Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Daems heeft het woord.
Minister-president, als minister van Telecommunicatie heb ik de 3G in de steigers kunnen zetten, een bundeling sitesharing, onafhankelijk Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie (BIPT) en universele dienstverlening. Ik heb toen heel bewust de hoge frequentiebanden vrijgelaten, omdat we toen al – een hele tijd geleden dus – wisten dat, wanneer we een versnelling in data zouden krijgen, het op die banden zou gebeuren.
Dit is vandaag heel actueel. De evolutie van – ondertussen – 4G naar 5G, is geen evolutie, maar een ware révolutie. De snelheid, de betrouwbaarheid, het volume dat hierdoor kan worden overgedragen, is gigantisch. Je kunt gerust spreken van een vierde industriële revolutie: in gezondheid, transport, mobiliteit, artificiële intelligentie, entertainment. Wij zijn, in ons land, en zeker in Vlaanderen, zo gepositioneerd om heel snel die 5G-technologie uit te kunnen rollen, veel sneller dan andere landen in Europa.
En wat zien we nu? In het overleg tussen de federale regio's vanochtend, geraakte de veiling en dus de uitrol van 5G geblokkeerd vanwege de centen. Het is zoals het verhaal van het vel en de beer: ambras maken over het vel, en de beer loopt nog rond. Schiet die beer toch eerst en verdeel dan het vel, want anders lopen we hopeloos achter.
We weten allemaal dat er binnenkort verkiezingen zijn en dat de regeringsvorming niet simpel zal zijn. Als dit nu stilvalt, dan ga je dit misschien pas in 2020 kunnen veilen en in 2021, 2022, 2023 kunnen uitrollen. Persoonlijk vind ik dit onaanvaardbaar. Ik vind dat dit gewoon niet kan. We zijn een stukje op de wereld waar we een voortrekkersrol kunnen nemen. We hebben de technologie, we hebben de mensen, we hebben Brussel, Antwerpen en andere steden waar we dat kunnen doen.
Minister-president, ik heb een heel concrete vraag voor u. Wetende dat de centen blijkbaar een probleem vormden, bent u bereid om dit overleg onmiddellijk terug op te starten? Bent u bereid om vanuit Vlaanderen het voorstel te doen dat we heel de discussie over de centen opzijzetten en de verdeling uitstellen tot later? We mogen die 5G-revolutie niet tegenhouden. We moeten die veiling laten doorgaan en die nieuwe technologie meteen laten uitrollen.
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Collega Daems, ik ben het volledig met u eens dat we 5G nodig hebben. We hebben die nodig voor onze industrie, voor de smart cities, voor e-health, voor domotica enzovoort. We kunnen daarin inderdaad een voorsprong nemen. Samen met u vind ik het dus heel jammer dat er geen akkoord tot stand is gekomen.
Het is voor de derde keer op het Overlegcomité gekomen, zonder enig voorstel vanwege de Federale Regering, zonder dat er tussentijds ook maar wordt gepraat, zonder dat ik vaststel dat de federale minister ook maar enig mandaat geef om daaruit te geraken.
We hebben een bestaande verdeelsleutel van 20 procent voor de gemeenschappen en 80 procent voor het federale niveau, terwijl de studies, de internationale experten zeggen dat de data een minderheid in transmissie worden en dat de transmissie van mediacontent 80 procent wordt.
We willen dus een fundamenteel andere verdeelsleutel. Niet alleen Vlaanderen maar ook de andere gemeenschappen willen dat. Ik betreur dat er geen enkel concreet voorstel komt, want u weet net zo goed als ik dat het niet op het Overlegcomité is dat er ter plekke tot akkoorden gekomen wordt. Er moeten tussentijdse initiatieven genomen worden, er moeten voorstellen komen. Wij staan ervoor open om aan tafel te gaan.
Het gaat over bijzonder veel geld: bijna 700 miljoen euro. De vorige keer zijn we er pas jaren later uitgeraakt, waardoor dat geld niet meer aangewend kon worden. We zouden dat geld graag gebruiken om te investeren. We hebben daar heel veel nood aan. In Vlaanderen moeten er heel veel investeringen gebeuren.
