Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de uitbreidingsplannen van Brussels Airport Company voor de luchthaven van Zaventem
Actuele vraag over de uitbreidingsplannen voor de luchthaven van Zaventem
Verslag
De heer Janssens heeft het woord.
Minister, er is, als ik me niet vergis, vanavond een infoavond van Brussels Airport. Daar zal toelichting worden gegeven bij de uitbreidingsplannen voor de luchthaven. Daarbij doen een aantal scenario’s de ronde. In een daarvan wordt landingsbaan 25L verlengd. Dat scenario zou ten koste gaan van woongebied en van de leefkwaliteit in de omgeving van de luchthaven. In dat scenario zou bovendien het aantal vluchten boven de luchthaven, Zaventem en de Vlaamse Noordrand fors toenemen, wat in feite de Brusselse chantagepolitiek met surreële geluidsnormen zou belonen.
Minister, u hebt terecht een aantal van die plannen bekritiseerd. Maar ook hier, minister, gaan u en uw partij niet geheel vrijuit. De N-VA zit ook in de Federale Regering aan de knoppen. Die Federale Regering laat al een hele tijd op zich wachten om te komen met een vliegwet. Die is noodzakelijk voor een rechtvaardige en billijke verdeling van de lusten en lasten tussen het Vlaamse en het Brusselse Gewest.
Minister, het is niet alleen nodig dat u kritiek hebt op de plannen, het is tegelijkertijd ook nodig dat u en in elk geval ook uw partijgenoten stevig met de vuist op de tafel van de Federale Regering kloppen, om ervoor te zorgen dat er nu eindelijk eens werk wordt gemaakt van zo’n vliegwet, waardoor de burgers in de omgeving van de luchthaven rechtszekerheid krijgen.
Welke stappen wilt u zetten om daar te komen? Hoe reageert u op de uitbreidingsplannen van de luchthaven? En vooral, wat gaat u daar zelf aan doen?
Mevrouw Maes heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, deze week waren de plannen voor de uitbreiding van de luchthaven inderdaad opnieuw in het nieuws. Niet dat die plannen op zich nieuw waren, ze werden ongeveer een jaar geleden voor de eerste keer bekendgemaakt. Wel nieuw was nu dat een aantal alternatieven met plattegronden en alles erbij in de krant stonden.
De omwonenden zijn bevreesd voor hun leefkwaliteit – dat is een gegronde vrees – maar ze hebben ook schrik voor een ongelijke verdeling van lusten en lasten tussen de Vlaamse Rand en Brussel.
Minister, mijn vraag is heel eenvoudig: wat is uw visie op de uitbreidingsplannen die de luchthaven naar voren heeft geschoven?
Mevrouw Moerenhout heeft het woord.
Beste dames en heren, de plannen om de luchthaven uit te breiden zijn de voorbije dagen inderdaad gelekt. Daar staat wel wat in. In een van de scenario’s kan een muur worden gebouwd van 18 meter hoog. 22 huizen kunnen worden onteigend en de geluidsoverlast zal nog verder toenemen, en bijgevolg ook de gezondheidsschade: ondertussen is algemeen geweten en bewezen dat de hart- en vaatziekten bij de omwonenden toenemen door de geluidsoverlast.
Mijn collega’s zeiden al dat er veel kritiek is gekomen op deze plannen. Kritiek en protest van de omwonenden, kritiek en protest van de burgemeesters van Steenokkerzeel en Kortenberg, kritiek en protest dat we met Groen ook steunen. Voor Groen is het vrijwaren van de leefbaarheid, van die omgeving, van de Vlaamse Rand essentieel. Een hoge muur bouwen van 18 meter hoog, waardoor al het licht wegvalt en ook al het leven in de omgeving van die muur; het onteigenen van de helft van een dorp waardoor Humelgem een tweede Doel zou worden: dat is niet wat wij verstaan onder een leefbare omgeving.
