Verslag plenaire vergadering
Verslag
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van resolutie van Vera Jans, Björn Anseeuw, Martine Taelman, Piet De Bruyn, Katrien Schryvers en Peter Persyn betreffende een versterkt geestelijkegezondheidsbeleid.
Mevrouw Van den Bossche heeft het woord.
Voorzitter, de sp.a-fractie heeft net als de Groen-fractie een poging ondernomen om op basis van de hoorzittingen zelf ook voorstellen van resolutie in te dienen die, dachten wij, niet enkel een maatschappelijke nood reflecteerden maar mogelijk ook een breed draagvlak konden krijgen in dit parlement.
Die voorstellen van resolutie waren zodanig opgesteld dat er geen dingen in stonden die onhaalbaar of onbetaalbaar waren. Een oppositie kan al eens zoiets doen om het een meerderheid moeilijker te maken. De voorstellen waren erg constructief. Ik vond het heel jammer dat de commissie weinig opening maakte om ze te bekijken en te bespreken. De meerderheid leek zich zelfs op te winden over het feit dat sp.a een aantal amendementen indiende om eerstelijnsgezondheidszorg en psychologische zorg naar voren te schuiven. Daar bestaat nochtans een ruime meerderheid voor, zo niet een unanimiteit.
Dit is niet prettig voor parlementsleden die proberen niet louter oppositie te voeren, maar ook constructief mee te werken aan voorstellen die ieders goedkeuring kunnen wegdragen. Wij hopen dat dit in de toekomst met meer openheid zal worden bekeken. Dit is alvast voor ons een reden, samen met het feit dat de resolutie van de meerderheid weinig concreet is, om ons hier te onthouden. Maar het is ook een oproep om een constructieve houding van de oppositie niet zomaar weg te lachen of te negeren. (Applaus bij sp.a en Groen)
Mevrouw Jans heeft het woord.
Tijdens mijn uiteenzetting van daarnet bij de begroting Welzijn, Volksgezondheid en Gezin heb ik ook al heel wat gezegd over geestelijke gezondheid. Die materie staat inderdaad op een keerpunt en we staan op dat gebied voor een belangrijk jaar.
Er zijn in de commissie Welzijn twee dagen van hoorzittingen geweest rond dit thema. Naar aanleiding daarvan hebben we het initiatief genomen om een aantal accenten, elementen, acties en maatregelen te bundelen die we vanuit deze meerderheid belangrijk vinden. Dat is voortgekomen na een aantal vaststellingen die bleken uit de hoorzittingen en waar we ons moeilijk konden mee verzoenen. We waren ervan overtuigd dat we daarin verbeteringen kunnen aanbrengen, zeker nu het decreet is aangekondigd vanuit de Regering. Het duurt nog steeds te lang vooraleer mensen met een hulpvraag echt hulp zoeken. Ze blijven te lang verstoken van hulp. Er is nood aan een betere en meer betrouwbare registratie. Wat betreft beeldvorming, houdt stigmatisering het taboe over psychische problemen nog steeds in stand. Het online aanbod wordt steeds belangrijker. Veel sprekers verwezen daarnaar. Steeds meer mensen met een zorgvraag komen daarmee in aanraking. Ze gaan achter de computer zitten en wenden zich tot Google en nemen dan de telefoon. Ze komen terecht bij waardevolle initiatieven, maar het lijkt van belang te bekijken hoe de nodige afstemming kan gebeuren en de kwaliteit kan worden gegarandeerd.
De belangrijkste beweegreden voor de leden van de meerderheid om dit voorstel van resolutie op te stellen, is de vaststelling dat de Vlaamse geestelijke gezondheidszorg zeer divers is. Dat maakt het voor de zorgvragers alleen maar moeilijker. We moeten kijken hoe we de hulp voor die mensen sneller en beter toegankelijk kunnen maken.
Ik vind jammer dat wordt gezegd dat wat we vragen wat algemeen is, want in ons voorstel van resolutie betreffende een versterkt geestelijke gezondheidsbeleid staan toch wel een aantal zeer concrete punten. We vragen de regering met aandrang om daar rekening mee te houden in het ontwerp van decreet dat hier de komende maanden zal worden besproken. We willen dat er bijzondere aandacht zal zijn voor mensen met een verhoogde kwetsbaarheid. Dit kwam niet alleen naar voren tijdens de hoorzittingen, het blijkt ook uit hoe de geestelijke gezondheidszorg op dit moment werkt en georganiseerd is in Vlaanderen. Kinderen van ouders met psychische problemen (KOPP) en kinderen van ouders met een afhankelijkheidsproblematiek (KOAP) krijgen niet snel genoeg goede hulp. Dat geldt ook voor mensen met een dubbeldiagnose, jongvolwassenen, gedetineerden en geïnterneerden. Voor hen vragen we een gerichte doelgroepwerking.
