Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het beboeten van het roken in de auto in de aanwezigheid van kinderen
Verslag
De heer Bertels heeft het woord.
Minister, luchtkwaliteit is een heel belangrijke zaak. De cijfers die we vanmorgen hoorden van de Verenigde Naties met betrekking tot mensen die lijden aan de gevolgen van slechte luchtkwaliteit, bewijzen dat nog eens. De talrijke acties die nu gebeuren en de massale deelname aan het project CurieuzeNeuzen voor het meten van de luchtkwaliteit in Vlaanderen, tonen dit ook aan.
Zo is ook de luchtkwaliteit in de kleine ruimte van een auto belangrijk. Een recent rapport van de Stichting tegen Kanker toonde aan dat 36.000 kinderen dagelijks blootgesteld worden aan de gevaren van roken. Een belangrijk deel daarvan ligt aan het feit dat die kinderen passief meeroken op de achterbank van een auto. Het is niet meer verantwoord om dit toe te laten, want die 36.000 baby's en kinderen worden blootgesteld aan slechte partikels van de sigarettenrook. We weten dat er in de auto, in die kleine ruimte, tot 27 keer meer concentratie is aan kankerverwekkende stoffen dan normaal. De baby's en kinderen op de achterbank lijden daar geweldig onder en dat kunnen we niet meer verantwoorden.
Minister, recent hebt u een drastisch voorstel ingediend met betrekking tot een verbod op roken als er kinderen meerijden op de achterbank. Vanuit het principieel standpunt op het vlak van volksgezondheid is dat een goede zaak.
Hoever staat u met de invoering van uw drastisch voorstel met betrekking tot het verbieden van roken in de auto als er kinderen meerijden op de achterbank?
De heer Vandaele heeft het woord.
Minister, roken in een besloten ruimte brengt inderdaad een piek aan fijn stof teweeg. De fijnstofdeeltjes dringen door tot diep in de longen. Wie rookt in een auto met gesloten ramen, brengt een concentratie aan fijn stof teweeg die driehonderd maal hoger ligt dan wanneer men niet rookt. Zelfs met open ramen is die concentratie nog twintig maal hoger.
We weten dat er in sigarettenrook zo'n 250 schadelijke stoffen zitten, waarvan een 50-tal kankerverwekkend. We moeten de kinderen inderdaad op een of andere manier beschermen als zij passief meeroken. We moeten de zwakkeren beschermen.
We vernamen dit weekend via de media dat u een voorontwerp van decreet klaar hebt om maatregelen te nemen op het regionale niveau. We weten dat men daar federaal ook al een tijdje mee bezig is, maar dat er niet echt vooruitgang wordt geboekt. Als u nu zegt dat we dit op Vlaams niveau zullen proberen, dan zijn we daar in elk geval blij mee. U weet dat we altijd blij zijn als we bevoegdheden naar de regio's kunnen halen.
Minister, we moeten natuurlijk wel zeker zijn. Welke argumenten hebt u, waarop baseert u zich om te onderbouwen dat dit wel degelijk een thema is dat we op Vlaams niveau kunnen aanpakken?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Dames en heren, deze problematiek is aan bod gekomen naar aanleiding van een actuele vraag van mevrouw Franssen, die vroeg om actie te ondernemen als er federaal geen schot in de zaak kwam. Dat ligt daar inderdaad al een tijdje op de tafel, maar we zien dat het geen doorgang krijgt. Dit was toen heel breed gedragen in dit parlement. Alle fracties zijn toen tussengekomen om dit te ondersteunen. Daarom heb ik ervoor gezorgd dat er effectief op Vlaams niveau een initiatief is. De teksten zijn er. Ze liggen bij de Inspectie van Financiën (IF).
Waarop is dat gebaseerd? Natuurlijk op onze bevoegdheid voor de luchtkwaliteit en de atmosfeer. We zijn daar voor bevoegd namens de bijzondere wet tot hervorming der instellingen. In het decreet betreffende algemene bepalingen milieubeleid schrijven we de bepaling in dat er een verbod is. Waarom doen we dat? Omdat roken in de wagen inderdaad zeer schadelijk is voor kinderen. Daarnet hebben jullie aangegeven hoe schadelijk die slechte lucht in die kleine binnenruimte is wanneer er gerookt wordt en welke nefaste gevolgen dat kan hebben voor kinderen. Waarom ten aanzien van kinderen? Omdat die niet aan hun ouders kunnen zeggen: ‘U mag niet roken, ik heb daar schade van.’ Zeker baby's kunnen dat niet doen, maar wij gaan ervan uit dat ook kinderen hun ouders dat niet zomaar kunnen verbieden. In het belang van de goede luchtkwaliteit ligt dit voorstel op de tafel.
