Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Van dermeersch heeft het woord.
Minister, deze zomer was er een politiek akkoord over het invoeren van slim rekeningrijden voor personenwagens. Daar is geen maatschappelijk draagvlak voor: ongeveer 12 procent van de burgers ziet dat zitten. Ook de Vlaamse Automobilistenbond (VAB) maakt zich zorgen over de lichtzinnigheid waarmee wordt omgesprongen met dit onderwerp en waarmee daar op politiek vlak over wordt gesproken in Vlaanderen, en over de afwezigheid van een grondige studie ter zake. Zij hebben een dergelijke studie besteld aan de universiteit die aangeeft dat het rekeningrijden niet zo efficiënt is als er niet voldoende goed openbaar vervoer als alternatief wordt aangeboden. Hier is al over het openbaar vervoer gediscussieerd met de terechte opmerking dat daar nog een en ander aan schort om het eufemistisch uit te drukken.
Uit een vorig onderzoek bleek dat de helft van de pendelaars geen alternatief heeft om uit die auto te stappen, om uit die file te geraken. Volgens VAB is het helemaal onaanvaardbaar om een slimme kilometerheffing in te voeren zolang er geen alternatief bestaat. Minister, hoe reageert u op de kritiek van VAB?
Minister Weyts heeft het woord.
Als het gaat over fileproblematiek, is het gemakkelijk om te zeggen waar je tegen bent zonder te zeggen waar je voor bent en realistische haalbare oplossingen naar voren te schuiven.
Ik ben voorstander van de invoering van een kilometerheffing voor personenwagens om twee redenen: die heffing moet leiden tot een belastingvermindering en tot een element van mobiliteitssturing. Wat de eerste reden betreft, kunnen we alle verkeersbelastingen afschaffen en netto meer overhouden omdat we voortaan de buitenlanders zullen laten meebetalen voor het gebruik van onze wegen, wat voorheen niet het geval was.
Eindelijk hebben we daarmee een instrument voor mobiliteitssturing. Wanneer men tarieven gaat bepalen op basis van het moment waarop en de locatie waar men rijdt, kan men ervoor zorgen dat vrachtwagens en personenwagens bijna 0 euro zullen betalen wanneer zij zich ‘s nachts of buiten de file verplaatsen. We hebben dan eindelijk een instrument van mobiliteitssturing in handen.
We gaan niet lichtzinnig te werk, integendeel, anderen vinden dat die heffing er al lang moest zijn. Ik denk dat dit ook niet juist is. Nu zijn we toe aan de tweede studie die een soort architectuurnota moet opleveren. Die studie wordt opgeleverd in april of mei zodat de hele problematiek beslissingsrijp is voor een volgende regering in het kader van de volgende regeringsonderhandelingen. Dan kan worden bepaald wie waar en wanneer hoeveel zal betalen.
Maar wat mij betreft, is het zeer duidelijk dat de invoering van de kilometerheffing gepaard moet gaan met investeringen in de alternatieven en ook moet leiden tot investeringen in alternatieven voor de wagen. Dat is perfect mogelijk, net omdat we netto meer inkomsten zullen hebben door de bijdrage van de buitenlanders niettegenstaande het feit dat de verkeersbelastingen afgeschaft zullen zijn voor de Vlamingen. Ik zie dat als eens opportuniteit omdat de modale Vlaming minder belastingen zal betalen en omdat het een betere zaak is voor zijn mobiliteit.
Minister, ik geloof er niet meer in dat buitenlanders mee zullen betalen. In Antwerpen is het voor 99,96 procent de Antwerpenaar die in de lage-emissiezone (LEZ) de belastingen betaalt. Buitenlanders met buitenlandse nummerplaten mogen zonder meer in en uit die LEZ rijden omdat ze niet kunnen worden beboet aangezien Vlaanderen geen toegang heeft tot de nummerplatendatabanken om hen te kunnen beboeten. Met andere woorden, de LEZ valt volledig ten koste van de Antwerpenaar. Buitenlanders betalen absoluut niet voor de boetes die zij in de LEZ in Antwerpen oplopen. Ik geloof het argument dus niet dat u buitenlanders zult laten meebetalen.
Bovendien, zelfs wanneer u de verkeersbelasting afschaft om een belastingvermindering toe te kennen, dan betalen wij nog altijd 5 miljard euro accijnzen per jaar om met de wagen te rijden. Wij betalen 2,3 miljard euro btw per jaar om met de wagen te mogen rijden.
