Verslag plenaire vergadering
Verslag
Dames en heren, dan geef ik nu het woord aan minister-president Bourgeois voor een verklaring in verband met het dossier Eandis. Mijn voorstel is om dus eerst de minister-president een verklaring te laten afleggen. Vervolgens kunnen de fracties die dat wensen, gedurende 5 minuten hun visie geven op dit dossier.
Is het parlement het hiermee eens? (Instemming)
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Collega’s, nog niet lang geleden keurde dit parlement een decreet goed waardoor het mogelijk werd voor intercommunales zoals Eandis om private investeerders aan te trekken om zo hun eigen vermogen te versterken.
Eandis heeft na rijp beraad met haar aandeelhouders, de lokale besturen, besloten om van die mogelijkheid gebruik te maken. Vervolgens hebben zij de zoektocht gestart naar een private investeerder waarbij het Chinese bedrijf State Grid International Development volgens Eandis het beste bod heeft uitgebracht. De Vlaamse Regering was in die zoektocht geen betrokken partij. Dit is immers een zuivere zaak van de aandeelhouders, de lokale besturen, die deel uitmaken van Eandis.
De lokale autonomie is voor mij en voor de hele Vlaamse Regering een belangrijk principe waar we niet aan zullen tornen. Het is niet aan ons om nu plotseling vroegtijdig in te grijpen in dit proces. Het is in deze fase aan de lokale besturen om via hun gemeenteraden te oordelen of zij dit wensen goed te keuren of niet.
Dit alles neemt echter niet weg dat het op dit moment nog verre van zeker is of deze operatie er ook effectief komt. Eerst moeten we nog afwachten of voldoende gemeenten hun akkoord geven. Indien dat het geval is, dan zal de Vlaamse Regering controleren of de nieuwe statuten stroken met de Vlaamse regelgeving. Ook de bezorgdheden die zijn geuit door de Staatsveiligheid zullen worden onderzocht.
Vervolgens is er nog de opschortende voorwaarde van een tariefdifferentiatie zoals gevraagd door distributienetbeheerder IMEA waarover de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) zich zal moeten uitspreken.
Als die opschortende voorwaarde niet vervuld wordt, zal de geplande fusie van de verschillende distributienetbeheerders en Eandis niet doorgaan en zal de intrede van een private investeerder herbekeken moeten worden. De VREG zal tot slot ook moeten controleren of de operatie overeenstemt met de Europese ‘unbundling’-richtlijn.
Collega’s, veel van wat de voorbije dagen in de media is verschenen, is met andere woorden op dit moment nog voorbarig. Het zou dan ook niet getuigen van goed bestuur om nu snel een of ander ondoordacht initiatief te nemen, laat staan holderdebolder een nooddecreet goed te keuren.
Te gronde zijn wij als Vlaamse Regering wel bereid om het debat te voeren over allerlei opties die mogelijk een verbetering of aanvulling zouden kunnen zijn van onze huidige regelgeving. Kunnen we bijvoorbeeld de Vlaamse verankering nog sterker garanderen? Hoe groot mag het aandeel zijn van private investeerders in een intercommunale als Eandis? Wat zijn de voor- en nadelen van een beursgang? In welke mate kunnen coöperatieve vennootschappen een toegevoegde waarde hebben? Dat zijn allemaal onderwerpen waarover we uiteraard altijd het debat willen voeren, niet het minst in dit parlement. Ik roep u alleen op, collega’s, laat ons dit debat inhoudelijk voeren, op een serene en doordachte basis, en met een open geest. (Applaus bij de meerderheid)
De heer Sintobin heeft het woord.
Voorzitter, minister-president, bedankt voor uw toelichting. Het heeft in feite niet veel nieuws gebracht, alleen op de bezwaren wat betreft het TTIP, bent u niet ingegaan.
Ik zou me eigenlijk willen richten tot minister van Energie Tommelein. Ik zou van u willen weten, minister, wat uw bedoeling was om maandag de brief bekend te maken en heel de heisa op te starten. U hebt na de gemeenteraad trouwens gezegd dat u uw verantwoordelijkheid als minister opnam en dat u hetzelfde verwachtte van de bevoegde minister, mevrouw Homans. Ik wil ook de heer Kennes oproepen om hier zijn standpunt uiteen te zetten.
Er zijn een aantal zaken in dit dossier waarop ik eerst antwoord wil krijgen. Minister Tommelein, zou u nu misschien eerst willen antwoorden?
En de vraag luidt?
De vragen luiden: wat is uw standpunt over de verklaring van de minister-president? (Rumoer)
Wat is uw standpunt over de mogelijke toetreding van State Grid tot Eandis? Wat zijn de mogelijke gevaren? Wat vindt u dat de Vlaamse Regering en de Vlaamse overheid moeten doen om de deal van nu maandag tegen te houden?
Minister Tommelein heeft het woord.
Mijnheer Sintobin, u weet het of u weet het niet, maar als de minister-president een verklaring aflegt, dan is dat in naam van de Vlaamse Regering. (Opmerkingen van Stefaan Sintobin)
Dus ik sluit me aan bij de minister-president. (Applaus)
Ik weet dat natuurlijk wel, dat de minister-president een verklaring aflegt in naam van de hele Vlaamse Regering. Vandaar nogmaals mijn vraag: waar was al die heisa dan voor nodig? U bent begonnen met heel de heisa in gang te steken, en nu verbergt u zich achter een verklaring van de minister-president.
U hebt heel wat gemeenteraden – de minister-president en de heer Maertens kunnen daarvan getuigen – in de war gebracht. Wij hebben het debat gevoerd in onze gemeenteraad in Izegem. Amper 3 op de 29 gemeenteraadsleden wisten waarover dit dossier ging. (Opmerkingen. Gelach)
Ik was daarbij, ja. Naast de burgemeester, ikzelf en de minister-president wist niemand waarover het ging. (Rumoer)
Zo zijn er ongetwijfeld nog gemeenten. Ik bedoel maar, minister-president, de gemeenteraadsleden – en ook ik – hebben ten volle respect voor de autonomie van de gemeenteraden en de raadsleden. Maar het kan niet zijn dat gemeenteraden over zo’n belangrijk dossier als het Eandis-dossier met te weinig kennis zomaar moeten stemmen. Ik vind dit een verantwoordelijkheid van de Vlaamse Regering, van de Vlaamse overheid en in het bijzonder van de minister van Binnenlands Bestuur, die zich niet alleen mag beperken in haar actieradius tot controle en administratief toezicht. Ik vind dat het meer mag zijn, minister Homans. Als een minister van de Vlaamse Regering de gemeenteraden – zoals het gemeentebestuur in Kasterlee – doet veranderen van stemmingsgedrag, dan is er toch wel iets aan de hand. U kunt er zich niet zomaar van afmaken, minister-president, met hier louter een nietszeggende verklaring af te lezen.
