Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de Vlaamse klimaatambitie na de opzegging van het klimaatverdrag van Parijs door de Verenigde Staten
Actuele vraag over de twijfels met betrekking tot het engagement van de diverse Belgische overheden om de Europese klimaatdoelstellingen te behalen
Actuele vraag over de klimaatdoelstellingen van de Vlaamse overheid voor 2030
Verslag
De heer Sanctorum heeft het woord.
Minister, collega’s, de strijd tegen de klimaatverandering is er een van pieken en dalen. We weten allemaal dat het grote planetaire akkoord van 2015 in Parijs een hoogtepunt was. Maar het feit dat Donald Trump hetzelfde akkoord op de helling zet, toch tenminste vanuit de federale overheid van de Verenigde Staten, is natuurlijk een dieptepunt.
Minister, in zo’n situatie is het belangrijk dat er vanuit Europa klare taal wordt gesproken. Dat gebeurt ook wel. We hebben onder meer de Franse president Macron gehoord, en onze eigen premier Charles Michel. Zij hebben allemaal de juiste toon gezet.
Maar dinsdagochtend klonken toch wel een aantal valse noten in ons land. Minister Marghem, uw federale evenknie, stelde voor om de Belgische klimaatdoelstellingen met Europa te onderhandelen. Dat idee werd snel terug ingetrokken na hevige reacties. Maar het is wel een beetje blijven hangen omdat onder meer de woordvoerder van mevrouw Marghem een heel warrig interview op Radio 1 heeft gegeven waarin ze effectief sprak over onderhandelen met Europa, over een zogenaamde realistische aanpak. Ze benadrukte heel sterk dat de regio's, dus ook Vlaanderen, daar altijd heel intens bij betrokken zijn. Minister, mijn heel concrete vraag is: bent u of is uw administratie op een of andere manier betrokken bij een strategie om de klimaatinspanningen af te bouwen?
De heer Rzoska heeft het woord.
Minister, het bezoek van Donald Trump vorige week is niet echt onopgemerkt voorbijgegaan. Het stond in de sterren geschreven dat hij op een gegeven moment het Klimaatakkoord van Parijs in de vuilnisbak zou gooien. Als klap op de vuurpijl bleek ook nog eens zijn woordvoerder heel dicht bij die van uw federale collega te hebben gelopen, want blijkbaar is zij, of toch haar woordvoerster, verantwoordelijk voor de miscommunicatie, de blunder van gisteren.
In uw eigen reactie op de uitstap van de Verenigde Staten uit het Klimaatakkoord noemde u het een historische fout op Twitter en u liet eigenlijk weten dat Vlaanderen en Europa koploper moet blijven op vlak van klimaatbeleid. Natuurlijk, op het moment dat zo'n partner uit het akkoord gaat, zoals de Verenigde Staten, openen er zich opportuniteiten. Ik heb uw tweet – en die heeft tot enige hilariteit aanleiding gegeven, als ik alle reacties bekijk – begrepen als een mogelijk vernieuwde ambitie. Op het moment dat zo'n partner uitstapt, opent er zich een opportuniteit dat Vlaanderen en Europa misschien wel eens koploper zouden kunnen worden in een klimaatbeleid.
Minister, mijn concrete vraag is: wat gaat Vlaanderen extra doen om inderdaad te laten zien dat wij het klimaat serieus nemen?
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, iedereen wil het hier over Trump hebben, maar ik ga dat niet doen. Ik heb wel gelezen dat vandaag de jongerenvoorzitters van bijna alle Vlaamse partijen een gezamenlijk opiniestuk hebben gepubliceerd om er ons nog eens allemaal op te wijzen dat dit in de eerste plaats voor hun generatie een belangrijk, een essentieel dossier is, want het gaat over hun toekomst. Ze zeggen misschien niet heel veel nieuws in dat stuk, maar ze wijzen er wel heel duidelijk op dat het over hen gaat. Ze zeggen niet veel nieuws omdat iedereen in dit parlement en daarbuiten in de Belgische politiek al meermaals heeft gezegd dat dit klimaatdossier niet alleen een geweldige morele verantwoordelijkheid is voor de politici van vandaag, maar evengoed ook een van de grootste industriële uitdagingen en opportuniteiten voor de komende decennia. Europa heeft dat gezegd en heeft zich er volop op ingeschreven. België heeft dat gezegd en heeft zich er volop op ingeschreven. Vlaanderen heeft dat gezegd, dit Vlaams Parlement, en heeft zich daar volop op ingeschreven. Maar heel af en toe brengt er dan, omdat een woordvoerster blijkbaar niet voldoende gebriefd is, eens iemand al die kleine lettertjes van die statements naar boven en blijkt dat de federale minister toch al aan het onderhandelen is met Europa om ervoor te zorgen dat we toch maar onze ambities wat naar beneden zouden kunnen bijstellen. We hebben die discussie ook al gevoerd over de interne Belgische lastenverdeling, waar we ook altijd maar onze eigen ambities naar beneden willen bijstellen.