Toch, minister, heb ik u deze ochtend op de radio horen zeggen dat u voorstander bent van een uitbreiding, van een verdubbeling van de luchthaven. Mijn collega’s zijn nog braaf en ze vragen naar uw mening over de uitbreiding. Ik citeer wat u vanmorgen hebt gezegd: “Ja, ik zeg heel duidelijk ‘ja’ aan de uitbreiding van de luchthaven.”
Hoe gaat u, als grote voorstander van de uitbreiding van de luchthaven, tegemoetkomen aan de bezorgdheden van de omwonenden en de burgemeesters, bezorgdheden die wij met Groen delen? (Applaus bij Groen)
Minister Weyts heeft het woord.
Bedankt dat u met enkelen die vraag stelt. Dat geeft mij iets meer tijd om in detail te antwoorden. Het verhaal bestaat uit twee elementen, maar ik lees vandaag alleen maar aandacht voor één element, namelijk de gevolgen van de uitbreidingsplannen op de grond. Er zijn echter ook gevolgen voor de lucht, met gevolgen voor de beleving van de mensen op de grond in heel Vlaams-Brabant.
Wat betreft de gevolgen op de grond, gaat het over het feit dat men de startbaan 25L wil verlengen en dus meer richting Vlaanderen wil verschuiven. Dat heeft als praktische consequentie: onteigeningen. Men wil er een grote muur rond zetten, in een maximaal scenario tot 4 kilometer. Dat heeft dus heel concrete, tastbare consequenties. Maar dat is maar één element van het verhaal.
Een tweede element gaat over de wijziging van de vliegroutes. Vandaag zijn er drie startbanen: twee parallel en één dwars. Er zijn ongeveer 120.000 vliegtuigen per jaar die vertrekken vanuit Zaventem. Daarvan vertrekt vandaag 71 procent op de startbaan 25R. Nu wil men de parallelle startbaan, die meer richting Vlaanderen ligt, de 25L, verlengen, met als gevolg dat heel wat startende vliegtuigen ook zullen verschuiven en zullen starten vanop de 25L. Concreet wil dat zeggen dat die voortaan een andere route zullen volgen en dat die boven het centrum van Zaventem, waar nu bijna niet over gevlogen wordt, zullen vliegen, om vervolgens veel korter, nog voor de grens met het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, te kunnen afdraaien naar links of naar rechts. Alleszins zullen zij daardoor hoogstwaarschijnlijk de geluidsnormen, en dus ook de geluidsboetes, vermijden. Het gevolg is – dit is een ‘zero-sum game’ – dat elk vliegtuig dat niet boven het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest vliegt, een vliegtuig extra is dat boven de Vlaamse Rand en Vlaams-Brabant vliegt.
Finaal zou het resultaat kunnen zijn dat het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest zich een overwinnaar mag noemen, in die zin dat er veel minder, of misschien bijna geen, vliegtuigen boven het grondgebied zullen vliegen, ofwel op veel grotere hoogte, met dus veel minder overlast, en dat uiteindelijk de Vlaamse Rand en Vlaams-Brabant in totaal meer vliegtuigen boven het hoofd zullen zien verschijnen.
Daarom plaatsen wij een breed gedragen kritische noot in de Vlaamse Rand en Vlaams-Brabant. Verschillende burgemeesters, over partijgrenzen heen, stellen vragen. En eigenlijk zeggen zij zo’n beetje allemaal hetzelfde: wij zijn voorstander van de groei van de luchthavenregio, want dat is voor ons echt een megabelangrijke economische groeipool. Maar er zijn twee zaken. Ten eerste: draagvlak bij de gemeenten. Daar wordt nu aan gewerkt door de luchthaven – goede initiatieven. Maar ten tweede: een rechtvaardige, eerlijke verdeling van de lasten en de lusten. Dat wil dus zeggen dat de vliegroutes eerst moeten worden vastgelegd in een federale vliegwet, zodat we ook af zijn van alle juridische procedures waarbij de rechtbank de ene keer zegt dat de ene vliegroute wordt vernietigd en de andere keer dat de andere vliegroute wordt vernietigd. Het is een hele poespas, waardoor er zeer grote rechtsonzekerheid bestaat, ook in hoofde van de gebruikers van de luchthaven en van de luchthaven zelf.
