Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het uit de ether verdwijnen van erkende lokale radio's na aanmaning door de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM)
Actuele vraag over de toekenning van vergunningen aan erkende lokale radio's
Verslag
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, vorige week, op 1 januari, trad eindelijk het nieuwe radiofrequentieplan in werking, nadat u nog op 1 december de laatste erkenningen hebt gegeven aan een aantal lokale radio’s. We hebben op 14 december met een aantal collega’s aan u gevraagd of die timing niet wat krap was, omdat op 1 januari al die nieuwe frequenties en al die oude en nieuwe radio’s in de ether moesten. De timing leek ons krap, want de erkenning door u volstaat niet. Er moet namelijk ook nog een vergunning zijn van de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM).
U hebt toen gezegd dat de erkenningen zo snel mogelijk moesten volgen. En u zei ook: “Van de VRM kan niet worden verwacht dat hij zegt dat hij de regelgeving niet volgt. Maar, de VRM zal pragmatisch omgaan met de overgangsperiode, zoals dat de vorige keer ook is gebeurd. Er zullen dus geen radio’s uit de ether worden geplukt waar dat niet nodig is.” Dat was natuurlijk een geruststellend signaal voor het radioveld en al diegenen die zo laat pas hun erkenning hebben gekregen.
Maar wat kregen we vorige week binnen? Allerlei berichten van een aantal van die lokale radio’s die nu op een nieuwe frequentie zitten, dat zij worden opgebeld – geen brief of zo, ze worden opgebeld – door de VRM met de dringende aanmaning om zo snel mogelijk hun uitzendingen te stoppen. Zij waren dan maar begonnen op 1 januari, ze dachten dat het geen kwaad zou kunnen, want de minister had gezegd dat de VRM zich pragmatisch zou opstellen. Dit leidt natuurlijk tot een beetje paniek en chaos in dat radiolandschap. Wat gaat u doen, minister, om hun zo snel mogelijk duidelijkheid te geven en ervoor te zorgen dat ze zo snel mogelijk met alle rechten en plichten op een juiste, wettelijke manier in de ether kunnen gaan?
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, collega Brouwers heeft de problematiek voortreffelijk geschetst, maar ik wil beginnen met u alle credits te geven, want de hervorming van het radiolandschap, het decreet dat we gemaakt hebben, is een goed decreet. Het feit dat u hebt aangedurfd om op die FM-band die frequenties opnieuw te veilen, is iets waar wij als fractie u absoluut de credits voor geven, want u wist op voorhand dat dat een heel heikele zaak zou zijn.
Het decreet was goed, de doelstellingen, we stonden erachter, wij hebben dat zelfs mee goedgekeurd. Bij de uitvoering is helaas een en ander misgelopen.
De druppel die de emmer deed overlopen, is dat een aantal zenders een telefoontje kregen van de regulator met de dringende vraag om te stoppen met uitzenden.
Beste collega's, er zijn radio's bij zoals radio Ajoin uit de streek van Aalst, die alleen maar carnavalmuziek uitzendt. Voor die radio is deze maand een ongelooflijk belangrijke maand met carnaval in aantocht. Zij verliezen daardoor luisteraars en reclame-inkomsten. In de commissie van 14 december heb ik, net als mijn collega's, mijn angst uitgesproken. U hebt ons verzekerd dat de VRM geen enkele zender uit de ether zou plukken, en toch is dit gebeurd. Minister, wat gaat u doen om ervoor te zorgen dat de getroffen radiozenders zo snel mogelijk terug in de ether kunnen? (Applaus bij sp.a)
De heer Caron heeft het woord.
Ik zou natuurlijk nog vijf aspecten kunnen toevoegen aan de probleemstelling. Er zijn natuurlijk een aantal radio's die zich niet helemaal correct volgens de regels gedragen, die bijvoorbeeld toch het signaal van een ketenradio uitzenden. Dat is een mengvorm.
Minister, in ieder geval zijn de mensen die het goed bedoelen – de regels zijn streng toegepast, en naar mijn mening correct –, nu het slachtoffer van de correcte toepassing van de regels. Ik zeg niet dat dat moedwillig gebeurt, het is een samenloop van omstandigheden. Het is jammer dat u de kans voor pakweg drie maanden uitstel van de implementatie, niet hebt gegrepen. Zo hadden we veel problemen kunnen vermijden.
