Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Beenders heeft het woord.
Voorzitter, na het debat van daarnet, dat heel beladen en belangrijk is, moeten we als parlement een aantal andere dossiers proberen te relativeren. Maar ik wil uiteraard mijn vraag stellen naar aanleiding van een aantal cijfers die ik heb opgevraagd bij de minister op basis van het nieuwe reglement inzake de waterfactuur. Daaruit blijkt dat de minister die bevoegd is om de vaste vergoeding te bepalen, met een aantal zaken wordt geconfronteerd die misschien wel enige bijsturing vragen.
Ik denk dat het logisch is dat iedereen die aangesloten is op het waternet, daar ook een kost voor betaalt. Het is evident dat er bepaalde vaste kosten zijn die moeten worden gefinancierd door een solidair systeem. Maar dan kan het niet logisch zijn dat sommige gezinsvormen daar geen factuur voor krijgen en andere waaronder alleenstaanden een heel hoge factuur. En daar precies zit het probleem en dat is ook het punt van discussie vandaag. We stellen immers vast dat die vaste vergoeding die op de factuur bij het waterverbruik wordt geteld naast de saneringskosten, niet eerlijk is verdeeld. Het is zelfs zo dat vandaag 118.000 Vlamingen, van wie een groot aantal in een rusthuis verblijven maar die er toch voor kiezen hun woning te behouden, een factuur krijgen van 116 euro, terwijl hun buur met een gezin dat uit vijf personen bestaat een factuur van 0 euro krijgt. Dat systeem is niet helemaal correct. Minister, bent u bereid om in de evaluatie die op dit moment lopende is, die vaste vergoeding aan te passen zodat de vaste kost voor elke abonnee in Vlaanderen op een eerlijke manier wordt doorgerekend?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Mijnheer Beenders, we hebben al vaak van gedachten gewisseld, ook in de commissie, over de waterfactuur. Conform de afspraken in het regeerakkoord is de waterfactuur hervormd. We hebben ervoor gezorgd dat het gratis water, dat niet bestaat maar dat door iedereen werd betaald die wel iets moest betalen, veel eerlijker wordt opgebouwd. We laten de vervuiler betalen.
Als je drinkwater gebruikt dat schaars is, dan komt dat nadien ook in de riolering en moet dat gezuiverd worden. We doen dat op een sociaal verantwoorde en gezinsvriendelijke manier. Dat is zo afgesproken bij de regeringsvorming. Dat wil ook zeggen dat er meer uniformiteit is. Waar er vroeger heel grote verschillen waren tussen drinkwatermaatschappijen, en bij de ene drinkwatermaatschappij een heel kleine vaste vergoeding voor de aansluiting werd betaald en bij de andere veel meer, hebben we nu beslist dat de vaste vergoeding 100 euro bedraagt. Daar is echter een korting op toegepast: per gedomicilieerde is er een korting van 20 euro. Daarnaast is er een sociaal tarief. Wie een minimumuitkering geniet, krijgt dan een korting van 80 procent en betaalt dus maar 20 procent van de vaste vergoeding.
Naast dat vast recht is er ook een variabel tarief. Wie veel verbruikt, zal een hoger tarief betalen, maar de meeste mensen betalen minder.
We zijn nu volop bezig met een evaluatie. Als er ongewenste effecten zijn, dan zullen wij zeker bekijken hoe we kunnen bijsturen. Voor mij is het belangrijk dat het systeem eerlijk is en dat het mensen aanzet tot een lager waterverbruik.
U vraagt me nu al om vooruit te lopen op die evaluatie. Ik vind dat we de procedure die we hebben afgesproken en die via de waterregulator verloopt, alle kansen moeten geven. Wat ik niet zal doen, mijnheer Beenders, is teruggaan naar de tijd van voor de hervormde factuur. Dit is een nuloperatie, dit is geen verhoging van de factuur maar een veel eerlijker en billijker systeem. Mensen die vroeger putwater gebruikten en dat loosden in de riolering, betalen nu net als iedereen terecht mee voor de zuivering van dat water. Ik ben niet van plan om dat zomaar terug te schroeven. Voordien was het systeem onrechtvaardig, nu is er een grotere spreiding over de bevolking en is er een correctere inning.
