Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, over het radiodossier zullen we de komende tijd allicht nog verder debatteren. In voorbereiding daarvan is er me toch wat opgevallen. Het gaat voornamelijk over Nostalgie en de concurrentie die ze aangaan waar het volgens ons niet zou mogen. Het nieuws bij de landelijke commerciële radiozender Nostalgie wordt aangeleverd door Belga Audionieuws en wordt dus niet samengesteld door een eigen redactie.
Nochtans staat in artikel 138 paragraaf 1c van het Mediadecreet: “De landelijke radio-omroeporganisaties zenden minstens vier journaals per dag uit die een verscheidenheid aan onderwerpen bevatten. Journaals en informatieve programma’s worden verzorgd door een eigen redactie die hoofdzakelijk bestaat uit erkende beroepsjournalisten. Voor de journaals is een hoofdredacteur verantwoordelijk.”
Als ik op de website van Nostalgie doorklik naar informatie en adverteren, stel ik vast dat zij ook aan regionale reclamewerving doen. Maar dat zou toch niet toegestaan mogen zijn voor landelijke erkende radiozenders, want zo komen ze in concurrentie met de lokale radio’s en zelfs met de regionale tv-omroepen. Enkel regionale radio-omroepen mogen dat. Maar ik stel vast dat er volgens de erkenningenlijst van de Vlaamse Regulator voor de Media (VRM) geen enkele regionaal erkende radiozender meer is, waardoor ze in het vaarwater komen van de regionale zenders.
In het concentratierapport van de VRM werd verwezen naar bindingen tussen Mediahuis en radio Nostalgie. Mediahuis heeft ook linken met de regionale televisiezenders ATV, TV Limburg en TV Oost, waardoor ook aan regionale reclamewerving wordt gedaan.
Minister, op basis van welke elementen heeft Vlaanderen 1 indertijd een erkenning gekregen als landelijke radio-omroeporganisatie? Volgens artikel 139 moeten erkende landelijke zenders zich voor de volledige duur van hun erkenning aan hun ingediende offerte houden en ook aan de basisvoorwaarden. Ik verwijs naar de voorwaarden van een eigen redactie met een hoofdredacteur die verantwoordelijk is voor het maken van journaals. Hoe wordt dit door de VRM gecontroleerd?
Landelijke radio-omroepen moeten via alle aan hen toegekende frequenties eenzelfde signaal uitzenden en dus mogen de reclameblokken niet plots ontkoppeld worden per provincie. Nochtans ontkoppelt Nostalgie per provincie een aantal van de reclameblokken per uur. Ook maakt de website duidelijk dat men op Nostalgie ook regionale reclame kan laten uitzenden. Werd deze overtreding reeds vastgesteld door de VRM? En welke sancties werden hiervoor desgevallend opgelegd? Wat is uw standpunt over deze opmerkelijke verstoring van de regionale reclamemarkt, die belangrijke gevolgen heeft voor de inkomsten van de lokale radiozenders?
De heer Vandaele heeft het woord.
Sinds maart 2010 is radio Nostalgie de facto een landelijke zender. In de vorige legislatuur hebben we het artikel 143 van het Mediadecreet gewijzigd, waardoor een samenwerkingsverband tussen vijf regionale omroepen automatisch van rechtswege een landelijke radio-omroep wordt. Ik ben het helemaal eens met mevrouw Brouwers dat ze aan de regelgeving moeten beantwoorden. Als zij nieuws van Belga binnenhalen, moeten ze daarop een redactionele verwerking toepassen, anders is dat niet volgens de bepalingen van de regelgeving.
Over de ontkoppeling van de reclame vinden we niet meteen duidelijkheid. Ik ben benieuwd naar uw antwoord, minister. Is het zo dat het decreet sowieso uitsluit dat Nostalgie ontkoppelt? Gaat Nostalgie in de fout? We vinden dat niet meteen. Het zou niet onlogisch zijn dat het niet mag, zoals mevrouw Brouwers zegt. Toch graag duidelijkheid, minister.
De heer Bajart heeft het woord.
De opeenvolging van ketenvorming en erkenning heeft gezorgd voor grijze zones in de wetgeving. Misschien ligt het aan wat de VRM wel of niet kan en mag doen. Als de radiofrequenties worden vernieuwd, moeten enkele zaken worden uitgeklaard. Als er grijze zones zijn ontstaan, moeten die eruit. Als de VRM het niet kan of mag ‘bestraffen’, moeten we nadenken over een manier waarop de VRM dat eventueel wel zou kunnen.
Minister Gatz heeft het woord.
Aangezien deze vraag gaat over de VRM, heb ik hen uitvoerig geconsulteerd voor mijn antwoord. Artikel 143, tweede lid, van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie – u kent het Mediadecreet – bepaalt dat een samenwerkingsverband dat bestaat uit alle regionale radio-omroeporganisaties en is opgericht in de vorm van een rechtspersoon die voldoet aan de voorwaarden vermeld in artikel 138, paragraaf 1, van rechtswege een landelijke radio-omroeporganisatie is. Deze bepaling werd ingevoerd door artikel 27 van het decreet van 13 juli 2012 houdende wijziging van diverse bepalingen van het Mediadecreet, onder meer dus ook een wijziging van artikel 143. Het wijzigingsdecreet werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 17 augustus 2012 en trad op 27 augustus 2012 in werking.