Het pijnlijke is: we kiezen voor een wat grotere schaal van lokale radio's om de leefbaarheid te vergroten. Net op het moment dat ze starten, worden ze uit de ether geplukt en verliezen ze hun luisteraars. Bouw maar een nieuw luisterpubliek op. Je zit al vaak op een andere frequentie, en je verliest dus ook reclame-inkomsten.
Minister, als we dan toch lokale cohesie, lokaal nieuws en samenhang in de samenleving belangrijk vinden – en dat vinden we met z'n allen, anders zou Radio 2 niet zo groot zijn in Vlaanderen – dan moet u een aantal maatregelen nemen om de bokken van de geiten te scheiden en de mensen die het goed bedoelen, wel een vergunning toekennen. Ondertussen kunt u een onderzoek doen naar de bonafide houding ten aanzien van het decreet – want dat moeten ze natuurlijk volgen –, maar u mag die mensen niet straffen voor hun goede intenties en juiste aanpak van het dossier. Dat is de wereld op zijn kop.
Minister Gatz heeft het woord.
Iedereen zal wel begrijpen dat een radio die erkend is – dat is inderdaad gebeurd ten laatste op 1 december 2017 –, zo snel mogelijk wil kunnen uitzenden en zo snel mogelijk zijn zendvergunning wil krijgen. Dat is gelukkig al gebeurd voor 120 zendvergunningen en er zijn er nog een 40-tal te gaan.
Wat heb ik bedoeld met de pragmatiek van de Vlaamse Regulator voor de Media – zo heb ik het letterlijk gezegd, dat heb je goed weergegeven – dat er geen zenders uit de lucht moesten worden geplukt wanneer dat niet nodig was? Daarmee bedoelde ik dat wanneer bepaalde zenders al in de ether zouden gaan, de VRM – ik druk er nog eens op – zich pragmatisch zou opstellen. De VRM kan zich evenwel niet pragmatisch opstellen als bepaalde zenders – dat is jammer genoeg wel gebeurd – in de ether gaan en de gashendel opendraaien. Zo maken ze de frequentie nog eens veel sterker dan de zendvergunning waarvoor ze die zouden krijgen. Dat is ook gebeurd bij een zeer beperkte groep. Dan moet de VRM ingrijpen.
De telefoontjes die de radio's toen kregen, kwamen niet op initiatief van de regulator zelf, maar op basis van een klacht. Dan moet de VRM ingrijpen. Dat is maar voor een zestal radio's het geval geweest, maar daar is toch een beetje de toon gezet. Met andere woorden, ik blijf ervan overtuigd dat het merendeel van de lokale radio's de regels van het spel volgt en zeker wil doen waarin ze goed zijn, namelijk lokale radio maken. Er zijn er echter andere die het blijkbaar nooit zullen leren en die op die manier de sfeer voor de rest wel bemoeilijken. Dat wil ik toch even kaderen. Het is iets complexer dan dat de VRM zich niet aan bepaalde afspraken heeft gehouden.
Dat betekent niet dat er niet nog een aantal zaken te doen zijn. We moeten nog 40 zendvergunningen zo snel mogelijk in de lucht krijgen. Daarover zijn concrete werkafspraken gemaakt met en tussen mijn administratie en de VRM. De bedoeling is nu dat alle aanvragen voor zendvergunningen die zijn binnengekomen voor 31 december 2017, tegen het einde van deze maand wel degelijk in de ether zijn, maar niet gegroepeerd. Het zal stuk per stuk gebeuren. Met andere woorden, wie eerst heeft ingediend – sommigen waren daar al met hun dossier op 4 december –, zal eerst in de ether kunnen gaan.
Ik wil nog eens aangeven waarom we nu met een zo complexe overgang zitten. Bij de vorige ronde hadden we nog een ‘normale’ ronde. Er waren de frequenties, men veranderde van frequentie naargelang men het wel of niet had gehaald in een dossier, maar de frequentie bleef dezelfde en dus in feite ook de zendmast, laten we zeggen. Het was iets gemakkelijker om gewoon een-op-een de veranderingen te doen. Nu hebben we gewerkt met een grote hervorming, met clusters van frequenties. De berekeningen om wel te kunnen uitzenden zonder anderen te storen – want sommigen zenden 360 graden uit, maar anderen alleen maar meestal vanuit een bepaalde hoek – zijn dus complexer.
Ik weet dat ik daarmee inderdaad de doelstelling van alle radio’s probleemloos in de ether op 1 januari niet heb gehaald. We zijn nu alle zeilen aan het bijzetten om dat zo snel mogelijk in orde te brengen, maar nogmaals, wij hebben deze hervorming gewild. Ik heb er nooit een geheim van gemaakt. Dit is trouwens ook door u bevestigd, mevrouw Segers. Het parlement heeft dat ook gesteund. Dit geeft nu inderdaad voor een aantal radio’s een bepaald ongemak, of erger. We zullen dat nu zo snel mogelijk wegwerken.