Minister, we hebben hier inderdaad al meermaals gestaan en ik zal hier in de toekomst nog heel vaak staan als dat nodig is. Ik zou graag willen dat uw verhaal ook klopte, maar het systeem is niet eerlijker dan voordien. Het is niet eerlijker om een alleenstaande 86 euro te laten betalen voor een vast recht en een gezin van vijf personen 0 euro. Dat is gewoon niet eerlijk. Dat is nu net het punt. Uit de cijfers die vandaag voorliggen, blijkt dat de meeste gezinnen in Vlaanderen vandaag bestaan uit een à twee personen. Het aantal gezinnen dat bestaat uit vijf of meer personen, bedraagt slechts 200.000. Alle andere gezinsvormen betalen meer. U kunt dan toch niet zeggen dat het vandaag eerlijker is dan vroeger. Vroeger kreeg iedereen water, dat was eerlijk.
Vandaag laat u het gratis vastrecht van de allergrootste gezinnen betalen door de kleinste gezinnen. Ik vind dat niet eerlijk. Ik vind dat niet solidair en ik vind dat ook niet correct. Als u zegt dat iedereen moet betalen, stel ik voor dat u dat iedereen op een correcte en eerlijke manier laat doen. (Applaus bij sp.a)
Voorzitter, minister, collega Beenders heeft hier al verschillende keren steevast op dezelfde nagel geklopt en de heer Beenders heeft ongelijk. Deze Vlaamse Regering heeft de waterfactuur aangepakt en billijk gemaakt met voldoende rechten voor sociaal zwakkeren. Dat was het doel om die waterfactuur te wijzigen. Het verhaal dat het billijker is dat iedereen gratis water krijgt dan wel de vervuiler te laten betalen voor de hoeveelheid water die hij verbruikt, klopt niet. Uiteindelijk is er altijd iemand die de factuur moet betalen.
We weten allemaal dat we in Vlaanderen nog een tandje moeten bijsteken om het afvalwater te saneren en investeringen te doen en dat daar middelen voor nodig zijn. Het is niet iets wat de Vlaamse Regering heeft uitgevonden, maar het zijn Europese richtlijnen die ons ertoe dwingen met de kans dat we misschien boetes moeten aanvaarden.
Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Collega's, op 1 januari 2016 werd de nieuwe drinkwaterfactuur gelanceerd. Deze nieuwe tariefstructuur ondersteunt – en ik herhaal het nog eens – meer dan 500.000 Vlamingen aan de hand van een zeer sterk uitgewerkte sociale correctie. De minister kon rekenen op de steun van onder meer de Gezinsbond en armoede-organisaties voor deze nieuwe tariefstructuur. Van bij het begin, collega Beenders, werd een grondige evaluatie van de tariefstructuur aangekondigd. De minister heeft het ook net gezegd: als er ongewenste effecten blijken uit de evaluatie, dan zal er worden bijgestuurd.
Minister, in het kader van de evaluatie zou ik nog graag twee zaken naar voren willen schuiven die van belang zijn, namelijk het instrument van de waterscan dat meer bekend moet worden gemaakt en het instrument van een minimale levering van drinkwater in geval van afsluiting.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, uiteraard staan wij allen achter het principe van de vervuiler betaalt. Wij kijken ook uit naar de evaluatie die u aan het uitvoeren bent. Ik hoop dat de timing die u destijds voorop hebt gesteld, wordt aangehouden. Dit is mijn bijkomende vraag aan u, minister.
De heer Danen heeft het woord.
Het is me wat met die basisdiensten in Vlaanderen, water, elektriciteit, huisvuil. Er is altijd discussie over de prijs en over de eerlijke verdeling van de kosten die er zijn. Blijkbaar slaagt deze regering er niet in om er een draagvlak rond te creëren, wat ik bijzonder jammer vind, want het zijn heel belangrijke diensten waarop iedereen een beroep doet.
Wat vooral vreemd is, is dat de sociale correcties waarop iedereen zich beroept, telkens anders zijn voor de verschillende diensten. Het zou veel beter zijn om er wat uniformiteit in te krijgen. Ik weet wel dat huisvuil uw bevoegdheid niet is, maar het is toch van belang dat mensen weten waar ze aan toe zijn.
