Verslag plenaire vergadering

Hoofdelijke stemming

Dames en heren, aan de orde is de hoofdelijke stemming over het ontwerp van decreet.

De heer Diependaele heeft het woord voor een stemverklaring.

Collega's, we hebben twee dagen een debat gevoerd. Elk jaar opnieuw wordt er gedebatteerd over het debat en de vraag of dit wel nuttig is. We kunnen daar gerust het gesprek eens over voeren, maar ik denk dat het belangrijk is dat we eens tijd uittrekken om effectief de gedachten tegenover elkaar te zetten.

Voor mijn fractie is het volgende belangrijk. We zitten in een zeer moeilijke omgeving. De ESR-regels worden aangepast. De economische situatie is nog altijd niet wat we zouden hopen dat ze zou zijn. Er is de zesde staatshervorming die heel wat bevoegdheden maar ook zeer veel kosten heeft doorgestuurd naar de gemeenschappen en gewesten. In die omgeving heeft deze Vlaamse Regering een begroting moeten opstellen die zoveel mogelijk mensen ten goede kwam.

Als u het mij vraagt, zijn er twee grote onderdelen in de debatten die we de laatste dagen hebben gevoerd. Enerzijds is er het puur financiële, begrotingsmatige, budgettaire luik, maar daarnaast hebben we het ook vaak gehad over beleidskeuzes die gemaakt zijn bij de talrijke hervormingen die zijn doorgevoerd. Ik denk, in alle eerlijkheid, dat niemand maar dan ook niemand kan ontkennen dat dit een zeer daadkrachtige regering is. We kunnen van mening verschillen over de eigenlijke keuzes die gemaakt worden en dat debat hebben we ook ruimschoots gevoerd. Maar niemand kan ontkennen dat deze regering de zaken aanpakt en aan de slag gaat met de bevoegdheden, zowel de nieuwe als degene die we al hadden voor de zesde staatshervorming. Op beide onderdelen, zowel het hervormingsbeleid als het financiële beleid, scoort deze regering bijzonder goed.

Kijk eens naar de omslagen die we bewerkstelligd hebben bij welzijn, de persoonsvolgende financiering, O&O, innovatie, mobiliteit en ga zo maar verder. Op al die punten hebben we echt wel een keerpunt gemaakt met deze regering. Wat betreft het financiële luik hebben we altijd zeer duidelijk aan de Vlaming gezegd dat we inspanningen vroegen. We hebben nooit ontkend dat we van de Vlaming vroegen om bij te dragen. Maar we hebben daar ook altijd een perspectief tegenover gezet. In die zin was dit begrotingsdebat het meest aangename van al, want nu konden we effectief het geld bij het woord voegen. We konden effectief tegen die Vlaming zeggen: ‘We hebben die inspanning gevraagd, maar wij gaan nu ook de belofte waarmaken dat we opnieuw kunnen investeren in wat mensen belangrijk vinden’.

In de toekomst houden we financieel de vinger op de knip. We gaan geen lasten doorschuiven naar de toekomstige generatie. Ik ben zeer blij dat we van internationale organisaties en instellingen in dit land meer en meer het signaal krijgen dat die positieve effecten zichtbaar zijn. Sociaal-economisch is het nog maar het begin van de heropleving, maar ze is er wel, niemand kan ze nog ontkennen. Ik ben er heilig van overtuigd dat misschien niet iedereen in dit parlement dat ziet, maar dat daarbuiten de mensen daar wel beter van worden en dat ze dat ook zullen erkennen. (Applaus bij de meerderheid)

De heer Van den Heuvel heeft het woord voor een stemverklaring.

Voorzitter, ik ben het grotendeels eens met mijn collega Matthias. Er zijn door deze regering grote keerpunten op gang gebracht de voorbije jaren. De financiën zijn op orde. We moeten niet aan definitiefetisjisme doen, maar de basisboodschap is dat de Vlaamse begroting op orde is en de schulden onder controle zijn. De schuldennorm is de voorbije weken op poten gezet. Hoewel de financiën op orde zijn, blijft men investeren.