Minister, voor het einde van de maand, zegt u. Vandaag is het 10 januari. Er resten dus nog een twintigtal dagen. Is dat veel, is dat niet veel? Er zijn misschien een aantal luisteraars die zullen afhaken. Hoe zit het met de reclame-inkomsten? Ik durf nu niet te zeggen dat ze allemaal blij staan te juichen omdat ze het tegen het einde van de maand gaan weten, maar het is in elk geval beter dan dat het nog maanden zou duren, want dat werd ook al eens gefluisterd.
Ik vind het eigenlijk niet te begrijpen. De administratie maakt een plan, verdeelt nadien op basis van een hele procedure de frequenties, en achteraf moet de VRM dan nog eens komen vragen of dat plan nu wel goed is, want daar lijkt het immers op. Ik begrijp niet goed dat dat niet sneller kan gaan. Had men bijvoorbeeld geen brief kunnen sturen waarin staat dat zenders mogen uitzenden, onder dat voorbehoud dat het tegen het einde van de maand dan definitief zou zijn? Als er dan storingen zijn, dan moet dat ter plaatse dan maar snel worden opgelost. Nu zijn er echter een aantal uit de ether die dat eigenlijk niet verdienen. U hebt het zelf net ook aangegeven. Het is jammer dat het zo is moeten lopen. Het was eigenlijk een mooi dossier op zich.
Minister, het verhaal dat u schetst, zonder namen te noemen, is ook wat wij hebben gehoord, maar we kennen deze wereld ondertussen zeer goed. Wij weten dat die radiowereld een heel bizarre wereld is, waar het bijna ingebakken is om er de kantjes af te lopen. U had dit dus ook kunnen voorzien. U hebt vorig jaar al een jaar tijd gekocht. De oorspronkelijke licenties liepen af op 25 september 2016. U hebt een jaar extra gekregen. Uw coalitiepartners hebben u voorgesteld om nog een aantal maanden extra te nemen. Waarom hebt u dat niet gedaan? Dat dit soort toestanden zouden gebeuren, was immers in de sterren geschreven. Je kunt ook van de VRM niet vragen om onwettelijke dingen te doen. U hebt gezegd eraan te werken, maar mijn vraag is heel concreet wat u daarvoor gaat doen. Er moeten er immers nog veertig worden afgeleverd, waarbij er gemiddeld een dag of meer nodig is om een af te werken. Dat gaat nog heel lang duren. Ondertussen zijn die zenders hun luisteraars kwijt, én hun reclame-inkomsten. (Applaus bij sp.a)
Minister, dit is eigenlijk een beetje een bitter verhaal, goed bedoeld en met een heel moeilijk proces dat daaraan is voorgegaan. Het is uitgesteld door vorige regeringen omdat het te complex was, en nu loopt het op die manier af. Ik ben het eens met u, ik weet ook dat er cowboys zijn op dat terrein, en veel cowboys, maar dat de mensen die het goed menen, hiervan het slachtoffer zijn, is eigenlijk dramatisch.
Ik zou u echt willen vragen dat de VRM en de administratie desnoods extra inspanningen doen om die dossiers af te handelen. Ik kan me niet indenken dat een dossier van een radio die op dezelfde frequentie kan blijven als de vorige, een dag onderzoek vergt. Dat zou kunnen, maar daarmee zouden er in principe weinig problemen mogen zijn, vooral als mensen al erkend waren en hun eigen, autonome programmatie hadden, inclusief informatie. Dat zou toch snel moeten kunnen gaan. Dat is een bekommernis die we delen. Dit had niet mogen gebeuren. Het is nu zo, maar kan men een tand bijsteken? Dat is de vraag.
De heer Vandaele heeft het woord.
Collega Segers, u hebt het min of meer gezegd, maar u moet er natuurlijk ook bij zeggen dat ook de vorige minister dit dossier op haar bord heeft gekregen en de moeilijkheden ervan heeft ingezien. Het uitstel dat er toen is geweest, was dus ook al een voorbode van de complexiteit van dit dossier waar we nu opnieuw tegenaan hikken.