Vanaf 27 augustus 2012 is het samenwerkingsverband Nostalgie, bestaande uit alle regionale radio-omroeporganisaties, met als rechtspersoon nv Vlaanderen Eén, dus van rechtswege erkend als een landelijke radio-omroeporganisatie. Dat betekent dat nv Vlaanderen Eén nooit een offerte heeft ingediend voor de erkenning als landelijke radio-omroeporganisatie. NV Vlaanderen Eén meldde zich op 22 februari 2008 aan als samenwerkingsverband tussen de regionale radio-omroeporganisaties NV Radio West-Vlaanderen 1, vzw De Vrije Golf, nv Antwerpse Radio en vzw Radio Gent. Vanaf 8 maart 2010 trad ook vzw Facta Media als laatste regionale radio-omroeporganisatie toe tot het samenwerkingsverband Nostalgie en was er de facto sprake van een landelijke dekking.
Omdat een samenwerkingsverband dat bestaat uit alle omroepen met het statuut van regionale radio-omroeporganisatie en dat een feitelijke landelijke dekking heeft, minder financiële lasten heeft ten opzichte van de Vlaamse overheid dan de landelijke radio-omroeporganisaties, heeft de decreetgever beslist dat een dergelijk samenwerkingsverband van alle regionale radio-omroeporganisaties met een feitelijke landelijke dekking, van rechtswege een landelijke radio-omroeporganisatie wordt. De landelijke radio-omroeporganisaties betalen voor het gebruik van de toegewezen frequenties immers jaarlijks minimaal 150.000 euro plus een percentage op marktaandeel, terwijl alle regionale radio-omroeporganisaties samen slechts vijfmaal 2500 euro per jaar betalen. Door de aanpassing van artikel 143, tweede lid, van het Mediadecreet werd deze ongelijkheid tussen de landelijke radio-omroeporganisaties en het samenwerkingsverband van alle regionale radio-omroeporganisaties weggewerkt.
De regulator monitort regelmatig de conformiteit van de radio-uitzendingen van alle Vlaamse omroepen, zowel de VRT als de particuliere radio-omroeporganisaties. De uitgevoerde monitorings worden maandelijks bekendgemaakt via de website van de regulator. Uit de gepubliceerde lijst blijkt dat de uitzendingen van de landelijke radio-omroeporganisaties regelmatig worden onderzocht. Het monitoren heeft, naast het onderzoek aangaande een aantal decretale uitzendverplichtingen, onder meer betrekking op de informatie- en journaalplicht.
De regulator heeft tot op heden nog geen overtredingen vastgesteld wat betreft de naleving van de informatie- en journaalplicht door de particuliere radio-omroeporganisaties. De samenstelling van de redacties van de particuliere radio-omroeporganisaties wordt niet ambtshalve onderzocht en door de particuliere radio-omroeporganisaties ook niet meer jaarlijks meegedeeld, door de schrapping van de jaarlijkse rapporteringsplicht door het decreet van 2 februari 2007, omwille van de belangrijke administratieve last voor de omroepen en in het kader van de administratieve vereenvoudiging.
Het Mediadecreet bevat geen bepalingen die de landelijke radio-omroeporganisaties ertoe verplichten om via alle hun toegekende frequenties eenzelfde signaal uit te zenden of enig verbod om de uitzending van reclameblokken te ontkoppelen per provincie. De regelgeving verhindert dus niet dat Nostalgie regionale reclame kan laten uitzenden. Aangezien er geen overtredingen kunnen worden vastgesteld, zijn en kunnen er om deze reden ook geen sancties worden opgelegd door de VRM.
Dat is de juridische situatie zoals ze is en zoals u ze kent, omdat u ze zelf hebt goedgekeurd de voorbije legislatuur. Ik ga wel akkoord om in het kader van de uitreiking van de nieuwe frequenties te kijken hoe we op enkele euvels het beste antwoord kunnen bieden.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord, dat toch een beetje duidelijkheid schept. Zoals de heer Bajart terecht zegt, zitten we in een grijze zone. Blijkbaar mogen ze zelfs ontkoppelen en wordt dat nergens verboden in het decreet. Zou er over de journaals een klacht moeten komen, voor de VRM in actie schiet, of hoe zit dat? U zegt dat ze het niet ambtshalve gaan onderzoeken. Doen ze dat wel als er een klacht komt van een regionale radio?
Minister Gatz heeft het woord.
Op dit ogenblik is er geen juridisch probleem. Het is onze collectieve verantwoordelijkheid. Noch u, noch wij kunnen vooruitkijken naar situaties in de toekomst. Op dit ogenblik, zelfs als er een klacht komt, die de VRM wel zal onderzoeken, is de vraag tot welk resultaat die zal leiden. De situatie is wat ze is.
Ik begrijp de draagwijdte van uw vraag. We nemen het mee in de voorwaarden die kunnen worden opgelegd bij de nieuwe frequenties, omdat het radiolandschap snel wijzigt en gewijzigd is. We kijken hoe we het beste evenwicht kunnen vinden. Op dit ogenblik, met de informatie waarover ik beschik en de rol die de VRM correct ter harte neemt, lijkt er zelfs geen juridische grijze zone te zijn. Dat betekent niet dat er geen feitelijke aanleiding is voor uw vraag.
De heer Vandaele heeft het woord.
Minister, uw antwoord is wat het is in de context van vandaag, maar het is misschien niet overbodig dat we in de toekomst kijken of er verfijningen nodig of nuttig zijn.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
In de toekomst moeten we inderdaad streven naar een gelijk speelveld voor alle spelers die op een gelijkaardige manier op de markt opereren. Gelijke monniken, gelijke kappen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.