Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Vandaele heeft het woord.
Dank u, voorzitter. Minister, ongecontroleerd vuurwerk – en dan heb ik het over vuurwerk van particulieren in de eigen tuin of op het dorpspleintje – leidt elk jaar tot problemen. Dat weten we. Ik denk dat oudejaarsavond daar de hoogdag bij uitstek voor is. We kennen allemaal wel mensen die vaak blijvende lichamelijke schade hebben opgelopen. We maakten, denk ik, ook allemaal wel eens een brand of een bijna-brand mee door een verdwaalde vuurpijl.
We weten hoe landbouwdieren als paarden daar vreselijk door in paniek geraken, maar ook huisdieren als honden en dieren in het wild. Ik woon in een streek waar heel veel soorten beschermde ganzen overwinteren. Het zijn er duizenden. Die gaan echt uren rondvliegen, tot in Nederland. Het moet al erg zijn om tot in Nederland te vliegen op oudejaarsavond.
Met andere woorden: dat decreet dat we hier in het voorjaar, op 3 april, hebben goedgekeurd, is denk ik een prima initiatief. Vuurwerk mag dus in heel Vlaanderen niet, tenzij de gemeente oordeelt dat het op bepaalde plaatsen en op bepaalde momenten wel mag. De lokale besturen hebben hier dus wel een grote verantwoordelijkheid, minister en zij moeten er ook op toezien dat dat verbod wordt nageleefd.
Een paar weken geleden stuurde u een brief naar alle gemeentebesturen, die me tot de volgende vraag brengt. Hebt u reacties gekregen van de lokale besturen op uw brief? In welke richting gingen die? Want het is natuurlijk toch wel de vraag of die lokale besturen voorbereid zijn en of ze uitgerust zijn om dat vuurwerkverbod ook effectief af te dwingen.
Minister Weyts heeft het woord.
Dank u wel. Ik moet ook zeggen dat dat decreet een zeer goede zaak is. Er wordt soms een beetje lacherig over gedaan, maar ik denk dat ik destijds in de commissie op basis van enkele beelden heb kunnen aantonen dat dat voor veel dieren wel degelijk een kwestie van leven of dood is. Vooral paarden kunnen door vuurwerk volledig van het padje raken, volledig kierewiet worden en door een prikkeldraad heen zichzelf de dood inlopen. Het is dus een goede beslissing, genomen in april, zodat lokale besturen wel tijd genoeg hadden om zich ter zake aan te passen. Ik heb vervolgens in november een reminder gestuurd met de boodschap: weet dat de regelgeving gewijzigd is en zorg er alstublieft voor dat u een en ander hebt opgenomen in uw GAS-reglement (gemeentelijke administratieve sanctie). Belangrijker nog, en ik kom daar straks op terug: zorg voor handhaving. Want het volstaat niet om gewoon het GAS-reglement aan te passen.
Ik heb vervolgens onlangs bij de dertien centrumsteden – niet bij alle driehonderd gemeenten – een telefonische rondvraag georganiseerd om eens te horen wat de stand van zaken was. Het blijkt dat ze alle dertien hun GAS-reglement aangepast hebben. Een zevental hebben een soort van collectieve maatregel getroffen die op Nieuwjaar, en enkel dan, vuurwerk mogelijk maakt. Eén stad, meer bepaald Leuven, denk ik, hanteert een algemeen verbod. De andere centrumsteden hebben gezegd dat er op individuele aanvraag mogelijk toestemming verleend kan worden om op een specifieke locatie op een specifiek tijdstip vuurwerk af te steken. Ik denk dus dat de regelgeving alleszins gehoord is.
Er blijft natuurlijk de lokale autonomie; de steden en gemeenten beslissen zelf. Het is geen Vlaanderenbrede regelgeving waarmee wij vanuit Brussel gaan bepalen waar en wanneer vuurwerk mag worden afgestoken. Het is dus echt de verantwoordelijkheid van de gemeenten. Dus bij deze: mochten er nog zijn die hun GAS-reglement nog niet hebben aangepast, doe dat dan nog. Want dit gaat natuurlijk niet alleen over Nieuwjaar. Dit gaat over het hele jaar. We zijn nu aan het focussen op het nieuwjaarsgebeuren, maar het gaat over regelgeving die van belang is voor het hele jaar.
Het belangrijkste in dezen is natuurlijk niet alleen de aanpassing van de reglementering, maar vooral de handhaving. Belangrijk is dat men goed weet in heel Vlaanderen dat de regelgeving aangepast is en dat we iets willen doen aan het aantal dierenslachtoffers dat elk jaar te betreuren valt door dat vuurwerk.