Ik verwacht heel snel een advies van de IF waarna dit richting Vlaamse Regering kan gaan. Gelet op het feit dat hier in het parlement alle fracties positief waren op het moment dat de actuele vraag is gesteld, ga ik ervan uit dat dat geen probleem zal zijn. (Applaus bij CD&V)
Minister, u verwijst terecht naar het gesprek dat we hebben gehad op 22 november 2017 toen er kamerbrede steun was met betrekking tot een verbod van roken in de auto wanneer er kinderen op de achterbank zitten. Daar blijven wij ook bij. U zult onze steun hebben. Ik neem aan dat u die periode ondertussen hebt gebruikt om een voldoende juridische onderbouwing te vinden om dat verbod te kunnen uitvaardigen.
Minister, ik heb nog een bijkomende vraag. Bij ‘Kom op tegen Kanker’ is men ook voorstander van een verbod voor het roken in de auto wanneer er kinderen op de achterbank zitten. Daar hecht men er nog een tweede belangrijk luik aan vast, namelijk dat er een sensibiliserings- en informatiecampagne moet komen naar de rokers in de auto. U hebt op 22 november 2017 beloofd dat u met betrekking tot die sensibiliserings- en informatiecampagne actie zult ondernemen, samen met minister Vandeurzen. Maar heel dat tweede luik heb ik niet teruggevonden in het voorstel dat u afgelopen week hebt gelanceerd in de media. Waar zit dat tweede, evenzeer belangrijke deel met betrekking tot de sensibilisering en informatieverstrekking aan de rokers? (Applaus bij sp.a)
Minister, zoals ik al zei, is onze partij altijd blij als we oplossingen kunnen zoeken op het regionale niveau, op het niveau van de gewesten en de gemeenschappen. Dat is zeker ook hier het geval voor dit belangrijke dossier. Ook Wallonië heeft trouwens zelf al maatregelen genomen om dit probleem aan te pakken. Ik denk dat het goed is dat u dat ook probeert voor Vlaanderen. (Applaus bij sp.a)
Als ik uw argumentatie hoor in uw antwoord op mijn vraag of we zeker zijn dat we daar bevoegd voor zijn, dan denk ik dat dat inderdaad stand houdt als wij daar een oplossing voor zoeken. (Applaus bij de N-VA)
Mevrouw Franssen heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, ik sluit me uiteraard graag aan bij de vraag. Ik dank ook de minister voor haar bevredigend antwoord.
We hebben inderdaad in november 2017 deze vraag hier al gesteld. Toen bleek dat er niet alleen een groot maatschappelijk draagvlak is voor dat rookverbod in wagens met kinderen. Dat is er bij ‘Kom op tegen Kanker’. Er is ook een politiek draagvlak over alle partijgrenzen heen, in meerderheid en oppositie. Er is ook een internationaal draagvlak: al heel wat landen hebben een dergelijk rookverbod ingevoerd.
Wij stellen namens de CD&V-fractie de vraag aan de Vlaamse Regering om hier heel snel werk van te maken zodat dit verbod snel van kracht kan worden. (Applaus bij de CD&V)
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, kinderen kiezen er uiteraard niet zelf voor om in een auto te zitten waarin gerookt wordt. We vinden dat zij daar niet het slachtoffer van mogen zijn en hun gezondheid mag zeker niet worden geschaad. We steunen u zeer zeker in uw voorstel.
Minister, ik heb nog twee vragen. Plant u effectief extra sensibiliseringsacties? Hoe ziet u daadwerkelijk uw handhavingsbeleid?
Mevrouw Van den Brandt heeft het woord.
Je rookt niet in het bijzijn van kinderen, niet in de auto, niet in huis. Dat doe je niet.
Minister, u hebt inderdaad onze steun om daar paal en perk aan te stellen. We zijn minder gehecht aan het feit of het nu een Vlaamse of een federale bevoegdheid is. We zijn blij dat we dat signaal geven. U doet dat in het kader van de luchtkwaliteit. U weet dat we vanuit Groen nog een paar voorstellen hebben in verband met de luchtkwaliteit voor onze kinderen.
Ik had dezelfde vraag als de vorige sprekers: hoe zult u het doen naleven? Hoe gaat u ervoor zorgen dat mensen dat beseffen? Hoe gaat u in de hoofden van die mensen dringen en duidelijk maken dat je niet rookt in het bijzijn van kinderen?.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Collega’s, de auto is sowieso een plek waar de lucht het minst gezond is, onder meer door de uitlaatgassen die zich daar opstapelen. Als je daar nog eens in rookt, wordt het pas echt ongezond voor kinderen.
Minister, u hebt ook mijn steun voor dit aangekondigde verbod, maar ik verbaasde me wel een beetje over de berichtgeving over de strafmaat. Men had het over straffen tot 250.000 euro en tot twee jaar gevangenis. Dat lijkt mij bijzonder hoog. Dat verbaasde mij wel. Minister, u hebt een kans om dit nu te corrigeren of toch in de juiste proporties te plaatsen.