Het is in elk geval duidelijk dat Vlaanderen op dit moment, ondanks alle grote ambities en verklaringen, zijn doelstellingen voor 2020 op het vlak van bijvoorbeeld hernieuwbare energie niet zal halen zonder een tandje bij te steken. Minister Tommelein heeft altijd grote woorden, in de praktijk zijn het niet altijd grote daden, maar de vraag is toch wel simpel na het incident van deze week. Is de Vlaamse Regering nog 100 procent de ambitie toegedaan om tegen 2020 de afgesproken doelstellingen allemaal te halen, ja of neen?
De heer Bothuyne heeft het woord.
Minister, collega's, het klimaat was de voorbije dagen niet uit het nieuws weg te slaan. Eerst was er Trump, die de Verenigde Staten wil terugtrekken uit het akkoord van Parijs. Daarna was er inderdaad uw federale collega Marghem, die minstens een halve dag de indruk heeft gegeven niet akkoord te gaan met de ambitie van de reductiedoelstelling van 35 procent die Europa ons land heeft toebedeeld en die ook Vlaanderen heeft omarmd.
We hebben hier immers uiteindelijk kamerbreed die ambitie omarmd. Met de resolutie die we eind november hebben goedgekeurd, hebben we allemaal samen gezegd dat die 35 procent voor ons het richtcijfer is: daaraan moet ons klimaat- en energiebeleid voor de komende jaren worden opgehangen
Minister, ook u hebt dat ondertussen omarmd. U hebt dat nog eens bevestigd, denk ik, met uw antwoord op de saga die gisteren is opgevoerd. De vraag is nu hoe we dat gaan waarmaken. Op welke manier gaan we tegen eind dit jaar een klimaat- en energieplan hebben dat daadwerkelijk die ambities kan waarmaken? Hoe zult u de ambitie van de reductiedoelstelling van 35 procent voor Vlaanderen waarmaken?
Minister Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, ik moet eerlijk zeggen dat ik me gisterenochtend ook verslikte in mijn koffie toen ik de verklaring van collega-minister Marghem las, maar gelukkig is dat ook vrij snel rechtgezet en werd duidelijk dat dat helemaal geen standpunt en visie was van de Federale Regering. Gelukkig maar, want ik ben het er ook helemaal niet mee eens, en het is ook absoluut geen standpunt dat namens België wordt ingenomen. Ik heb ook geen weet van onderhandelingen om ambities naar beneden te halen.
U weet dat de algemene Europese doelstelling richting 2030 30 procent is. De Europese Commissie heeft in 2016 een voorstel op tafel gelegd over hoe ze die doelstelling zou verdelen. België krijgt een reductie met 35 procent tegen 2030 opgelegd. We zijn het eens met dat voorstel zoals dat op tafel ligt. Ik heb als woordvoerder in de Raad Leefmilieu, want op dit moment zit ik op de Belgische stoel, ook heel uitdrukkelijk dat standpunt verdedigd, omdat dat ook voor ons aanvaardbaar is. Er is me geen enkel ander standpunt, of onderhandelingen, op dat vlak bekend. Laat daar dus absoluut geen onduidelijkheid of misverstand over ontstaan. Nogmaals, ik heb ook begrepen dat dit niet het standpunt of de visie is van mijn federale collega, die dat ondertussen ook duidelijk heeft rechtgezet.