In 2013, bij de laatste verdeling, was afgesproken dat het federale niveau een monitoring zou doen van de evolutie van dat gebruik in die transmissie. Alleen het Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie (BIPT) kan dat. Die monitoring is er vandaag, anno 2019, nog altijd niet. Ik denk dus dat het op dit ogenblik, met een Federale Regering in lopende zaken en verkiezingen op komst, heel moeilijk is om daar uit te geraken.
Wat ik persoonlijk wel wil bekijken – maar dat moet ik nog bespreken met de collega’s – is het voorstel dat Agoria blijkbaar in januari al bezorgd heeft aan de federale minister en dat ik vanmiddag gehoord heb op het nieuws. Agoria stelt voor om enkel de 3,5 gigahertzband daaruit te halen en die te veilen. Dat gaat over een kleiner bedrag, namelijk 43 miljoen euro. Dat is 6,5 procent van het geheel. We moeten nog geen akkoord maken over de centen, dat kunnen we deel laten uitmaken van het grotere geheel. Maar daarmee kan de uitrol al starten. Daarmee kunnen de operatoren van start gaan, eerst met pilootprojecten en dergelijke, zodat er dan later in ’19 of begin ’20 een definitief akkoord zou kunnen zijn. Persoonlijk zie ik daar wel iets in, want ik kom aan de tafel niemand tegen die daartegen is. Het omgekeerde is waar. U weet trouwens dat wij er met de Vlaamse Regering voor zorgen dat we met de kabel, met Proximus, naar 2,5 gigabit per seconde gaan, waarmee we dus aan de top van Europa zullen staan. Ook 5G is bijzonder belangrijk.
Persoonlijk denk ik dat dit voorstel een oplossing zou kunnen zijn om de stekker er nu uit te halen, om ervoor te zorgen dat die start kan gebeuren. Dat is ook de bedoeling van die operatoren, die kunnen morgen niet zeggen: ‘We doen die uitrol over heel het land.’ Nogmaals, dit is een persoonlijke mening. Ik ben net terug van Hamburg en heb hier dus nog niet over kunnen spreken met de collega’s, maar ik vind dat het overwegen waard. Als het federale niveau en de andere gemeenschappen daarin zouden meegaan, als we dan dat bedrag opzij zetten tot er een akkoord is, dan kunnen we wel starten en verliezen we geen tijd. Dat kan een oplossing zijn, want ik betreur net als u dat hier geen overeenstemming over is. Anderzijds zegt niet alleen Vlaanderen maar zeggen alle gemeenschappen nu dat er een akkoord moet zijn over die verdeelsleutel. De transmissie is fundamenteel veranderd. Er is veel meer transmissie van mediacontent en veel minder van data. Misschien kan het voorstel van Agoria een oplossing zijn om vooruit te gaan.
Het zou wat mij betreft ronduit misdadig zijn mochten we die trein missen. Ik denk dat we het daarover eens zijn. Ik begrijp uit uw antwoord dat u bereid bent minstens ten dele heel de ‘ambras’ – excuseer me voor de uitdrukking – over de centen opzij te zetten en het belangrijke van het debat vooruit te duwen en met name 5G in de praktijk te brengen. Daar moet een veiling voor gebeuren. Wat mij betreft kunt u gerust dat voorstel op tafel leggen. Maar ik vind het gewoon niet aanvaardbaar – en dat is niet aan u persoonlijk gericht, dat is gericht aan iedereen – dat men een technologische evolutie, een revolutie waarbij wij voorop kunnen lopen, wegens een centenkwestie achteruit zouden duwen.
Wat mij betreft: ik zal zeker wat u naar voren brengt, ook ‘reliëren’ langs mijn kanalen, hoe beperkt ze ook ze ook zijn. Minister-president, ik vind gewoon dat hier in de komende dagen een oplossing voor moet komen. Die veiling moet doorgaan en wij moeten in Vlaanderen de voortrekker zijn van die nieuwe industriële revolutie die 5G vertegenwoordigt. Ik reken daarvoor volledig op de Vlaamse Regering.
Mevrouw Segers heeft het woord.
