Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de onteigeningen voor Spartacuslijn 1 (sneltram Hasselt-Maastricht)
Verslag
De heer Keulen heeft het woord.
Voorzitter, minister, dames en heren, ‘de processie van Echternach’, we kennen allemaal die uitdrukking. Deze is zeker van toepassing op dit Spartacusdossier. In mensentaal uitgedrukt, gaat het over een sneltramverbinding tussen de twee Limburgse hoofdsteden, Hasselt aan de ene kant en Maastricht aan de andere kant.
De klad zat in dat dossier en het heeft terug een impuls gekregen. Die verdienste komt u toe, minister. U hebt namelijk in 12 miljoen euro voorzien voor onteigeningen in het kader van de realisatie van dit sneltramproject. Wat moeten we begrijpen onder die 12 miljoen euro? Het gaat hier niet over de spoorovergangen in Diepenbeek en Bilzen. Is dat het totale bedrag of is het een deel van een nog groter geheel dat nodig is om de onteigeningen te kunnen financieren?
De heer Ceyssens heeft het woord
Voorzitter, minister, ik sluit me aan bij de heer Keulen en wil nog eens het belang van Spartacus onderstrepen. Ik ga daarin verder dan lijn 1 en ga naar de totaliteit van het Spartacusplan. Als we basisbereikbaarheid in alle delen van Vlaanderen willen realiseren, dan zal daar in Limburg een Spartacusplan voor nodig zijn, want anders zijn die hoofdlijnen totaal niet ter beschikking.
U vindt in ons een medestander om het dossier vooruit te laten gaan. Ook toen lijn 1 even in het slop zat, hebt u in ons een medestander gevonden om tot een oplossing te komen. We zijn daar blij om en we zijn ook blij dat er in 12 miljoen euro wordt voorzien voor onteigeningen, want men moet eens durven stappen vooruit te zetten. Als men blijft afwachten, zal men nooit ergens komen.
Ik word alleen een beetje ongerust als ik de bemerkingen van het Rekenhof van vorige week lees, dat zegt dat het plan van aanpak ontbreekt. Ook gisteren in de commissie Financiën was er nog de bemerking van de voorzitter die zei dat het allemaal wat concreter moet worden gemaakt. Het investeringsprogramma moet aan de beleidsbrief worden gekoppeld zodat het allemaal wat duidelijker wordt voor de parlementsleden. Op die manier krijgen we meer zicht op hoe en wanneer die 12 miljoen euro zal worden besteed.
Minister, hoe zult u ervoor zorgen dat dit plan vooruitgaat en dat die 12 miljoen euro snel kan worden vastgelegd en uitbetaald zodat die lijn 1 alleszins al verder kan?
Minister Weyts heeft het woord.
We zijn al een hele tijd in nauw overleg met de Nederlanders. We begeleiden op permanente basis heel het proces over Spartacus, en die relaties lopen zeer goed. Heel concreet over dat bedrag van 12 miljoen euro: vóór 2014 zijn we al begonnen met onteigeningen, vooral enkele woningen en voor een beperkt bedrag, namelijk 2 miljoen euro. Dan is er de hele historiek van de Wilhelminabrug gekomen en de onzekerheid over het hele dossier. Het proces is toen stilgelegd. Dat maakt dat er nog ongeveer ten bedrage van 9 miljoen euro onteigeningen moeten gebeuren. Dit zijn wel cijfers uit 2014. Vandaar komt dat bedrag van 12 miljoen euro. Er zit een buffer in, inclusief kosten, juridisch advies, communicatie, opmetingen, en ook eventueel het aandeel van De Lijn in de spooroverwegen voor Bilzen en Diepenbeek.
We willen er heel concreet werk van maken wanneer we eenmaal duidelijkheid hebben over het bestemmingsplan aan Nederlandse zijde – en u weet dat daar momenteel een beroepsprocedure loopt. Hebben we finaal beslag eind dit jaar, ten laatste begin volgend jaar, dan kunnen we vanaf dat moment ook starten met die onteigeningen. Dat zijn er wel drie- à vierhonderd. Dat zijn gelukkig weinig woningen, maar vooral heel veel onbebouwde kleine perceeltjes die we moeten onteigenen. We willen eind 2019 klaar zijn met de minnelijke onteigeningen. Reken op 2020 voor we de juridische onteigeningen rond hebben. Heel dat dossier is en blijft wel gevat door wat onzekerheden, dat weet ik, maar als dat een struikelblok vormt, dan moeten we in Vlaanderen nergens meer aan beginnen of nergens nog een schop in de grond stoppen, want er zijn altijd wel onzekerheden. Maar wij zijn met Spartacus 1 en 2 de belofte aangegaan dat Limburg een extra hoogwaardig openbaar vervoer krijgt. Wij zullen die belofte gestand doen.