Hoe gaan we dat aanpakken? Dat is nog niet officieel. Dat moet nog officieel worden bevestigd binnen de EU-procedure die moet worden doorlopen. Wil dat zeggen dat wij wachten? Neen, we zijn nu dus al bezig met de opmaak van een nieuw Vlaams klimaat- en energieplan. Dat zal lopen van 2021 tot 2030. Wij gaan daar al uit van die 35 procent. We zijn daar nu dus al mee bezig, met onze diensten, met de diverse entiteiten, met alle verschillende bevoegdheden. Het gaat dan over de mobiliteit, over gebouwen … We zijn dus met iedereen bezig met het opmaken van een plan om die 35 procent bij ons te halen. Dat staat dus los van de definitieve beslissing die Europees zal vallen. Het staat ook los van de interne verdeling die we Belgisch zouden afspreken. U weet dat we ook bij de vorige onderhandelingen altijd voor onszelf van die doelstelling van die min 15 procent zijn uitgegaan. We hebben ons daar altijd op geënt. We gaan dat ook in de toekomst zo doen, dus we wachten niet tot dat definitief is vastgeklikt. Dat toont ook, denk ik, dat we ons daarin kunnen vinden, dat we daarmee akkoord gaan.
Ik ben het niet eens met diegenen die zeggen dat we de klimaatdoelstellingen in 2020 niet zullen halen. We liggen op koers om die te halen. We weten allemaal dat we na 2020 bijkomende maatregelen moeten nemen om die bijkomende ambitie scherp te stellen en die doelstelling van 35 procent te halen. Dat is hier ook al vaak gezegd. We doen dat echter ook. We hebben vorig jaar de klimaattop gehad. Toen is er echt een pact afgesloten met tal van sectoren, en in alle beleidsdomeinen zijn alle collega’s ook extra maatregelen aan het nemen. We hebben daarvoor ook in middelen voorzien.
Ik vind het bijzonder jammer dat de Verenigde Staten hebben aangekondigd uit het Akkoord van Parijs te stappen. Dat is inderdaad een historische fout. Ik vind dat Europa de voortrekkersrol die het altijd heeft gehad, ook moet voortzetten. Ik ben blij dat ook in heel wat lidstaten naar voren is gekomen dat men die weg ook verder wil inslaan. Ook Vlaanderen zal er alles aan doen om dat ook op die manier voort te zetten.
Minister, dank u voor uw antwoord. Ik denk dat u eens even met de verslaggeving moet overleggen over de min 30 procent van Europa, want het is min 40 procent, maar goed.
Tenzij u een andere referentie gebruikt. Dan moet u de referentie erbij zeggen.
Minister, u zegt dat we in 2020 onze doelstellingen halen. Dat klopt niet. U hebt het over de periode van 2013 tot 2020, maar in het jaar 2020 halen we de doelstellingen niet. Onlangs vroeg ik een stand van zaken. Ik vroeg hoever het staat met de effectiviteit van ons klimaatbeleid. Een antwoord heb ik nog niet gekregen, maar ik neem aan dat ik dat binnenkort in mijn mailbox zal terugvinden.
Wat de doelstellingen voor 2030 betreft, maak ik me zorgen. Er is een gebrek aan coherentie als het over het klimaatbeleid gaat. Tegen eind dit jaar moet u een volledig plan voor energie en klimaat klaar hebben. Zal dat er zijn? Zullen de klimaatinspanningen tegen 2030 dan zijn verdeeld, of zal dat opnieuw jaren duren?
Minister, dank voor het antwoord, dat evenwel zeer vaag is. Ik vroeg of u iets extra’s zult ondernemen, nu de VS uit het akkoord stapt. Op sociale media hebt u toch uw ambitie verwoord dat u koploper wilt worden. Ik zou mijn vraag kunnen herhalen, maar ik stel toch maar mijn tweede vraag. Als we tegen 2020 de doelstellingen willen halen, zult u in het buitenland schone lucht moeten kopen. Veel staten en bedrijven in de VS hebben gezegd dat ze doorgaan met de vergroening, want dat is goed voor de werkgelegenheid. Het zorgt voor groene jobs. Bent u van plan om eens eindelijk voor eigen deur te vegen en de doelstellingen voor 2030 met initiatieven hier te realiseren, in plaats van met het aankopen van schone lucht in het buitenland?
Minister, een aantal elementen in uw min of meer voluntaristisch antwoord waardeer ik. We hebben dat nodig. Maar u hebt een aantal dingen niet gezegd, bijvoorbeeld het feit dat we onze doelstellingen voor 2020 inzake hernieuwbare energie niet aan het halen zijn. De biomassa-energiewinning zat erin, maar die is er terecht uitgehaald. Maar dat betekent dat we elders extra capaciteit zullen moeten realiseren. Dat moet tegen minder dan drie jaar gebeuren. Vandaag is daar nog geen enkel concreet initiatief voor genomen. Vandaar dat dit soort van strapatsen zoals die van mevrouw Marghem keer op keer aan investeerders en mensen die er willen op instappen de indruk wekken dat we het misschien wat minder serieus zullen aanpakken. Ik herhaal dus mijn vraag, want u hebt niet geantwoord: wat zullen we ondernemen om tegen 2020 onze doelstellingen zeker te halen? Want vandaag haalt deze Vlaamse Regering ze niet.