Iedereen heeft er baat bij, zowel de omwonenden, de gemeenten, als de uitbaters van de luchthaven zelf, dat er een federale vliegwet komt waarin de routes nu eens wettelijk worden vastgelegd, zodoende dat die niet om de haverklap kunnen worden aangevochten. Dat is een voorwaarde die wij in Vlaams-Brabant uitdrukkelijk verbinden aan de uitbreidingsscenario’s. Die uitbreidingsscenario’s zijn nog wat toekomstmuziek, maar op korte termijn kunnen er ook technische ingrepen gebeuren, bijvoorbeeld het verbeteren van de dwarse baan voor zowel opstijgen als landen.
Er zijn momenteel op korte termijn technologische maatregelen te nemen, die trouwens ter harte worden genomen door federaal minister Bellot. Daardoor kunnen de zaak en de capaciteit op korte termijn verbeteren. Op de lange termijn is Vlaams-Brabant heel duidelijk: ja aan de economische groei, maar een eerlijke verdeling tussen lusten en lasten en dus een federale vliegwet, en een draagvlak bij de gemeenten en omwonenden in de Vlaamse Rand in Vlaams-Brabant. (Applaus bij de N-VA)
De heer Janssens heeft het woord.
Minister, u legt weliswaar zelf de vinger op de wonde, maar u moet er toch ook voor zorgen dat u niet in een partijtje schaduwboksen terechtkomt, waarbij u vanuit het Vlaamse niveau oppositie gaat voeren tegen de Federale Regering.
Inderdaad, er is dringend nood aan zo'n federale vliegwet. Uw partij zit mee aan de federale knoppen, u hebt zelf de sleutel in handen om dit aan de Federale Regering voor te leggen, ofwel aan het Overlegcomité, waar over een dergelijke vliegwet kan worden beslist.
Minister, u hebt al gezegd in de pers dat er allerlei studies zijn gebeurd, dat alles klaar en bestudeerd en geanalyseerd is, en dat het nu aan de politiek is om knopen door te hakken. Daar ontbreekt het net aan. De analysemakers zeggen samen met ons dat er zo'n vliegwet moet komen, maar wanneer komt die er? Die zou inderdaad de hele onzekerheid in de buurt kunnen wegnemen, die zou heel de discussie over de routes die de vliegtuigen nemen, kunnen omzeilen. Wanneer hebt u dat besproken met uw federale collega's? Wanneer hebt u dat ter sprake gebracht op het Overlegcomité?
Minister, in mij vindt u een zeer trouwe supporter van een vliegwet. Anders hebt u net besloten dat ik slechter zal slapen als inwoner van Zaventem. Dat staat buiten kijf.
Nog even over de uitbreidingsplannen. Op dit moment werkt de luchthaven met de specifieke Forumgroep, en daarin zitten vertegenwoordigers van gemeenten en provincie. Is er een plan dat ook de Vlaamse Regering daarbij wordt betrokken of ligt dat nog niet vast? (Applaus bij de N-VA)
Minister, in uw antwoord hoor ik vooral een goede poging om de aandacht af te leiden van het essentiële probleem dat hier vandaag wordt aangekaart door de omwonenden, door de burgemeesters er nu ook door onze partij. Ja, de lusten en de lasten moeten eerlijk worden verdeeld. Ja, er moet dringend een vliegwet komen door de regering waar u zelf in zit. Maar dat is niet waar het hier vandaag over gaat.
Waar het vandaag over gaat, is dat er een plan op tafel ligt dat bepaalde elementen naar boven brengt, zoals een muur van 18 meter hoog, waardoor alle licht zal wegvallen en alle leven in de buurt. Zoals ook 22 onteigeningen, wat ongeveer de helft van een dorp is. Zoals nog meer geluidsoverlast en gezondheidsschade dan vandaag het geval is. U als minister van Mobiliteit, maar ook van de Vlaamse Rand, hebt zich uitgesproken als voorstander van die plannen, zonder dat u vandaag een antwoord kunt bieden aan de bezorgdheden die deze plannen opwerpen.