Ik zou overigens ook de mening van de Open Vld-fractie graag horen. Die fractie roept al een tijdje op om tegen te stemmen. Er zijn argumenten aangevoerd om te besluiten dat State Grid geen goede keuze is. Er zijn morele bezwaren, want het gaat om een Chinees staatsbedrijf, gelinkt aan de communistische partij en het Chinese leger. Minister-president, u hebt het geregeld over Vlaamse verankering. Ik vraag me af hoe u dat rijmt met het dossier Eandis. In het verleden heeft de N-VA naar aanleiding van de uitverkoop van Electrabel gesteld dat de partij volop voor Vlaamse verankering gaat. Wel, ik stel vast dat dit hier echt niet het geval is. Ik ben dus niet tevredengesteld met uw verklaring, en samen met mij geldt dat ook voor de hele bevolking.
De heer Rzoska heeft het woord.
Minister-president, u probeert de kool en de geit te sparen. In uw verklaring zitten positieve zaken. U wilt de regelgeving inzake intercommunales herbekijken. U wilt – en dat in tegenstelling tot wat u deze ochtend zei – “de bezorgdheden van de Staatsveiligheid” onderzoeken. Dat is positief. Maar er is een maar. Kijkt u eens in de parlementaire Handelingen naar het verslag over de bespreking van het decreet over de intergemeentelijke samenwerking. Het betrof een voorstel van minister Homans en uzelf. Toen zijn alle vragen die u hier stelt, al aan bod gekomen. Toen hebt u die alle van tafel geveegd. Nu wilt u de zaak opnieuw bekijken. We juichen dat toe. Maar we zijn ook niet naïef. Het schouwspel dat u de afgelopen dagen, tot vanochtend, hebt opgevoerd, moet het Vlaams Parlement inspireren tot een aantal bijkomende vragen.
U legde forse verklaringen af. Deze ochtend stelde u dat de brief van de Staatsveiligheid een vodje papier is, een tekst met knipsels van het internet gehaald. Dit is mijn vraag: wat hebt u gedaan tussen het moment dat de brief bij de ministers Tommelein en Homans belandde en nu? Hebt u contact opgenomen met de Staatsveiligheid? Premier Charles Michel zei dat de Staatsveiligheid ter beschikking staat van de Vlaamse Regering om bijkomende informatie te verschaffen. Deze ochtend stelde u dat de brief van de Staatsveiligheid een vodje papier is. Hebt u de Staatsveiligheid gecontacteerd in verband met dit dossier? Wat bedoelt u met de zin “de bezorgdheden zullen worden onderzocht”? Hoe ziet u dat concreet? Mijn voorstel is vrij simpel. De Staatsveiligheid zal vermoedelijk wel bereid zijn om dit parlement inzage te geven in de bezwaren van de dienst tegen State Grid. In dat verband kan het parlement een hoorzitting organiseren. Mijn vraag is dus concreet: wat zult u ondernemen?
Ten derde: u kunt uw verantwoordelijkheid ten aanzien van de lokale besturen niet wegwuiven. Als u nu zegt dat u de Staatsveiligheid ernstig neemt, dan verwacht ik van een goed bestuurder dat hij de openheid opbrengt om dat dossier objectief te bekijken. U kunt de aandeelhouders niet laten stemmen op een ogenblik dat alle elementen van het dossier niet beschikbaar zijn. Dat valt niet te rijmen met goed bestuur. Wat zou goed bestuur zijn? Dat u Eandis vraagt om de bespreking die gepland is op maandag, te verdagen. Dat zou het parlement de tijd geven om na te gaan wat er aan de hand is. U kunt toch niet zeggen dat men maandag maar moet stemmen en dat u achteraf eventueel zult ingrijpen? In dat geval laat u eerst het ongeluk gebeuren, om achteraf te kijken hoeveel gewonden er zijn.
Op dit moment zijn er gemeentebesturen, gemeenteraden die veranderen van standpunt. U bent daar blind voor. Wat hebt u gedaan tussen het ontvangen van de brief en de verklaringen deze morgen? Hebt u de Staatsveiligheid gecontacteerd?
Minister-president, u laat momenteel alles open. Het gaat over het energienetwerk van heel wat Vlamingen. Ik heb de indruk dat iedereen hier in het parlement – misschien zegt niet iedereen het luidop – ervan overtuigd is dat we dergelijke strategische netwerken vooral in eigen handen moeten houden. Dan blijf ik erbij dat niet alle mogelijkheden zijn onderzocht.
Ik vind de timing zeer merkwaardig. Ik heb het eens nagekeken. Het decreet Intergemeentelijke Samenwerking waarbij de mogelijkheid werd gegeven aan Eandis om dit te doen, is gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 27 juni 2016. Op 29 juni zegt Eandis dat ze een preferabele partner hebben gevonden, amper twee dagen later, die uit China komt. Er zijn allerhande ongerijmdheden in dit dossier.
Dit dossier moet uit de achterkamerpolitiek worden gehaald, uit de politieke deals. Dat is iets wat uw eigen minister van Energie heeft gezegd. Dit moet uit de achterkamer komen en transparant worden bekeken. Daar heeft dit parlement ook recht op. Uw lokale besturen hebben recht op die informatie. De Vlaamse Regering heeft de verantwoordelijkheid om dit stevig te onderzoeken voordat die mensen ja of neen zeggen op zo’n deal. Ik vraag dan ook een concreet antwoord op die vragen. (Applaus bij Groen)
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Ik zal antwoorden op alle vragen als alle sprekers aan bod zijn geweest.
De heer Vandenbroucke heeft het woord.
Dames en heren, leden van de regering, normaal gezien is de week van de Septemberverklaring een hoogtepunt voor de Vlaamse Regering. Het is een week waarin ze zich kan tonen als een ploeg die haar verantwoordelijkheid neemt.
Dat is wel even tegengevallen. We zijn eerlijk gezegd meer in een dieptepunt verzeild geraakt. Ik heb zelden geweten dat een lid van de ploeg zo openlijk plechtig en pijnlijk werd teruggefloten als minister Tommelein vandaag door de minister-president. Wat de minister-president heeft gezegd, is dat alles wat minister Tommelein heeft gedaan, voorbarig is, want het dossier ligt niet meer op de tafel van de Vlaamse Regering. Het ligt op de tafel van de lokale besturen in wie u zoveel vertrouwen hebt. Wel, die lokale besturen moeten zich komende maandag beraden over een moeilijke beslissing, een beslissing waarvan u nu zegt dat er inderdaad elementen zijn die verder onderzocht moeten worden. Ik stel dan ook voor dat deze Vlaamse Regering zich verantwoordelijk toont en als toezichthoudende overheid op de lokale besturen en op de intercommunales aan Eandis officieel de vraag stelt om de beslissing niet voor te leggen voor alle vragen zijn beantwoord.
