Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Kherbache heeft het woord.
Voorzitter, minister, vandaag zijn de afvloeiingen begonnen bij het Agentschap Integratie en Inburgering op basis van het collectief ontslag. 56 medewerkers hebben vandaag hun C4 gekregen. In totaal zal een kwart van het personeel moeten vertrekken op basis van de geplande reorganisatie. Die reorganisatie heeft al enorm veel vragen doen rijzen.
Waarom moet er zo fors worden gesnoeid in het agentschap terwijl de noden op het terrein zo groot zijn, terwijl inburgering en integratie zo belangrijk zijn? Op die vragen, minister, hebt u nooit een afdoend antwoord gegeven. U hebt altijd verwezen naar de dalende instroom van vluchtelingen. Op basis van de cijfers weten we dat dat maar een halve verklaring is. Zelfs met die daling zitten we nog altijd met een veel hoger aantal inburgeringscontracten vergeleken met het gemiddelde tussen 2012 en 2014.
Gisteren zijn we met de commissie Inburgering naar het Agentschap Integratie en Inburgering gegaan om tekst en uitleg te vragen aan de directie en aan de vakbonden. De directie gaf aan dat de herstructurering gepland, geënt is op het budgettaire kader dat door de regering wordt opgelegd. Dat budgettaire kader gaat uit van een gemiddelde van 11.000 inburgeringscontracten, terwijl de noden op het terrein veel groter zijn. In 2017 bijvoorbeeld waren er 15.433 inburgeringscontracten afgesloten. Waarom zo fors besnoeien? De directie erkent trouwens dat in 2019 het aantal contracten zal stijgen wegens de verplichte inburgering in Brussel.
Minister, zo’n aftopping naar 11.000 contracten is onzinnig. De nood op het terrein is veel groter. Bent u bereid dat budgettaire kader aan te passen zodat de reorganisatie op een heel andere manier kan verlopen?
Minister Homans heeft het woord.
Collega's, sta me toe om niet heel het verhaal opnieuw te doen. Ik heb het hier al vijf keer gedaan en tien keer in de commissie. U kent het wel. Er was de inkanteling van die twintig organisaties in 2015 en dergelijke. Laat me daar kort over zijn.
Naar ik vernomen heb – maar ik heb vanmorgen op de radio een ander geluid van u gehoord, en ook op Twitter, mevrouw Kherbache –, was er een zeer uitgebreide toelichting door de mensen van het agentschap. De commissieleden – maar ik was er niet bij, natuurlijk – waren tevreden. U kon het natuurlijk niet nalaten om vanmorgen op de radio en op Twitter te beweren dat de verantwoordelijke topambtenaar informatie heeft achtergehouden. Misschien kunnen andere commissieleden die daarbij aanwezig waren dat bevestigen, ik weet het niet.
Mevrouw Kherbache, het moet mij wel van het hart dat een herstructurering – ik heb dat hier al vijf keer gezegd, ik zal het nog eens herhalen – niet leuk is. Niet leuk is! Maar dit moet wel gebeuren, en vandaag inderdaad, is de dag dat de eerste ontslagen vallen. Ik heb altijd gevraagd: waarom moeten we personeelsleden aanhouden als er geen contracten zijn, als er geen trajecten zijn? Ik heb altijd gezegd dat de extra middelen die erbij zijn gekomen, van tijdelijke aard waren. Dat is niet alleen voor mijn bevoegdheden zo, dat is ook voor mijn collega's van Onderwijs, Welzijn, Werk en dergelijke zo. Dat wil zeggen dat de contracten van de mensen die daarmee worden aangeworven, tijdelijk zijn.
U zegt dat de basisfinanciering geënt is op afgerond 11.000 contracten. U bent er heel sterk in om een stukje van het verhaal weg te laten. Het is elke week iets anders. De eerste week komt u hier zeggen dat er 7000 mensen op een wachtlijst staan. De volgende week zijn het er 3000. De week erna zijn het er 8000. Dan zijn het er 500. Misschien zijn het er volgende week 1000, ik weet het niet. Maar het is elke week wel iets anders. Maar als u zegt dat de basisfinanciering wordt geënt op 11.000 contracten, dan moet u een onderscheid maken tussen enerzijds de basistoelage, waarvan u weet dat die gestegen is met 10 miljoen euro tussen 2015 en 2018, en anderzijds de tijdelijke middelen om de extra instroom te kunnen opvangen. Vorig jaar was er nog 10 miljoen euro, in 2018 is er 5,5 miljoen euro extra bij de basisdotatie en 3,2 miljoen euro extra tijdelijke asielmiddelen.
