Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer De Clercq heeft het woord.
Doorheen ons Vlaamse land rijden trams met een banner op: ‘Ik ben zwanger. Wat nu?’ Ogenschijnlijk is dat zeer onschuldig, maar als men naar de website gaat die op die banner vermeld staat – www.ongeplandzwanger.be –, wordt het al wat minder onschuldig. Als men dan gaat kijken naar de vzw die daarachter zit, dan is de onschuld ver te zoeken. Het gaat om de vereniging JIL – Jongeren Info Life – die op een zeer eenzijdige, wetenschappelijk niet onderbouwde, incorrecte manier, totaal onjuiste informatie geeft over een zeer belangrijke maatschappelijke aangelegenheid waarover jonge vrouwen in alle sereniteit, in alle vrijheid, met goede begeleiding, moeten beslissen.
De deontologische code van De Lijn is duidelijk. Daarin staat duidelijk te lezen dat er geen reclame mag worden gemaakt voor politieke partijen of voor verenigingen met een levensbeschouwelijke, religieuze of filosofische inslag en, meer nog, dat De Lijn neutraal politiek, religieus, levensbeschouwelijk, filosofisch moet zijn. Terecht, maar deze boodschap, deze afgeleide boodschap gaat radicaal in tegen de deontologische code. Iedereen zijn mening, maar niet door promotie via de overheid, en niet via een overheidsorganisatie die nota bene 1 miljard Vlaams belastinggeld krijgt en dergelijke boodschappen in het Vlaamse land tentoonspreidt. Het is onaanvaardbaar. Het is niet voor herhaling vatbaar. Geen twee keer meer. Minister, volgt u die zienswijze?
Minister Weyts heeft het woord.
Er is inderdaad een deontologische code bij LijnCom, die voor honderd procent een dochtervennootschap van De Lijn is, maar wel een eigen bestuur heeft. De deontologische code is echter duidelijk. Enerzijds staat daarin dat er geen reclame mag worden gemaakt voor politieke partijen of voor boodschappen van politiek-filosofische of religieuze aard. Anderzijds staat er vermeld dat een en ander conform de adviespraktijk van de Jury voor Ethische Praktijken inzake Reclame (JEP) moet zijn.
In november vorig jaar heeft men die vraag gekregen. Wat heeft men gedaan? Zoals men meestal wel doet, gebeurt er een zekere check in hoofde van LijnCom op basis van de website. Ik moet eerlijk zijn, ik heb die website zelf ook eens geconsulteerd, maar die is niet zo duidelijk. Je zou inderdaad kunnen zeggen dat hij wat dubieus is. Daarom heeft men geoordeeld een ‘go’ voor die campagne te geven ter waarde van 3700 euro, een kortlopende campagne. Er is een klacht gekomen van De Ambrassade bij de JEP. De JEP heeft zich onbevoegd verklaard. Daaruit heeft LijnCom vervolgens geconcludeerd dat er geen juridische basis is om die campagne stop te zetten.
Ik denk eerlijk gezegd dat ze die wel hebben. Waarom? In de deontologische code die via een verwijzing ook is opgenomen in het contract dat wordt gesloten met de adverterende partijen, staat dat, wanneer er twijfel is of wanneer het gaat over boodschappen waarvan de bedoeling dubieus is, ook dan een en ander niet strookt met de deontologie van LijnCom. Ik denk dus dat er daarvoor wel een grond is. Ik heb Lijncom gevraagd om dat in functie daarvan te bekijken. Zij moeten jaarlijks duizend aanvragen verwerken. Ik snap dat deze aanvraag door de mazen van het net is geglipt. Ik vraag hen om het te bekijken en juridisch op te treden.
Nogmaals, ik moet in dezen mijn diensten verdedigen. Ze hebben jaarlijks duizend aanvragen te verwerken. Deze is door de mazen van het net geglipt. We kunnen dat betreuren. Er wordt ter zake alleszins initiatief genomen.
Minister Weyts, ik ben verheugd dat u duidelijk zegt dat dit te betreuren valt. Ik ben mijn betoog ook begonnen met te zeggen dat de boodschap die men ziet onschuldig is. De website is dat echter al veel minder. Daarop staat namelijk letterlijk dat een vrouw die een abortus achter de rug heeft, meer kans maakt op borstkanker, zelfdoding en op het mishandelen van de eigen of andere kinderen.
Minister, het is duidelijk: dit is onaanvaardbaar. Mevrouw Lucienne Herman-Michielsen, een straffe Gentse liberale madam, heeft in 1990 de abortuswetgeving uit duistere achterkamertjes gehaald. Ik ben blij dat u zegt dat men dat zal bekijken. Men moet daar secuurder en beter mee omspringen. Dat is zeer belangrijk.
De heer Rzoska heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, minister, ik denk dat de heer De Clercq in dezen 100 procent gelijk heeft. Het valt mij op dat er regelmatig, ook in andere domeinen, vanuit bepaalde religieuze groeperingen wordt geprobeerd om binnen te geraken.
