dat is een van de voorwaarden. Met andere woorden, ook al is de overeenkomst voor een kot minder dan acht maanden, dan nog behoudt men zijn studietoelage. Dat vinden wij niet minder dan logisch, vandaar dat we dat in het voorstel van decreet hebben gezet.
Twee, we hebben ook een aantal andere maatregelen genomen rond ‘silent study’. Er zijn mogelijkheden voor studenten om toch die maatregelen te nemen en op stille plaatsen te studeren.
De minister heeft de oproep gedaan – u moet nog eens goed lezen wat hij precies gezegd heeft – aan de instellingen die koten verhuren. De grootste verhuurders zijn de universiteiten en de hogescholen zelf. Naar hen is de oproep uiteraard gelanceerd.
Daarnaast vragen we een geste. Het is natuurlijk een privaatrechtelijke overeenkomst tussen twee partijen die in het verleden al is afgesloten. Dus moeten we daarnaar kijken: hoe kunnen we die verschillende zaken met elkaar in verband brengen? Want, wat u aanhaalt, en wat we zelf ook aanhalen in ons voorstel van resolutie, klopt ook wel. Studenten hebben ofwel gekozen om op hun kot te blijven ofwel gekozen om naar huis te gaan. Dat is wat de Nationale Veiligheidsraad heeft aangeraden. Er zijn er heel wat die gekozen hebben om thuis te gaan studeren. Voor die studenten wil het de facto zeggen dat voor hun kot het water niet meer loopt. Voor het gehele studentenverblijf zijn er helaas niet altijd gescheiden meters. Voor wie wel op kot gebleven is, loopt de meter wel nog door. Het is niet de bedoeling om aan de verhuurders te zeggen: er zal niemand meer zijn, draai de kraan maar toe. Dat is geen goed idee.
Daarnaast hebben we nog drie andere grote werven staan. Ten eerste, Generatie Veerkracht is een project dat heel specifiek gericht is op kwetsbare jongeren en kinderen en hun omgeving. Ten tweede is er de Taskforce Kwetsbare Gezinnen, die is opgericht om de sociale problematiek integraal aan bod te laten komen. Ten derde is er het plan Zorgen voor Morgen, dat inzet op mentale weerbaarheid en veerkracht, en ook daar maken studenten deel van uit.
Als ik de oproep van die studenten bekijk, dan zijn er zaken – misschien zijn ze te weinig onder de aandacht gebracht – waar wel degelijk aandacht voor is. Als er nog onduidelijkheid is in verband met examens, dan wil ik hier nog wel eens de oproep doen aan alle instellingen hoger onderwijs – dat zit ook in die petitie – om heel duidelijk te communiceren, want dat geeft ook een vorm van onbehagen bij de studenten.
Inzake huisvesting wil ik nog meegeven dat water, elektriciteit en verwarming niet verbruikt zijn, maar dat bij internetkosten, telecommunicatie, het meestal gaat om jaarcontracten. Als je op een bepaalde plaats niet meer downloadt, is het niet zo dat je geen abonnement meer moet betalen. De verhuurder zit nog altijd gebonden aan die kosten.
Er zijn heel veel verschillende types van contracten: contracten voor twaalf maanden of voor tien maanden, contracten met opzegperiodes, contracten met instellingen, contracten waar nog andere partners tussen zitten. In ons voorstel van resolutie vragen we om te overleggen met alle partners om te kijken voor de contracten waar studentenverhuur in het geding is, om de doorrekening van niet-gemaakte kosten te ondervangen. U zegt dat het niet heel concreet is, maar de vraag is hoe je dat berekent. Is dat forfaitair? Is dat op meter? Is dat op afrekening? Is dat een twaalfde? En hoe bekijken we dat een student – dat zal een verklaring op eer zijn – effectief niet op zijn kot is geweest? Dat zullen we nog verder moeten bekijken.
We proberen om voor studenten in een moeilijke situatie samen met de onderwijsinstellingen te evalueren waar het nodig is om bij te sturen. In uw voorstel van resolutie gaat het enkel en alleen over studentenhuisvesting. Wij willen heel graag met de sociale voorzieningen van de instellingen hoger onderwijs kijken waar er nog gaten vallen.
We vragen ook een versterking uit te werken van de sociale studentenvoorzieningen, zoals de minister van Onderwijs al aanhaalde, maar heel specifiek gericht op die studenten die als gevolg van corona uit het hoger onderwijs dreigen te vallen.
