Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Dewinter heeft het woord.
Minister, sinds enkele weken heeft De Lijn aan haar uniform een nieuw stuk toegevoegd, zijnde de brede hoofdband, blauw, met het logo van De Lijn, type 339, artikel 1176277, dotatieprijs 3 euro. Een detail, een fait divers, dat hier uiteraard geen bespreking waard zou mogen zijn mocht het niet zo zijn dat de dienst Welzijn en Diversiteit van De Lijn gisteren een mail verspreidde naar het personeel met de mededeling: ‘De hoofdband is toegevoegd op advies van Unia en is een inclusieve oplossing voor mensen die hun hoofd wensen te bedekken om medische of religieuze redenen.’ De mail is ondertekend door de teamleider Diversiteit.
Minister, in het regeerakkoord staat dat de Vlaamse overheid de diversiteit van het personeel wil aanmoedigen, maar dat de uiterlijke tekenen van persoonlijke overtuiging niet kunnen worden getoond bij rechtstreeks klantencontact. Dan staat neutraliteit van de dienstverlening centraal. Uiterlijke symbolen van levensbeschouwing, religieuze, politieke of andere overtuigingen worden bij rechtsreeks klantencontact niet gedragen.
Aan de ene kant voert De Lijn dit op vraag van Unia in om religieuze redenen maar aan de andere kant staat in het regeerakkoord dat we dit vooral niet zullen doen. De Lijn is natuurlijk geen rechtstreeks personeel van de Vlaamse overheid, hoewel de overheid wel 100 procent aandeelhouder is. Misschien kunt u zich er op die manier van afmaken, maar dat zult u uiteraard niet doen. Want u zult me willen vertellen wat er precies in dat advies van Unia staat, waarom Unia De Lijn aanstuurt bij het nemen van dit soort beslissingen, waarom De Lijn dit doet in tegenstrijd met het Vlaams regeerakkoord en wat uiteraard uw mening als minister en als vrouw is over deze kwestie.
U weet dat die hoofddoek een religieus symbool is dat vooral de discriminatie en de onderdrukking van de vrouw symboliseert op een toch wel heel manifeste manier. Om die reden proberen we met zijn allen dat aspect van die godsdienst op zijn minst terug te dringen. Ik kijk uit naar uw antwoord en ik ben ervan overtuigd dat u komaf zult maken met deze praktijken en dit uniformstuk uit het uniform van De Lijn zult willen schrappen.
Minister Peeters heeft het woord.
Mijnheer Dewinter, ik dank u voor uw vraag. Ik kan eigenlijk heel kort antwoorden. Een beeld zegt meer dan woorden. De Lijn heeft inderdaad een aantal kledingstukken toegevoegd aan haar uniform. Ik laat het u zien. Het ene stuk is een pet met het logo van De Lijn, het andere is wat u een hoofdband, noemt maar ik denk dat iedereen in de zaal hier dit kent als een haarband. (Minister Lydia Peeters toont twee foto’s)
Mijnheer Dewinter, ik zal u iets bekennen: dertig jaar geleden droeg ik dat ook, en dat was helemaal niet uit religieuze overtuiging of om medische redenen. Neen, dit is een haarband en ik denk dat iedereen in dit parlement een dergelijke haarband, die warm is aan de oren, kent. Het is gewoon een banale haarband, die je vandaag overal in de winkel kunt kopen voor amper 3 euro.
Mijnheer Dewinter, u ziet daar een hele polemiek in. Ik heb natuurlijk ook uw persberichten en uw tweets daarover gelezen. U ziet dat als een ontoelaatbare toegeving aan de islam, maar echt niet, dit is gewoon een heel klassieke haarband, een heel banale pet. Het is een kledingstuk dat ook de NMBS heeft toegevoegd aan het uniform. We zien er echt totaal geen probleem in. Ik denk dat u spoken ziet in dit verhaal die er helemaal niet zijn. (Applaus bij Open Vld, CD&V en sp.a)
Men kan daarvoor applaudisseren, maar in feite bent u bijzonder laf in uw houding, minister. Niet ik zeg dat dit artikel wordt ingevoerd om toe te geven aan de islam, dat zegt de teamleider Diversiteit die hierover gisteren aan het personeel een e-mail heeft gestuurd – ik heb de e-mail bij – waarin uitdrukkelijk staat dat deze zaken zijn toegevoegd op advies van Unia. Zeg ik dat of zegt de teamleider Diversiteit van De Lijn dat?