Wanneer u een dieseltank voltankt voor 80 euro dan gaat daarvan 43 euro naar de schatkist, dat is enorm veel. En in Antwerpen maak ik me nog meer zorgen want er is blijkbaar ook nog de gedifferentieerde tol die wij zullen moeten betalen om door onze tunnels onder de Schelde te mogen rijden.
Enkel voor personenwagens zal het nog gratis zijn om te mogen aanschuiven in de Kennedytunnel. Voor de rest moeten wij in al die tunnels nog eens tol gaan betalen. Dat is wel heel veel op kap van de Antwerpenaar, terwijl wij toch wel heel veel bijdragen tot de economie en de opbrengsten in Vlaanderen, dacht ik.
De heer Van Miert heeft het woord.
Collega, u trekt het nu toch wel helemaal op flessen. Als je weet dat bij het systeem van kilometerrijden voor vrachtwagens buitenlandse weggebruikers voor bijna 60 procent bijdragen, en je trekt die lijn door, dan klopt de redenering die u daarnet tegenover de minister maakte, eigenlijk voor geen meter.
Collega’s, het belangrijkste is dit. Populair zal het waarschijnlijk niet zijn, maar 70 kilometer per uur gaan rijden op de gewestwegen was ook niet populair, en we zien daar wel de positieve resultaten van. Populair kan het niet zijn, denk ik, omdat de mensen niet precies weten waar ze aan toe zijn en wat de voordelen ervan kunnen zijn. Waar we wel zeker van zijn, is dat kilometerrijden voor personenwagens een van de weinige middelen is die we echt ter beschikking hebben om naar plaats en tijd te sturen in dat verkeer. Dan moeten we dat ernstig bekijken als beleidsmakers, want als we één ding niet mogen doen, dan is het de motor van onze welvaart, de economie platleggen, en als we zo doorgaan, zonder iets te doen, dan zal die economie platliggen.
De heer de Kort heeft het woord.
Voorzitter, ik moet zeggen dat ik toch ook eenzelfde reactie heb als collega Van Miert. Ik ben ook verbaasd over de toon van de vraagsteller. Het volgende lijkt me immers van belang. We kunnen allemaal toeteren dat er een groot probleem is. We weten allemaal dat de automobiliteit duidelijk op haar grenzen botst en dat oplossingen broodnodig zijn. We weten dat als er 10 procent minder auto’s zijn, dat aanleiding geeft tot 40 procent minder files, en als er 25 procent minder auto’s zijn, dan zijn er geen files meer.
In de commissie wordt regelmatig van gedachten gewisseld omtrent die problematiek. Onze fractie heeft ook een conceptnota naar voren gebracht met een resem maatregelen om die files te bestrijden, zoals het inplannen van stations naast autosnelwegen, zoals het station Noorderkempen in mijn regio, dat eigenlijk een heel goed alternatief is. Mensen die anders in de file zouden staan, kunnen op die manier zeer vlot tot aan het station rijden om vervolgens via het spoor naar hun werk te gaan.
Mevrouw Van dermeersch, ik vraag me eigenlijk af waar uw oplossingen en die van uw fractie zijn, en of het geen tijd zou worden dat uw fractie ook deelneemt aan de werkzaamheden van de Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken, om daaromtrent verder van gedachten te wisselen. (Applaus bij CD&V)
De heer Keulen heeft het woord.
Collega’s, minister, als men praat over de kilometerheffing voor voertuigen – ik wil dat gewoon in één zin duidelijk stellen –, dan zijn twee voorwaarden absoluut. De eerste is de budgetneutraliteit. Ik denk dat we die bekommernis delen, want die budgetneutraliteit is heel belangrijk voor de Vlaming, voor de Vlaamse automobilist. Het tweede, dat zijn de alternatieven. Als je vandaag vanuit het verre Maasland naar Brussel, naar het Vlaams Parlement moet komen, dan lukt dat met de beste wil van de wereld met het openbaar vervoer op een redelijke wijze niet. Er moet dus tezelfdertijd ook werk worden gemaakt van die alternatieven, van het ook versterken van het aanbod daarvan, want dat is vandaag ondermaats. Ik zeg dat tegen mezelf, maar ook tegen de Vlaamse minister, bevoegd voor het mobiliteitsbeleid.