Ook willen we dat de drempels die een meer toegankelijke geestelijke gezondheidszorg in de weg staan, worden geïnventariseerd. We vinden het van belang dat de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk worden ingezet, met bijzondere aandacht voor het vermijden van zowel onderbehandeling als overbehandeling. Daarnaast willen we dat de ervaringsdeskundigen, die ook gehoord werden en een belangrijke rol hebben, als een volwaardige partner betrokken worden bij het nieuwe beleid over de geestelijke gezondheidszorg.
De ruimte voor het sociaal ondernemerschap wordt ook meegenomen in het voorstel van resolutie, net zoals het doorgedreven blijven inzetten op een algemene brede sensibilisering, maar evenzeer de gerichte sensibilisering bij sleutelfiguren in de omgeving van de patiënt, net met de bedoeling het stigma dat rust op mensen met psychische problemen, te doen afnemen. We willen dat een trainingsprogramma 'Mental Health First Aid' wordt opgestart en er dient gewaakt te worden over de toegankelijkheid van de zorg en daarbij moet bijzondere aandacht worden geschonken aan de financieel meest kwetsbaren. Dit is een duidelijke vraag die we stellen en die prominent naar voren kwam uit de gesprekken met de sector en uit de hoorzittingen.
Verder dient onderzocht te worden op welke manier een intersectorale en betrouwbare registratie in de brede geestelijke gezondheidszorg kan worden gerealiseerd. Zoals gezegd in de inleiding, moeten we werk maken van een kader voor de afstemming en kennisdeling tussen de verschillende online initiatieven in de geestelijke gezondheidszorg en willen we de leesbaarheid van het zorglandschap voor de gebruiker vergroten om de mensen met een zorgvraag beter te helpen.
We komen niet alleen tegemoet aan een aantal zeer concrete vragen vanuit de sector en de samenleving, maar in de aanloop naar het decreet over de geestelijke gezondheidszorg hebben we ook een aantal vragen geformuleerd die kunnen worden meegenomen in de opmaak van het ontwerp van decreet.
Het voorstel van resolutie werd aangenomen in de commissie met 8 stemmen tegen 2 bij 1 onthouding. Ik zou deze vergadering willen vragen dit voorstel hier eveneens goed te keuren.
De heer Anseeuw heeft het woord.
Voorzitter, als mede-indiener van dit voorstel van resolutie was ik toch wel verwonderd toen ik net hoorde dat wat wij vragen aan de Vlaamse Regering weinig concreet zou zijn. Ik treed mevrouw Jans bij dat we juist heel veel concrete vragen hebben gesteld, elf in totaal.
We vertrekken daarbij van de begrotingsbespreking van deze morgen over geestelijke gezondheid. Het is echt wel eens hoog tijd dat we die zorgnoden op een betrouwbare manier in kaart brengen zodat we kunnen zien welke middelen we nodig hebben om tot een goede geestelijke gezondheidszorg te komen en vervolgens te kijken hoe we dat het best kunnen organiseren.
Het in kaart brengen van de zorgnoden begint wat mij betreft met een betrouwbare intersectorale registratie binnen de geestelijke gezondheidszorg. Dat is ook een van die concrete vragen. We willen afstappen van het ad-hocdenken, we willen op een ander niveau kijken naar de geestelijke gezondheidszorg in de toekomst, dus is dat de enige juiste manier van werken. Dat op zich is al heel belangrijk.
Maar er zijn dus nog tien andere vragen. Ik zal ze niet allemaal overlopen. Het gaat niet alleen over aandacht voor een bepaalde doelgroep, het gaat ook over sensibilisering, en vooral, wat ik er ook wil uitlichten, de leesbaarheid van het zorglandschap. We hebben heel veel goede online-initiatieven, maar mensen moeten nog te veel zelf hun weg zoeken. Als de drempels te hoog zijn tijdens die zoektocht, is de kans groter dat men niet de juiste hulp krijgt. Ook offline is het zorglandschap heel erg versnipperd. Het is nochtans waardevol omdat er heel veel zorg op maat mogelijk is. Men ziet niet altijd het bos door de bomen, zeker niet als men een hulpvraag heeft. Wij vragen om de leesbaarheid te verbeteren en om te onderzoeken hoe een unieke onthaalfunctie daar eigenlijk een rol in kan spelen. Dat zijn heel concrete vragen die we stellen.
Onze concrete vragen moeten ervoor zorgen dat mensen makkelijker en sneller bij de juiste hulp geraken, zodat veel ellende kan worden vermeden. De Vlaamse Regering zet sowieso al in op vroegdetectie en -interventie. Welnu, wij vragen om daarin nog stappen verder te zetten aan de hand van onze concrete vragen. Ik vraag dan ook om dit voorstel van resolutie in deze vergadering goed te keuren. (Applaus bij de meerderheid)
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.