Dan zegt ze: het is een inclusieve oplossing voor mensen die hun hoofd wensen te bedekken omwille van medische of religieuze redenen. Heb ik dat nu gezegd of zegt de teamleider Diversiteit van De Lijn dat in een e-mail die wordt verspreid aan het personeel?
Het was natuurlijk niet de bedoeling dat die e-mail zou uitlekken en dat duidelijk zou worden dat De Lijn dat doet om dit doel te bereiken. Natuurlijk is het een toegeving aan de islam. Uiteraard is het de bedoeling…
Mevrouw Rutten, u lacht ermee, maar wat zegt u dan van deze e-mail? Die bestaat niet, die is niet juist, dat is allemaal uitgevonden door mezelf?
U draagt geen haarband, mijnheer Dewinter.
Nee, mevrouw, ik draag geen haarband, u ongetwijfeld wel. Maar laat ons eens eerlijk zijn. Al dit soort van tussenoplossingen die dan worden weggelachen, zijn, als het er echt op aankomt en dat blijkt uit de e-mails van De Lijn, een overtreding van uw regeerakkoord.
Minister, als u een beetje politieke moed zou hebben, zou u dat vandaag ook toegeven op basis van het overtuigende bewijs in de e-mail die de teamleider Diversiteit heeft rondgestuurd aan het personeel. Geef dat dan ook toe, lach dat niet weg. Probeer dat niet onder de mat te vegen alsof er niks aan de hand is, want u weet waar het probleem zit. Het probleem zit in het feit dat we almaar toegeven aan het pad van de islamisering. Buigen, een kniebuiging maken voor die godsdienst, in de hoop uiteindelijk een consensus te vinden die er toch nooit zal komen.
We zijn nog maar een paar weken ver en u treedt uw eigen bestuursakkoord al met de voeten. U veegt dit onder de mat, u minimaliseert en u maakt het belachelijk, terwijl de e-mails overdonderend duidelijk zijn over de echte intenties, op advies van Unia dan nog, neergeschreven in een e-mail van de teamleider Diversiteit. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Rousseau heeft het woord.
Mijnheer Dewinter, misschien hebt u een bad hair day, maar wat scheelt er met u? Wat scheelt er toch met u? Op een moment dat buschauffeurs onder druk staan, geen tijd krijgen om naar het toilet te gaan, worden bedreigd, op een moment dat er een groot tekort is aan buschauffeurs, op een moment dat we verdomd blij zouden moeten zijn dat mensen nog buschauffeur willen zijn, op dat moment begint u terug te verdelen op basis van religie, op dat moment begint u terug te haten.
Namens de sp.a en namens heel veel mensen wil ik u heel hard vragen: stop daarmee. Stop met die verdeling en die haat. Niemand wordt daar beter van. Kijk naar wat mensen doen, kijk niet naar wat mensen dragen. In de plaats van u druk te maken over wat iemand op zijn hoofd zet, roep ik u en uw fractie op om samen met ons werk te maken van betere werkomstandigheden voor al die buschauffeurs, want daar worden we wel beter van. (Applaus bij sp.a en Groen)
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Dit is weer een belachelijk debat dat we vandaag aan het voeren zijn. Als ik de case bekijk, gaat het over een hoofdband die deel uitmaakt van het uniform, ongeacht de motivaties om die te dragen. Wanneer iemand die draagt, zijn de beoordelingen over het waarom enkel maar intentieprocessen die worden gemaakt. Mijnheer Dewinter, het intentieproces dat u hier vandaag maakt, is dit onmiddellijk weer als voorbeeld voorstellen van onderdrukking door de islam en verkrampt omgaan met diversiteit.