Als laatste, maar niet onbelangrijk, vragen we om principieel niet in te breken in privaatrechtelijke woonhuurovereenkomsten en studentenhuurovereenkomsten. Als we dat gaan doen, dan weet je niet waaraan je begint. Dan begin je als overheid aan iets heel gevaarlijks, waar je het einde niet van kent. Er is de kant van de student, maar er is natuurlijk ook de kant van de verhuurder. We willen die met elkaar in verband brengen en daarom is ons voorstel van resolutie ruimer, uitgebreider en streeft het naar een effectieve realisatie.
De heer D'Haese heeft het woord.
Voorzitter, mijn fractie zal beide voorstellen van resolutie goedkeuren: die van sp.a met volle goesting en die van de meerderheid met frisse tegenzin. Met tegenzin omdat aan onze fractie opnieuw een aantal zaken niet zijn doorgestuurd. Uiteindelijk zijn die dan gelukkig door andere fractiesecretarissen tot bij ons gekomen. Ze werden dus, ondanks de herhaaldelijke beloftes, opnieuw niet rechtstreeks aan ons doorgegeven. Met tegenzin omdat ik het weinig elegant vind dat er voor elk voorstel van resolutie van de oppositie een tegenvoorstel van resolutie van de meerderheid, vol schrijffouten, wordt ingediend tegen de deadline, omdat men niet wil meestemmen met voorstellen van de oppositie. Als jullie zaken zouden willen rechtzetten of met zaken verder zouden willen gaan, dan zouden jullie kunnen amenderen. Maar blijkbaar dienen jullie liever voorstellen van resolutie vol schrijffouten in om die van de oppositie maar niet te moeten goedkeuren.
Het voorstel van resolutie van de meerderheid blijft inderdaad vaag. Er ontbreekt een stok achter de deur. Ik denk dat het door sp.a ingediende voorstel van resolutie heel wat meer garanties geeft dat er daadwerkelijk terugbetalingen zullen komen. Beste collega’s, net als de studenten pleiten wij echter voor mildheid. Daarom zullen wij jullie voorstel van resolutie goedkeuren.
Ik geef meteen het woord aan collega Schiltz.
Collega D’Haese, voor alle duidelijkheid: u hebt dit op net hetzelfde tijdstip als alle anderen hier aanwezig en de mensen thuis in uw mailbox gekregen. Ook sp.a, ook Groen. (Opmerkingen)
Jawel, het voorstel van resolutie van de meerderheid zat … (Opmerkingen)
Dat andere stond gisteren al online als officieel document.
Voor de duidelijkheid: het gaat niet over het voorstel van resolutie. Het gaat over de amendementen op het voorstel van decreet in verband met contactonderzoek. Niet dit. Ik neem het er gewoon eventjes bij omdat ik er niet opnieuw apart over wil tussenkomen.
Dat is een ander decreet.
Ik weet het. Ik heb er vorige week veel heisa over gemaakt.
U wilt het gewoon een beetje ingewikkelder maken.
Neen, ik wou het punt nog eventjes maken, zodat ik er straks niet apart over moet tussenkomen, maar na drie keer vragen vind ik het een beetje jammer dat dat nog altijd niet gebeurt.
Een beetje calimero.
Dat heeft met calimero niks te maken. Dat zijn ingewikkelde amendementen.
Daar hebt u gelijk in, maar wat dit betreft, heeft iedereen tegelijkertijd het voorstel van resolutie van de meerderheid in zijn mailbox gekregen, en gisteren dat van sp.a ook.
Wat dit betreft, absoluut.
De heer Schiltz heeft het woord.
Collega D’Haese, geen misbaar over de amendementen, maar alleszins toch wel over ons voorstel van resolutie. Het is een heel ander voorstel van resolutie. Het streeft hetzelfde doel na, maar vertrekt vanuit een heel andere filosofie. Het zal u niet verbazen dat voor een liberaal het eigendomsrecht belangrijk is. Je zult maar iemand zijn die rondkomt met de bescheiden huur van een aantal huizen die je verhuurt aan studenten, en dan zit je daar ineens met kosten die niet mogen worden doorgerekend. Dit debat openbrekend: het is niet evident om het eigendomsrecht te blijven bewaken, maar vooral sociale maatregelen te nemen. Een voorstel waarbij we vanuit de overheidskas alle kosten voor de studenten zouden vergoeden, dat is helikoptergeld, over iedereen uitgestrooid, inclusief die student die nu gezellig thuis bij mama en papa in Brasschaat aan het zwembad kan studeren. Die krijgt ook die kosten vergoed. Ik denk niet dat dat de bedoeling is.
