Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Vanbesien heeft het woord.
Voorzitter, ik stel deze actuele vraag naar aanleiding van de inschrijvingen voor het middelbaar onderwijs in Antwerpen. Die inschrijvingen gaan nu de laatste fase in en voor ongeveer een honderdtal kinderen en jongeren is nog geen school naar keuze gevonden. Er wordt hard gewerkt om voor hen een plaats te zoeken, maar dit is een goed moment om het systeem eens te evalueren.
In Antwerpen hebben we een mossel-noch-vissysteem. Er is een algemeen aanmeldingsregister, maar tegelijkertijd zijn er scholen die hier niet aan participeren. Die scholen worden in de volksmond de 'kampeerscholen' genoemd. Er is een evaluatie gebeurd en we zien dat die eigenlijk barslecht is. Omdat we een dubbel systeem hebben, is alles organisatorisch verdubbeld, maar ook de onzekerheid is verdubbeld, wat misschien nog erger is. Omdat ze natuurlijk niet wisten waar ze een school naar keuze zouden kunnen vinden, hebben veel ouders ervoor gekozen zich aan te melden en hebben ze ook nog gekampeerd. Van dat kamperen moeten we sowieso af. Dat is een serieuze last op de schouders van de gezinnen en dat heeft ook nog eens een sociale uitsluiting tot gevolg.
Minister, de evaluatie is slecht en de oplossing ligt voor de hand. In Antwerpen wordt die oplossing gevraagd door de ouders, door het lokaal overlegplatform en door de Antwerpse schepen. U moet er op basis van het decreet voor zorgen dat een centraal aanmeldingssysteem voor alle scholen verplicht wordt. Als alle scholen hieraan meewerken, krijgen we een vlot, eenvoudig en eerlijk inschrijvingssysteem. Bent u het ermee eens dat dit een serieuze stap voorwaarts zou zijn? Wanneer zult u die stap zetten?
Minister Crevits heeft het woord.
Mijnheer Vanbesien, ik dank u voor deze zeer interessante actuele vraag over het Antwerps systeem. Ik voel me een beetje de burgemeester van Antwerpen die hier mag antwoorden. (Opmerkingen)
U hebt het over het systeem in Antwerpen dat wordt geëvalueerd. Ik wil daar graag mijn licht over laten schijnen. Het biedt me op deze zonnige woensdagnamiddag een interessante insteek.
We hebben hier in het Vlaams Parlement al een aantal keer over gedebatteerd. Ik denk dat er een algemene consensus is dat het een goede zaak zou zijn in heel Vlaanderen tot één enkele inschrijvingsdatum te komen. Volgens uw voorstel zouden alle scholen op het grondgebied van Antwerpen hieraan moeten deelnemen. Ik denk dat dit de scholen die nu niet meedoen, ook in de problemen zou brengen. Ik zal uitleggen waarom ik dat denk.
Het gaat om scholen met een grote aantrekkingskracht op leerlingen uit de rand. Als die scholen zouden moeten deelnemen, zou dat voor hen wat beperkend werken. Ze zouden dan geen leerlingen van buiten Antwerpen kunnen inschrijven op het ogenblik dat ze dat willen.
Daarom gaat mijn voorkeur naar één inschrijvingsdatum voor heel Vlaanderen en naar het werken in capaciteitsgebieden met centrale aanmelding, maar niet centraal-centraal Vlaams: het lokaal initiatief moet aan het stuur zitten om dit georganiseerd te krijgen.
Nu is dat in ons secundair onderwijs niet verplicht. Je kunt kiezen of je al of niet aanmeldt. Er wordt gedebatteerd tussen de parlementsleden, nog altijd, om te kijken of we daar tot een consensus kunnen komen. Ik ben graag bereid om daar ondersteuning aan te bieden. Ik denk dat daar over een aantal zaken eensgezindheid bestaat. Maar alleen ‘we gaan centraal aanmelden’ lost niet alle problemen op: je moet nog kijken welke criteria je lokaal gaat hanteren. Ook daar moeten we het dan in dit parlement over eens geraken, over alle partijgrenzen heen.
Mijnheer Vanbesien, u vraagt naar mijn standpunt over de uitspraken van de schepen. Persoonlijk ben ik daar ook wel voorstander van, maar dit hangt samen met een aantal andere elementen die een nieuw Inschrijvingsdecreet zouden moeten kunnen worden. Ik hoop echt dat we daar in de komende periode eensgezindheid over zullen vinden.
Ik vind dat goed nieuws. Ik ben inderdaad pleitbezorger voor een gezamenlijke startdatum voor inschrijvingen. Ik ben een pleitbezorger voor de deelname van alle scholen aan zo'n systeem en dat we dat decretaal vastleggen. Daarom spreek ik u als minister erop aan.