Wel, dat is nu net niet hoe we hiermee moeten omgaan. Een uniform met een pet of een hoofddoek kan misschien, naast een oplossing voor medische oorzaken, ook wel twee belangrijke finaliteiten dienen: enerzijds is er de neutraliteit van de dienstverlening, die we als Vlaamse overheid heel belangrijk vinden, en ook het wekken van klantenvertrouwen, en tegelijkertijd wordt anderzijds de individualiteit van mensen gerespecteerd.
Minister, misschien ziet u daar dus ook een oplossing in wat die twee finaliteiten betreft.
Mevrouw Groothedde heeft het woord.
Minister, ik wil u bedanken voor uw serene tussenkomst in dit debat. Ten gronde gaat dit helemaal niet over een kledingstuk. Dit gaat over al dan niet nodeloos polariseren. Wij roepen op tot sereniteit en inclusiviteit.
De heer Keulen heeft het woord.
Voorzitter, mijnheer Dewinter, goede collega’s, het is heel simpel. Ga met deze foto de straat op en vraag aan tien willekeurig gekozen Vlaamse vrouwen, allochtoon, autochtoon of wat dan ook: wat is dit? (Opmerkingen bij het Vlaams Belang)
Dan zal je tien keer als antwoord, als reactie krijgen: dit is een haarband. Als mensen deze woordenwisseling, dit gesteggel zien, dan zullen ze – mijnheer Dewinter, u vindt wat de mensen denken toch heel belangrijk – zich afvragen met wat voor prullen we ons hier bezighouden. (Applaus bij Open Vld en sp.a)
De heer De Meester heeft het woord.
Mijnheer Dewinter, ik val hier bijna van mijn stoel. We hebben hier net een heel debat achter de rug over de besparingen bij De Lijn, maar volgens u is het probleem bij De Lijn niet de haltes die worden geschrapt, niet de trams zonder reservewielen, niet het personeelstekort, maar het uniform. Nu heeft extreemrechts natuurlijk altijd al iets met uniformen gehad, dat weten we allemaal. (Gelach)
Maar wat is in godsnaam het probleem met een hoofdband en met een pet? Een pet! Minister, het is weliswaar een zeer lelijke pet, dat geef ik toe. Collega’s, waar is Jani als je hem nodig hebt? Mijnheer Dewinter, denkt u nu echt dat klanten van De Lijn er last van hebben als een buschauffeur een hoofdband of een pet op heeft? Denkt u dat die bussen daar stipter of minder stipt van worden? Wat is nu eigenlijk voor u in godsnaam het probleem? Als we u moeten geloven, dan schuilt achter elke hoofdband en achter elke pet de radicale islam. Dat is eigenlijk wat u beweert. In uw plaats zou ik echter opletten, want als ik goed kijk naar die extreemrechtse studentenclubs van u: die hebben ook allemaal zo’n pet op hun hoofd, misschien zijn die ook wel aan het radicaliseren.
Mijnheer Dewinter, voor mij is het duidelijk. Wat u doet, is mensen tegen elkaar opzetten, is haat zaaien. Wij focussen liever op het echte probleem, en dat is beter en betaalbaar openbaar vervoer voor iedereen! (Applaus bij de PVDA en Groen)
Mevrouw Sminate heeft het woord.
Minister, ik denk dat we hier toch een aantal zaken op een rijtje moeten zetten. Feit is dat Unia al sinds jaar en dag strijd voert tegen het hoofddoekenverbod. Dat een gelijkekansencentrum vandaag de dag nog steeds pleit voor de hoofddoek, is iets dat er bij mij niet ingaat. Hoe valt hun advies dan echter inderdaad te rijmen met deze foto’s? Dit is inderdaad een haarband. Het is bijna een diadeem. Wat dit dan te maken heeft met religieuze symbolen, begrijp ik absoluut niet, tenzij Unia misschien het geweer van schouder heeft veranderd en het hoofddoekenverbod hiermee wordt opgelost. Geef ze allemaal een haarband en het is opgelost.
