Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding

De heer Daniëls heeft het woord.

Minister, collega’s, Op 28 januari 2020 lanceerde de Vlaamse overheid samen met het Vlaams Instituut Gezond Leven het platform ‘Zeker Gezond’. Het ging om een gloednieuw receptenplatform in de vorm van een website en daarnaast ook een app met meer dan duizend recepten. Via dit platform wou het instituut meer ondersteuning bieden aan personen die betrouwbare informatie zochten met betrekking tot gezonde voeding. Bijkomend bevestigde toenmalig minister van Welzijn Wouter Beke dat het platform past in de beleidsdoelstelling ‘de Vlaming leeft gezonder in 2025’ door gebruikers te helpen bij het maken van een gezonde keuze.

Het project liep tot 30 juni 2020 en ligt dus al enige tijd achter ons. Toch bestaan de website en app tot op de dag van vandaag nog steeds en blijken die ook wel nog altijd onderhouden te worden. De vraag dient gesteld te worden of dergelijke website en app tot de kerntaak van de overheid behoren en dus gesubsidieerd moeten worden. Een belangrijke afweging is aldus een feitelijke effectmeting van die website en de app.

En dus noopt mij dat tot de volgende vragen, minister, die ik ook in het verleden al heb gesteld.

Is er momenteel zicht op de effectieve en feitelijke gezondheidseffecten van het receptenplatform? Zijn er effecten te zien bij personen die de app of die website gebruiken in de proefperiode om een gezondere levensstijl aan te gaan?

Twee, is er momenteel een correlatie vast te stellen tussen de kosten van de app en de website, alsook dat onderhoud en blijvend bestaan ervan, en de vastgestelde effecten op de eetgewoonten van personen die de app of de website gebruiken?

En drie, wordt er momenteel nog doorverwezen naar deze website of app door gezondheidsmedewerkers om personen te helpen bij een gezonde levensstijl? Hoe worden personen nog naar deze app en website geleid?

Minister Crevits heeft het woord.

Dank u wel voor de vraag, collega. De inspanningen van het Vlaamse preventiebeleid om mensen aan te moedigen tot een meer gezonde leefstijl zijn niet zo gemakkelijk causaal te verbinden aan de gezondheidsstatus van de Vlaming, omdat daar natuurlijk zeer veel factoren een rol bij spelen. Er is geen eenvoudige een-op-eenrelatie. Ook niet voor de app: u weet dat die in 2019 ontwikkeld werd als ondersteuningsinstrument om de burgers en zorgprofessionals gezonde recepten aan te bieden op basis van de voedingsdriehoek.

We focussen ons bij deze app op gebruik- en tevredenheidsindicatoren. Gezond Leven heeft die bezorgd. Misschien hebt u al recentere cijfers, ik weet het niet, collega Daniëls. Maar wat mij bezorgd is, is het volgende: sinds de lancering hebben 75.577 mensen een persoonlijk profiel aangemaakt, de app is 174.424 keer gedownload en er waren 1.500.000 sessies op de website.

Op regelmatige basis worden er ook tevredenheidsenquêtes uitgevoerd. Zowel bij diëtisten als bij het brede publiek komt uit het onderzoek naar voren dat de app gezien wordt als een gebruiksvriendelijk, betrouwbaar en ondersteunend item. Er werd ook ingespeeld op aangebrachte verbeterpunten, bijvoorbeeld de toevoeging van kindvriendelijke recepten.

In oktober 2022 heeft Gezond Leven een bestek uitgestuurd naar drie universiteiten om te onderzoeken of de app Zeker Gezond veranderingen teweegbrengt in het eetpatroon van Vlamingen, zeker bij kwetsbare doelgroepen. We hebben daar één offerte op gekregen, maar gezien de hoge kostprijs – 115.000 euro – is in overleg met het Departement Zorg beslist om deze opdracht niet uit te voeren. Er is een goedkoper alternatief gevonden: er is een bevraging gepland bij ‘Checkmarket’ bij de gebruikers van Zeker Gezond om via vijf vragen te toetsen of gebruikers er daardoor een betere levensstijl op nahouden.