Ik vind het positief dat u zegt bereid te zijn om een aantal opties te onderzoeken om de regelgeving te verbeteren. U wilt kijken hoe we de Vlaamse verankering kunnen versterken, u wilt de voor- en nadelen van een beursgang afwegen en de toegevoegde waarde van coöperatief kapitaal nakijken. Dat zijn opties – u kunt dat nagaan in het verslag van de commissie Energie – die op 14 oktober 2015, onder andere door mezelf maar ook door de heer Danen, op tafel zijn gelegd. We hebben toen de vraag gesteld – er was nog niet eens een voorontwerp van decreet – welk soort partner de Vlaamse Regering dacht aan boord te moeten hijsen bij Eandis en hoe de burgers daarbij konden worden betrokken. Dat is toen van de tafel geveegd.
Ik vind het goed dat dat opnieuw op tafel wordt gelegd. Ik hoop daaruit te kunnen begrijpen dat deze Vlaamse Regering volop aan het werken is aan een nieuw voorontwerp van decreet dat wij spoedig zullen kunnen bespreken. Ik stel voor dat voor die bespreking van waar we in de toekomst naartoe moeten met ons energiedistributienetwerk is afgerond – we hopen tot een consensus te komen –, er geen beslissing wordt genomen over wat de aandeelhouders zouden moeten beslissen de komende maanden.
De heer Diependaele heeft het woord.
Minister-president, het is een goede zaak dat u met uw verklaring op zijn minst een beetje rust hebt teruggebracht in dit dossier, want wat we de laatste dagen gezien hebben, was geen mooi schouwspel.
Wat mij vooral verwondert, is het feit dat dit al maanden loopt, maar dat plots, op het moment dat blijkt dat het Chinezen zijn, er een zeer groot probleem is. Mijnheer Rzoska, dit loopt al veel langer. Dit wordt al minstens vanaf augustus in gemeenteraden goedgekeurd, en plotseling is daar een groot probleem. De keuze voor een privépartner is al veel vroeger gemaakt. Het is pas in de laatste rechte lijn dat men daar plotseling een probleem van maakt en men de volledige bevoegdheidsverdeling en de verdeling van de verantwoordelijkheden in Vlaanderen op zijn kop gaat zetten.
Mijnheer Vandenbroucke, u zegt zelf dat in oktober 2015 er andere opties op tafel zijn gelegd, maar de gemeentelijke aandeelhouders zelf hebben er uiteindelijk voor gekozen om met een privépartner in zee te gaan. Zij hebben dat zelf beslist. Als ik me niet vergis, was u daar ook bij betrokken. Leden van uw partij waren daar evengoed bij betrokken en blijven tot op vandaag die deal verdedigen. Het is allemaal een beetje vreemd gelopen.
De minister-president heeft er al naar verwezen: er moeten nog een paar toetsen volgen. Laat nu iedereen zijn verantwoordelijkheid opnemen in die cascade die nog volgt, en dan zullen we zien waar die deal uiteindelijk eindigt. Het is een zeer positief punt dat we mee het debat willen aangaan over hoe we die Vlaamse verankering beter kunnen organiseren. Die uitdaging gaan we absoluut aan.
Ik wil wel voor twee zaken waarschuwen, want de manier waarop het de voorbije dagen gegaan is, houdt natuurlijk ook een risico in. Voor mijn part, Chinezen of anderen, maakt niet uit, maar we moeten wel opletten dat we als een zekere, standvastige overheid naar buiten komen om aantrekkelijk te blijven voor investeerders, van waar dan ook. Het maakt me echt niet uit van waar. We moeten zorgen dat we een overheid zijn die niet constant op haar stappen terugkeert, maar die een beetje zekerheid uitdraagt.
Ten tweede, als die operatie niet lukt, zullen wij niet aanvaarden dat er een druk komt op de factuur van de Vlaming door twee zaken. Eerst en vooral wordt nu gezegd dat Eandis al snel 30 tot 40 miljoen euro duurder zal moeten gaan lenen en kosten zal moeten maken. We moeten zorgen dat dat niet doorgeschoven wordt naar de gezinnen. Ten tweede moet Eandis de komende jaren gigantische investeringen doen. We gaan niet toelaten dat door het afspringen van deze deal, een deel van de kosten daarvan zullen worden doorgeschoven naar de gezinnen.
Minister Tommelein, ik richt me heel specifiek naar u. Ik kan zeer goed begrijpen dat u op een bepaald moment ongerust bent. Ik kan daar begrip voor opbrengen, echt waar, en ook voor het feit dat u misschien zelfs plotseling niet meer goed weet wat u moet doen. Maar het beste is altijd dat u niet voor een camera gaat zeggen dat u nieuwe informatie hebt, dat u iets nieuws weet maar dat u niet gaat zeggen wat. Uiteindelijk wordt het toch gelekt. Het beste dat u kunt doen, is bellen naar uw collega’s en even met hen samen gaan zitten, zeggende dat u verklaringen hebt die er tegenin gaan. Er is zeer veel heibel veroorzaakt die voor niets nodig was. (Applaus bij de N-VA)
De heer Danen heeft het woord.
Ik ben natuurlijk benieuwd welk antwoord minister Tommelein op de vraag van de heer Diependaele heeft, maar ik ga eerst mijn punt maken.
Minister-president, besturen is vooruitzien. Wat u wilt doen, is eerst het schip laten zinken en dan eens kijken hoe we het drijvend gaan houden. Wij hebben in oktober en in april al gewezen op het feit dat wat nu aan het gebeuren is, het risico was dat voorlag. Nu zegt u: ‘We gaan binnenkort eens bekijken wat we gaan doen.’ Ik vind dat allerminst goed bestuur. Ik vraag me af aan welke kant u eigenlijk staat en welk Vlaanderen u wilt. De vraag die we ons moeten stellen, is: in wiens handen gedijen onze energienetwerken het best? Daar heb ik nog steeds geen antwoord op gekregen.
Het beste wat u kunt doen vanwege de nieuwe elementen, is aan Eandis vragen de vergadering uit te stellen. Ik weet dat het formeel niet kan, maar blijkbaar bent u wel in staat om al uw lokale mandatarissen in de pas te laten lopen. Dan zult u allicht ook dit geregeld krijgen.
De heer De Ro heeft het woord.
Mijnheer Diependaele, u zegt terecht dat in zo’n belangrijk dossier emoties niet mogen doorwegen. In zo’n belangrijk dossier is informatie heel belangrijk. De gemeenteraden zijn al weken bezig dit te doen. U hebt drie keer gelijk.
Onze gemeenteraad had op het moment dat we moesten beslissen – we zijn niet voor – een aantal informatiebronnen niet. Die zijn ondertussen bekend geraakt. Ofwel zeggen we dat iedere aandeelhouder – als Vlaams Parlement moeten we toch waken over de belangen van alle Vlaamse gemeenten, van alle 229 gemeenten die in het gebied van Eandis zitten – alle informatie krijgt. Die hadden wij begin september niet. Misschien had u die wel in Zottegem. Maar als ik op de kaart kijk, zie ik dat Zottegem nog niet heeft beslist, toch niet volgens Eandis. Misschien had u dus alle informatie, wij hadden die niet. We hadden toen ook nog geen rapport van de Staatsveiligheid, waarvan de minister-president daarnet terecht zei dat we dat gaan onderzoeken.