Collega’s, feit is wel dat een overheidsinstelling heeft gecommuniceerd naar haar personeel om te zeggen dat een hoofddeksel mag worden gebruikt als religieus symbool. Die communicatie, dat zinnetje blijft voor mij wel problematisch, want het is inderdaad iets dat indruist tegen het regeerakkoord. Het is iets dat indruist tegen onze visie op onze samenleving, en dat is iets waartegen we ons zullen blijven verzetten. (Applaus bij de N-VA en het Vlaams Belang. Opmerkingen van Filip Dewinter)
Mijnheer Dewinter, ik zet uw microfoon uit. (Opmerkingen van Filip Dewinter)
Minister Peeters heeft het woord.
Voorzitter, ik ben er zeker van dat u in het verleden ook nog een dergelijke haarband hebt gedragen. (Opmerkingen van de voorzitter)
Ik wil duidelijk stellen dat het recent goedgekeurde regeerakkoord helemaal niet met de voeten wordt getreden door twee elementen aan het uniform toe te voegen. Het ene is een haarband. We moeten het geen hoofdband noemen, want dat woord ken ik zelfs niet. Dit is een klassieke haarband. Het andere is een klassieke pet.
Mijnheer Dewinter, u verwijst naar de mail van de teamleider van wat u het team Diversiteit noemt. Het is, voor alle duidelijkheid, het team Welzijn en Diversiteit. Ik wil dit benadrukken omdat die teamleider meermaals van personeelsleden van De Lijn de vraag heeft gekregen of ze een hoofddeksel mogen dragen. Soms willen ze dat vanwege de warmte, maar in een heel specifiek geval kwam de vraag van iemand met een huidziekte aan het hoofd die dit wat wilde bedekken. Mag dat dan of niet?
Om te voorkomen dat zo maar toelating zou worden gegeven om eender welk hoofddeksel te dragen dat u absoluut niet graag ziet, is beslist twee elementen aan het uniform toe te voegen. Het eerste is een klassieke haarband die al vijftig jaar op de markt is, en het tweede is een pet.
U kunt hier met uw armen staan zwaaien en zeggen dat die haarband een eerste aanzet vormt, maar ik denk dat absoluut niet. Indien u nu de straat oploopt, zult u waarschijnlijk nog veel kleinere kinderen met een dergelijke haarband zien. U zult ook andere mensen met een haarband of met een pet zien. Indien u daar iets anders in ziet, ziet u spoken. Dat is helemaal niet geval. Ik vind het mooi dat iemand met een of andere medische problematiek van het team Welzijn en Diversiteit een oplossing heeft gekregen. Zo zijn deze elementen toegevoegd. (Applaus bij Open Vld)
Minister, u bent als een paling in een emmer snot. U draait en keert zich in alle bochten om dit hier maar uitgelegd te krijgen. U moet echter niets uitleggen. Het team Diversiteit van De Lijn zegt het zelf. Ik zal het nog eens voorlezen: “Deze zaken zijn toegevoegd op advies van Unia.” Wat staat in dat advies? Mogen we dat advies zien? Op advies van Unia is er nu “een inclusieve oplossing voor mensen die hun hoofd wensen te bedekken omwille van medische of religieuze redenen”. Of dat nu een Mexicaanse sombrero, een petje, een hoofddoek of wat dan ook is, maakt niet uit. Dit wordt op advies van Unia toegevoegd om religieuze redenen. Dat is de essentie. U moet dáár een antwoord op geven. U moet niet proberen u te verbergen achter carnavaleske toespelingen op de hoofddoek en op het verschil met een haarband, want dát is de essentie.
De essentie is nog veel uitdrukkelijker dan dat. Terwijl in de islamwereld, Saoedi-Arabië, Iran, Libanon en aanverwanten, miljoenen vrouwen strijden voor vrijheid en gelijkheid en tegen de boerka, de hidjab en, bij uitbreiding, de hoofddoek, zullen wij in Vlaanderen een variant daarvan officialiseren en ridiculiseren omdat Unia dat vraagt.
Minister, dit gebeurt om religieuze redenen. Het staat er. Ik veins dit niet. Ik schud dit niet uit mijn mouw. De realiteit is dat dit in de mail staat, en u mag dat niet onder de mat vegen. U moet ageren en uw regeerakkoord toepassen. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De actuele vraag is afgehandeld.