De heer Keulen heeft het woord.
Ik heb twee bedenkingen en een volgende vraag. Er is uiteraard nog wat discussie over de tracékeuze in hoofdstad Hasselt. Toekomstig burgemeester Steven Vandeput wil dat tracé buiten de Heilig Hartwijk houden, en daar kan men met een open geest ook wel uit raken.
Het verhaal van de spoorwegovergangen in Bilzen en Diepenbeek is natuurlijk wel zwaarder qua budgettaire impact. Niet al die overgangen hebben met Spartacus, met de sneltram, te maken. In Bilzen, bijvoorbeeld, valt de Lambertuslaan buiten dat bestek.
19,8 miljoen euro: daarover gaat mijn concrete vraag, minister. Infrabel heeft u benaderd met een voorstel omtrent alternatieve financiering voor die kleine 20 miljoen euro. Wat moeten we ons voorstellen bij die alternatieve financiering ter waarde van 19,8 miljoen euro? Wat behelst het voorstel van Infrabel precies?
De heer Ceyssens heeft het woord.
Ik begrijp dat die 12 miljoen euro dus niet alleen voor onteigeningen zijn voorzien en misschien staaft dat dan het statement van de voorzitter dat dat in de toekomst aan elkaar zou kunnen worden gelinkt zodat dat voor ons duidelijk is. Maar voor alle duidelijkheid, we zijn het ermee eens dat die middelen daarvoor voorzien worden. Dat lijkt ons op zich een heel erg goede zaak.
Intussen blijven we wel met een aantal andere neveneffecten zitten. Ik zie dat u heel ambitieus in de onteigeningen bent. Als u erin slaagt om eind 2019 de minnelijke en eind 2020 de gerechtelijke onteigeningen klaar te hebben, dan zal ik u of uw opvolger daarvoor persoonlijk feliciteren, want dan is er goed gewerkt. Maar wat me vooral zorgen baart, en de heer Keulen heeft er al naar verwezen, zijn de spoorovergangen. Ik had graag van u een stand van zaken gekregen wanneer we daarin licht aan het einde van de tunnel kunnen zien.
De heer Beenders heeft het woord.
Dank u voor uw antwoorden, minister. Ik denk dat u ook in onze partij grote steun vindt voor Spartacus. Maar ik denk dat we inderdaad de lokale bekommernissen van de stadsbesturen niet mogen vergeten. Het is goed dat u extra budget voorziet voor die onteigeningen. Ik denk ook dat het overlegmodel met de lokale besturen mag worden geïntensifieerd zodat we het draagvlak kunnen creëren dat absoluut nodig is om die verschillende lijnen te realiseren. Daarom vraag ik u echt met aandrang om via uw administratie de overlegvergaderingen te intensifiëren om die lokale bekommernissen zo snel mogelijk opgelost te krijgen.
De heer Danen, uit Bilzen, heeft het woord.
Met het voortschrijden van het dossier duiken er inderdaad telkens nieuwe hindernissen op. Ik stel vast dat een aantal nieuwe besturen nieuwe vragen stellen, zonder dat ik daarmee wil zeggen dat ze ervoor of ertegen zijn. De toekomstige burgemeester van Hasselt heeft inderdaad gezegd dat hij de trajectkeuze binnen de stad Hasselt wil herbekijken. U of mijnheer Keulen zei daarnet dat we daar ook uit zullen raken, maar moeten daar dan niet nieuwe RUP’s voor gemaakt worden waardoor we het project weer een paar jaren naar achteren schuiven?
Mevrouw Jans, uit Hasselt, heeft het woord.
Minister, u weet goed genoeg dat N-VA Hasselt en N-VA Limburg grote voorstanders zijn van het verbeteren van het openbaar vervoer in Limburg. Spartacus is daar zeker een onderdeel van. Wat tracéwijzigingen of mogelijke wijzigingen aan het traject of de RUP’s of aan wat dan ook betreft, denk ik – en ik ben blij dat de heer Keulen het zegt – dat we alles met een open geest moeten bekijken. Als we het traject in Hasselt bekijken, is het zeer belangrijk dat we de impact op de omgeving en op de inwoners tot een minimum beperken. Daarvoor moeten we met spoed – mijnheer Beenders, ik volg u daarin – rond de tafel gaan zitten.