Het is heel belangrijk dat het juist in die sectoren is waar het ertoe doet voor mensen. Welzijn: plus 500 miljoen euro, Onderwijs: plus 250 miljoen euro. Er zijn ook extra investeringen in innovatie. Het is in de voorbije dagen te weinig benadrukt, maar we hebben 55.000 jobs gecreëerd in dit land. De Nationale Bank verwacht nog 120.000 jobs, ook in de particuliere sector. Het is heel lang geleden dat dat is gebeurd. Dat zorgt voor een economisch draagvlak en voor economische sterkte. Als we daarvoor zorgen, hebben we ook extra financiële middelen om aan welzijn te werken en om onze sociale zekerheid verder uit te bouwen. Samen met onze federale collega’s is het een belangrijke prestatie van de Vlaamse Regering om onze economie op die manier te versterken dat er tienduizenden jobs worden gecreëerd, eigenlijk meer jobs dan we ooit hadden gedacht en in een regeringsprogramma hadden gepland.

Naast dat sterke economische bilan zijn er ook keerpunten bereikt. Ik denk dan vooral aan het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, aan de klimaatresolutie. Kamerbreed is er een consensus gevonden voor een mentaliteitswijziging en een levensstijlaanpassing, en dat is heel bemoedigend voor de Vlaming. Op dat vlak verdient de Vlaamse Regering ons aller steun om die keerpunten mee te begeleiden.

Samengevat zijn de zaken budgettair op orde. Er wordt geïnvesteerd in de domeinen die er voor de mensen echt toe doen. Er zijn een aantal belangrijke keerpunten bereikt. Onze fractie staat dus volmondig en enthousiast achter deze regering. (Applaus bij de meerderheid)

De heer Somers heeft het woord voor een stemverklaring.

Voorzitter, mijn twee uitstekende collega’s hebben al enkele belangrijke insteken gegeven. Ik wil er vijf aan toevoegen.

Deze begroting getuigt van een gezond financieel beleid. We worden geconfronteerd met een hervormingsregering die op tal van maatschappelijke domeinen niet het status quo omarmt, maar juist kiest voor de toekomst, die kinderbijslagen hervormt, grote hervormingen doorvoert in het energiebeleid, lokale besturen grondig hervormt, persoonsvolgende financiering in de welzijnssector hervormt, belangrijke hervormingen doorvoert in het onderwijs. Dit is een regering die de toekomst voorbereidt. Het is ook een investeringsregering, een regering die de voorbije jaren moeilijke, maar moedige keuzes heeft gemaakt, waardoor er nu resoluut kan worden gekozen om te investeren in de toekomst. Dat is wat Vlaanderen nodig heeft.

Het is ook een emancipatorische regering, een regering die begrijpt dat mensen die het vandaag niet gemakkelijk hebben, niet zozeer moeten worden geholpen met uitkeringen, maar met een job, met een baan. Als deze regering mee heeft bijgedragen aan het creëren van 55.000 nieuwe banen en volgend jaar het perspectief kan bieden op 100.000 nieuwe banen, dan zijn dat evenveel gezinnen die een duurzaam perspectief hebben op beterschap, die uit de armoede worden getild of gehouden en die opnieuw welvaart en welzijn kunnen opbouwen. Dat is voor ons een heel belangrijk resultaat van dit begrotingsbeleid.

Ten slotte – dit gaat niet zozeer over de inhoud, maar over de manier waarop we hebben gedebatteerd –: we leven in tijden waar populisten heel vaak de bovenhand halen. In dit parlement hebben we de voorbije twee dagen laten zien dat we van mening kunnen verschillen op een hoffelijke en serene wijze. Dat heeft me heel veel plezier gedaan. Ik wil de leden van de oppositie en ook de collega’s van de meerderheid bedanken dat we op een volwassen manier van gedachten kunnen wisselen, soms scherp, maar steeds hoffelijk en op een correcte manier. Dat is het begin van een inclusief beleid, namelijk dat je op een deftige manier van gedachten kunt wisselen zonder elkaar te beledigen of te vernederen. Ik dank daarvoor iedereen in dit parlement. (Applaus bij de meerderheid)

De heer Vandenbroucke heeft het woord voor een stemverklaring.

Dank u wel, collega’s. het is een prachtige parlementaire traditie dat het allerlaatste woord over de begroting toekomt aan de fractieleiders van de oppositie.

Collega’s, de minister-president heeft ons deze voormiddag van repliek gediend. Hij heeft ons een mooi geformuleerde terugblik en vooruitblik gegeven. Zijn betoog liet zich samenvatten als: ‘Wij zijn goed bezig, wij van de Vlaamse Regering’. Ik heb gisteren erkend dat de sp.a-fractie een aantal perspectiefvolle projecten en investeringen in deze begroting heeft ontwaard, maar er zijn drie elementen die heel zwaar doorwegen in ons oordeel over deze begroting.