Voorzitter, ik rond af. Ik heb al duizend keer gezegd – u beweert dat u de informatie niet krijgt, maar dan moet u de notulen en de verslagen nog eens lezen, ofwel luistert u niet goed – dat als er zich een nieuwe instroom voordoet, ik de eerste zal zijn om opnieuw naar de regering te stappen om opnieuw extra tijdelijke middelen te verwerven. Ik heb er voor 2018 3,3 miljoen euro extra, waardoor er geen wachtlijsten zullen ontstaan, die er vandaag ook niet bestaan, mevrouw Kherbache, voor de laatste keer. (Applaus bij de N-VA)
Minister, het zou heel goed geweest zijn mocht u gisteren ook aanwezig zijn geweest. Wat de directie van het agentschap aangaf, was dat de herstructurering gebaseerd is op het basisbudget zoals opgelegd door de regering. Dat waren haar woorden. Meer nog, de voorzitter van het agentschap gaf aan dat als ze nu niet een collectief ontslag lanceren, het agentschap failliet zou gaan. Dat waren zijn woorden. Het collectief ontslag en heel de reorganisatie zijn niet gebaseerd op het feit dat er te weinig werk is, maar op het feit dat er te weinig budget is.
Ik vroeg toen aan de directie hoe men dat zal oplossen. Het antwoord was dat ze een beleid moeten voeren op basis van een kader dat wordt opgelegd door de regering en dat we voor het structureel budget naar de politiek moeten gaan. Daarom richt ik mij naar u, als verantwoordelijk minister. Wat betreft de wachtlijsten had u ook het volgende moeten horen. De directie was zo eerlijk om te zeggen dat ze vandaag nog geen stabiele cijfers heeft om het juiste cijfer te kunnen geven over hoeveel wachtenden er precies zijn op basis van een gebrek aan aanbod. Ze was daar zeer eerlijk in.
Het gaat niet over de fluctuaties op basis van de vluchtelingeninstroom. Men beslist vandaag om een kwart van het personeel te ontslaan op basis van het basisbudget dat u oplegt. Bent u bereid om daar vanaf te stappen? (Applaus bij de sp.a)
Mevrouw Moerenhout heeft het woord.
Minister, u zegt dat het elke week iets anders is. Dat is ook omdat we elke week nieuwe extra informatie krijgen. Ik denk zelfs dat de meerderheidspartijen dat kunnen bevestigen.
Het klopt dat we gisteren bij het werkbezoek een veel duidelijker beeld hebben gekregen op de financiën en de tekorten in de financiën van het agentschap. Het klopt helaas ook dat onze ongerustheid over een mogelijke afgebouwde dienstverlening daarmee niet is weggenomen net omdat, zoals mevrouw Kherbache zegt, we hebben geleerd dat die basisfinanciering eigenlijk niet meer klopt en achterhaald is. Die is berekend op het aantal trajecten van een vijftal jaar geleden terwijl de trajecten de voorbije jaren almaar zijn gestegen.
Groen ondersteunt het pleidooi om die basisdotatie te verhogen. Dat is eigenlijk niet anders dan logisch aangezien het aantal trajecten jaar na jaar stijgt. Volgend jaar of binnen twee of drie jaar zullen we nooit meer terugvallen op die 11.000 trajecten gezien het belang van integratie en inburgering in onze samenleving. Dat wordt des te belangrijker voor de nieuwkomers en voor de hele samenleving. Aangezien uw partij er zelf de mond van vol heeft, lijkt het ons niet meer dan logisch dat u het agentschap de ruimte geeft zodat het zijn decretale verplichtingen kan nakomen.
De heer Wouters heeft het woord.
Voorzitter, ik zat gisteren in dezelfde ruimte, maar ik denk dat ik een andere vergadering heb gevolgd. Zowel de vakbonden als de directie hebben bevestigd dat bovenop het bestaande budget 10 miljoen euro meer is gegeven. Dat budget is voorzien voor 11.420 trajecten per jaar. De vakbonden en de directie hebben bevestigd dat er geen capaciteitsproblemen of wachttijden ten gevolge van capaciteitsproblemen zijn.
Mevrouw Kherbache, volgens u moeten 170 mensen afvloeien. Dat is gewoon een gevolg van de wet-Renault. De directie moet een prognose maken en in een worstcasescenario gaat het om 170 mensen. Er is helemaal nog geen sprake van dat er 170 afvloeiingen zullen zijn.