Dank voor uw antwoord, minister. Het is goed dat de Vlaamse Regering voorbij deze legislatuur kijkt. Allicht zullen we de 2020-doelstellingen halen, maar dat zal niet lukken voor de 2030-doelstellingen; tenzij we een tandje bijsteken. Niet onbelangrijk daarbij is dat we zeer snel daarover afspraken met de andere deelstaten moeten maken. In die zin was de communicatie van gisteren erg relevant. Want zowel de Waalse als de Brusselse regering omarmt de doelstelling van 35 procent. Ik ga ervan uit dat we vaste afspraken kunnen maken, waarbij elke deelstaat die reductie met 35 procent nastreeft en we ditmaal dus geen zes jaar van onderhandelingen nodig zullen hebben om de goede afspraken te maken. Mijn vraag luidt dus: zijn er al stappen gezet om met de andere deelstaten de juiste afspraken te maken?
De heer Schiltz heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, we zullen wel zien of we de doelstellingen zullen halen. Persoonlijk vind ik dat het minder belangrijk is of het een percentje meer of minder is. Ik denk dat de mensen die thuis naar dit soort debatten kijken, niet goed doorhebben waarover het gaat. Essentieel voor mij is dat we in Vlaanderen beseffen dat de omslag naar een schone economie en gaan voor schone lucht een vitale taak is, die bovendien enorm veel welvaart kan creëren. Mevrouw Marghem heeft mist gespuid, en dat is een zeer jammerlijke zaak. Het is de taak van alle regeringen en parlementen van dit land om onder auspiciën van de voorzitter een duidelijk signaal te geven dat het ons menens is met de omslag naar een circulaire, blauwe economie.
Mijn bijkomende vraag is dan ook zeer eenvoudig. Hoever staat het hiermee? Welke bijkomende initiatieven kunnen we van de Vlaamse Regering nog verwachten om deze omslag kracht bij te zetten?
De heer Vandaele heeft het woord.
Voorzitter, de N-VA blijft volop achter de doelstelling staan tegen 2030 tot een reductie met 35 procent te komen. We moeten alle zeilen bijzetten om dit ambitieuze doel te halen. Er kan voor ons zeker geen sprake zijn van een tempering van die ambities.
Het is echter belangrijk dat de spelregels niet worden veranderd terwijl het spel wordt gespeeld. Momenteel neemt de Commissie Milieubeheer, Volksgezondheid en Voedselveiligheid van het Europees Parlement een ander standpunt in dan de Europese Commissie. Dit zou het traject dat Vlaanderen wil volgen en dat al wordt uitgestippeld, natuurlijk kunnen bemoeilijken.
Minister, in welke mate volgt u die actuele Europese discussie? Kunt u hierin ingrijpen?
Mijnheer Sanctorum, u hebt wat twijfel doen ontstaan over de doelstelling. Het gaat, voor alle duidelijkheid, om 30 procent buiten het Europees Emissiehandelssysteem (ETS). Als we dan alles samenvoegen wat binnen en buiten het ETS valt, gaat het om 40 procent. Ik heb het over 30 procent gehad. Dit komt wel degelijk overeen met de daling met 35 procent die ons land op zich wil nemen. Het klopt niet dat de Europese doelstelling een daling met 40 procent bedraagt. Het gaat om 30 procent buiten het ETS, en dat omvat dan sectoren als mobiliteit, gebouwen en dergelijke.
Mijnheer Rzoska, u vraagt zich af of we onze doelstelling voor 2020 zullen halen. Alle prognoses wijzen erop dat we dit zullen halen. We hebben het in het begin veel beter gedaan. Het wordt moeilijker naarmate we in de richting van 2020 gaan. We worden echter globaal op die periode afgerekend. Alles wijst erop dat we de doelstelling met interne maatregelen zullen halen.