Op de kaart die hier rondgaat en blijkbaar wordt bezorgd aan alle gemeenten die nog niet hebben gestemd, maar dat vanavond of morgen of overmorgen moeten doen, en die blijkbaar uitgaat van Eandis en mee wordt verspreid door een aantal andere gemeenten, staan sommige gemeenten in het groen ingekleurd die zich nochtans gaan onthouden of tegenstemmen, en staan andere steden en gemeenten in het wit ingekleurd omdat ze zogezegd nog niet hebben beslist, maar ondertussen hebben ze wel beslist. Aarschot, Sint-Niklaas, Gent, die hebben allemaal beslist, en hier staan ze nog op als onbeslist. Als je gemeenteraden ernstig wilt nemen… Sommige gemeenteraadsleden zijn echt nog geïnteresseerd in deze materie – veel te weinig, daarin geef ik meerderheid en oppositie 100 procent gelijk. Degenen die zich wilden informeren – ik ben zo iemand die al jaren dit dossier opvolgt als hobby –, hadden die informatie niet.
Als emoties niet mogen meespelen, dan mag ook informatietekort niet meespelen. Op dit moment zeg ik aan collega’s van gemeenten die nog niet hebben beslist en die me bellen, dat ik niet alle informatie kan geven. Mijnheer Diependaele, ik vond het dus een zeer vreemde tussenkomst. (Applaus bij Open Vld en Groen)
De heer Van den Heuvel heeft het woord.
We kunnen volop achter de verklaring van de minister-president staan, en wel om drie redenen. De eerste reden is zijn geloof in de lokale autonomie. De CD&V-fractie is heel blij dat de Vlaamse Regering volop gelooft in een volwassen partnerschap tussen de regering en de lokale besturen. We moeten dat ook in dit dossier toepassen. Men kan niet tegelijk a en b zeggen. We geloven in de lokale autonomie.
Ten tweede, we zijn ook blij dat de minister-president heeft opgeroepen om te komen tot een sereen debat. Dat is toch wel nodig om de pro’s en de contra’s nog eens heel rationeel op te lijsten en naast elkaar te zetten. De voorbije dagen is er toch wat mist ontstaan. Volgens de kranten is er een meerderheidsparticipatie van de Chinezen – quod non, 14 procent is voor mij niet 50 plus 1 –, er wordt ook gezegd dat ze inzicht gaan hebben in de operationele data – quod non, er zijn duidelijke afspraken in die deals dat dit niet gaat –, en er wordt ook gezegd dat dit een privéparticipatie is, maar beste collega’s, de privéparticipatie wordt afgebouwd. Vorig jaar was er een van 21 procent bij Engie, en nu is het 14 procent. Het is dus goed dat we tot een sereen debat komen. Zoals de heer Diependaele zegt: de extra kost die er misschien komt als de extra kapitalisatie niet doorgaat, is ook voor de gewone Vlaming misschien wel een minpuntje. We gaan dus volledig akkoord om alles eens op te lijsten, de pro’s en de contra’s en ook de bekommernissen die de voorbije dagen zijn geuit om dit te onderzoeken. De minister-president heeft ook aangegeven om dat te doen.
Ten derde, we zijn ook heel blij dat in deze verklaring staat dat er verder wordt onderzocht of er een draagvlak is om breder te gaan in de zoektocht naar extra middelen voor Eandis. CD&V is al langer vragende partij om dat open te trekken en om een beursgang te onderzoeken, en ook om coöperatieve vennootschappen toe te laten opnieuw te participeren in intercommunales.
Wij zijn daar voorstanders van. We hebben dit al verschillende keren geopperd. We zijn graag bereid de gewone Vlaming volop in ons distributienet te laten participeren. Dat zou een heel goede zaak zijn. We zijn er absoluut voorstander van de gewone Vlaming in Eandis en in onze distributienetten te laten participeren. Dat kan door middel van een beursgang of, als het van ons afhangt, door middel van coöperatieve vennootschappen.
Om die reden vinden we de verklaring van de Vlaamse Regering echt in orde. We hopen dat we dit dossier de komende dagen op een serene wijze verder kunnen bekijken. We hopen dat de verschillende toetsstenen die er nog aankomen hun werk kunnen doen. Het gaat erom welk distributiekanaal voor de gewone Vlaming het goedkoopst en het efficiëntst is. Volgens mij heeft hij baat bij een sereen debat en bij een serene beslissing. (Applaus bij CD&V en bij Open Vld)
De heer Somers heeft het woord.
Voorzitter, ik denk dat we allemaal moeten erkennen dat dit een zeer complex dossier. Het is ook niet het sterkste dossier van de voorbije maanden en jaren. De lokale besturen worden met een zeer moeilijke strategische keuze geconfronteerd. Ik ben zelf burgemeester van een relatief grote stad. We zijn niet altijd voldoende uitgerust om op die complexe vragen heldere antwoorden te vinden. Dat moeten we onderkennen.
We moeten tevens onderkennen dat het dossier volop in beweging is. We kunnen daar niet rond kijken. Het debat is laat op gang gekomen. In het Engels luidt het als volgt: ‘Better late than sorry.’ Het is door kranten, specialisten en debatten in gemeenteraden laat en van onderuit op gang gebracht.
Dit heeft binnen veel lokale besturen voor discussie en verwarring gezorgd. Niemand hoeft hier stoer te doen. Als ik in dit halfrond om me heen kijk, zie ik binnen de meeste fracties een grote diversiteit in het lokaal stemgedrag. Aangezien het een complexe en moeilijke afweging is, is dit niet meer dan normaal.
De beslissingen zijn niet allemaal op hetzelfde ogenblik genomen. Bepaalde beslissingen zijn genomen op het ogenblik dat nog niet alle informatie beschikbaar was. Een paar weken later was er nieuwe informatie en evolueerden de standpunten. Er zijn zelfs gemeenteraden die hun standpunt al hebben herzien. Het is een moeilijke en complexe situatie. We moeten elkaar niet proberen te overtreffen in stoerheid en in rechtlijnigheid. Dit is voor alle fracties een zeer complex dossier.
Minister-president, om die reden zijn we blij met uw verklaring. Er is in dit debat nood aan sereniteit, aan rust, aan het zetten van een stap achteruit en aan reflectie. U hebt een aantal zaken gesteld waar we volkomen achter kunnen staan.
Eerst en vooral hebt u duidelijk gemaakt dat het verre van zeker is dat de beslissing om met dat Chinees staatsbedrijf samen te werken, zal worden genomen. Er moeten immers nog heel wat beslissingen worden genomen.