Collega’s, bedankt voor de brede steun van bijna alle fracties in dit Vlaams Parlement voor het voorstel om het roken in de wagen te verbieden. Dat zou voor minderjarigen een heel belangrijke stap vooruit zijn.
Uiteraard is het feit dat we het verbieden en dat er sancties aan worden verbonden een eerste belangrijke stap naar sensibilisering. Ik heb dat ook gemerkt toen we maatregelen namen om het gehoor te beschermen en de geluidsnormen aan te passen. Het feit dat je dat verbiedt en dat er ook een sanctie aan verbonden is, is al heel belangrijk voor de sensibilisering. Maar natuurlijk is het dat niet alleen. Ik ben het eens met diegenen die zeggen dat je daar ook een volledige campagne aan moet verbinden. Uiteraard zal dat samen met mijn collega van Welzijn ook gebeuren. Hetzelfde hebben we trouwens ook gedaan voor de gehoorbescherming. We zien daar ook een trend: waar vroeger niemand oordopjes droeg, is dat bij de jeugd nu toch wel iets dat breed wordt gedragen. Dat moeten we ook bereiken met roken in de wagen. De mensen moeten vinden dat dat echt niet kan, er moet daar een belangrijke sociale controle op zijn.
Hoe gaan we dat nu handhaven? We schrijven een bepaling in in het handhavingsluik van het decreet betreffende de algemene bepalingen van het milieubeleid. De strafmaat valt onder de algemene bepalingen van de correctionele sancties. Dat kan gaan van 1 tot maximaal 250.000 euro. Dat is natuurlijk een algemene juridische bepaling, die voor alle correctionele straffen geldt. Ik ga ervan uit dat als je door de politie of de milieu-inspectie wordt betrapt bij het roken in de wagen terwijl het verboden is, dat dat uiteraard een veel kleiner en bescheidener bedrag zal zijn. Het kan ook zijn dat, wanneer er een proces-verbaal wordt opgemaakt, het federale parket seponeert en besluit om niet op te treden en geen boete te geven. Dan kunnen wij vanuit Vlaanderen een administratieve geldboete opleggen. Dat gebeurt ook veel. Die boetes zijn veel lager dan de bedragen die worden genoemd in de pers. Uiteraard zal niemand een boete van 250.000 euro krijgen voor die specifieke overtreding. Dat zijn de algemene bepalingen en het zal altijd afhangen van het specifieke geval, van het proces-verbaal dat wordt opgemaakt en van het al of niet herhalen van de fout. Die factoren zullen bepalen hoe hoog de sanctie is die zou worden opgelegd.
Collega’s, ik hoop inderdaad dat we daar snel mee kunnen doorgaan, en dat we daar ook de sensibilisering naast kunnen leggen. Zo kunnen we in dit dossier een grote stap vooruit zetten. Dank u wel.
Minister, u hebt ook van de sp.a-fractie alle steun om daar snel mee verder te gaan. We moeten onze Vlaamse bevoegdheden correct en goed gebruiken om ervoor te zorgen dat kinderen en baby’s niet meer worden blootgesteld aan sigarettenrook in de auto. Ik ben ook blij dat u met betrekking tot de straffen wat rationaliteit en correctheid brengt. Door de in de pers geciteerde straffen wordt het voorstel natuurlijk een beetje ongeloofwaardig. Dat moet correct zijn. En dat hebt u nu gedaan. Daar hebt u ook onze steun voor.
U mag niet onderschatten dat er ook met betrekking tot roken een gezondheidskloof bestaat. U zegt wel dat we een algemene informatie- en sensibiliseringscampagne zullen voeren, zoals we ook vroeger hebben gevoerd in verband met gehoorschade. Maar, minister, mijn vraag blijft dat u daar iets specifieker in wordt. U moet een specifiek actieplan opstellen samen met uw collega Vandeurzen, want hier mogen we ook geen gezondheidskloof laten ontstaan of laten bestaan. We moeten die kloof gericht bestrijden met een concreet actieplan en geen vrijblijvend plan zonder meetbare concrete acties. Minister, maak daar ook zeker werk van zodat ook dat tweede luik van deze belangrijke gedachtewisseling kan worden uitgevoerd.
Minister, dat u een voorontwerp van decreet klaar hebt, hebben we inderdaad via de media vernomen. Ik ga er dus van uit dat u dat nog moet bespreken met uw collega's in de regering en dat dit inderdaad snel gebeurt, zodat we ook hier in dit parlement het debat over de inhoud ten gronde kunnen voeren. (Applaus bij N-VA en Open Vld)
De actuele vragen zijn afgehandeld.