Ik ben het er helemaal mee eens dat dat gebied zich niet moet beperken tot de stad Antwerpen. Men moet naar logisch samenhangende gebieden gaan waar leerlingen naar scholen gaan. Men moet ervoor zorgen dat alle scholen deelnemen aan dat lokale platform, dat is essentieel. Anders krijgen we de problemen die we nu zien in Antwerpen.
U bent voorstander, maar er is nog geen consensus, zegt u. Daaruit begrijp ik dat er meerderheidspartijen zijn die dat niet willen. Ik doe een oproep. Als jullie als meerderheidspartijen ruzie willen maken, doe dat dan, maar doe dat niet op kap van de Antwerpse ouders die een eerlijk, fair en eenvoudig inschrijvingssysteem willen in de scholen.
De heer De Ro heeft het woord.
Voorzitter, het zal de vraagsteller niet verbazen, mijn fractie is al lang vragende partij voor één inschrijvingsdatum en voor de samenvoeging van de capaciteits- en randgebieden in eenzelfde groep. Daardoor bestaan er geen concurrentie of verschillen meer.
Aanmelden mag voor mij verder gaan dan alleen maar de heel precaire capaciteitssteden, ook daarbuiten, omdat we anders daar weer met concurrerende gegevens zitten en het ouders moeilijk maken. Op de ene plaats is het met de computer, op de andere plaats is het aanmelden op de dag zelf.
Hulde aan deze Vlaamse Regering en aan de schepen van Onderwijs van Antwerpen. Capaciteit, daar hebt u het voorlopig nog niet over gehad, collega Vanbesien, maar ik denk dat net dat het verschil maakt. Dat op dit moment – en elk kind dat niet naar een school van zijn keuze kan gaan, is er één te veel – dat aantal beperkter is dan wanneer iedereen het op zijn beloop had gelaten, is te danken aan de schepen en deze Vlaamse Regering. Ze hebben de afgelopen jaren meer dan 250 miljoen euro in capaciteit gepompt. Dat is een veelvoud van wat de vorige regering deed.
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Voorzitter, ik heb een beetje een déjà vu. Op 28 februari voerden wij in dit parlement exact dezelfde discussie. Ook toen gaf de minister aan dat ze voor centraal aanmelden was. Iedereen is voor één tijdlijn. Ik hoor dat van collega De Ro namens Open Vld.
Wel, ik zal het parlement verblijden: sp.a heeft een voorstel van decreet met één uniforme inschrijvingsdatum, met centraal aanmelden, breder dan in capaciteitsgebieden. Ook de collega's van Groen zijn voorstander. Dus het goede nieuws is voor de Antwerpse ouders dat er een parlementaire meerderheid bestaat om dat zomaar even vandaag nog goed te keuren. Ik roep iedereen op om constructief te zijn, kamperen naar het verleden te verwijzen en het inschrijvingssysteem te vereenvoudigen. We kunnen het. ‘Plus est en vous’, vrienden van de Vlaamse Regering. (Applaus bij sp.a en Groen)
De heer Daniëls heeft het woord.
Eerste element: ouders willen om allerlei redenen naar één bepaalde school. Als je pas de tweede of de derde keuze krijgt, ben je dus eigenlijk al niet tevreden.
Een tweede overweging is dat het over secundair onderwijs gaat, waar niet alle scholen dezelfde richtingen aanbieden. Dat maakt het toch al iets complexer.
Vanuit de N-VA-fractie willen wij een nieuw en eenvoudig Inschrijvingsdecreet. Mijnheer Vanbesien, daarover hebben u en uw collega’s het bewust niet gehad. Eén centraal aanmeldregister en één centrale datum zijn geen probleem, maar wel zonder de complexe dubbele contingentering. Als u het daarmee eens bent, dan zijn we eruit. Dan is het eenvoudig en duidelijk en wordt aan ouders de maximale keuzevrijheid gegeven. Uiteraard moeten we dan verder investeren in de capaciteit van ons onderwijs. Dat is volgens mij het voornaamste om overcapaciteit tegen te gaan.
Mevrouw Helsen heeft het woord.
Minister, ik ben het eens met de verschillende elementen die u naar voren bracht met betrekking tot het Inschrijvingsdecreet en de belangrijke stappen die moeten gezet worden om de problemen die vandaag op het terrein rijzen, op te lossen.