In 2016 heeft minister Alexander De Croo de ambitie verkondigd om van België het eerste 5G-land te maken. Helaas is dat San Marino geworden. Europa loopt al achter op Azië en Noord-Amerika. Die uitrol van 5G is vitaal voor onze economie, voor de innovatie, voor de nieuwe diensten voor onze burgers.
In dat perspectief is het ontstellend om te moeten vaststellen dat dat dossier compleet muurvast zit. Omdat er communautaire spelletjes worden gespeeld, omdat er politieke spelletjes worden gespeeld.
In eerste instantie lijkt het mij nodig om de discussie over de veiling en de verdeling van die inkomsten los te laten. Los dat daarna op. Maar het is ook nodig om die discussie over de veiling en de toelating van een vierde telecomspeler van elkaar los te maken, want ook die dossiers worden aan elkaar gekoppeld. Onze economie, onze burgers verdienen beter. Los het op. (Applaus bij de oppositie)
De heer Vandaele heeft het woord.
Wij hebben die verdeling van de veilingopbrengsten tussen het federale niveau en de regio’s hier als eerste in de vorige legislatuur op tafel gelegd. Toen is die verdeling van 80 en 20 procent er gekomen. Dat is inderdaad, mijnheer Daems, geen redelijke verdeling. Het spijt me. Iedereen weet, zoals de minister-president al zei, dat het aandeel media voor de regio’s in de richting van de 80 procent gaat. Wie dat niet wil zien, is, denk ik, degene die verantwoordelijk is voor de blokkering van dit dossier.
Ik heb, voorzitter, de indruk dat – om de beeldspraak van de heer Daems te gebruiken – er mensen zijn die niet alleen de beer willen, maar ook het vel, en bovendien niet eens over een jachtvergunning beschikken.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Wij hebben hier in Vlaanderen al enkele jaren de meest innovatieve universiteit van Europa, met name de KU Leuven. Met instellingen als het Interuniversitair Micro-elektronicacentrum (imec) en andere kunnen we qua innovatie in Europa aan de top komen. We zijn echt heel erg goed op weg. Maar het 5G-netwerk gaat daarin de volgende jaren een bijzonder zware rol zal spelen. Dus doe wat mogelijk is. Ik neem aan dat u opnieuw naar de regering moet om het compromis dat Agoria voorstelt daar op tafel te leggen, maar schakel daarna zo snel mogelijk terug naar dat Overlegcomité. We weten allemaal dat er verkiezingen aankomen. Het zal daarna niet meteen sneller gaan, maar doe wat nu nog kan. Ik kan me niet voorstellen dat onze regeringsleden ertegen zouden zijn om al iets te doen. Zo kunnen die proefprojecten ten minste starten.
U mag misschien niet buiten het Overlegcomité spreken, maar stonden de andere gewesten op één lijn? Is het een spel van de gewesten tegenover de federale overheid? Hoe zat dat juist in elkaar?
Wat dat laatste betreft, is het het standpunt van alle gemeenschappen. Het gaat niet over gewesten, maar over alle gemeenschappen. Ik ga met dat voorstel vrijdag naar de regering. Als we dan met dit voorstel naar het Overlegcomité gaan, hoop ik dat het ook door de andere gemeenschappen wordt gedragen, want ik kan me voorstellen dat er andere zijn die andere redenen of motieven hebben om niet akkoord te gaan met 5G. Herinner u de grote discussies die er in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest zijn geweest over de transmissie-infrastructuur.
Bij ons gaat het niet over politieke spelletjes, niet over communautaire spelletjes. U bent mediaspecialist, u weet beter dan ik dat het aandeel mediacontent in de transmissie bijzonder groot geworden is. Het gaat er ons om een objectieve verdeelsleutel te vinden. In 2013 was er afgesproken dat er een monitoring zou zijn. Alleen het BIPT kan dat. In 2019 hebben we die nog altijd niet. Het zijn geen communautaire spelletjes. Wij vragen om dat te objectiveren, om daarover aan tafel te kunnen gaan zitten. Ik herhaal: drie keer op het Overlegcomité, zonder enige vooruitgang.