Mijnheer Tobback, wat de hernieuwbare energie betreft, weet u dat minister Tommelein er alles aan doet die doelstelling te halen. Hij levert daarvoor echt heel wat bijkomende inspanningen. Op dat vlak neemt de Vlaamse Regering absoluut haar verantwoordelijkheid.
We willen een omslag maken. U weet dat we op dat vlak heel wat nieuwe initiatieven nemen. Zo wordt morgen, bijvoorbeeld, een grote green deal afgesloten met betrekking tot de circulaire aankopen. We willen de circulaire economie aanzwengelen door tal van sectoren het engagement te laten aangaan bij elke aankoop altijd recycleerbare aankopen te doen die in de circulaire economie thuishoren.
Mijnheer Vandaele, een andere vraag is hoe het zit met de onderhandelingen met de andere deelstaten en met de federale overheid. De Europese Commissie heeft nog geen definitieve beslissing genomen. De procedure loopt momenteel. Ik zal straks even de stand van zaken schetsen. We kunnen de onderhandelingen bijgevolg nog niet starten.
Ik heb altijd gesteld dat ik het jammer vind dat we geen vaste verdeelsleutel kunnen afspreken voor we een doelstelling kennen. Ik had enigszins gehoopt dat afspraken over een vaste verdeelsleutel een van de resultaten zou zijn van de klimaatcommissie van de Senaat.
Hoewel we de onderhandelingen nog niet echt kunnen aanvatten, zullen we hier niet op wachten. Ik wil hier heel uitdrukkelijk benadrukken dat we niet op een akkoord of op een definitieve Europese beslissing zullen wachten. We stellen nu al een nieuw plan op. We gaan uit van een daling met 35 procent. Dit toont aan welke ambitie de Vlaamse regio heeft. We wachten niet op een akkoord of op een definitieve beslissing, maar nemen zelf het heft in handen.
Hoe zit het ondertussen met de Europese discussie? De eerste voorstellen dateren van 2016. Er moet een hele procedure worden doorlopen. Dit dossier gaat ook naar het Europees Parlement. Binnenkort zal dit thema worden besproken tijdens een zeer belangrijke Europese Raad Leefmilieu. De verwachtingen zijn dat er geen definitieve uitspraak zal komen. De definitieve beslissing van de Europese Commissie zal wat vertraging oplopen.
Mijnheer Sanctorum, het lijkt erop dat een uitstel zal worden verleend aan de lidstaten en de regio’s voor het opstellen van hun eigen plannen om de doelstelling te realiseren. De doelstellingen hadden er al moeten zijn, maar ze zijn er nog niet. Er zal meer tijd zijn om dit uit te werken. We blijven echter niet bij de pakken zitten. We werken hier nu al aan. We hebben de Commissie voor de Opvolging van het Klimaatbeleid in Vlaanderen georganiseerd. We hebben toen heel wat bijkomende maatregelen opgelijst. Dit toont aan dat we hier volop op inzetten. Het is ons menens met het halen van die doelstelling.
2020 is heel dichtbij, 2030 komt al om de hoek kijken. We weten dat we vanaf 2021 absoluut bijkomende maatregelen moeten nemen om die ambitieuze doelstellingen ook in Vlaanderen te realiseren.
Minister, ik ben het eens met collega Schiltz dat het op de duur bijzonder gecompliceerd wordt voor de buitenwereld. Maar het is in elk geval belangrijk dat de politieke boodschap wordt gegeven dat het kan. Al die zaken die nu door minister Marghem zijn ingezet, creëren op zijn minst de sfeer dat het eigenlijk heel moeilijk is. Misschien is er van de Vlaamse Regering wat meer voluntarisme nodig, zoals minister Tommelein die graag tentoonspreidt. We kunnen wel degelijk onze klimaatdoelstellingen halen, en we worden er als Vlaming beter van.
Voor het overige, minister, moet het technische aspect, het klimaat- en energieplan, in principe eind dit jaar af zijn. Dat zal waarschijnlijk worden uitgesteld. Maar dat zou ingaan vanaf 2021. En we weten allemaal dat het in België een stuk trager verloopt vanwege de verschillende beleidsniveaus die met elkaar overeen moeten komen. Ik maak me dus wel zorgen over de vraag of daadwerkelijk een plan kan worden uitgerold na 2020.