Minister, u bent ook minister van Mobiliteit. Als de luchthaven het aantal reizigers van 20 naar 40 miljoen wil laten verhogen, vraag ik me af hoe die 20 miljoen extra mensen zich in godsnaam zullen verplaatsen van en naar Zaventem. De Brusselse ring staat vandaag al potdicht, die staat stil. De door u zelf aangekondigde openbaarvervoersinvesteringen lopen immens veel vertraging op. (Applaus bij Groen)
Mevrouw Moerenhout, u kunt één vraag stellen, geen twee vragen. Dat is een ander onderwerp.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, uw federale collega Bellot had geprobeerd om een geluidsimpactstudie te bestellen bij een internationaal onafhankelijk bureau, maar dat bleek dan niet zo onafhankelijk te zijn en dus is dat niet gelukt. Weet u daar meer over? Zal die federale geluidsimpactstudie er wel of niet komen?
In de krant heb ik gelezen dat ondertussen de lusten voor Brussel zijn, en de lasten voor Vlaanderen, als we horen wat er allemaal eventueel op ons af kan komen.
Ik denk dat we met voldoende zijn om daar kritisch naar te kijken en de levenskwaliteit van de buurtbewoners te garanderen. De verlenging van de startbaan is een dossier dat ze nu al jarenlang meezeulen. Daar is gewoon geen draagvlak voor. Dat betekent niet dat er geen andere maatregelen mogelijk zijn waar ook al lang sprake van is: het ‘instrument landing system’ (ILS) om automatisch te kunnen landen, de versnelde opstijgprocedures enzovoort. Er zijn mogelijkheden. Ik pleit ervoor dat de luchthaven alle andere mogelijkheden goed onderzoekt vooraleer maatregelen te nemen die totaal geen draagvlak hebben.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Voorzitter, minister, de luchthaven is inderdaad een zeer belangrijke economische pool. Ze is belangrijk voor de tewerkstelling, en uiteraard moet elke beslissing die wordt genomen, met respect voor de omwonenden gebeuren.
Wat ik graag nog extra wil benadrukken: zit er momenteel nog capaciteitsuitbreiding in binnen de bestaande grenzen? We moeten zoeken naar een optimalisering van het baangebruik. Er zijn nieuwe technologische ontwikkelingen mogelijk, zoals verbeterde software en korter op elkaar landen. Er zijn nog optimalisaties mogelijk. Ik wil u vragen om dat samen met de luchthaven extra te bekijken.
Minister, u hebt het zelf al gezegd: er is de belangrijkheid van die vliegwet. Het is belangrijk om rechtszekerheid te geven aan de omwonenden, rekening houdend met de leefbaarheid, maar ook rechtszekerheid aan de luchtvaartmaatschappijen. Het is uiteraard een federale vliegwet, onder leiding van minister Bellot. Welke stappen hebt u al genomen als Vlaams minister om te zorgen dat we daar ook vooruit kunnen?
Mevrouw Segers heeft het woord.
De toekomst van de luchthaven belangt ons allemaal aan. Het is essentieel dat we de economische leefbaarheid van de luchthaven kunnen verzoenen met de leefkwaliteit van de omwonenden. Als we horen dat er plannen zijn om een muur te bouwen van 18 meter, waarbij Humelgem het nieuwe Doel wordt, dan hebben wij daar heel grote vraagtekens bij.
U hebt, zoals mevrouw Moerenhout terecht opmerkte, de vraag handig ontweken, want u koppelt het aan de Vliegwet. Maar, minister, u mist elke maand opnieuw de kans op het dossier op het Overlegcomité te brengen. Blijkbaar hebt u met uw federale collega gewoon afgesproken dat u niets zult doen voor de rest van de legislatuur. Dat is schandelijk.