Wij hebben er niet voor gekozen om helikoptergeld uit te strooien, maar om doelgericht sociaal zwakkere studenten die nu hard worden getroffen door de crisis, te steunen. Dat doen we door 8 miljoen euro extra te investeren in de sociale diensten van hogescholen en universiteiten. Dat doen we door de minister te vragen de vinger aan de pols te houden, te bekijken of die sociale diensten rondkomen met dat budget of instrumenten missen om zich van hun taak te kunnen kwijten. En inderdaad, de verhuurders moeten geen kosten dragen. Dan moeten de huurders die kosten ook niet dragen. Dat is rechtvaardigheid. Dat is gezond verstand. Daarom hebben we het over onderzoeken. We hebben geen toverformule, maar we vragen wel dat de minister daar snel werk van maakt. Ik denk dat, als het publiek en ook de sector dit vernemen, ze bereid zullen zijn om met hun leden en met de huurders te zoeken naar een oplossing die billijk en fair is volgens elk contract. Er is immers niet één standaardcontract. Er zijn verschillende soorten contracten: forfaitaire kosten, een stuk gedeelde kosten, soms zijn het meters. Dus, voor elk zo goed mogelijk in een oplossing op maat kunnen voorzien, dat is wat dit voorstel van resolutie probeert te doen. Er zit een drietrapsraket in. We proberen maximaal de geleden kosten niet af te wentelen op de huurders. Dat is zeer sociaal. We versterken het instrumentarium bij de hogescholen en de universiteiten om gericht te zoeken waar studenten in de problemen zitten en die te helpen. Collega D’Haese, dat is een andere benadering, met hopelijk hetzelfde en mogelijkerwijze een nog socialer doel.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Mijn fractie trekt zich het lot van de studenten al van bij het begin van de coronacrisis aan. Dat doen we niet alleen hier in het parlement, maar bijvoorbeeld ook als lokaal bestuurder. We zijn gangmakers geweest om hen in staat te stellen om opnieuw collectief, maar op een veilige manier te kunnen studeren in hun dorp, nadat hun was gevraagd om één vaste verblijfplaats te kiezen. Sommigen hebben ervoor gekozen om niet in hun kot, maar thuis in hun kot te blijven.
We hebben deze problematiek dus bekeken, want er zit natuurlijk een onbillijk element in wat er zich nu afspeelt, namelijk dat bepaalde kosten niet worden gemaakt en toch worden doorgerekend. Het is net die onbillijkheid die we willen aanpakken. We willen daarbij vooral oog hebben voor die studenten die het echt nodig hebben. Zoals collega Schiltz daarnet aangaf, is het voor de ene nodig en voor de andere niet. De ene heeft een inkomensverlies omdat hij bijvoorbeeld zijn studentenjob niet kan uitoefenen, de andere heeft helemaal geen inkomensverlies. Er zijn ook studenten die ervoor gekozen hebben om op hun kot te blijven. Er zijn dus heel veel verschillende situaties.
We willen komen tot een goede technische uitwerking. Er is namelijk ook de problematiek van de meterstanden, vaak is er een meter voor verschillende koten. Hoe kunnen we een oplossing vinden voor die problematiek en ook voor de contractuele bepalingen? In sommige contracten is er wel degelijk een doorrekening achteraf, in andere is er een definitief forfait. Het is niet zo eenvoudig om voor al die zaken een goede regeling te treffen. Zoals ik zei, is het voor ons het belangrijkste dat we die studenten steunen die dat het meest nodig hebben, en dat we diegenen die het niet nodig hebben of diegenen die gewoon op hun kot gebleven zijn, daar niet in betrekken.
We zijn dus blij met dit voorstel van resolutie, met de drie punten die de collega’s al uitgebreid hebben toegelicht. Een eerste punt is het bekijken van hoe we in overleg – want enkel in overleg zullen we tot een goede technische oplossing kunnen komen – de doorrekening van de gemaakte kosten voor energie en water kunnen ondervangen. Een tweede punt is een evaluatie van de maatregelen die al genomen zijn en bekijken wat we nog beter kunnen doen. Een derde punt is de versterking van de sociale studentenvoorzieningen.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemmingen over de voorstellen van resolutie houden.