Mevrouw Van dermeersch, bedankt voor al uw alternatieve oplossingen en suggesties met betrekking tot de aanpak van de fileproblematiek, zoals, ja, euh... Ik heb er geen een gehoord. (Opmerkingen van Anke Van dermeersch)
Ik heb er geen een gehoord. U zegt enkel, en dat is nogal gemakkelijk, waar u tegen bent. U zegt niet wat dan het alternatief is. Maar goed, dat zal dan het voorrecht zijn van de oppositie. Het wezenlijke bezwaar dat u aanhaalt tegen een kilometerheffing voor personenwagens, is dat u niet gelooft dat de buitenlanders mee zullen betalen. Ik kan u bij dezen geruststellen, want er is een kilometerheffing voor vrachtwagens en die buitenlanders ontsnappen daar niet aan. Integendeel, die leveren een ongelooflijke bijdrage, omdat ze niet anders kunnen, en anders worden ze gewoon van de weg geplukt. Ik kan u dus bij dezen geruststellen: de buitenlanders zullen meebetalen. Ik heb u ondertussen dan ook verlost van het belangrijkste bezwaar, en ik veronderstel dat u dan toch wél zult meegaan met die kilometerheffing voor personenwagens, tenzij u natuurlijk zegt dat het Vlaams Belang niet wil dat de buitenlanders zouden meebetalen, wat nogal een fundamentele koerswijziging zou zijn van die partij. Ik kijk echter uit naar uw antwoord. (Applaus bij de N-VA)
Dat laatste over ons partijprogramma is absolute nonsens. De alternatieven die wij van naaldje tot draadje beschrijven in ons nieuw programma voor de gemeenteraadsverkiezingen, gaan van in het centrum van Antwerpen tot de grote regio Antwerpen. We hebben heel veel voorstellen die u allemaal online kunt terugvinden in ons programma ‘Lokale verkiezingen Antwerpen’. Omdat ik maar een minuutje heb, zal ik die alternatieven hier niet uit de doeken doen.
Ik zou ook heel graag in de commissie Mobiliteit een zegje komen doen, maar daar heb ik voorlopig nog altijd geen stem. Ik mag geen stem uitbrengen in die commissie. Ik kan ook niet overal tegelijkertijd aanwezig zijn. We zijn met een aantal verkozenen en proberen zoveel mogelijk de commissies onder elkaar te verdelen.
Er zijn nog een aantal feiten. 99, 96 procent van de boetes voor de lage-emissiezone in Antwerpen wordt inderdaad betaald door de Antwerpenaren omdat er geen toegang is tot de nummerplatendatabank van Vlaanderen. Dat is gewoon een feit. We zijn een zeer actieve fractie binnen de Antwerpse gemeenteraad en we vragen die cijfers allemaal op. We hebben die en ze staan allemaal neergeschreven in het Antwerpse programma. Daarin vindt u ook de alternatieven die we voorstellen.
Ik heb blijkbaar nog negen seconden de tijd. Ik wil dan nog zeggen dat de Antwerpenaar ook de overkapping van de ring, die u nog niet hebt gebudgetteerd, zal moeten afbetalen. Ik zei al dat we ook tol moeten betalen in de tunnels van de Scheldekruising in de toekomst, bovenop een kilometerheffing, bovenop het rekeningrijden dat we nu al doen door het betalen van accijnzen en btw. Dat zal ons, Antwerpenaren, ongeveer 250 miljoen euro per jaar kosten. U hebt 1 miljard euro van de Europese Investeringsbank gekregen, maar 0,0 euro om die overkapping waar te maken. Allemaal goed en wel. De oplossingen die het Vlaams Belang biedt voor de Antwerpse mobiliteit, zijn heel duidelijk. Maar het kan niet zijn dat alleen op kap van de Antwerpse belastingbetaler een oplossing gevonden moet worden in Antwerpen. (Rumoer. Opmerkingen van minister Ben Weyts)
Ze staan online. U kunt ze lezen, maar u moet misschien eens de moeite doen.
Uw afwezigheid in de commissie heb ik gecompenseerd door u wat langer te laten spreken, mevrouw Van dermeersch. (Gelach)
Ik wil er wel op wijzen dat u volwaardig kunt deelnemen aan de commissiewerkzaamheden. Dat u niet mag stemmen, wil niet zeggen dat u niet volwaardig kunt deelnemen aan de commissiewerkzaamheden.
Ik heb dat ook gezegd. We zijn een beperkte fractie en daarom kunnen we niet altijd in alle commissies aanwezig zijn. We kunnen inderdaad wel het woord voeren, wat ik af en toe ook wel doe, hoor.
Het zijn mijn zaken niet naar welke commissie u gaat, maar ik wilde u enkel wijzen op de mogelijkheid.
De actuele vraag is afgehandeld.