Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Van de Wauwer heeft het woord.
Minister, eind 2017 heb ik u een vraag gesteld over de capaciteit van de chauffeurs bij De Lijn. De aanleiding voor die vraag was dat er verschillende lijnen of ritten geschrapt waren omdat er te weinig chauffeurs waren om de dienstverlening te voorzien. Als antwoord op die vraag hebt u toen gezegd dat alle vacatures tegen eind 2018 ingevuld zouden worden, en zelfs dat er in 2017 voldoende chauffeurs in opleiding waren om al die tekorten in te vullen.
Uit de cijfers die ik recent van u kreeg, blijkt dat slechts twee op de drie van de vacatures bij De Lijn in 2018 ingevuld zijn, en dat er voornamelijk een probleem is in de provincies Vlaams-Brabant, Oost-Vlaanderen en Antwerpen, waar er dus een tekort is aan chauffeurs.
Daarnaast zijn er ook verschillende klachten over de werkomstandigheden van de chauffeurs bij De Lijn. Dat blijkt heel duidelijk uit de deelnamebereidheid aan de stakingen in februari.
Minister, mijn vraag aan u is heel eenvoudig. Wat zult u doen om ervoor te zorgen dat die 573 vacatures voor 2019 wel ingevuld geraken?
Minister Weyts heeft het woord.
Ik wil eerst toch een nuance maken. Ik heb u geantwoord op basis van de prognoses voor 2018. Aanvankelijk worden er dus prognoses vooropgesteld. Die zijn iets ruimer, die mikken iets hoger dan het effectief benodigde aantal. U wijst er bijvoorbeeld terecht op dat de prognoses begin 2018 het over 425 vacatures hadden. Uiteindelijk bleken er maar een 300-tal nodig. Daarvan zijn er 272 ingevuld. Er bleven dus een 40 tot 50 vacatures over. Dat is toch een zekere nuance.
Maar we zijn absoluut niet blind voor de problematiek. Vooral in Vlaams-Brabant, mijn eigen provincie, en in mindere mate in Antwerpen, hebben we net zoals zovele werkgevers op dat vlak een probleem met de invulling van knelpuntberoepen zoals chauffeurs onder andere.
In december hebben we nog een ruime campagne gevoerd met billboards, met radiospots, met spotjes in de bioscopen. Ik denk dat u die ook gezien hebt. Op zoveel mogelijk manieren hebben we ook een beetje free publicity gekregen via televisiejournaals. Ook dat heeft gerendeerd want we hebben er een goede respons op gekregen, namelijk 1235 sollicitaties.
Dat is echt wel een goed cijfer. De campagne die medio december is gestart, heeft ertoe geleid dat al 60 vacatures nagenoeg onmiddellijk werden ingevuld. Ik heb op een eerdere vraag al geantwoord dat we op dat vlak iets sneller gaan in de procedure, dus sneller in de aanwerving. De termijn tussen de sollicitatie en de aanwerving hebben we ingekort en we hebben al een 60-tal vacatures ingevuld. 27 à 30 sollicitaties krijgen nu een positief antwoord, het gaat dus wel vooruit maar we blijven vanzelfsprekend op onze hoede.
Het is nu eenmaal een krappe arbeidsmarkt. We moeten vooral het signaal blijven geven dat zoveel mogelijk mensen aan het werk moeten geraken, van welke leeftijd dan ook. We mogen op dat vlak geen tegenstrijdige signalen geven. Wat het beroep van chauffeur betreft, staan wij open voor alle leeftijden. Desnoods voeren we opnieuw een campagne en werken we nog nauwer samen met outplacementbureaus en worden er opnieuw jobdagen georganiseerd. Maar het is nu eenmaal zo dat we meer investeren in De Lijn, in het aanbod, en dat we dus ook meer vacatures hebben die we zelfs in arbeidskrappe tijden moeten invullen. We zijn daar maximaal klaar voor, alle suggesties zijn welkom maar de campagne zoals die nu is ingezet, loopt met succes.
Minister, de krapte op de arbeidsmarkt is er inderdaad. Dat is niet alleen een probleem in Vlaams-Brabant, in mijn provincie gaat het over dezelfde uitdagingen. Ik wil ook wijzen op een tweede punt waar ik het in mijn inleiding al over had, namelijk de werkomstandigheden voor de chauffeurs bij De Lijn. De chauffeurs zijn die slechte werkomstandigheden duidelijk beu. Daarvan getuigen de stakingen in Limburg in februari, de staking op 13 februari en de verlengde vakbondsactie op Valentijnsdag. Intussen is er ook een nieuwe stakingsaanzegging ingediend.
We hebben hier te maken met een vicieuze cirkel. Als er te weinig chauffeurs zijn en de werkomstandigheden zijn slecht – te korte rusttijden tussen de shiften, wettelijke vakantiedagen die niet mogen worden opgenomen –, dan krijgen we een zware overbelasting van die chauffeurs en worden chauffeurs ziek. Het ziektepercentage bij De Lijn ligt op bijna 10 procent. Minister, wat zult u doen om die vicieuze cirkel te doorbreken en hoe zult u zorgen voor betere werkomstandigheden voor de chauffeurs van De Lijn?
