Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Vandenberghe heeft het woord.
Minister, ik had het vorige week – het is een kroniek van een aangekondigd vervolg – over bochtenwerk. Ik zal in uw thema’s blijven en vraag me af of u door het bos de bomen nog ziet. Ik in elk geval niet. U zegt altijd dat Vlaanderen de recyclagekampioen is op basis van cijfers van Fost Plus. Meer dan 90 procent wordt gerecycleerd, maar nu blijkt dat die cijfers fake, virtueel zijn. Er zijn elf afvalintercommunales, die zich hebben verenigd onder de noemer Recover, die vandaag met studies hebben aangegeven dat amper 50 procent van het verpakkingsafval wordt gerecycleerd. En dan hebben we het nog niet over het feit dat van die 50 procent de recyclage terechtkomt in isolatiemateriaal, in fleece truien die achteraf op de afvalberg of in de plasticsoep terechtkomen.
In het kader van uw afvalplan zegt u altijd dat u de volgende jaren zeer strenge normen zult opleggen aan de sector, aan de producenten. Zij zullen tot 90 à 95 procent moeten recycleren, meer dan vandaag. De vraag van onze fractie is op welke cijfers u zich zult baseren om die inspanning op te leggen aan de producenten. Wij weten het niet, ik denk dat de collega’s het net als de mensen op het werkveld ook niet weten, laat staan de producenten. Alstublieft, minister, geef me nu eens duidelijk uitleg zodat al die onduidelijkheden nu eindelijk van de baan zijn. (Applaus bij sp.a)
Minister Schauvliege heeft het woord.
Collega Vandenberghe, ik heb geprobeerd de studie zelf van de intercommunales die vandaag is gelanceerd, deze voormiddag op te vragen, maar die blijkt nog niet helemaal klaar te zijn, dus ik zal die wel krijgen, en ik zal die uiteraard met veel aandacht goed bestuderen en bekijken hoe men tot dat cijfer komt. Het is inderdaad mijn overtuiging dat we het op het vlak van recyclage en de aanpak van zwerfvuil nog veel beter moeten doen. Daarom heb ik een ambitieus verpakkingsplan, een ambitieuze verpakkingsnota, op de tafel van de Vlaamse Regering gelegd, en heb ik inderdaad gevraagd om die ambitieuze doelstellingen goed te keuren. Dat is gebeurd, in juli. Het gaat inderdaad om 90 procent van de drankverpakkingen die tegen 2022 moeten worden gerecycleerd en ingezameld. Als er discussies zijn over die cijfers, moeten we dat uiteraard ophelderen. Daarom staat in die nota dat we met een nulmeting zullen starten, waarmee alle partners, iedereen die daarbij is betrokken, het eens zullen zijn. Uiteraard zullen de afvalintercommunales daarbij zijn.
De cijfers die vandaag worden gebruikt, zijn cijfers die officieel worden gerapporteerd. Dat zijn niet de naakte cijfers van Fost Plus. Dat zijn cijfers die worden gerapporteerd, door de verpakkingscommissie worden nagekeken, en ook gecorrigeerd als ze fouten zouden bevatten. Dat gebeurt volgens meetmethodes van de Europese Commissie. Uiteraard heeft niemand iets aan de mist die wordt gespuid, maar eigenlijk zal het me worst wezen of het nu 50, 60 of 70 procent is. Ik wil naar die 90 procent gaan. Ik wil zwerfvuil aanpakken, ik wil minder afval in Vlaanderen en ik wil vooral meer recyclage, meer circulaire economie. Laten we voor dat ambitieuze plan gaan. Er is een boete aan gekoppeld als men die doelstellingen niet haalt. Er is een heel sterke producentenverantwoordelijkheid aan gekoppeld. Uiteraard moeten we er bij de start van die nulmeting voor zorgen dat we cijfers hebben waar iedereen zich comfortabel bij voelt, zodat die discussies voorgoed van de baan zijn.
Minister, het zal u een worst wezen, maar ik maak me heel grote zorgen, want u slaagt er niet in om duidelijkheid te scheppen. Ik zal een paar concrete voorbeelden geven. Er zijn de OVAM-cijfers die worden achtergehouden, deze week ook. Er is de transparantie, de duidelijkheid over het zwerfvuil. U hebt uiteraard nu gezegd dat men die moest vrijgeven. Allemaal mist die hier wordt gespuid. Er is geen enkel concreet voorstel in uw plan dat het zwerfvuil met 40 procent kan verminderen. Statiegeld doet dat wel. Oké, u bent niet getrouwd met statiegeld, maar er staat geen enkel concreet voorstel in van hoe men dat wél wil aanpakken.