Twee keer per jaar loopt er ook een kleine communicatiecampagne via sociale media naar het grote publiek. Aanvullend wordt de app bekendgemaakt naar de diëtisten en die verwijzen daarop door naar cliënten. Zeker Gezond wordt ook via andere settings bekendgemaakt, onder meer loco-regionaal gezondheidsoverleg en -organisatie (Logo) binnen onderwijs, sociale voedselvoorzieningen en de jeugdhulp. En het wordt ook opgenomen in de andere materialen van Gezond Leven. Dus tot hier de evaluatie, of de cijfers en de gegevens die wij doorgekregen hebben.

De heer Daniëls heeft het woord.

Minister, dank u wel. Mijn vraag peilt natuurlijk naar het gegeven dat er verschillende manieren zijn waarop we de Vlaming proberen te bereiken. Het is een goede zaak dat er verschillende manieren zijn om de Vlaming te bereiken, maar we moeten toch echt inzetten op de effectmeting ervan. Als je natuurlijk zegt dat alles een beetje werkt, dan kan dat klinken alsof we alles moeten blijven onderhouden, blijven behouden, maar dat heeft dan ook tot gevolg dat er telkens nieuwe acties gelanceerd worden terwijl de oude niet altijd geëvalueerd zijn, dat die blijven bestaan of niet en dat we ook niet weten welke effecten daaruit voortvloeien.

Dat is ook wat de achtergrond van mijn vragen in een ruimer perspectief. In een plan, in een aanpak zouden we toch moeten kijken naar effectmeting. Vanaf het moment – en u geeft het aan – dat mensen een profiel aanmaken – er zijn mensen die een profiel aanmaken –, heb je die betrokken persoon vast. Dan weet je wie zich aanmeldt, dan heb je contactgegevens. In die zin lijkt het me ook belangrijk om zodra iemand een app gedownload heeft, te kijken of die daar nog naartoe gaat. Ik kan me inbeelden dat als iets gelanceerd wordt, dat mensen dat downloaden, eens gaan kijken. Dan heb je 174.000 downloads. Dat klinkt geweldig, maar dat zijn geen 174.000 mensen die die app elke dag gebruiken, laat staan 174.000 mensen bij wie het eetpatroon effectief gezonder wordt en het gewicht aangepast wordt.

We moeten toch een beetje opletten met de absolute getallen die u hier brengt. In een bepaald opzicht klinken die misschien groot en hoog, maar het gaat vooral over het effect. Ik wil mijn vraag nog eens herhalen: op welke manier worden effecten, ook van nieuwe acties die in de markt gezet worden, van nabij gemonitord?

Minister Crevits heeft het woord.

Collega Daniëls, uw vragen zijn absoluut terecht. U weet dat we die check niet gedaan hebben omdat dat 115.000 euro kostte. Ik vind het ook onverantwoord om er nog eens zoveel geld aan te hangen om dat te gaan bekijken. We gaan die bevraging via CheckMarket doen, maar ik geef toe dat dit niet mijn favoriet item is als ik naar al onze prioriteiten kijk. Nu begeef ik me op zeer gevaarlijk terrein, want er zijn ook diehard fans van dit item.

De heer Daniëls heeft het woord.

Het kan dat mensen diehard fan van iets zijn. Daar ga ik me niet over uitspreken, maar het gaat natuurlijk over de middelen die we ertegenover zetten. Mijn oproep is dat, als er acties zoals deze gelanceerd worden, de effectmeting er altijd in geïntegreerd moet zijn en niet dat dat, zoals u terecht aanhaalt, nadien nog eens extra geld moet kosten om te kijken of het effect heeft. Instituten die bezig zijn met preventie, moeten de meting van het effect eigenlijk inbouwen in hetgeen gelanceerd wordt, al was het maar om kritisch naar eigen actieplannen te kunnen kijken. Maar uit uw voorzichtige opinie op het einde van uw antwoord, begrijp ik dat we daar hetzelfde over denken.