Essentieel is dat we dit dossier eindelijk ontmijnen en ontdoen van communautaire en politieke spelletjes. Daarom doen wij opnieuw het voorstel: stel een intendant aan die in een gedragen participatief proces met alle belanghebbenden rond de tafel kan gaan zitten en een gedragen oplossing vinden. (Applaus bij sp.a)
De heer Sanctorum heeft het woord.
Voorzitter, ik begrijp nog altijd die fetisj niet van de groei van de luchthaven. Als we willen dat de algemene hinder naar beneden gaat, en niet naar boven, dan moeten we niet bezig zijn met een groeiscenario van de luchthaven.
Los daarvan, minister, … (Opmerkingen)
Ik zeg niet dat de luchthaven moet sluiten. De vraag is of ze verder moet groeien, of die uitbreiding moet plaatsvinden. Ik vind het trouwens ongepast dat zo'n uitbreiding op tafel ligt zolang er geen politieke duidelijkheid bestaat over die vliegroutes.
Minister, u verwijst ernaar, die Vliegwet moet er komen. Maar wanneer gaat die er komen? We spreken nu al maanden, zelfs jaren, over meer overleg tussen de verschillende regeringen om hieruit te geraken zodat al die frustratie in Vlaams-Brabant over die hinder stopt, dat er duidelijkheid komt. Maar wanneer komt die duidelijkheid er?
Gaat er deze legislatuur nog een vliegwet komen? Gaat u aan tafel zitten met de andere regeringen?
Mevrouw Segers, u hebt kritiek op de verlenging van de startbaan met 900 meter. U roept op om een intendant in te schakelen. U beweert de belangen te verdedigen van Vlaams-Brabant. Ik vrees dat we u echt niet nodig hebben, want ik vrees dat uw linkerhand soms niet weet wat uw rechterhand doet. U hebt in de Senaat een voorstel ingediend samen met de heer Anciaux. U hebt dat ook ondertekend.
Hiermee – het tart vanuit Vlaams-Brabant werkelijk alle verbeelding – stelt u niet alleen voor om de startbaan te verlengen met 900 meter; neen, u stelt een verlenging voor met 1,8 kilometer! Nietwaar, vrienden! U vraagt om 1,8 kilometer verlenging te onderzoeken. (Applaus bij de N-VA)
U vraagt om baan 25L – daarover spreken we dus – zo veel mogelijk achteruit te schuiven zodat deze baan volwaardig kan worden gebruikt voor opstijgende vluchten. U vraagt om te onderzoeken of er een verlenging van baan 25L mogelijk is met 1,8 kilometer! Het is zelfs 1850 meter! Dat is toch het voorstel dat uw partij heeft ingediend in de Senaat! (Applaus bij de N-VA)
En u komt ons hier de les spellen en de belangen verdedigen van Vlaams-Brabant! (Applaus bij de N-VA)
Blijf alstublieft zo ver mogelijk weg van de belangen van Vlaams-Brabant als dit uw intentie is. Wij hebben u niet nodig, wel integendeel.
Het onheilscenario dat wordt geschetst, is het maximale scenario. Voor alle duidelijkheid: vandaag liggen verschillende scenario's op tafel. Er wordt enkel gefocust op het maximale statische scenario waarbij er sprake is van een muur van 4 kilometer lang en 18 meter hoog, maar er liggen nog verschillende andere opties op tafel.
Ik heb al overleg gehad met minister Bellot. Hij gaat maatregelen nemen via technologische oplossingen, bijvoorbeeld het uitrusten van alle start- en landingsbanen met het ‘instrument landing system’. Dat is belangrijk. Dat kan nu worden gedaan en daar wordt aan gewerkt door minister Bellot.
Men suggereert om oppositie te voeren tegen de beslissing van minister Bellot. A la limite, graag, maar er is geen beslissing. Ik zou willen dat er iets op tafel komt te liggen. Zodra er iets op tafel ligt, gaan we dat vanzelfsprekend met zijn allen kritisch bekijken, maar er ligt nog niets op tafel. Net daarvoor ijveren wij.