Ik wil afsluiten met een pluim te geven aan de directie en de vakbonden. Dit moeilijk en ingewikkeld fusieverhaal loopt al gedurende drie jaar zeer goed. Hierdoor staan ze nu al zo ver. (Applaus bij de N-VA)
De heer Kennes heeft het woord.
Voorzitter, ik denk dat we gisteren een zeer boeiend en verduidelijkend bezoek hebben gebracht. We hebben inzichten gekregen in de cijfers die we tot nu toe niet hadden en we hebben verklaringen gekregen die we nog niet hadden gekregen.
Het agentschap heeft toegegeven op een aantal zaken momenteel nog niet volledig zicht te hebben. Dat was eerlijk. Voor mij was het een opluchting dat het allemaal zo transparant kon worden gezegd. Ik was tevreden met de informatie die we hebben gekregen en met de eerlijkheid over deze informatie. We begrijpen beter hoe die middelen er zijn gekomen. Dat bedrag van 10 miljoen euro bestaat niet enkel uit groeimiddelen voor andere trajecten, want een gedeelte is voor de Huizen van het Nederlands en voor Kruispuntbank Inburgering Connect (KBI Connect). Daar schuilt veel onder, en dat is nu verduidelijkt.
Ik heb begrepen dat er tegen juni 2018 een tool zal zijn waarmee de registratie van de wachtenden in al de verschillende regio’s op een transparante, uniforme wijze kan gebeuren. Dat is nu nog niet het geval. In juni 2018 zullen we dan duidelijk weten waar we staan en hoe het zit met de middelen. Ik zou dit debat dan ook graag verder voeren in juni 2018.
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Mevrouw Kherbache, ik was er ook en ik heb veel zaken gehoord. Het is een beetje spijtig dat u de waarheid soms in stukjes vertelt. Mijn partij vindt het zeer belangrijk dat inburgering een succes is. U weet dat ik dat belangrijk vind. Ik heb tot driemaal toe gevraagd of er een capaciteitsprobleem is, of er wachtlijsten zullen zijn en of er onzichtbare wachtlijsten zijn. Er is duidelijk gesteld dat ze het met de huidige capaciteit en de herstructurering wel aankunnen. Dat is heel duidelijk gesteld.
Er is tevens gesteld dat er een klein probleem is. De vraagzijde en de aanbodzijde zijn door de KBI en de planningstool niet perfect op elkaar afgestemd. Hierdoor zijn de lijsten niet zo zichtbaar en kan het agentschap dat niet perfect zien. Het agentschap heeft verklaard dat dit tegen juni 2018 zal worden opgelost.
Mevrouw Kherbache, indien u wilt dat inburgering een succes wordt, moet u niet altijd het negatieve beklemtonen. U moet de mensen die daar aanwezig zijn ook motiveren om hun job goed te blijven doen. (Applaus bij de N-VA en Open Vld)
In juni 2018 volgt een nieuwe actuele vraag.
Voorzitter, het zou me verbazen als dat pas in juni 2018 zou gebeuren.
Ik zal nog eens herhalen wat ik de afgelopen weken en maanden in de commissie en tijdens plenaire vergaderingen heb verklaard. Tijdens de inkanteling van die twintig organisaties in 2015 had eigenlijk een efficiëntieoefening moeten plaatsvinden. Dat is niet gebeurd omdat we zijn ingehaald door de asielcrisis en dergelijke. We hebben, ook met het management van het agentschap, alles op alles gezet om die asielcrisis de baas te kunnen. Dat was op dat ogenblik de beste oplossing en de enige optie. Ik denk niet dat iemand hier zou durven stellen dat we die efficiëntieoefening hadden moeten maken en niet op die verhoogde instroom van asielzoekers hadden moeten inzetten. We hebben dat bewust niet gedaan.
Ik herhaal dat de bijkomende middelen die in 2016 en 2017 zijn toegekend en die er ook in 2018 zijn, tijdelijke middelen zijn. Dit betekent dat de mensen die op basis van die middelen een contract krijgen per definitie ook een contract van tijdelijke aard krijgen. Dat lijkt me de logica zelve. Dat is altijd op die manier aan die mensen uitgelegd.