Ik wil daar nog één element aan toevoegen. De heer Vanbesien heeft er niet op gewezen, maar we worden allemaal geïnformeerd over de situatie in Antwerpen en de knelpunten daar. Vandaag zijn er nog steeds scholen die zeggen dat het voor hen onmogelijk is om de verwachte basiszorg toe te kennen. Dat is vaak een reden waarom ouders niet de school van hun eerste keuze krijgen. Met het decreet Leerlingenbegeleiding hebben we beslist dat scholen een basiszorg moeten uitbouwen en dat dit een voorwaarde is om in de toekomst erkend te blijven. Ik vind het belangrijk dat u als minister de scholen ervan op de hoogte brengt dat wij als overheid van hen verwachten dat zij die zorg toekennen aan alle kinderen en dat dit geen weigeringsgrond kan zijn om kinderen in te schrijven.
Minister Crevits heeft het woord.
Door de beperktheid van de vraag was ik niet ingegaan op het bouwen en op de voorkeuren. Ik onderstreep nogmaals wat de heer De Ro daarnet gezegd heeft. Deze week heeft de schepen van Antwerpen cijfers bekendgemaakt over hoeveel er gebouwd is. Hij stak de pluim op zijn eigen hoed. We hebben dat enigszins gecorrigeerd omdat er veel miljoenen van de Vlaamse Regering naar Antwerpen zijn gegaan om in extra capaciteit te voorzien. Er wordt enorm gebouwd in Antwerpen, maar het is nog niet voldoende. Er zullen de komende jaren nog vele miljoenen nodig zijn om, zeker in het secundair onderwijs, in extra plaatsen te voorzien.
Het klopt, zoals de heer Daniëls zei, dat ouders soms een grotere voorkeur hebben voor een bepaalde school. Ook al heb je theoretisch voldoende plaatsen, je kunt dus toch wachtrijen hebben bij sommige scholen. Dan kom ik bij wat mevrouw Helsen zei: scholen mogen nooit leerlingen weigeren omdat een bepaalde leerling iets meer zorg nodig heeft. Daar kunnen we binnen onze regelgeving nu al heel sterk op toezien. Zelfs als dat allemaal in orde is, krijg je toch nog ouders die voorkeuren hebben. Die voorkeuren fluctueren doorheen de tijd. In een bepaalde periode is school A heel populair en dan wordt het plots school B. Die capaciteit kun je niet op wieltjes zomaar verhuizen van de ene school naar de andere. We zullen altijd een systeem moeten bedenken om, als er meer vraag is voor één bepaalde school, voorkeuren te geven.
Ik heb alle tussenkomsten gehoord en ik denk dat we het er kamerbreed over eens zijn dat kamperen niet de ideale oplossing is. Mevrouw Gennez, één datum vind ik goed, maar overal aanmelden, daar ben ik het fundamenteel mee oneens. Aanmelden kan wat mij betreft enkel in gebieden waar dat nodig is. Ik heb geen zin om dat in te voeren in regio’s waar er helemaal geen probleem is. Ik ben ook niet getrouwd met de dubbele contingentering. Het is voor mij geen enkele probleem om daarover lokaal de vrijheid te laten. Op 13 juni ontmoet ik opnieuw de schepenen van Onderwijs van Gent en van Antwerpen en ik zal het daar met hen over hebben. Ik had begrepen, wat Gent betreft, dat men er geen probleem mee heeft om de criteria om leerlingen te selecteren, vrij te laten. Dat kan dus, op voorwaarde dat men het daar lokaal over eens is. Binnen die contouren kunnen we het eens geraken. Als iedereen zich daarachter schaart, kan het parlement zeer snel tot een goede oplossing komen. (Applaus bij CD&V)
Ik wou even reageren op de heer Daniëls en de minister, die erover beginnen dat we de voorkeuren van de ouders toch zoveel mogelijk moeten respecteren, en die dat als argument inbrengen in een debat over een centraal aanmeldingssysteem. Als we de cijfers vergelijken van Gent, waar alle scholen meededen, met die van Antwerpen, waar een deel van de scholen niet meededen en er vrijheid was voor de scholen om al dan niet mee te doen, dan zien we dat in Gent 95 procent van de ouders en leerlingen hun eerste keuze hebben gehaald. Als we voor Antwerpen de eerste, de tweede en de derde keuze samentellen, komen we nog altijd niet aan 95 procent. In die zin kan dat geen argument zijn tegen een centraal aanmeldingssysteem. Er is inderdaad een grote bereidheid in het parlement om hiermee aan de slag te gaan. Laat het ons dan snel doen. Eigenlijk zou dit geen politiek-ideologisch debat mogen zijn. Het is een debat van goed fatsoen dat we er als gemeenschap voor zorgen dat ouders op een eenvoudige en eerlijke manier hun kinderen kunnen inschrijven voor het middelbaar onderwijs. (Applaus bij Groen en sp.a)
De actuele vraag is afgehandeld.