Ik geef een ander concreet voorbeeld. Heel wat scholen krijgen de dag van vandaag te maken met Het Wonder van het Leven. Het gaat om mensen die les komen geven rond seksuologie. Die lessen blijken uit te gaan van de vereniging Pro Vita. Op de website is het echter niet meteen duidelijk waar je terechtkomt.
Minister, het is normaal dat u uw diensten verdedigt. Maar ik volg de lijn van de heer De Clercq. Ik heb zelf de website www.ongeplandzwanger.be bezocht. Binnen de twee à drie minuten heb je door dat dit een religieuze groepering is die die campagne vanuit een bepaalde inslag opmaakt. Je moet daarvoor echt niet zo diep doorklikken.
Minister, als wij dat binnen de twee à drie minuten kunnen, dan moet LijnCom dat ook kunnen. De deontologische code is duidelijk, het staat er expliciet in. Daar hebben ze toch echt een steek laten vallen.
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Ik sluit graag aan bij de vraagstelling. Ik ben blij met deze actuele vraag. Minister, ik ben blij dat u zelf erkent dat het niet kan dat er reclame wordt gemaakt voor die website. Het is de taak van de overheid om mensen correct te informeren. Voor informatie gericht aan kinderen en jongeren is dat nog veel delicater. We merken vanuit Welzijn en Jeugd dat er overheidsfinanciering gaat naar campagnes en websites, zelfs naar de ontwikkeling van het Trusty-label, om betrouwbare informatie herkenbaar te maken.
Zo’n campagne werkt het beleid voor 200 procent tegen. Er wordt vandaag gezegd dat de deontologische code duidelijk is. Maar als dit door de mazen van het net kan glippen, is uw deontologische code dan wel voldoende duidelijk? Is de beheersovereenkomst voldoende duidelijk? Minister, overweegt u om de deontologische code en eventueel de beheersovereenkomst aan te passen zodat dit nooit of nooit meer kan gebeuren? (Applaus)
De heer Bertels heeft het woord.
Minister, op 23 februari heb ik hierover zelf een vraag ingediend. Ik sluit mij volledig aan bij de sterke veroordeling en verontwaardiging van de heer De Clercq. Het kan niet zijn dat De Lijn, een overheidsorganisatie, meewerkt aan desinformatie van vrouwen, aan niet-objectieve en verdoken antiabortusboodschappen. Neutrale informatie is belangrijk.
Minister, het stoort mij dat uw reactie iets te zwak is. “Betreuren” is voor mij iets te zwak. Vanuit Welzijn hebben we met Fara, het luister- en informatiepunt rond zwangerschapskeuzes, namelijk al eens opgetreden tegen de organisatie die achter die campagne zit. Op die manier hebben we dus al eens de informatie gecorrigeerd die wordt verspreid door die religieus-ideologische organisatie.
Hoe kan het dat LijnCom niet verder kijkt dan zijn neus lang is en niet even checkt wie er achter die campagne zit? Het hoeft zelfs geen 2 minuten te duren. Het logo staat er zelfs op. Je ziet onmiddellijk wie erachter zit, maar LijnCom kan blijkbaar niet even doorklikken om te zien wat de echte boodschap is van deze reclamecampagne.
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
De minister heeft zich duidelijk uitgesproken en zegt dat dit door de mazen van het net is geglipt. Ik begrijp het betoog van de heer Bertels dan ook niet goed.
Ik sluit me aan bij de terechte vraag van de heer De Clercq. Is er een overzicht binnen LijnCom van gelijkaardige incidenten? Zijn er nogal dergelijke zaken gebeurd? Wordt daar intern over gerapporteerd op jaarbasis?
Ik heb alleszins weet van één dossier dat geweigerd werd op basis van religieuze gronden omdat het na een check bleek te gaan over een campagne met religieuze doeleinden. Het is niet altijd even duidelijk. Men moet duizend dossiers met een beperkt team op een jaar verwerken. Deze is door de mazen van het net gelipt, maar niet omdat de deontologische code niet duidelijk zou zijn, want die is heel duidelijk. Er wordt formeel gesteld dat iets niet kan op grond van religieuze, filosofische of politieke motieven. Ook indien er gerede twijfel is omtrent een dubieuze boodschap, kan de campagne niet doorgaan. Ik denk dat in deze vooral deze laatste bepaling van toepassing is. Het is ook op basis van deze bepaling dat ik aan LijnCom vraag om dit te herbekijken en in tweede orde de betrokken vzw op een zwarte lijst te zetten.
Uw signaal is zeer duidelijk en ik apprecieer dat. Dit mag niet meer voorvallen, dit mag geen tweemaal gebeuren, dit mag zich niet herhalen, zeker niet in een Vlaanderen waar we terecht veel financiële steun geven aan diverse organisaties die op een wetenschappelijk sereen onderbouwde manier juiste informatie geven en niet aan dergelijke levensbeschouwelijke prietpraat die dan nog eens door de overheid, door De Lijn wordt gepromoot. Dit is de essentie: de beoogde doelgroep heeft geen nood aan misleiding, maar aan goede begeleiding. (Applaus)
De actuele vraag is afgehandeld.