Tot slot: er is natuurlijk een betrokkenheid vanuit de Vlaamse Regering. Momenteel is er een ruimtelijk uitvoeringsplan voor de luchthavenomgeving. Je kunt in technologische oplossingen voorzien en je kunt kijken naar alternatieve scenario's zoals een beperkte verlenging van de startbaan of een taxibaan. Naargelang het scenario dat men hanteert, is er desgevallend een aanpassing nodig van het ruimtelijk uitvoeringsplan. De luchthavenuitbater is gebonden aan alle ruimtelijke procedures en vergunningen allerhande. Dat wil dus zeggen dat de Vlaamse Regering, en meer specifiek de minister van Ruimtelijke Ordening, ter zake vanzelfsprekend inspraak heeft. Ik kan u garanderen dat er regelmatig overleg is tussen mezelf en minister Bellot, en vanzelfsprekend ook met de luchthavenuitbater. Ik herhaal: wij willen zorgen voor economische groei in de luchthavenregio maar met een draagvlak in de betrokken gemeenten, en er is een absolute koppeling met een federale vliegwet.
Minister, u hebt op allerlei zaken geantwoord die vooral naast de kwestie zijn, zelfs over voorstellen die door andere collega's in de Senaat zijn ingediend. Maar over een concrete oplossing hebt u helemaal geen duidelijkheid gegeven. De mensen in uw eigen provincie, en zeker in de Vlaamse Rand, waarvoor u dan ook nog eens als minister bevoegd bent, maken zich zorgen om hun woonkwaliteit, om de leefbaarheid, om hun nachtrust, om de vraag of ze eenvoudigweg hun woning kunnen behouden of niet. Degenen die nu naar uw antwoord hebben geluisterd, weten nog altijd niet meer en weten nog altijd niet waar ze aan toe zijn. Dus vraag ik u, minister: communautaire stilstand of niet, durf nu eens in dit dossier de moed van uw overtuiging te hebben, durf nu eens wat meer te doen dan alleen maar te blaffen, durf nu ook eens te bijten en door te bijten in dit dossier, zodat die Brusselse chantagepolitiek met geluidsnormen van de baan is en er een vliegwet komt die zekerheid geeft aan de mensen in Vlaams-Brabant. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister, wij staan op dezelfde lijn, dat weet u. Ik wil u nog één ding meegeven. Een aspect dat hier nog niet aan bod is gekomen, is dat binnen de komende tien jaar er ook nog wel wat innovatie mogelijk is. Zo werkt de universiteit van Leuven aan een nieuwe generatie isolatiemateriaal en wordt er ook gezocht naar elektrische motoren als bijstarter bij het starten. Misschien kunnen in de loop der jaren ook vernieuwingen op dat gebied zorgen voor minder hinder voor de inwoners. (Applaus bij de N-VA)
Minister, collega Segers heeft volledig gelijk. U hebt er niet op geantwoord, maar u mist maand na maand zelf de kans om de Vliegwet op de tafel te brengen en te bespreken. Ook collega Sanctorum heeft gelijk: zolang die er niet is, is het totaal ongepast om over die uitbreiding te spreken, laat staan zoals vanmorgen, wanneer u zich expliciet hebt geuit als voorstander van de uitbreiding, van de verdubbeling van de luchthaven.
Ik vind dat u daarin een verkeerde keuze maakt, als minister van de Vlaamse Rand omdat u geacht wordt om de leefbaarheid te verdedigen en om de belangen van de omwonenden te verdedigen en te beschermen, maar ook als minister van Mobiliteit. Hoe zult u er in godsnaam voor zorgen – daar heb ik u ook geen antwoord op horen geven – dat die 20 miljoen extra reizigers van en naar Zaventem kunnen reizen? Dat is immers volledig onrealistisch en volledig onwenselijk. (Applaus bij Groen)
De actuele vragen zijn afgehandeld.