Verslag plenaire vergadering
Verslag
Algemene bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van decreet van Lorin Parys, An Christiaens, Willem-Frederik Schiltz, Jos Lantmeeters, Katrien Partyka en Andries Gryffroy houdende huur van korte duur voor handel en ambacht.
De algemene bespreking is geopend.
De heer Parys heeft het woord.
Voorzitter, minister, twee jaar geleden heb ik het plezier gehad en de eer en het genoegen om een zomer lang cafébaas te zijn op de Oude Markt in Leuven. Het was een heel interessant avontuur, maar er kwam heel wat rompslomp bij kijken. Een deel van die rompslomp betrof het afsluiten van het huurcontract voor het pand waarin mijn vennoot en ikzelf het café uitbaatten.
Wij moesten alles, samen met de eigenaar, van nul onderhandelen. Het werd een beetje vreemd voor de eigenaar omdat hij natuurlijk in zo’n tijdelijk huurconcept maar betrekkelijk weinig inkomsten kreeg van ons maar wel zeer hoge transactiekosten had om met ons een overeenkomst te maken waardoor hij op zijn twee oren kon slapen, namelijk dat de tijdelijke bezetting van een leegstaand pand en de uitbating van in dit geval een café niet tot een handelshuur zou leiden. Dan zou hij 36 jaar aan ons vastzitten aan een lage huur.
Deze twijfel bestaat vandaag bij heel wat eigenaars van leegstaande panden om eventueel aan pop-uphuur te doen: de angst om ofwel zeer hoge transactiekosten te betalen of om handelshuur af te sluiten zonder het te weten. Dat is dan ook het eerste doel van dit decreet: eigenaars over de drempel trekken door ervoor te zorgen dat ze de garantie hebben dat hun transactiekosten laag zijn en dat ze de zekerheid hebben dat ze geen handelshuur aan het afsluiten zijn zonder het eigenlijk te weten.
Een tweede element is ondernemend Vlaanderen. Er zijn heel veel jonge en iets oudere ondernemers die een idee hebben en dat graag willen uittesten, maar die ook twijfelen. Ongeveer 17 procent van alle nieuwe starters zijn starters in horeca of in detailhandel. Als zij een concept neerzetten en een huurcontract afsluiten en na zes maanden vaststellen dat het niet loopt met hun vennoot of hun idee niet aanslaat of hun pand op de verkeerde locatie staat, dan moeten ze nog 2,5 jaar huur betalen vooraleer ze onder hun handelshuurcontract uit kunnen.
Dat is natuurlijk het tweede element dat we met dit voorstel van decreet aanpakken. We zorgen er namelijk voor dat we jonge, startende ondernemers over de streep trekken om hun concept uit te proberen zonder al te veel risico. We laten dit dus eigenlijk een springplank worden voor duurzaam ondernemerschap op langere termijn.
Ten slotte is er een derde partij in dit verhaal, de lokale besturen. Heel veel van die lokale besturen, zo blijkt ook uit een enquête die het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ) daarover heeft gevoerd, hebben vandaag al pop-upzaken op hun grondgebied. Heel veel van die besturen hebben al een beleid rond leegstand. Dan is het handig om een extra puzzelstukje te hebben in dat beleid, waardoor zij ondernemers en eigenaars kunnen samenbrengen, ervan kunnen overtuigen dat er in een bepaalde straat potentieel zit en dat ze voor een extra dynamiek kunnen zorgen. Zo kunnen ze ondernemers en eigenaars ervan overtuigen om ook effectief een handelszaak te beginnen of hun panden open te stellen voor tijdelijke huur.
Dat zijn de drie doelgroepen van dit voorstel van decreet. Heel concreet pakken we zeven punten aan.
Eén: we definiëren duidelijk dat het gaat over tijdelijke huur die het jaar niet overschrijdt. Dat is het duidelijke, eenvoudige en transparante criterium om te onderscheiden van handelshuur. Ga je een aantal opeenvolgende huurcontracten aan die het jaar overstijgen, dan zit je in de handelshuurwetgeving.
Twee: er is geen recht op huurvernieuwing. Er is geen stilzwijgende voortzetting van een huur. Er zijn dus geen adders onder het gras of verrassingen voor de partijen die rond de tafel zitten.
Drie: de huurder kan altijd opzeggen, met een opzegtermijn van één maand. Dat is bewust zo gedaan. De verhuurder kan dat niet. Waarom niet? Omdat we de huurder wilden beschermen in dit geval. Als een verhuurder ziet dat een concept aanslaat, kan hij anders op korte termijn die huurder eruit zetten en zelf een pop-upzaak beginnen. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn.
Vier: de huurprijs houdt alle belastingen in. Ook dat geeft duidelijkheid.
Vijf: er worden een aantal regels rond verbouwingen vastgelegd. Wat kan een huurder wel en niet doen in een tijdelijke handelszaak?
Zes: we verbieden onderhuur en overdracht. Dat lijkt mij de logica zelf, aangezien het hier om een kortetermijnhuur gaat.
Zeven: we zorgen ervoor dat de vrederechter bevoegd is, zodat het dezelfde rechter is die uitspraken doet over handelshuur en over dit huurconcept.
Met andere woorden, we laten eigenaars op beide oren slapen. We geven lokale besturen een extra instrument in de strijd tegen leegstand. En we laten ondernemers doen wat ze het beste kunnen, namelijk ondernemen.