In de tweede plaats hebt u verklaard dat alle vragen ernstig moeten worden onderzocht. U mag het me niet kwalijk nemen als ik vraag ook de vragen van de Veiligheid van de Staat ernstig te onderzoeken. Als de Veiligheid van de Staat met een dergelijk document komt, is het belangrijk dat we hier ernstig mee omgaan. We moeten dat serieus nemen. Na twee jaar terreurdreiging is de Veiligheid van de Staat de poortwachter van onze veiligheid. We moeten de Veiligheid van de Staat ondersteunen en ermee in dialoog gaan. We moeten informatie inwinnen.
Ik wil de fractieleider van de N-VA erop wijzen dat minister Tommelein ter zake zijn verantwoordelijkheid ten aanzien van zijn collega’s ten volle en in alle rust en sereniteit heeft genomen.
Minister-president, op de derde plaats is het goede van de beslissing van de Vlaamse Regering dat u van plan bent alle andere denksporen op een objectieve wijze te onderzoeken. Dat is een verklaring waar we achter kunnen staan. Uw verklaring biedt perspectief en rust. Ze getuigt van volwassenheid, sereniteit en verantwoordelijkheidszin. Tegelijkertijd hebt u verklaard dat het voor u evident is dat de Vlaamse Regering de lokale autonomie respecteert. Dat hoort ze ook te doen. Dat is een waarmerk van de Vlaamse Regering en ze doet dat nu ook.
Maar laten we ook eerlijk zijn met elkaar. Begin volgende week valt niet de eindbeslissing, wat daar ook gebeurt. Waar ik als burgemeester – ik spreek even in mijn andere rol – enorm tegen opzie, is een algemene vergadering waar alle steden en gemeenten in een arena worden geplaatst, tegenover elkaar. Sommigen gaan tegen stemmen, anderen voor en anderen gaan zich onthouden. Ik hoop dat de context die gecreëerd wordt, de rust die de Vlaamse Regering nu uitstraalt, de wijsheid die ze hier tentoonspreidt, inspirerend kunnen werken, ook op andere plaatsen en in andere vergaderingen waar er beslissingen moeten worden genomen, en dat men de tijd en de ruimte neemt om op een heel ernstige en diepgaande manier met al die vragen om te gaan.
Als we op die manier te werk gaan, denk ik dat we op een wijze manier de juiste beslissing zullen nemen, de gemeenten, gesteund door de Vlaamse Regering, die op een volwassen en verstandige manier opereert in dit dossier. Ik dank u. (Applaus bij de meerderheid)
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Collega’s, ik denk dat ik heel duidelijk gemaakt heb welke de vijf onderdelen zijn van het standpunt van de Vlaamse Regering. Het vertrekt van de lokale autonomie, het vertrekt van de verantwoordelijkheid van de regering en het vertrekt van de verantwoordelijkheid van de VREG. We gaan die lokale autonomie respecteren. En we gaan onze verantwoordelijkheid nemen. Als het dossier bij ons komt, gaan we de wettigheid van de beslissing controleren. U weet dat het decreet nu al bepaalt dat er geen blokkeringsminderheid mag ontstaan en dat er ook geen beslissende invloed mag zijn van de private aandeelhouder. Dat zal op tafel komen bij collega Liesbeth Homans.
Uiteraard gaan wij rekening houden met wat de Staatsveiligheid heeft ingebracht in het debat, wat mij betreft zeer laat en – ik heb het geen vodje papier genoemd – wat mij betreft ook zeer dunnetjes. Dit is informatie die iedereen die bij het dossier betrokken was, al had. Mijn telefoonnummer is bekend. Ik heb in de voorbije jaren als minister van Binnenlands Bestuur heel vaak contact gehad met de Staatsveiligheid met betrekking tot delicate materies, zoals die van de moskeeën. Er werd in alle discretie contact genomen. Als de Staatsveiligheid meer informatie heeft dan die die hier in die brief staat, dan zal de Staatsveiligheid mij, denk ik toch, wel contacteren. Ik heb geen brief gekregen van de Staatsveiligheid. De collega’s hebben die wel gekregen. De voorzitter van de VVSG heeft die wel gekregen. Als er meer informatie is dan wat hierin staat, dat dit een staatsbedrijf is, wat geldt voor alle grote bedrijven in China, dan is het wel gepast dat de Staatsveiligheid dat ook laat weten.
In onze toezichtfunctie, onze controlefunctie, gaan wij inderdaad het algemeen belang afwegen en gaan wij rekening houden met alle elementen die ingebracht zijn. Ik herhaal dat wat nu meegedeeld is, gekende informatie is en, wat mij betreft, niets aan het debat toevoegt. Maar mijn telefoonnummer is dus bekend, mijn lijn ligt open.
Wij hebben gezegd, collega’s, dat wij in alle openheid het decreet opnieuw willen bekijken. Dit decreet is zeer recent goedgekeurd. Het bevat een aantal waarborgen. Dit decreet gaat trouwens veel verder dan wat de collega’s in de andere landsdelen in dit land eisen ten aanzien van de private partners. Dit decreet zegt dat een privéspeler geen blokkeringsminderheid mag hebben en bepaalt dat een privéspeler geen beslissende invloed mag hebben.
We gaan dat in alle openheid bekijken en rekening houden met alle belangen. Daarbij gaan we een onderscheid maken tussen dé IGS-regeling en die voor Eandis. Laat ons niet alle IGS’en over dezelfde kam scheren. We gaan in alle openheid bekijken of er maatregelen kunnen en moeten worden genomen, zonder dat we daaromtrent nu enig standpunt innemen. Ik heb u gezegd wat we onder ogen zullen nemen. We gaan dat debat open voeren. Er zijn eventueel opportuniteiten. Er zijn eventueel mogelijkheden. We gaan dat doen in sereniteit, in rust, in kalmte, zoals dat hoort. En we gaan dat doen met een ernstig legifererend proces. (Applaus bij de meerderheid)
Voorzitter, ik wil mij aansluiten bij wat de collega’s gevraagd hebben. Het feit dat we een dergelijk antwoord krijgen van de Vlaamse Regering betekent toch dat ook zij nu eigenlijk erkent dat er misschien wel problemen kunnen zijn, in tegenstelling tot wat deze morgen gold. Het blijft mij verbazen hoe stoïcijns kalm minister Tommelein blijft reageren op de scudraketten die vanuit N-VA en CD&V op hem worden afgevuurd. Als de datum van maandag 3 oktober niet perse gehandhaafd hoeft te worden, sta ik achter het voorstel dat de Vlaamse Regering Eandis zou vragen om de beslissing uit te stellen. Dat zal geen enkel probleem opleveren en dan kunnen we met z’n allen kijken wat er eventueel verbeterd kan worden. Wat ik mis in dit verhaal, is wat collega Diependaele ook al aangehaald heeft. Fransen of Chinezen, dat is mij om het even, maar er is toch wel een groot verschil tussen een Chinees staatsbedrijf dat gelinkt is aan de communistische partij en aan het Chinese leger in een land waar de mensenrechten geschonden worden. Ik zie leden van N-VA soms deelnemen aan betogingen als ‘Free Tibet’ en zo meer.