We worden voorbijgestoken door Wallonië en Brussel, die veel ambitieuzer zijn dan de Vlaamse Regering om die problematiek in concreto te gaan aanpakken. Ik weet niet of u het werkveld volgt, of u contact hebt met de mensen op het werkveld, niet alleen via digitale media, maar via veel gesprekken. Het werkveld maakt vandaag brandhout van het afvalplan. Het kan misschien wel goed zijn, maar u spuit zoveel onduidelijkheid dat de mensen er niet meer aan uit geraken, en u hebt vandaag nog niet geantwoord. Meten is weten. We gaan starten met een nulmeting, maar op basis van wat? Het is een enorme kloof tussen 50 en 80 procent. Minister, mijn vraag aan u is concreet: waaraan moeten de producenten zich houden? Er is immers een groot verschil tussen 50 en 80 procent. (Applaus bij sp.a en Groen)
Mevrouw Meuleman heeft het woord.
Minister, er zijn ontzettend veel sjoemelcijfers die worden gehanteerd in het verpakkingsdebat, er zijn sjoemelcijfers over de metaal- en plasticverpakkingen die worden gerecycleerd. Daarbij is het toch wel schokkend vandaag te horen te krijgen dat slechts 5 procent van de flesjes die daadwerkelijk in omloop zijn, worden gerecycleerd en hergebruikt, dus in de circulaire economie terechtkomen. Voor alle andere flesjes, voor die 95 procent van de flesjes, moeten er nieuwe grondstoffen worden aangeboord, en die komen inderdaad terecht in onze oceanen en in de plasticsoep. Daar kan en mag dus niet licht overheen worden gegaan.
Er is inderdaad ook het feit dat OVAM de cijfers niet wil vrijgeven over hoeveel steden en gemeenten ophalen en hoeveel dat ons als belastingbetaler kost. Minister, ik wil dat weten.
Ik vind dat ik er als belastingbetaler recht op heb om te weten hoeveel ik betaal voor het ophalen van het zwerfvuil in mijn gemeente. Ik zou erop willen aandringen dat u ervoor zorgt dat de OVAM die cijfers vrijgeeft.
De heer Nevens heeft het woord.
Mocht ik een patent hebben gehad op een medicijn tegen verkiezingskoorts, dan was ik vandaag schatrijk geweest.
Ik kan alleen maar vaststellen dat wat vandaag in de krant verschijnt, reeds in de commissie uitvoerig aan bod is gekomen. Op 19 juni 2018 werd de minister geïnterpelleerd door de heer Vandenberghe en mevrouw Meuleman. Ik heb toen duidelijk gevraagd wanneer we zouden beschikken over meer transparante en duidelijke cijfers. Ook in de commissievergadering van september 2018 is naar aanleiding van eenzelfde vraag van de heer Vandenberghe en mevrouw Meuleman gesteld dat onze partij al langer vragende partij is voor objectieve berekeningen en om de manier van berekenen, waar de heer Vandenberghe het over had, en de wazige cijfers van Fost Plus in het jaarverslag bij te sturen. Laat dat nu net de boodschap zijn die de minister heeft meegegeven in haar afvalplan, namelijk dat er correcte cijfers moeten worden aangeleverd. Dus, geen nieuws onder de zon. We hebben inderdaad nood aan correcte cijfers, transparante cijfers en objectieve cijfers.
Minister, de nulmeting moet correct zijn, wat u ook hebt aangegeven. Wanneer zal de Interregionale Verpakkingscommissie met die nulmeting en dat cijfermateriaal komen? Wanneer kunnen we beschikken over objectieve cijfers?
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Ik sluit me aan bij de heer Nevens. Ik vind de twee tussenkomsten van de oppositie nogal populistisch: ‘sjoemelcijfers’, ‘de minister creëert onduidelijkheid’. Mag ik toch nog eens duidelijk maken, mijnheer Vandenberghe, dat uw actuele vraag gebaseerd is op een studie die nog niet voltooid is, nog niet afgewerkt is en nog niet geraadpleegd kan worden. U gooit verwijten naar het hoofd van de minister, gebaseerd op een studie die nog niet is afgewerkt.
Wat wel klaar is, is het verpakkingsplan. Dat is deze zomer op het niveau van de regering goedgekeurd, met de zeer duidelijke ambitie om tegen 2022 90 procent van de drankverpakkingen te recycleren.