Minister, volgens mij is er momenteel geen weg terug. We kunnen niets anders dan hopen dat de administratie en de VRM hier snel door geraken en zeer snel de zendvergunningen aan de erkende radio’s kunnen toekennen, want dan hebben we die stap al gezet. We weten dat het dan allemaal nog niet is opgelost. We moeten zeker ook nog kijken naar de procedures die bij de Raad van State lopen voor de erkenningen op zich. We zijn nog niet klaar, maar de eerste stap moet erin bestaan dat de VRM en de administratie zeer snel werken.
Ik wil nog even opmerken dat tijdens de replieken is gesuggereerd dat voorlopige zendvergunningen zouden kunnen. Juridisch bestaat dat niet. Tijdens vorige rondes zijn zendvergunningen onder voorbehoud toegekend. Dat was een standaardformulering. Dit is geen groot land, en in verband met bepaalde frequenties was er behoefte aan internationale coördinatie voor de zenders die dichtbij de grens waren gelegen. Dit kon sowieso een aantal maanden of zelfs een jaar in beslag nemen. Sommige zenders hebben me die zinssnede ook aangereikt als een oplossing. Dit betekent echter enkel dat. Het betekent niet dat onder voorbehoud kan worden uitgezonden.
Indien dit gebeurt en het niemand stoort, zal er niets gebeuren. Zelfs voor bepaalde zenders die op dezelfde frequentie blijven zitten, kan er een interferentie met andere zenders ontstaan. Het frequentieplan is immers veranderd.
Gelukkig zijn er eenvoudige aanvraagdossiers. Er zijn echter ook iets complexere dossiers. Het belangrijkste is dat de administratie en de VRM nu een tandje zullen bijsteken. De nodige afspraken zijn gemaakt. Ik kan enkel herhalen dat de problemen tegen het einde van deze maand helemaal, wat absoluut het streefdoel blijft, of grotendeels zullen worden opgelost. Daarna zullen we de vraag moeten stellen of iedereen zich op dat ogenblik aan het decreet heeft gehouden.
De eerste bekommernis blijft echter de zenders die een erkenning hebben gekregen zo snel mogelijk een zendvergunning te bezorgen.
Minister, in tegenstelling tot uw voorgangster hebt u, samen met het Vlaams Parlement, dit dossier aangepakt. Dit verdient lof en respect. Het zijn heikele, moeilijke en technische dossiers. We zaten aan de eindmeet. Het kan dan ook niet dat de lokale radio’s de dupe worden van een traag werkende administratie. De administratie heeft een maand gehad, maar heeft die tijd niet gebruikt. Het was een speciale maand, maar op een bepaald ogenblik moeten tanden worden bijgestoken. U hebt verklaard dat het tegen het einde van deze maand volledig in orde zal zijn. Ik hoop het. Indien dit niet het geval zou zijn, zullen we hier zeker nog op terugkomen.
Mevrouw Brouwers, het ligt niet aan de mensen van de administratie, maar aan de minister en aan het politiek beslissingsniveau. De erkenning van de lokale zenders heeft pas op 1 december 2017 plaatsgevonden. Daar is een hele tijd overheen gegaan.
Minister, ik begrijp dat dit een zeer moeilijke oefening was, maar u had sneller beslissingen moeten nemen. In dat geval zou de VRM voldoende tijd hebben gehad. U had tevens kunnen voorzien in een overgangsperiode. Tijdens een vorige ronde heeft toenmalig minister Keulen voorzien in een overgangsperiode van vijf maanden.
We wisten dat dit zou gebeuren. U hebt zich sterk gemaakt dat het niet zou gebeuren en toch is het gebeurd. Ik kan enkel besluiten dat, alle goede bedoelingen ten spijt, de uitvoering van het decreet niet getuigt van goed bestuur. (Applaus bij sp.a)
Mijnheer Vandaele, dat is helaas de waarheid. Het is onze gewezen collega, de heer Decaluwe, die aan de basis ligt van het langdurig uitstel van de nieuwe zendvergunningen. Ik weet niet wie hiervoor politiek verantwoordelijk is.
Minister, ik zou u willen vragen om, zodra het allemaal voor elkaar is, de VRM de toepassing van het decreet goed te laten nakijken. Een aantal zenders zonder vergunning hebben de gashendel opengedraaid. Een aantal zenders met een vergunning zijn het signaal van de ketenradio blijven sturen. We moeten dit punt per punt nakijken. Indien we een zuiver landschap willen, moeten we de doelstellingen van het decreet effectief opvolgen en is handhaving ter zake een noodzaak om de cowboymentaliteit van sommige spelers weg te werken.
De actuele vragen zijn afgehandeld.