In onze gemeente bestond dat verbod ook al langer, het zit in het politiereglement. Maar inderdaad, de handhaving is een ander paar mouwen. Dit jaar mag men het wel afsteken op het strand in drie zones die we uitgetekend hebben, maar niet iedereen beschikt natuurlijk over een strand. (Opmerkingen)
Antwerpen? Ja, ja. Als dat een strand is...
Minister, u hebt de centrumsteden gevraagd hoe ze daarmee omgaan. Dit is een typisch dossier waarbij mensen zich misschien gehinderd voelen in hun plezier, want het is wel iets leuks. Dat is ook zo met de kerstboomverbranding. Iedereen weet dat dat echt schadelijk is door de dioxines en het fijn stof. Dat hoor je niet te doen, maar de bevolking reageert: ‘waarom niet? Want het is plezierig’.
Minister, hebt u in het kader van dit decreet reacties gekregen waaruit we kunnen opmaken dat het draagvlak er niet is? Of onvoldoende is? Of hebt u het gevoel dat we daarmee uit de voeten kunnen?
Mevrouw Sterckx heeft het woord.
Zoals de collega al aanhaalde, kunnen gemeentebesturen op dit moment nog afwijken van het algemeen verbod en vuurwerk toch toelaten. Het afsteken mag dan enkel op bepaalde plaatsen en momenten. Handhaving is zeer belangrijk, maar vuurwerk afsteken gebeurt nog steeds. Dit moet op bepaalde momenten echt wel mogelijk zijn, maar wij willen oproepen om in te zetten op geluidsarm vuurwerk.
Minister, gaat u de gemeentebesturen stimuleren om een geluidsarm vuurwerk te gebruiken indien ze toch vuurwerk toelaten op hun grondgebied? Het gebruik van geluidsarm vuurwerk is goed voor het welzijn van onze dieren. Voorstanders van vuurwerk kunnen op die manier toch nog genieten van een geluidsarm schouwspel.
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Voorzitter, ik wil me graag aansluiten bij deze vraag. Bij de bespreking van het decreet hebben we vanaf het eerste moment onze bezorgdheid geuit rond de handhaving. In dezen en specifiek bij de jaarwisseling is handhaving een hele uitdaging. Ik hoop dat u enerzijds de lokale besturen erop wijst, maar anderzijds ondersteunende acties kunt ondernemen.
Ter zake zit een belangrijke mogelijkheid in sensibilisering. Ik heb gezien dat u de handen ineengeslagen hebt met de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) en de brandweerzones die ook in het verleden al campagnes voerden rond de actie ‘Ik knal zonder vuurwerk’. Ik moet echter vaststellen dat de boodschap dat er een verbod is op vuurwerk – tenzij lokale bestuurders andere regels opleggen – niet uitdrukkelijk breed mee verspreid wordt. Waarom is dat zo? Want zo kan de nood en de handhaving meer en beter naar voren worden gebracht.
Gaat u dit de komende dagen en weken ook nog doen, zodat burgers die eventueel nog initiatief willen nemen, er inderdaad op gewezen worden dat er effectief lokaal moet gekeken worden wat de regels zijn?
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, ik kan alleen maar de vraag van collega Sterckx ondersteunen. U hebt tot nu toe niet één keer het woord ‘geluidsarm’ of ‘diervriendelijk vuurwerk’ in de mond genomen. Ik moet eerlijk zeggen, wij hebben als partij dit decreet mee goedgekeurd, wij staan daar volledig achter. We hebben dat gedaan ter bevordering van het dierenwelzijn, en uiteraard ook ter bevordering van de veiligheid van ieder van ons. Het is toch wel belangrijk. Gemeenten staan uitzonderingen toe. Dat zien we in de media en daarover word ik dagelijks per e-mail en telefoon gecontacteerd om meer duidelijkheid hieromtrent. Het is belangrijk om naast een duidelijke communicatie over het algemeen verbod, ook promotie te voeren voor diervriendelijk, geluidsarm vuurwerk.
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Een aantal collega's hebben het al gezegd, dus ik ga dat niet herhalen. We stellen vast dat na de beslissing om het decreet hier goed te keuren, wat onze fractie trouwens ook heeft gedaan, de implementatie door de vele lokale uitzonderingen de vraag tot stroomlijning oproept. Die vraag kan op verschillende manieren worden beantwoord. Dat kan door de samenwerking te gaan opzoeken met de lokale besturen. Het kan door samen met die lokale besturen alternatieven naar voren te schuiven, zoals het geluidsarme vuurwerk. Het kan ook door te kijken of er bijvoorbeeld niet één groot vuurwerk op een specifieke locatie heel veel kleintjes kan vervangen, op een locatie die ver genoeg ligt, zodat huisdieren er niet al te veel last van hebben.