De heer Keulen heeft het woord.
Minister, ik denk dat De Lijn de boer moet opgaan. Ik stel vandaag vast dat alle overheidsdiensten moeite hebben om mensen aan te trekken, of het nu gaat over postbodes, politie of chauffeurs bij De Lijn. De troeven van die job moeten in de verf worden gezet. Laat jongens en meisjes met een bus rijden op een omzoomd terrein en maak hen duidelijk dat het gevarieerd werk is met een behoorlijk statuut en elke dag nieuwe belevenissen. Soms is dat heel aangenaam, soms is dat ook anders maar het is nooit helemaal hetzelfde. Probeer dat vak van chauffeur te verkopen door buiten te komen. Ik denk dat u meer moet doen dan enkel communicatieve acties voeren.
De heer Vandenbroucke heeft het woord.
Mijnheer Van de Wauwer heeft gelijk als hij zegt dat heel wat chauffeurs vandaag een onmenselijke werkdruk voelen, en dat ligt niet alleen aan het chauffeurstekort maar ook aan het feit dat er stevig bespaard werd en wordt op de werkingsmiddelen bij De Lijn. Dat ligt ook aan het feit dat deze meerderheid luidop twijfelt aan de toekomst van De Lijn als een publiek bedrijf. Dat is niet van dien aard om de job aantrekkelijk te maken voor potentiële chauffeurs. Een goede strategie om het beroep aantrekkelijker te maken zou volgens mij zijn om een duidelijke keuze te maken voor De Lijn als publieke dienstverlener, ook na 2020.
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Voorzitter, heel charmant dat u mij alsnog het woord geeft, dat wordt gewaardeerd.
Collega’s, minister, er gebeuren inspanningen, dat mag ook wel worden gezegd. Zo werd een paar maanden geleden de procedure voor de aanwerving aangepast. Voor alle duidelijkheid: zonder de vereisten inzake rijvaardigheid en kennis van het Nederlands te verlagen. Maar de procedure werd inderdaad verkort en dat is zeer belangrijk.
Ik zou u willen vragen, minister, om ook zeker de link met het onderwijs te blijven leggen, want ik denk dat hieruit echt wel blijkt dat er vacatures zijn, in het bijzonder voor technische en beroepsprofielen. Het is heel belangrijk om in te zetten op een andere benadering van het onderwijs. We hebben er in het verleden al op aangedrongen en we zullen daar op de toekomst ook op blijven aandringen. Ik denk dat de herwaardering van technische en beroepsrichtingen zeker soelaas zal brengen.
Collega Keulen, u hebt gelijk. We moeten meer de boer op gaan, maar dat doen we ook, bijvoorbeeld door jobdagen te organiseren en door zelf naar evenementen te gaan om bekend te maken dat De Lijn vacatures heeft.
Ik herhaal het opnieuw: het is een beetje een luxeprobleem, in die zin dat we zorgen voor een extra aanbod omdat we extra investeren in De Lijn, mijnheer Vandenbroucke. We exploiteren ook extra lijnen. Dat heeft natuurlijk tot nadeel dat het in deze barre tijden van arbeidskrapte, die in ons nadeel speelt, vechten is om elke werknemer. Dat moeten we ook resoluter doen.
Wat betreft het apocalyptische beeld dat u schept over de rij- en rusttijden, daar is inderdaad enig syndicaal protest tegen geweest, maar dat is ondertussen opgelost. Tegen eind dit jaar voorzien we bovendien in een extra investering om ervoor te kunnen zorgen dat we de werklast kunnen verlagen. Ook op dat vlak doen we dus extra investeringen, maar we zullen ervoor moeten zorgen dat we in de jacht op werknemers concurrentieel blijven en dat de arbeidskrapte in zijn totaliteit wordt aangepakt. Op dat vlak is het natuurlijk een beetje een slecht signaal als we mensen nog vroeger met pensioen laten gaan. Ook die mensen kunnen potentieel aan de slag bij De Lijn. In het kader van de recente actualiteit is dat geen goede evolutie.
Minister, ik kijk uit naar de inspanningen die u gaat leveren.
De CD&V-fractie vindt het heel belangrijk om een modal shift te maken. We moeten een omslag creëren van autogebruik naar andere vervoersmiddelen, waaronder het openbaar vervoer. Dat gaat enkel lukken als het openbaar vervoer betrouwbaar is. In 2017 zijn er 12.000 ritten geschrapt omdat er te weinig chauffeurs waren. Die modal shift gaan we alleen maar kunnen bereiken als het openbaar vervoer betrouwbaar is en de chauffeurs in goede omstandigheden kunnen werken.
De actuele vraag is afgehandeld.