Minister, ik had na uw communicatie van vorige week de ijdele hoop dat u vandaag mijn vraag te baat zou nemen om te zeggen dat we wel degelijk een extra tand zouden bij steken en, zoals u via Twitter ook hebt aangegeven, we het klimaat als koploper in Europa zouden omarmen. Dat hebt u vandaag niet gedaan. U hebt gewoon gezegd dat we goed bezig zijn, dat we op koers zitten, terwijl er opportuniteiten zijn, zowel op het economische als op andere vlakken.
En eigenlijk bevestigt u wat deze Vlaamse Regering van bij het begin in het regeerakkoord heeft gesteld. Op het vlak van het klimaat willen we niet aan gold plating doen. We willen niet de koploper worden, we willen niet de gouden medaille halen. En ik moet gewoon vaststellen dat degenen die wat lacherig hebben gedaan over uw tweet, wel degelijk gelijk hebben. U slaagt er zelfs niet eens in om het peloton te volgen. U hangt helemaal achteraan, laat staan dat u de koploper zou zijn.
Minister, uw ‘wij zijn goed bezig’-uiteenzetting hangt voor een stuk af van uw geloof dat de daden van onder andere minister Tommelein even straf zullen zijn als zijn woorden. Dat valt nog te bezien.
Ik wil nog even terugkomen op het opiniestuk van de jongerenvoorzitters. Zij kijken immers een stuk verder. Zij kijken naar 2050 en stellen, terecht overigens – want die cijfers en berekeningen zijn al gemaakt – dat we voor 100 procent kunnen overschakelen op hernieuwbare energie tegen 2050. Er is dus veel meer mogelijk.
Ik heb al gezegd dat het klimaatbeleid niet alleen over een belangrijke morele verantwoordelijkheid gaat, maar dat het ook het grootste industriële project is van onze tijd. Het is mogelijk de grootste motor van tewerkstelling van de toekomst. Het is naar alle waarschijnlijkheid een ongelooflijke bron van innovatie en vooruitgang voor toekomstige generaties.
Er zijn twee zaken die we kunnen doen. Het ene is zeggen en ook in de praktijk brengen, wat nu het geval is, dat we niet meer zullen doen dan iemand anders. Stel u voor. De tweede optie zou kunnen zijn dat we voluit zullen doen wat mogelijk is om op die trein te stappen, en eisen dat de rest minstens evenveel doet als wat wij bewezen hebben dat kan. Dat laatste zou de verantwoordelijkheid zijn van de Vlaamse Regering die kijkt naar de toekomst, die kijkt naar het lot van jongeren in onze samenleving. En, minister, daarop hebt u vandaag geen antwoorden gegeven. (Opmerkingen van de voorzitter)
Voorzitter, na het debat van daarnet over de treinen, zouden we gerust wat meer tijd mogen nemen als we het hebben over ernstige zaken in plaats van vast te houden aan het enge formalisme.
Het kan dat dit eng formalisme is, maar als ik iedereen zo lang moet laten spreken als u, dan zitten we hier vanavond om tien uur nog. Tot nader order verzorg ik hier de orde en niet u. Dat is een groot verschil.
Het is altijd dezelfde met wie ik ruzie heb.
Voorzitter, de heer Tobback heeft gewoon wat meer tijd nodig om hetzelfde te zeggen als wat iedereen in dit huis zegt, namelijk dat we de ambities van deze Vlaamse Regering voluit ondersteunen om een slim klimaat- en energiebeleid te voeren. (Opmerkingen. Gelach)
Ook collega Tobback steunt die ambities, als ik zijn eigen woorden mag geloven. Alleen is hij iets sceptischer of het allemaal wel zo haalbaar en zo gemakkelijk zal gaan. Dat is zijn plicht natuurlijk, als lid van de oppositie.
Nu, hij is niet alleen. Ook Mathias Bienstman, woordvoerder van de Bond Beter Leefmilieu, wees erop dat de 35 procentreductiedoelstelling die u en wij allemaal omarmen, een bijzonder ambitieuze doelstelling is. Collega’s van de oppositie, als u zegt dat we niet in het peloton zitten, dan klopt dat niet. De Bond Beter Leefmilieu zegt dat we met deze ambitie in het koppeloton zitten, dat we mee de kar trekken. Dat is inderdaad wat wij vanuit Vlaanderen willen doen. Minister, ik roep u op om zo snel mogelijk werk te maken van dat klimaat- en energieplan in overleg met alle betrokkenen op het terrein die daaraan moeten bijdragen. (Applaus bij CD&V)
De actuele vragen zijn afgehandeld.