Ik denk dat er in dezen maar één zaak echt werkt. Als je mensen meeneemt in een verhaal dat positief is en dat ook over hun huisdieren gaat, een verhaal waar je van oud en nieuw samen iets creatiefs en iets leuks kunt maken, een lichtfeest, boek je veel sneller vooruitgang dan als je het laat zoals het nu is. Ik kijk uit naar de manier waarop de minister dit gaat implementeren op het terrein, vanuit die geest van samenwerking.
De heer Vandenhove heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, er is al veel gezegd. Wij vinden het decreet ook een goede zaak. Dat is ook de reden waarom wij er altijd achter gestaan hebben, en nu nog steeds. Maar we hebben het er al een aantal keren over gehad in de commissie Dierenwelzijn, minister: het gaat natuurlijk over handhaving in het algemeen, en ik geloof nogal in de gemeentelijke autonomie en het gegeven van een dierenpolitie. Ik neem aan dat we nog wel eens de mogelijkheid zullen hebben om daar verder over van gedachten te wisselen. Het gaat dan niet alleen over handhaving voor dit dossier van dierenwelzijn, maar ook voor andere dossiers. Bekijk eens goed in welke zones er op dit ogenblik al dierenpolitie bestaat en kijk in welke mate u dat eventueel kunt ondersteunen.
Ik wil me ook aansluiten bij de oproep van een aantal collega’s rond geluidloos vuurwerk.
Als ik bekijk wat er op dit ogenblik al gebeurt vanuit gemeentebesturen rond vuurwerk, alleszins in onze provincie, ten opzichte van pakweg vijf of tien jaar geleden, denk ik dat we al een enorme weg hebben afgelegd. Uiteindelijk moet hier alleen het gezond verstand primeren. Ik neem dus aan dat de collega-burgemeesters en -schepenen, die volgens mij nog altijd het meest praktisch en gezond verstand hebben in de Vlaamse gemeenten, er wel voor zullen zorgen dat die handhaving gecombineerd wordt met de nodige preventie. U hebt nog tijd genoeg voor preventie, want de beste preventie rond vuurwerk gebeurt enkele dagen voor Kerstmis. (Applaus bij sp.a)
Net daarom hebben we ook een campagne gevoerd, samen met de brandweer. Je kunt niet gek veel verschillende boodschappen tegelijkertijd meegeven. De belangrijkste boodschap die we wilden meegeven, samen met de brandweer, was: zelfs al is het in uw gemeente wettelijk toegelaten, dan is het nog altijd geen goed idee, dus doe het misschien beter niet. Dat was de boodschap.
De pleidooien voor geluidsarm vuurwerk volg ik wel, alleen bestaat er geen definitie van geluidsarmoede. Geluidsarm is iets anders dan geluidloos. Dan moet je naar regelgeving gaan waarbij je, voor zover meetbaar, het aantal decibels moet bepalen. Ik weet niet waar zo'n regelgeving zou kunnen eindigen. Alleszins is geluidsarm altijd een beter alternatief dan het klassieke vuurwerk. Maar beter is nog altijd geen vuurwerk.
Uw fundamentele vraag ging over het draagvlak, mijnheer Vandaele. Ik denk van wel, ook op basis van onze bevraging. Het is toch wel duidelijk dat alle gemeenten hun regelgeving en hun GAS-reglement hebben aangepast, volgens eigen inzichten, die niet noodzakelijk altijd de mijne zijn, maar goed, dat is hun lokale autonomie. We hebben op dat vlak dus echt wel een steentje verlegd, vooral bij die lokale besturen die tevoren weigerachtig waren en die niet ‘neen’ durfden te zeggen. Voor die hebben we het eigenlijk gemakkelijker gemaakt. Zij kunnen nu terugvallen op dat decreet en zeggen dat Brussel dat heeft beslist. Er is een lijn getrokken. Zodoende kunnen zij heel gemakkelijk naar ons verwijzen. Wij pakken heel graag die schuld op ons. Ik denk dat we met deze regelgeving opnieuw hebben bewezen dat Vlaanderen een voortrekkersrol wil spelen op Europees niveau inzake dierenwelzijn.
Dank u wel, minister. Er dienen zich inderdaad alternatieven aan. Dat weten we. Geluidsarm is inderdaad niet geluidloos. Er is geluidsarm diervriendelijk vuurwerk. Lichtspektakels zie ik ook al hier en daar. Ik zie ook dingen verschijnen met drones.
Toch is het goed dat we hier dit Vlaamse decreet hebben. Over enkele dagen zullen we kunnen zien of dat nu al – het is het eerste jaar – effect heeft. Maar het blijft een feit dat, zoals de kaarten nu liggen, de gemeenten hier het voortouw moeten nemen. (Applaus bij de N-VA)
De actuele vraag is afgehandeld.