Ja, mijnheer Peumans, China kan je toch niet vergelijken met andere Europese landen waar de westerse waarden gelden. Ik vind dat er wat dat betreft wel een probleem is. Ik kan mij voorstellen dat de juridische aspecten van dit akkoord perfect in orde zijn. Advocaten zullen daar wel voor gezorgd hebben. Maar ik denk dat er hier in dit geval wel morele en ethische bezwaren zijn. Ik verwijs naar wat collega Kennes gezegd heeft. Mensenrechten spelen een belangrijk rol in dit dossier.
Voorzitter, tot slot gaven de collega’s Somers en de Ro al aan dat de gemeenteraden en de gemeenteraadsleden hebben moeten beslissen over iets waar ze onvoldoende kennis en te weinig informatie over hadden. Dat is absoluut geen goed bestuur, en ik leg de verantwoordelijkheid daarvoor bij de Vlaamse Regering en in het bijzonder bij de bevoegde minister. Het is aan de overheid en dus aan de Vlaamse Regering om ervoor te zorgen dat, zelfs met respect voor de lokale autonomie, op lokaal niveau de juiste beslissingen worden genomen. Nu blijkt iedere dag opnieuw dat gemeenteraden niet goed weten wat ze moeten doen, dat ze de ijzeren partijdiscipline volgen en dat ze stemmen zoals hun partijleiding dat voorschrijft.
Aan het adres van N-VA en wat betreft de Vlaamse verankering wil ik nog het volgende zeggen. Voorzitter, ik heb ik hier een persbericht uit 2006, dat ondertekend is door uzelf en door uw partijvoorzitter en waarin naar aanleiding van de uitverkoop van Electrabel wordt gepleit voor een algemene Vlaamse verankering van ons energiebedrijf. Ik stel vandaag vast dat daar de facto weinig van overgebleven is.
De heer Rzoska heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, minister-president, u zwakt nu de brief van de staatshervorming af. (Opmerkingen)
Ik bedoel de Staatsveiligheid. De staatshervorming hebt u al afgezwakt. Met ‘Vuye en Wouters’ is die al afgezwakt, dat weet ik ook wel. Het is wellicht een Freudiaanse verspreking, mijn excuses.
Ik kom terug op mijn punt: u noemt nu de brief van de Staatsveiligheid zeer dunnetjes. U vervalt opnieuw in wat u deze morgen hebt gedaan: u schoffeert een federale overheidsdienst, zonder met hen contact te hebben gehad. Een tweede punt is dat op het moment dat collega Diependaele minister Tommelein schoffeerde, ik wel degelijk zag op de banken van Open Vld, en onder andere bij de voorzitter van Open Vld, dat minister Tommelein blijkbaar wel zijn verantwoordelijkheid heeft genomen, zijn telefoon heeft gepakt en naar een aantal mensen in de Vlaamse Regering heeft gebeld. Of niet soms?
Minister-president, u zegt dat de Staatsveiligheid uw nummer heeft. Ik stel vast dat een aantal van uw viceministers-presidenten de brief hadden. De vraag is of zij onmiddellijk deden wat ze moeten doen, en wat een van die viceministers-presidenten ook heeft gedaan, namelijk de chef op de hoogte brengen. Ik denk dat er een nieuw element is en dat we met een probleem zitten. Ik denk dat we dit serieus moeten onderzoeken. Blijkbaar is dat niet gebeurd. U gaat immers verklaren in een televisiestudio dat u die brief niet hebt gezien. Ik zie aan de lichaamstaal van de voorzitter van Open Vld, die een telefoongebaar maakt, dat uw collega van Energie wel degelijk heeft gedaan wat hij moet doen, namelijk zijn betrokken collega’s in de Vlaamse Regering inlichten.
Dat heeft hij trouwens ook zo gezegd op de televisie: “Ik heb mijn betrokken collega ingelicht, en zij moet doen wat er moet gedaan worden.” Dat zijn letterlijk de woorden van minister Tommelein.
Dit is dus een nieuw element. U zegt dat u niet op de hoogte was en dat de Staatsveiligheid u maar moest bellen. Wanneer een dergelijke beslissing over een strategisch elektriciteitsnetwerk, zoals Eandis beheert, moet worden genomen, zegt u, op het moment dat die informatie u bereikt om God-weet-welke reden via Twitter of weet ik veel wat, dat dit voor u geen nieuw element is om op te treden en dat zij maar naar u moeten bellen. Mocht ik minister-president zijn en de belangen van de Vlamingen voor ogen hebben, ik zou mijn telefoon pakken – u hebt blijkbaar toch het nummer van de Staatsveiligheid – en ik zou onmiddellijk bellen om te zeggen dat ik wil weten welk rapport daaronder zit. Die mensen beweren dat niet zomaar. Die hebben ook een onderzoek gedaan.
Ik moet eerlijk zeggen dat uw verhaal wat mij betreft steeds verder in de déconfiture draait.
Ten derde, ik heb de heer Somers zeer goed beluisterd. Hij heeft een punt dat de hele Vlaamse Regering zou moeten aanbelangen. Hij kon het niet met zoveel woorden zeggen – hij zat misschien in de buurt van CD&V. Maar ik zal het samenvatten. Eigenlijk zei hij: ‘Uitstellen.’ Want hij heeft geen zin in een arena maandagavond waar gemeenten en vertegenwoordigers van gemeenten over elkaar vallen en bij wijze van spreken met getrokken mensen tegenover elkaar staan. Hij heeft daar 100 procent gelijk in. Daar heeft niemand belang bij, de Vlaming niet en ook de Vlaamse Regering niet.
Ik vind dat als er een nieuw element opduikt, het de bevoegdheid is van de Vlaamse Regering en van de betrokken minister om aan Eandis te zeggen dat er nieuwe elementen zijn opgedoken en dat we die grondig willen onderzoeken. Het kan toch niet dat we ze negeren. Nu toekijken tot het accident gebeurt, is zeer cynisch. Dan moet, als dan blijkt dat het niet kan doorgaan, iedereen toch achteruit.
Ik breng nog een laatste element in. Mocht ik het voor het zeggen hebben, dan zou ik mijn licht toch ook al eens op Europees niveau zijn gaan opsteken. Er is namelijk het voorbeeld van 10 maart 2016, waar de Europese Commissie zeer duidelijk heeft geoordeeld dat wanneer een Chinees staatsbedrijf betrokken is bij een dergelijke investering, een dergelijk Chinees staatsbedrijf moet worden beschouwd als één en ondeelbaar. Je geraakt dus niet weg met de stelling dat het een financiële dochter is en dat we niet in zee gaan met de moederholding, die een energieproducent is.