Om af te sluiten, wil ik heel graag mijn collega’s uit de meerderheid bedanken voor de prettige samenwerking, vooral de heer Lantmeeters die mee aan de kar van dit project heeft getrokken. Ik uit verder mijn appreciatie voor de goede bespreking die we hebben gevoerd in de commissie. Ik vond het zeer interessant en verhelderend.
Wij nemen graag, samen met de heer Lantmeeters, de handschoen op om de volgende werf aan te pakken, namelijk het tegen het licht houden van de handelshuur. Ook daarin trekt de N-VA graag de kar voor eenvoud, transparantie en een evenwicht tussen eigenaars en huurders, zodat al die belangen mooi worden samengebracht, bij de tijd worden gebracht en zodat we innovatieve, nieuwe handelsconcepten kunnen doen groeien in Vlaanderen.
Ik dank u. (Applaus bij de meerderheid)
Mevrouw Christiaens heeft het woord.
Voorzitter, sinds de zesde staatshervorming in 2014 is Vlaanderen bevoegd voor onder andere handelshuur. Ik ben de heer Parys dankbaar voor dit initiatief. Met dit voorstel van decreet spelen we in op een economische realiteit. Ik zal niet herhalen wat de heer Parys heeft gezegd. We pakken hiermee de economische realiteit aan. We spelen in op de vraag en het aanbod dat zich voordoet.
Door dit voorstel van decreet creëren we een win-winsituatie voor de verhuurder-eigenaar die de laatste periode jammer genoeg vaak wordt geconfronteerd met panden die niet verhuurd geraken. We bieden met dit voorstel van decreet de mogelijkheid om een pand voor kortere duur verhuurd te krijgen.
Het is ook een win-winsituatie voor de handelaar/huurder/starter/jonge ondernemer die eens kan uittesten of zijn of haar concept aanslaat zonder aan al te stringente regels onderworpen te worden, maar toch van de bescherming te kunnen genieten.
Tot slot creëren we ook een win-winsituatie voor lokale besturen die jammer genoeg bijna allemaal te kampen hebben met een moeilijke handelskern en veel leegstand. Door dit initiatief zullen waarschijnlijk meer winkelpanden in het centrum kunnen worden ingevuld.
Het voorstel van decreet voorziet volgens ons in een voldoende evenwicht tussen de rechten en plichten van zowel de huurder als verhuurder. Ik dank de leden van de meerderheid en de oppositie voor de interessante en constructieve bespreking in de commissie. Ik hoop dat we zo dadelijk tijdens de stemming op steun kunnen rekenen. Het lokaal ondernemerschap en de lokale besturen zullen ons daar dankbaar voor zijn.
De heer Schiltz heeft het woord.
Dames en heren, zoals u uit de toelichting van de heer Parys hebt begrepen, is er met dit voorstel van decreet een delicaat evenwicht gehandhaafd tussen de eigenaar en de huurder. Evident kunnen niet alle beschermingen die in de reguliere handelshuur van toepassing zijn, hierop van toepassing zijn. Dat is ook niet nodig. Het evenwicht is er.
Pop-upwinkels zijn een groeiend fenomeen, dat soelaas biedt aan bij momenten toch wel groeiende leegstand in onze winkelstraten. Het is moeilijk voor lokale besturen om grip te krijgen op hoge handelshuren. Met dit fenomeen kunnen we daaraan remediëren. Alleen was er hiervoor geen decretaal kader, maar dat is er vandaag wel. De lokale autonomie wordt hierbij ten volle gerespecteerd.
Ik roep iedereen op om dit voorstel van decreet goed te keuren en op die manier de kracht van onze handelskernen nog sterker in de verf te zetten. (Applaus bij de meerderheid)
De heer Van Malderen heeft het woord.
Voorzitter, we hebben in commissie al gezegd dat dit voorstel van decreet nuttig is. Het biedt de mogelijkheid om de dynamiek die we nastreven in kernen te brengen. De heer Parys verwees naar wat hij de constructieve discussie in commissie noemde. We hebben erop gewezen dat dit voorstel van decreet voor ons niet perfect is. We hebben twee amendementen ingediend. Ik betreur het dat de meerderheid niet de mogelijkheid heeft gevonden om die goed te keuren, maar ik wil ze toch nog eens in herinnering brengen.
Het ene ging over het mogelijk maken van een gepreferentieerde verlenging na de één jaar huur die in het voorstel van decreet staat. Het andere wilde de bepaling inschrijven dat een concurrentiebeding in dit kader niet kan. Ik wil de meerderheid die deze amendementen niet heeft goedgekeurd, herinneren aan de toezegging om in het kader van het debat inzake handelshuur naar deze twee aspecten ten gronde te kijken. We zijn uiteraard bereid om daarover het debat aan te gaan. We denken dat hier wel degelijk een problematiek zit die ook verdient om aangepakt te worden, als het niet in dit kader is dan wel in een ander.
Ik wil ook van de gelegenheid gebruikmaken om te zeggen dat mijn fractie dit voorstel van decreet zal goedkeuren.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
Dames en heren, aan de orde is de artikelsgewijze bespreking van het voorstel van decreet.
De door de commissie aangenomen tekst wordt als basis voor de bespreking genomen. (Zie Parl.St. Vl.Parl. 2015-16, nr. 598/6)
– De artikelen 1 tot en met 20 worden zonder opmerkingen aangenomen.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van decreet houden.