Verslag vergadering Commissie voor Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering en Stedenbeleid
Verslag
Mevrouw Lieten heeft het woord.
Minister, in het regeerakkoord staat dat de provincies terugtreden uit de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden (IGS). Dat is een zinnetje met zeer verregaande gevolgen. Ik probeer in kaart te brengen wat die gevolgen zijn en ik hoop dat u mij daar meer informatie over kunt geven.
Zal de Vlaamse Regering middels een decreet de provincies overrulen in hun democratisch recht als verkozen organen en hen verplichten om uit de intercommunales te treden? Hoe ziet u dat praktisch? Wie zal die aandelen dan overnemen? Er zijn bepaalde intercommunales waar de gemeentebesturen er uitdrukkelijk voor gekozen hebben dat de intercommunale publiekrechtelijk ‘zuiver’ blijft en dat er dus geen private partners worden toegelaten. Hoe moeten die intercommunales dat dan oplossen?
Als de provincie moet uittreden, heeft dat ook consequenties voor haar inkomsten. Goed bestuurde intercommunales delen immers ook dividenden uit die, als ze zuiver zijn, helemaal terugvloeien naar de gemeenschap, de gemeentebesturen en de provinciebesturen, die die inkomsten gebruiken om dienstverlening te organiseren voor de inwoners. Als de provinciebesturen verplicht worden om uit te treden, verliezen ze dus die dividenden en die inkomstenbron. Zult u dat compenseren, of gaat u er maar van uit dat die inkomsten voor de provinciebesturen wegvallen?
De heer Dochy heeft het woord.
Minister, geldt die systematiek ook voor intercommunales die zich bezighouden met louter grondgebonden materies? Als de provincies ook daar niet meer in mogen participeren, wat is de bedoeling daar dan van?
Minister Homans heeft het woord.
Mevrouw Lieten, ik las net uw uitgebreide communicatie op de site van Het Belang van Limburg over deze vraag en het antwoord dat ik daarop gegeven zou hebben. U weet dus blijkbaar al wat ik zal antwoorden, maar goed. (Opmerkingen)
De uittreding van de provincies uit de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden is inderdaad opgenomen in het Vlaamse regeerakkoord. Wij zullen uiteraard ook een decretaal initiatief nemen om dat te kunnen doen. Dat lijkt me nogal logisch.
Het regeerakkoord is zeer duidelijk over hoe het verder moet met de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. Er is een mogelijkheid tot opname van private partners in intergemeentelijke samenwerkingsverbanden in de sector afval en energie. Er is een terugtreding van de provincies uit diezelfde intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, en er is de ambitie om nog in 2015 met een decretaal kader te komen om IGS te kunnen wijzigen.
Op de site van Het Belang van Limburg lees ik: ‘Homans pleegt complete aanslag op Limburg’. Zo erg zou ik het niet willen formuleren. De wijze van overname van de aandelen maakt deel uit van het onderzoek dat voorafgaat aan een decretaal initiatief. Dat lijkt mij nogal wiedes. Het is sowieso duidelijk dat die aandelen zullen worden overgenomen door een van de andere leden van dezelfde intergemeentelijke samenwerking. Ook dat lijkt mij logisch.
In de schriftelijke versie van uw vraag vroeg u ook of het mogelijk zou zijn dat gemeenten die aandelen gratis zouden overnemen. Het moet mij dan toch van het hart dat u het enerzijds opneemt voor de provincies, wat uw volste recht is, maar anderzijds vraagt dat ik toesta dat de provincies hun aandelen gratis aan de gemeenten zouden geven. Ik weet dat uw partij nogal een believer is in het woord ‘gratis’, maar ik ben dat niet. Het is mijns inziens aan de andere aandeelhouders om de waarde van die aandelen te bepalen.
De dividenden komen toe aan de aandeelhouders van een intergemeentelijke samenwerking. Natuurlijk komt het hen dan ook ten goede. Het valt onder de autonomie van de betrokken partners en gemeenten om te bepalen hoe zij het dividend besteden. Ik ga dat niet mee opnemen in een nieuw decretaal kader.
De heer Dochy heeft het woord.