Minister, een heel belangrijke studie waar wij op wachten in de commissie Leefmilieu, is die van de OVAM omtrent zwerfvuil, waar de heer Nevens ook naar verwijst. Dat is een heel belangrijke studie, met een nulmeting die is opgestart in 2016. We zouden graag die resultaten kennen. Wanneer mogen we die verwachten?
Ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat de collega’s van de oppositie de studie die vandaag in de kranten wordt aangekondigd, al grondig hebben nagekeken. Volgens hen bevat die studie de enige juiste cijfers. Voor alle duidelijkheid: ik heb die studie zelf niet gezien en ze kan mij ook niet worden overgemaakt. Ik hoop dat ik ze snel zal krijgen ook en grondig kan bestuderen.
Er zijn bij afval en verpakkingen tal van cijfers, en dat is ook logisch. Er zijn cijfers over zwerfvuil. Er zijn cijfers over plastic. Nu gaat het blijkbaar over plastic en de manier waarop dat wordt verwerkt. Er zijn cijfers over het algemeen huishoudelijk afval, over bedrijfsafval en dergelijke meer. Die moeten allemaal apart worden bekeken, maar ze kunnen ook allemaal op één hoop worden gegooid. Men kan altijd met cijfers alle kanten uit.
Om daar voor eens en voor altijd komaf mee te maken, heeft de Vlaamse Regering beslist om met een nulmeting te starten waarbij alle actoren zich goed en comfortabel voelen. We zijn daar volop mee bezig. Het is ook niet zo simpel. De manier waarop nu wordt gerapporteerd, bevat geen ‘sjoemelcijfers’, is geen verdoezeling. Het zijn geen cijfers van mezelf, maar cijfers van de verpakkingscommissie, die ook door de Europese Commissie worden bekeken. Zij kijken mee. Ik kan u heus verzekeren dat als ze niet correct zouden zijn, ze daarop zou reageren. Laat ons alstublieft niet doen alsof er niets is, alsof er wordt gesjoemeld, want dat klopt niet. De Vlaming is een goede recycleerder, maar laat ons ervoor zorgen dat er nog meer wordt gerecycleerd, dat we nog meer inzetten op circulaire economie en dat we vooral het zwerfvuil aanpakken.
De afspraken die we gemaakt hebben, omvatten heel ambitieuze doelstellingen. Ik herinner me nog heel goed, collega’s, dat de oppositie hier zei dat die doelstellingen in dat verpakkingsplan helemaal niet ambitieus waren. Nu wordt gezegd: ‘Ze zijn ambitieus en u zult ze nooit halen.’ Ze zijn ambitieus en we zullen ze halen. We hebben ook een stok achter de deur, namelijk de boetes die worden opgelegd aan de sector. We hebben ook in het plan ingeschreven dat, als die doelstellingen niet gehaald worden, er uiteraard opnieuw gepraat kan worden over het statiegeld. Het is een allesomvattend plan, dat uitgaat van producentenverantwoordelijkheid. Dat is ook wat hier gevraagd wordt.
Laten we alstublieft die discussies over die cijfers achter ons laten. Laten we uitgaan van die nulmeting. Laten we er met zijn allen voor zorgen dat er minder zwerfvuil is, dat er beter wordt gerecycleerd en dat we er in Vlaanderen inderdaad op vooruit gaan.
De heer Vandenberghe heeft het woord.
Minister, ik voel me niet aangesproken door de opmerkingen van de mensen uit de meerderheid. Men oogst wat men zaait. Er is een uitdrukking die luidt: ‘Zachte heelmeesters maken stinkende wonden.’ Dat is wat er in dit dossier gebeurt. Er wordt geen duidelijkheid geschapen. Er wordt voortdurend rond de pot gedraaid. Natuurlijk komen er dan allerlei andere studies naar voren. Natuurlijk worden de mensen en de specialisten op het werkveld dan ongeduldig en nemen ze het allemaal niet meer ernstig.
Minister, als u een daadkrachtig beleid zou voeren – we zijn hier al twee jaar mee bezig –, dan hadden we al stappen vooruit gezet. Het opleggen van strenge regels aan de producenten is één zaak. U weet echter op welke manier onmiddellijk 40 procent van het restafval verminderd kan worden. Dat is bewezen door studies. Zelfs dat verzaakt u te doen. Dat vind ik voor een stuk schuldig verzuim. (Applaus bij sp.a en Groen)
De actuele vraag is afgehandeld.