De minister-president heeft het gehad over het feit dat deze regering vertrouwen wil geven aan de mensen. Ik wil de discussie over het definitiefetisjisme over het evenwicht niet heropenen, maar ik vind het wel tekenend dat men niet in staat is te beamen wat bijvoorbeeld het Rekenhof, de Hoge Raad van Financiën (HRF) en de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) zonder enig voorbehoud hebben gezegd: er is een tekort van 115,8 miljoen euro. Collega’s, ik roep u op om daar eerlijk over te zijn, want eerlijker is beter en eerlijkheid is een van de belangrijkste basiselementen om vertrouwen te geven.

De minister-president heeft ook gezegd dat we twee jaar van moeizame besparingen achter de rug hebben, die niet evident waren voor de Vlaamse overheid. Ik vond het tekenend dat hij met geen woord heeft gerept over de Vlaamse gezinnen op wie die besparingen zoveel impact hebben gehad, dat hij niet heeft gemeld welke inspanningen er al zijn gevraagd aan die Vlaamse gezinnen. Ik hoef u toch niet te herinneren aan de talrijke facturen die u hebt gestuurd voor openbaar vervoer, voor zorg, voor kinderopvang, water, energie, zorg en noem maar op. U gaat opnieuw aankloppen bij die gezinnen door hun een deel van de kinderbijslag af te nemen die aan hen toekomt. Dat sterkt me opnieuw, ten derde male in de overtuiging dat deze Vlaamse Regering daadwerkelijk door haar cijfers de mensen niet meer ziet.

Ten slotte is het me opgevallen in de repliek van de minister-president dat hij niet heeft geantwoord op de pertinente vragen en bekommernissen die naar voren zijn gebracht door bijvoorbeeld de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor), die ervoor waarschuwt dat heel wat scholen in Vlaanderen moeite hebben om hun kerntaak te vervullen. Bekommernissen die naar voren zijn gebracht door bijvoorbeeld de Strategische Adviesraad voor het Vlaamse Welzijns-, Gezondheids- en Gezinsbeleid (SAR WGG), die heeft gezegd dat door uw “botte besparingen” – ik citeer letterlijk – de welzijnsorganisaties en de vele mensen die daar een beroep op doen voor zorg en hulpverlening, in grote problemen komen. Hij heeft ook niet geantwoord op de waarschuwing van de Raad van State, die heeft gezegd dat uw aanhoudende besparingen een impact hebben op de grondwettelijk verankerde sociale rechten van de Vlamingen. Overschaduwt het feit dat hij daar niet op is ingegaan, compleet een aantal positieve elementen in die begroting? Neen, collega’s, maar het legt wel een zware hypotheek op de toekomst van Vlaanderen en van de Vlaamse gezinnen, en om die reden kunnen wij deze begroting echt niet goedkeuren. (Applaus bij de sp.a en Groen)

De heer Rzoska heeft het woord voor een stemverklaring.

Voorzitter, collega’s, we hebben twee dagen uitgebreid gedebatteerd over de begroting 2017. Ook mijn fractie heeft al van bij het begin een aantal toetsstenen naar voren geschoven op basis waarvan we deze begroting en ook het regeringsbeleid bekijken.

De minister-president heeft ons er deze middag jammer genoeg niet van kunnen overtuigen om toch ons standpunt te wijzigen en naar een positieve appreciatie te gaan van het begrotings- en het regeringswerk. We hebben dat ook aangegeven. Ik vind dat deze Vlaamse Regering een aantal interessante toekomstbeelden schetst, beelden van waar we naartoe moeten, maar als je dan gaat bekijken wat er vandaag concreet gebeurt, dan vinden we dat deze Vlaamse Regering te weinig het juiste pad inslaat om daar ook te geraken. Dat heeft te maken met een aantal debatten die we uitgebreid hebben gevoerd, waaronder dat over het BRV en ook over alles wat te maken heeft met innovatie en met de omslag naar een duurzame economie. Het houdt niet op bij een ideaal toekomstbeeld voor 2020, 2040, 2050: die omslag moet nu komen en die vinden we te weinig terug in het beleid en in het budget.

Minister-president, u hebt veel inspanningen van de mensen gevraagd. U bent daar van in het begin eerlijk over geweest. Aan het einde van 2017 zitten we echter met 2 miljard euro aan besparingen die u grotendeels bij de mensen en de gezinnen haalt. Daartegenover staat 1 miljard euro aan investeringen in 2017. Dit lijkt me niet de manier om de investeringen en de economie opnieuw op gang te trekken.