Een ander belangrijk aspect zijn de overwegen. Daar zou ik ook graag wat meer uitleg over krijgen, minister, vooral omdat ik het gevoel heb dat de Federale Regering en Infrabel aan het uitzoeken zijn hoe ze de kosten van het sluiten van de overwegen op Vlaanderen kunnen afwentelen. We moeten ervoor zorgen dat we de federale taken niet met Vlaamse middelen gaan uitvoeren. Ik ga ervan uit dat u ook die houding aanneemt. Ik hoop dus dat dat absoluut geen impact zal hebben op het budget van de elf Vlaamse spoorprioriteiten.
Ben Weyts, uit Dworp, op een luttele 150 kilometer van Hasselt. Desondanks ben ik begaan met de problematiek, in die mate zelfs dat de toekomstige burgemeester mij al rondgeleid heeft om zijn concrete bezorgdheden over dat tracé te duiden.
Het gaat heel concreet om een tracé op openbaar domein. Dat wil zeggen dat er geen RUP’s aangepast hoeven te worden. Er moet wel een aangepaste aanvraag tot omgevingsvergunning worden ingediend, maar dat is nog niet gebeurd. Dat is op zich niet problematisch, maar ik begrijp de bezorgdheid. Het gaat om het doorkruisen van een woonwijk. Ik denk dat we daar met een open geest over kunnen spreken. Ik heb mijn administratie althans die opdracht gegeven.
Over de overwegen is er een hele discussie ontstaan. Infrabel is destijds enkele engagementen aangegaan met betrekking tot de overwegen in Bilzen en Bierbeek, maar is daarin nu een beetje aan het terugkrabbelen. Vervolgens is er geopperd dat er alternatieve financiering kan worden gevonden als een hele lijst van Vlaamse spoorinvesteringen zou worden geschrapt. Ik denk niet dat u daarmee akkoord zult kunnen gaan. Het zou gaan om het schrappen van de geplande investeringen op lijn 15, Mol-Hasselt, op lijn 18, Hasselt-Neerpelt, op lijn 204, Gent-Zelzate – en zo kan ik er nog wel enkele opnoemen. Het gaat om een totaal bedrag van 20 miljoen euro. U begrijpt dat er nog overleg en onderhandelingen nodig zullen zijn en dat ik niet zomaar zal beslissen om deze of gene spoorinvestering te schrappen ten voordele van die spoorwegovergangen. Dat maakt alleszins nog het voorwerp uit van verder overleg en bespreking. Zoals steeds zal ik de belangen van Vlaanderen vakkundig verdedigen.
De daad bij het woord voegen is altijd het punt waarop politici worden afgerekend. Dat heet dan: onze geloofwaardigheid. Het is belangrijk dat we dat dossier uit het slop halen en ook realiseren. Dat is goed voor de duurzaamheid, voor de mobiliteit en voor heel Limburg.
Wat die spoorovergangen betreft, zeggen wij samen met u ‘njet’ als spoorinvesteringen schrappen het alternatief is. Laat dat duidelijk zijn. Tezelfdertijd moeten we ook eens nadenken over prefinancieren. Ik zeg prefinancieren, niet cofinancieren, gewoon om nu de dynamiek niet te laten stilvallen en ervoor te zorgen dat we doorbraken realiseren. Vandaag is de realisatietermijn gefixeerd op 2024. Het was aanvankelijk 2012, dan 2015 en nog later 2018. Ik herhaal, dit heeft te maken met onze geloofwaardigheid. Wat budgettaire orthodoxie betreft: met een prefinanciering help je de Federale Regering vooruit, maar je krijgt dat geld wel terug en dan kloppen de rekeningen evenzeer.
Minister, dank u wel. We kunnen hier nog een hele discussie voeren over wie wat moet betalen, maar feit is dat we in Limburg die lijnen wel degelijk nodig hebben en dat we vandaag alles in stelling aan het brengen zijn. Ik begrijp dat men in Hasselt ook aan het denken is aan alternatieven die niet te veel tijd hoeven te kosten. In dat geval kan dat uiteraard worden bekeken. We moeten er vooral voor zorgen dat een project als dit vandaag niet strandt door een welles-nietesdiscussie die we aan het voeren zijn met de federale overheid. Minister, ik zou durven erop aan te dringen – de tijd dringt – dat we daar binnen deze legislatuur nog een akkoord over krijgen met de federale overheid en dat niet nog eens voor ons uit schuiven, om dat in de volgende legislatuur nog eens te gaan herkauwen. Dan is het gevaar immers dat die 12 miljoen euro nog heel lang staat te wachten, en dat zou vooral voor Limburg een heel jammerlijke zaak zijn.
De actuele vragen zijn afgehandeld.