Er is toch iets dat zowel collega Kherbache als collega Moerenhout ofwel niet willen snappen, ofwel gewoon niet begrijpen. U zegt dat de basisdotatie is geënt op die 11.000 en zoveel trajecten. Dat klopt, het is het gemiddelde tussen 2012 en 2014. Ik zeg dat diezelfde basisdotatie – en de heer Kennes heeft gelijk dat het niet enkel naar trajecten is gegaan – tussen 2015 en 2016 van 35 miljoen euro naar 45 miljoen euro is gestegen. Dat is toch wel een significant bedrag, denk ik. Daarenboven zijn er nog de tijdelijke asielmiddelen geweest. U zegt dat ik de betoelaging moet afzetten ten opzichte van de instroom. Ja, dat doen we net met enerzijds de basisdotatie – wat ze is – en tegelijkertijd met de tijdelijke middelen er telkens opnieuw bij te pompen. Nogmaals, ook hier het accent en de klemtoon op ‘tijdelijke middelen’ en ‘tijdelijke contracten’. Ik ga geen personeel aan boord houden als er geen trajecten zijn. Zo eenvoudig is het.
Er zijn geen wachtlijsten. Ik ben zeer blij dat onder andere collega Van Volcem, collega Wouters en ook collega Kennes hebben bevestigd dat het wel degelijk een zeer constructieve, zeer leerrijke, een zeer interessante en een ook wel zeer professioneel gegeven toelichting was van het management. Ik heb begrepen dat u ook een delegatie van de vakbonden hebt gesproken. Ik denk dat het allemaal zeer goed is verlopen. Ik heb me er natuurlijk niet mee gemoeid, maar ik ben toch wel heel blij dat nu hier ook vanuit de zaal wordt erkend, mevrouw Kherbache, dat er wel degelijk geen wachtlijsten zijn.
U komt telkens met iets anders. De ene keer staan er 7000 op de wachtlijst, dan 8000, de week erna 10.000, dan zijn het er 500 en volgende week waarschijnlijk 800. Vandaag komt u hiermee af. U komt telkens met iets anders, maar u kunt het niet hard maken. U komt hier iedere keer opnieuw een actuele vraag stellen over het Agentschap Integratie en Inburgering met een andere aanleiding. U zegt dat u heel veel hoort. Ik wil dat best aannemen en het is ook uw taak als parlementslid. Het is goed dat u wordt gevoed van verschillende kanten. Dat kan absoluut geen kwaad. Maar u komt hier iedere keer een vraag stellen, ik kan ze iedere keer weerleggen. Het agentschap heeft dit ook kunnen weerleggen, maar u trekt de woorden van de topambtenaren wel in twijfel. Ik betreur dat ten zeerste, mevrouw Kherbache, wat u daar doet. Ik betreur echt ten zeerste wat u daar doet.
Volgende week sta ik hier met plezier opnieuw, en u zult dan wel iets anders gevonden hebben, maar wat dit dossier betreft, mevrouw Kherbache, slaat u de bal volledig mis en komt u telkens met een zwaktebod. Ik zou u met aandrang willen vragen om te stoppen met te kappen op het management dat echt wel in heel moeilijke tijden zijn uiterste best doet om dit in goede banen te leiden. (Applaus bij de N-VA)
Minister, u antwoordt compleet naast de kwestie. Mijn vraag is gebaseerd op de informatie die we gisteren hebben gekregen en die zeer goed was zowel van de directie als van de vakbonden. Wat de directie heeft gezegd, is dat ze nu een kwart van het personeel moet ontslaan omdat de basistoelage ontoereikend is en dat ze daarom nu een aankondiging van collectief ontslag moet doen en dat plannen. Ontoereikend, minister, het budget is ontoereikend. Er is niet te weinig werk. Daarom dat de directie aan ons zegt, aan de parlementsleden en aan u als verantwoordelijk minister, dat het aan ons is, en niet aan een uitvoerend ambtenaar, om op de barricaden te gaan staan. Daarom heeft ze dat deze ochtend niet op de radio gezegd, maar wel in de commissie dat het aan ons is om de basistoelage te verhogen.
Het moet me van het hart: de regering heeft de mond vol van inburgering. Iedere keer benadrukt ze hoe belangrijk het is dat nieuwkomers zich integreren. Laten we dan verdorie toch ook onze verantwoordelijkheid nemen in plaats van te beknibbelen op integratie, in het basisbudget te voorzien terwijl er nu een kwart van het personeel moet vertrekken. We weten dat de noden gigantisch zijn.
Minister, ik ga inderdaad de komende weken nog blijven komen want de feiten zijn wat ze zijn. U kunt daarrond een verhaaltje breien, maar de realiteit is dat door het failliet van uw beleid de medewerkers de dupe zijn en uiteindelijk ook de samenleving. (Applaus bij sp.a en Groen)
De actuele vraag is afgehandeld.