Ik kreeg nog geen antwoord op mijn vraag. Als de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden zich louter inlaten met grondgebonden materies, moet de provincie er ook uit. Of kunnen er dan nieuwe verbanden worden opgericht waar de provincie dan opnieuw in participeert? De provincie heeft toch nog een belangrijke taak in het kader van de grondgebonden materies?
Neen. Dat staat heel duidelijk in het regeerakkoord. De provincies kunnen niet meer deelnemen aan de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. Dat geldt voor alle soorten.
Mevrouw Lieten heeft het woord.
Minister, u gaat met een ontwerp van decreet het democratisch recht van de provincie overrulen. Ik betreur dat ten zeerste. Een regionaal, verkozen orgaan dat middels een beslissing van de provincieraad is toegetreden, kan alleen door de provincieraad worden uitgesloten. Dat lijkt me toch logisch en democratisch. U gaat manu militari en bevoogdend optreden en in Brussel beslissen wat de provincieraden niet meer mogen beslissen.
Ik vind het heel fijn om te horen dat u een onderzoek hebt bevolen om de consequenties van een en ander te onderzoeken in voorbereiding van het ontwerp van decreet. Goed bestuur zou zijn dat u het onderzoek had gevoerd vóór de beslissing. De consequenties zouden dan op voorhand onderzocht zijn en opgenomen zijn. Ik kan me nu niet van het gevoel ontdoen dat er geen enkele reden is waarom de provincies moeten uittreden en wat de meerwaarde daarvan zou zijn.
Integendeel, ik voorzie complicaties en problemen, ook door uw bijkomende antwoorden. U zegt dat de bestaande aandeelhouders maar moeten beslissen wat ze daarmee doen. Een intercommunale waarin alle gemeenten en de provincie aandeelhouder zijn en u beslist dat de provincie moet uittreden, dan legt u de facto aan de gemeenten bijkomende kosten op. Zij zullen manu militari, zonder dat ze erom gevraagd hebben, de aandelen van de provincie moeten overnemen. Om wat te bereiken?
Na uw antwoord op de vraag van de heer Van Rompuy inzake de consequenties van het een en ander op de financiële begroting van de gemeenten, stel ik voor dat we dit toevoegen aan het lijstje. Dit zal ook financiële consequenties hebben.
Veel gemeentebesturen hebben moeite om hun meerjarenbegroting in orde te krijgen. Veel van hen zullen weigeren om dit te doen. Waar staan we dan? Dan wordt uw wet onuitvoerbaar. Als men beslist om geen private partners toe te laten en toch moet het gebeuren, dan zult u de private partners langs de zijdeur binnenhalen, ook als dat niet gewenst is door die intercommunales.
Als de private partners tot de intercommunale toetreden, minister, gaan ze met een deel van de dividenden lopen die nu in de provincie blijven. Die dividenden moeten in het bedieningsgebied van de provincie blijven, bestemd voor de dienstverlening aan de burger. Als u een private partner binnenhaalt, is dat misschien een internationale afvalgigant met zijn zetel weet ik waar ter wereld, en dan verdwijnen de dividenden uit de provincie en hoogstwaarschijnlijk uit Vlaanderen. Die middelen zullen we niet meer kunnen omzetten in dienstverlening aan de burgers.
Ik betreur ten zeerste uw wetgevend initiatief. Ik zal het met hand en tand bestrijden.
Minister Homans heeft het woord.
Mevrouw Lieten, toen het decreet rond de IGS werd opgesteld en goedgekeurd, was het helemaal niet de bedoeling om de provincies daarbij te betrekken. U vindt dat ik dat nu holderdebolder beslis, maar het staat in het regeerakkoord. Het zal ook terugkomen bij de bespreking van de beleidsnota.
Kunnen de dividenden besteed worden binnen hetzelfde bedieningsgebied? Dat is aan de aandeelhouders. De Vlaamse Regering kan niet opleggen hoe zij hun dividenden moeten aanwenden. Dat doen we nu niet, en dat zullen we in de toekomst ook niet doen.
Minister, u creëert om een of andere ideologische, politieke reden een probleem waar de intercommunales en gemeentebesturen niet om hebben gevraagd. U dwingt hen in een carcan waar ze niet om gevraagd hebben, en dan trekt u zich niets aan van de consequenties. Als dat goed bestuur is: merci!
De vraag om uitleg is afgehandeld.