Wat ik bijzonder onrechtvaardig vind aan deze hervorming, is dat de alleenstaanden weeral eens de dupe zijn. Ik vraag me af wat u daar aan gaat doen.
Collega's, ik ben het helemaal niet eens met de uitspraak dat er geen draagvlak is. We hebben er heel hard aan gewerkt. We hebben dat heel sterk in een traject doorlopen samen met de armoede-organisaties, samen met de Gezinsbond. Ze staan voor 100 procent achter die hervormde waterfactuur. Ze zijn tevreden met de manier waarop wij die factuur hervormd hebben. Kom mij hier nu niet zeggen dat er voor die waterfactuur geen draagvlak is.
Het is ook een nuloperatie: mensen betalen in totaal niet meer. Het is wel waar dat er een soort herverdeling is. Vroeger betaalde een hele categorie inderdaad niks, maar moest een beperkt aantal dat allemaal wel betalen in de waterfactuur. We zorgen er nu voor dat de maatschappelijke kosten, die nog grotendeels worden gedragen via algemeen belastinggeld, maar waarbij toch een deel wordt verhaald op de vervuiler die betaalt, eerlijker worden verdeeld. Er waren vroeger regionaal heel grote verschillen. We pakken dat aan op een eerlijke manier. We zorgen ervoor dat de vervuiler betaalt, maar voor mensen die het moeilijk hebben, hebben we een heel sterk sociaal tarief, zodat die niet uit de boot vallen. We hebben ook een gezinscorrectie. Ik vind dat ook logisch. Vroeger had je inderdaad dat gratis water. Ik vind dat absoluut geen eerlijk systeem, omdat dat ook wordt verhaald op een aantal mensen. We hebben er wel voor gezorgd dat gezinnen op die manier inderdaad per gedomicilieerde een korting krijgen. In vergelijking met de ons omringende landen, maar ook andere regio’s, zoals Brussel en Wallonië, is onze waterfactuur veel goedkoper, veel betaalbaarder. Dat is net de reden waarom we ter zake omzichtig te werk zijn gegaan.
Zijn we nu van mening dat daar nog niks aan moet veranderen? Ik wil die evaluatie een kans geven. Ik vind dat we dat op een goede, correcte manier moeten doen, niet op een demagogische manier, waarbij we zeggen ‘alles is gratis, hoera, stem op mij’. Daar doe ik niet aan mee. Ik vind dat water een schaars goed is, dat mensen daar een correcte vergoeding voor moeten betalen, maar dat het ook betaalbaar moet zijn voor iedereen. Dat is de keuze die deze Vlaamse Regering heeft gemaakt.
Mevrouw De Vroe, die evaluatie zal dit jaar nog rond zijn, zoals we ook hadden afgesproken. Nogmaals, mijnheer Beenders, ik ben absoluut bereid, samen met deze meerderheid, om, als er echt ongewenste effecten zijn, die goed te bekijken en te zien hoe we kunnen bijsturen. Ik ben het er echter helemaal niet mee eens als men hier komt roepen dat het totaal oneerlijk is, en er is ook een draagvlak voor wat we hebben gedaan, net omdat we goed hebben overlegd en het een goed systeem is dat we hebben uitgewerkt. (Applaus bij de meerderheid)
Minister, ik dank u. Er zijn in totaal 643.000 alleenstaanden die een abonnement hebben bij een watermaatschappij. Mocht er een alleenstaandenbond bestaan, dan zou die nooit akkoord zijn gegaan met de hervorming die u hebt doorgevoerd. Een op vijf abonnees is alleenstaand en betaalt 86 euro vast recht. De buurman betaalt 0 euro als die een gezin heeft dat bestaat uit vijf personen. Ik moet er niet voor hebben gestudeerd om te beseffen dat dat niet eerlijk is, en ik zal dat hier blijven herhalen, elke week als dat moet, om ervoor te zorgen dat dat wordt bijgestuurd, zodat iedereen in het kader van het principe dat de vervuiler betaalt op een eerlijke manier bijdraagt, en dat dat niet afhangt van met hoeveel je thuis onder één dak woont, want dát is eerlijk. (Applaus bij sp.a en Groen)
De actuele vraag is afgehandeld.