Er zijn ook een aantal in onze ogen onrechtvaardige belastingen. We hadden gehoopt dat de ‘Turteltaks’ in 2017 grotendeels zou worden teruggedraaid. De onrechtvaardigheden daarin zijn echter niet weg.

Wat de kinderbijslag betreft, houden we nog een slag om de arm. We zullen zien wat de armoedetoets zal opleveren. We kijken er met spanning naar uit.

We zijn niet blind voor de bijkomende middelen voor de persoonsvolgende financiering. We zien echter wel dat er op het terrein nog heel wat vragen over de concrete uitrol zijn.

Mijnheer Van den Heuvel, we willen niet aan definitiefetisjisme doen. Het lijkt me echter belangrijk dat de Vlaamse Regering ook eerlijk naar de cijfers kijkt in plaats van er een sfumato over te leggen, een waas dat er helemaal niet is.

Mijnheer Somers, ik wil positief afsluiten. Volgens mij hebt u gelijk. We hebben zeer goed gedebatteerd en op een hoffelijke manier met elkaar van mening verschild. In een democratie is het belangrijk dat we dergelijke debatten voeren. Ik volg u op dat vlak helemaal en ik wil hiermee dan ook eindigen. We bevinden ons bijna aan de kerstdis. Ik hoop dat we in 2017 wat minder polariserende maatschappelijke verklaringen zullen afleggen en dat we elkaar zullen zoeken in de verbinding en de hoop waar we allemaal naar snakken. (Applaus bij Groen, CD&V, sp.a en Open Vld)

De heer Janssens heeft het woord voor een stemverklaring.

Voorzitter, ik ben mijn algemene verklaring gisteren begonnen met de stelling dat alles goed lijkt te gaan in het Vlaanderen van minister-president Bourgeois en co. Dat bleek ook uit de zeer vele interventies van de leden van de meerderheidspartijen de voorbije twee dagen. Het klopt dat niet alles in Vlaanderen kommer en kwel is. Als ik de minister-president hoor vertellen dat Vlaanderen vooruitgaat en de minister van Begroting hoor vertellen dat de rekeningen zogezegd kloppen, stel ik vast dat de rekeningen van steeds meer gewone mensen, steeds meer Vlamingen, helemaal niet meer kloppen ten gevolge van de vele verkapte belastingverhogingen, stijgende facturen en dergelijke.

Ook met betrekking tot de thema’s die de actualiteit beheersen die de voorbije dagen in het Vlaams Parlement volgens mij te weinig aan bod zijn gekomen, zoals het asielbeleid, het vluchtelingenbeleid, immigratie, integratie en alles wat met identiteit te maken heeft, maken de Vlaamse Regering en vooral de Federale Regering de verkeerde keuzes.

Het was vandaag niet toegelaten een actuele vraag te stellen en een debat te voeren over het eredoctoraat dat aan bondskanselier Merkel zal worden uitgereikt. Dat de minister-president op die uitreiking aanwezig zal zijn, vind ik tekenend. In mijn ogen staat bondskanselier Merkel symbool voor het mislukte integratie- en asielbeleid van de Europese Unie. (Rumoer)

Ik stel zelfs nu al vast dat het Vlaams Parlement liever politiek correct blind blijft voor dit alles. Het Vlaams Parlement blijft de andere kant uitkijken, terwijl de mensen in de straat zich afvragen of het echt de enige optie is van de ene naar de andere aanslag te gaan en ondertussen kaarsjes te branden en elkaar knuffels te geven. Volgens mij moeten fundamenteel andere keuzes worden gemaakt.

In dergelijke debatten worden klokkenluiders als mijn partij, het Vlaams Belang, verdacht gemaakt. In plaats van te luisteren naar de mening van de vele mensen die zij vertolken, worden het Vlaams Belang en anderen als populisten in de hoek gezet. Dat is een slecht teken aan de wand. Ik hoop dat de meerderheidspartijen en de leden van het Vlaams Parlement de komende jaren fundamenteel andere en betere keuzes zullen maken dan de voorbije 2,5 jaar is gebeurd.

Voorzitter, desalniettemin wens ik alle collega’s en zelfs u inspirerende en rustgevende eindejaarsdagen. (Applaus bij het Vlaams Belang)