Dat zijn allemaal elementen die mij doen zeggen dat het daden van goed bestuur zijn om dat te onderzoeken. De slotsom is: vraag gewoon aan Eandis om het uit te stellen. Het gevoel dat mij bekroop, heeft de heer De Ro perfect beschreven: ik heb op 5 september in mijn eigen stad een gemeenteraad meegemaakt waar driekwart van de gemeenteraad niet wist waarover het ging. Wij hadden ook niet alle informatie. Wij hebben een beslissing moeten nemen nog voor de eerste infovergadering van Eandis. Dit is niet serieus. U moet nu uw verantwoordelijkheid nemen. Nu. (Applaus bij Groen)
Minister Tommelein heeft het woord.
Mijnheer Rzoska, collega’s, ik heb hier al veel dingen horen zeggen over zaken die ik zou hebben gezegd, maar die ik zeker niet gezegd heb. Ik zal daar niet verder op ingaan. (Opmerkingen van Stefaan Sintobin)
Mijnheer Sintobin, ik daag u uit. Al de dingen die u hier hebt gezegd, u moet dat eens opzoeken in de pers, de geschreven en uitgesproken pers, of voor de tv. U zult ze niet vinden. Ik heb nooit gezegd dat dit een zaak was van de Vlaamse Regering. Ik heb wel, als minister van Energie, op een bepaald moment mijn ongerustheid geuit. Ik weet zeer goed hoe het gekomen is. Minister-president Bourgeois was vanaf dag 1 op de hoogte van wat er juist gebeurd is. Waarom heb ik mijn ongerustheid geuit? Ik heb gezegd dat er twijfel is. (Opmerkingen van Stefaan Sintobin)
Mijnheer Sintobin, ik ben aan het spreken. Er is twijfel bij de gemeenteraden, bij de gewone mensen. En ik vraag aan de aandeelhouders om goed na te denken. Meer heb ik nooit gezegd. Ik heb nooit gezegd dat de verantwoordelijkheid bij de Vlaamse Regering lag. Ik heb zelfs nooit gezegd dat de verantwoordelijkheid bij mijn collega lag.
Als men mij vraagt of ik mijn verantwoordelijkheid heb opgenomen, kijk ik iedereen recht in de ogen. Uiteraard heb ik met mijn collega gebeld. Dat zal zij ook bevestigen. Uiteraard heb ik de minister-president verwittigd van het moment dat ik een brief kreeg. Ik heb ook gezien dat hij die brief niet gekregen had. Dat wist ik. Maar we moeten iets eerlijk toegeven.
Op die avond is de minister-president verschillende optredens gaan doen en is hij niet onmiddellijk bereikbaar geweest om de hele zaak te kunnen uitleggen. Ik heb hem kunnen zeggen dat er een feit was, ik heb hem kunnen zeggen dat er effectief een brief was toegekomen. Hij heeft pas na de uitzending van Terzake volledig kennis kunnen nemen van de draagwijdte.
Als men vraagt of ik mijn verantwoordelijkheid heb opgenomen, dan zeg ik: ja. Ik heb gebeld en ik heb zelfs eerst gebeld of ik een aantal zaken uit die brief wel mocht zeggen. In verband met de discussie of die informatie gedeeld mag worden, of daarover mag worden gesproken, heb ik duidelijk een ja gekregen van de Staatsveiligheid. Ik mocht die brief bespreken. Het enige wat ik niet mocht doen, was bekendmaken van wie die informatie kwam.
Ja, natuurlijk heb ik ook gebeld met de Staatsveiligheid. Ik heb ook met de eerste minister gebeld. Ik heb ook geprobeerd de minister van Justitie te bereiken. Ik heb dat allemaal gedaan. Het is niet omdat ik dat allemaal niet in de pers vertel, dat ik mijn verantwoordelijkheid niet heb opgenomen, mijnheer Diependaele. Ik zeg u: ik heb mijn verantwoordelijkheid opgenomen. Ik heb geprobeerd om duidelijk te maken, ook aan mijn collega, wat de draagwijdte was. (Applaus van de heer Jo De Ro)
Op dat vlak blijf ik heel duidelijk: ik sta achter de verklaring van de minister-president. Daar staan een aantal elementen in waar ik ook tevreden over ben. Voor de rest respecteer ik de autonomie van de gemeenten. Ik heb nooit opgeroepen om neen te stemmen. Zoek het, vind het! Ik daag u uit. Ik heb gezegd dat ik bezorgd ben over het dossier en dat ik bezorgd ben als minister van Energie. Het is inderdaad niet mijn bevoegdheid. De instap van de Chinezen is nog altijd niet mijn bevoegdheid, maar ik ben wel nog altijd de minister van Energie.
De minister-president heeft na de Septemberverklaring voor de camera’s gezegd: “De heer Tommelein heeft het recht daarover zijn mening te zeggen, als minister van Energie, maar het is niet het standpunt van de regering. De heer Tommelein mag zijn bezorgdheid uiten.” Ik geef de minister-president gelijk. Ik ben niet de bevoegde minister, maar ik mag, als minister van Energie wel mijn bezorgdheid uiten, want in de volgende jaren is Energie mijn bevoegdheid. Eandis is nog altijd het belangrijkste distributienetbeheerdersbedrijf op het vlak van energie. Ik kan doen alsof er niets gebeurt, of ik kan zeggen dat ik me zorgen maak. Wel, ik heb me zorgen gemaakt. Als dat niet meer mag, als ik me geen zorgen meer mag maken, en als ik over alles moet zwijgen, dan pas ben ik een slechte minister. (Applaus bij Open Vld)
De heer Sintobin heeft het woord.
Minister Tommelein, u zwakt uzelf een beetje af. Hetgeen u de afgelopen dagen hebt verklaard, heeft tot heel wat ongerustheid geleid, zowel in gemeenteraden als bij de bevolking. Nu zegt u dat u gewoon uw ongerustheid hebt uitgedrukt. U hebt zelfs in sommige krantenartikelen laten blijken dat u uw collega’s in de Vlaamse meerderheid er op zou wijzen dat er wel degelijk een probleem was.
U bent sowieso tegen de Eandisdeal. We gaan hier natuurlijk geen welles-nietesspel gaan spelen, maar ik wil u rechtstreeks vragen: hebt u maandagavond op de regionale tv al dan niet gezegd dat u uw verantwoordelijkheid als minister hebt opgenomen en dat u van de bevoegde minister verwachtte, in casu minister Homans, dat ze ook haar verantwoordelijkheid zou opnemen? Wat hebt u dan bedoeld met ‘haar verantwoordelijkheid opnemen’? Ik vind het trouwens wel bijzonder dat de minister bevoegd voor de lokale besturen en de intercommunales in dit hele debat afwezig blijft. Maar ik zeg nogmaals: wij gaan geen welles-nietesspel spelen, maar u bent er natuurlijk goed in om de media te bespelen en dagenlang de krantenkoppen te halen om dan achteraf wat terug te krabbelen. We kennen ondertussen wel uw stijl.
De heer Rzoska heeft het woord.