Wie vertrouwd is met het Overlegcomité, weet dat ook daar die discussies niet worden gevoerd. Daar consacreer je akkoorden. Je moet dus tussentijds tot gesprekken, tot voorstellen komen. Ik ben nu de eerste die een opening maakt om niet het volledige bedrag te bevriezen, maar wel om te zeggen dat we aan de hand van dat voorstel van Agoria moeten starten, zodat alles op schema blijft. Er komt op dat moment dan geen vertraging in. Ik denk dat we het hier allemaal eens zijn dat we er alle belang bij hebben om koploper inzake 5G te zijn. Nogmaals, met onze kabels, met Telenet, gaan we koploper zijn. We gaan naar 2,5 gigabit per seconde. Dat klinkt als muziek in de oren voor iedereen die daarbij betrokken is. Vlaanderen is volop bezig met Industrie 4.0, maar voor Industrie 4.0, e-health, smart cities, domotica of artificiële intelligentie, waarin we achterophinken ten aanzien van China en Canada, is het levensbelangrijk dat we wel degelijk die instrumenten in handen hebben.
Ik wil een poging doen om dat dossier op die manier te deblokkeren.
Ik wil nogmaals benadrukken dat ik uit eigen naam gesproken heb, maar de collega’s kennende denk ik dat ze elke mogelijke sleutel zullen aangrijpen om tot een deblokkering te komen. Dan nog moet er echter ook een akkoord komen met de andere gemeenschappen en dat is voorlopig nog niet het geval. De motieven daarvoor zijn mij niet duidelijk.
Wat ik niet wil, collega’s, is dat een volgende regeringen ergens in 2023 of 2024 met een verdeling van dat geld zit waar dan vervolgens niets meer mee kan worden gedaan, tenzij een klein beetje schuld afbouwen. Ik denk dat Vlaanderen dat geld de komende periode nodig zal hebben voor investeringen. U kent de marges in de meerjarige financiële raming van collega Tommelein en die zijn niet groot. Alle centen die de volgende jaren binnen kunnen komen, moeten we dus gebruiken.
Het ligt niet aan een gebrek aan goede wil van onze kant. Het zijn geen communautaire spelletjes. Het is geen communautaire discussie, maar een discussie die wij willen objectiveren. Wat wordt er getransmitteerd? De studies wijzen uit dat we naar 80 procent mediacontent gaan, wat onder de deelstaten valt, en 20 procent data die onder de federale overheid vallen. Ik herhaal: ik zal er alles aan doen – en ik denk dat ik daarin de eerste ben, zonder de andere entiteiten met de vinger te wijzen – om te proberen een doorbraak te bereiken en zo de start van de uitrol te forceren.
Ik onthoud een aantal dingen.
Ten eerste is de minister-president, en ik hoop ook de Vlaamse Regering, bereid om de discussie over de centen opzij te leggen en het belangrijke te laten doorgaan. Het gaat ten slotte maar om een deeltje.
Ik wil toch een kanttekening maken. U weet dat ik wel iets afweet van telecom. Nu zitten we aan 2,5 gigabyte. 5G betekent 800 gigabyte. Dat is het verschil. Daar hebben we het over. Met andere woorden: laat ons deze trein niet missen. Laat ons er alles aan doen om die 5G effectief in de steigers te krijgen. Ik onthoud dat u daar een inspanning voor wilt leveren, minister-president. Ik zal van mijn kant, net zoals Open Vld, zeker ook een inspanning leveren.
Het zou gewoon misdadig zijn – en ik aarzel niet om het woord te gebruiken – dat Vlaanderen, dat zo aan de technologische top staat, die 5G-revolutie niet van bij het begin zou omarmen. En als u dan toch een cijfer wilt: de GSM Association (GSMA) heeft berekend dat het gaat om 0,7 procent bruto nationaal product (bnp) op een jaar tijd. Dat is 30 miljard euro, dat zijn duizenden banen. Daar zijn we over bezig. Ik vind dan ook gewoon, minister-president, dat u ervoor moet gaan. Wij zullen u daarin steunen. Wij zullen ook onze contacten nemen. En als dat niet werkt, dan zal ik hier volgende week een parlementair initiatief nemen dat verdorie wel werkt! (Applaus bij Open Vld)
Is er een dokter in de zaal? (Gelach. Opmerkingen van Rik Daems)
Ik ben gewoon bezorgd om uw gezondheid, mijnheer Daems.
De actuele vraag is afgehandeld.