Minister Tommelein, ik waardeer uw eerlijkheid. Ik waardeer dat u een chronologie hebt gegeven. U hebt in mijn ogen gedaan wat een verantwoordelijke minister moet doen. U brengt uw collega die de brief al dan niet had gekregen op de hoogte, maar u brengt ook de chef op de hoogte. U belt zelfs naar de Staatsveiligheid om te weten hoe ver u kan gaan. En u communiceert. U communiceert, zoals u daarnet ruiterlijk hebt toegegeven, rond 19 uur.
De minister-president zat in Terzake. U hebt hem ook gebeld. U hebt hem ook gezegd dat u die brief had gekregen, en u hebt, denk ik, toch niet enkel gezegd dat u een brief van de Staatsveiligheid had. Vermoedelijk hebt u voor hem toch ook wel toegelicht welke elementen in die brief stonden. Neen? Ik zag immers ’s avonds een minister-president in Terzake zitten die na drie keer aandringen door de journaliste zei dat hij die brief niet had gezien of niet had gekregen. U had hem echter wel op de hoogte gebracht, ongeveer drie kwartier voor de uitzending van Terzake. Ik vermoed dat de minister-president een Chinese smartphone heeft, die misschien wat traag reageerde. U moet maar eens de chronologie herbekijken van hoe de informatie naar buiten is gekomen. (Opmerkingen)
U hebt daarnet ook gezegd dat u de minister-president ongeveer drie kwartier, veertig minuten voor de uitzending van Terzake op de hoogte hebt gebracht. Dan denk ik dat er een probleem is als een minister-president in een televisiestudio zit en zegt dat hij eigenlijk van niets weet. Hij gaat zelfs verder. Niet enkel maandagavond, maar ook vandaag sneert hij naar die Staatsveiligheid, terwijl hij wel degelijk op de hoogte was. U bent zo eerlijk om wat inzicht te geven in de chronologie. Het maakt het probleem alleen maar groter. Ik stel vast dat we met een minister-president zitten die blijkbaar vooral rijdt voor de Eandis-deal en die nieuwe elementen niet ernstig neemt en zijn verantwoordelijkheid niet neemt.
Minister-president Bourgeois heeft het woord.
Voorzitter, nog één keer: ik had de brief niet ontvangen. Ik heb vastgesteld dat de Staatsveiligheid het niet de moeite vond om de minister-president aan te schrijven. (Applaus bij de N-VA)
Ik heb niet de gewoonte, zeker niet als ik op dat moment onvoorbereid ben, om op tv of om het even waar verklaringen af te leggen over brieven van de Staatsveiligheid. Ik heb er in de vorige periode diverse gekregen. Daar stond altijd bij of informatie mocht worden gedeeld of beperkt verspreid, al naargelang. Ik ben daar altijd discreet mee omgegaan. Ik heb maar gesproken over een brief van de Staatsveiligheid nadat open en bloot op straat lag dat er een brief was van de Staatsveiligheid.
Ik heb ook niet de gewoonte, en ik ga die gewoonte ook niet veranderen, om tekst en uitleg te geven bij alle gesprekken die wij voeren in de kern, individueel, bilateraal, met ministers en viceministers-presidenten onder elkaar. Wij willen op een verstandige, volwassen manier kunnen spreken. Mijnheer Rzoska, wanneer ik vind dat een minister zijn job niet doet, dan zal ik dat zeggen aan die minister, maar ik ga niet mee in uw spelletjes om hier een wig te drijven tussen collega Tommelein en mezelf. Dat is niet aan de orde. Het standpunt dat hier is gebracht, is het standpunt namens de hele regering. Ik heb u mijn mening gegeven over de brief van de Staatsveiligheid. Ik heb gezegd dat, als de Staatsveiligheid over niet-vrijgegeven informatie beschikt, ze contact kan opnemen en dat kan meedelen. Als er meer is dan hierin staat, dan is het aan de Staatsveiligheid, die mij in dezen nog op geen enkel moment heeft gecontacteerd. (Applaus bij de N-VA)
De heer Tobback heeft het woord.
Voorzitter, ik wil kort iets zeggen, en niet over de brieven of papiertjes van de Staatsveiligheid en de opzoekingen die men daar al dan niet via Google voor heeft gedaan of wat dan ook. Ik heb tot nu toe al de hele dag dit schouwspel gezien. Voorzitter, u en ik zetelen allebei in die fameuze klimaatcommissie. We zijn trouwens aan het bevallen van een hopelijk goed voorstel van resolutie. We weten allebei dat grote investeringen in ons energienet zeer cruciaal zullen zijn en centraal zullen staan. Daar is een belangrijke nood aan. Ongetwijfeld zal daarbij ook de rol van alle overheden, de lokale inbegrepen, centraal staan. De discussie over wat er gebeurt met de middelen van Eandis draait daarrond. Dat gaat over twee dingen: over de financiering van gemeenten, wat op dit ogenblik ongelooflijk belangrijk is, en over investeringsmogelijkheden in de toekomst.
Minister-president, in uw verklaring was u, wat die toekomst betreft, geweldig ambitieus en geweldig voluntaristisch. Indien men echt die belangrijke investeringen door de gemeenten, door de distributienetbeheerders en door anderen serieus wil nemen en daar echt toekomstgericht werk van wil maken, dan moet me eerlijk gezegd van het hart, uit een grote bezorgdheid daarvoor, dat, met het schouwspel dat we nu al de jongste paar dagen hebben gezien binnen deze regering, in de kranten en in dit parlement, en vandaag nog maar een halfuur geleden bij de diverse meerderheidsfracties, dat niet zal lukken. Collega’s van de regering, als u op die manier denkt aan de toekomst te werken, investeringen vast te krijgen en een sereen debat te kunnen voeren, dan zal dat niet lukken.
Minister Tommelein, u zit hier na de verklaring van de minister-president eigenlijk in uw blote billen. U kunt dus beter blijven zitten, dat lijkt me verstandiger. Wanneer u op die manier denkt belangrijke investeringen voor onze toekomst te organiseren, zekerheid, toekomst en vooruitgang te creëren, dan bent u op een ongelofelijk slechte manier bezig. (Applaus bij de sp.a)
Voor mij rest er nog één element. Ongeacht of hij wel of niet op de hoogte was, was er een brief waarvan ik echter de inhoud niet ken. Het zal aan de historici zijn om dat boven te halen.
Ik wil wel nog één ding weten in verband met de suggestie van de heer Somers. Ik vind dat de Vlaamse Regering aan Eandis zou moeten vragen om die aandeelhoudersvergadering uit te stellen op basis van de nieuwe elementen. Zullen de Vlaamse Regering en de minister-president eindelijk rekening houden met die elementen? Het komt op een paar weken toch niet aan. Waarom zit daar zo’n druk op? Het zou niet goed zijn voor de Vlaamse Regering dat gemeenten maandagavond over elkaar heen struikelen. Zal de Vlaamse Regering eindelijk haar verantwoordelijkheid nemen in dit dossier?
Dit wordt echt vermoeiend. Ik ben heel duidelijk geweest en verwijs naar het eerste punt van mijn verklaring.
Het debat is gesloten.