Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media

Mevrouw Segers heeft het woord.

Het betreft natuurlijk een kwestie die al ongeveer een maand geleden is aangekondigd.

Al sinds 2020 wordt er tussen de VRT en Streamz onderhandeld over een samenwerking. Op 22 mei bereikten beide partijen eindelijk een akkoord. De komende drie jaar willen beide partners samen minstens twee fictiereeksen per jaar maken. De eerste twee projecten zijn al bekendgemaakt. Ze gaan samen het tweede seizoen van ‘Chantal’ en een derde seizoen van ‘Onder vuur’ produceren. Concreet zal een nieuwe serie meteen als volledig seizoen beschikbaar zijn op Streamz, terwijl die op VRT1 en VRT MAX week na week per aflevering zal verschijnen. Sommige series kunnen ook als preview worden getoond op Streamz, voordat ze lineair op VRT worden uitgezonden. Streamz zal ook VRT-reeksen exclusief kunnen krijgen voor een bepaalde tijd. Dit zou blijkbaar niet gaan over, zo zegt de VRT, “reeksen die tot het VRT-DNA horen en die deel uitmaken van de opdracht van de openbare omroep” – tot zover de quote. Ook zullen de VRT-klassiekers worden uitgebreid en aangevuld met meer recente reeksen.

Minister, kunt u garanderen dat alle content die door of in samenwerking met de VRT is gemaakt, sowieso zal kunnen worden bekeken door elke Vlaamse burger via lineaire uitzending én via VRT MAX?

Zult u erover waken dat in de toekomst VRT-content niet nog meer achter de betaalmuur van Streamz of een ander streamingplatform zal verdwijnen? Zult u hier de vinger aan de pols houden, zodat we kunnen garanderen dat de Vlaamse belastingbetaler niet twee keer betaalt voor dezelfde content?

En ten slotte: op welke manier zal er bepaald worden welke reeksen wel of niet exclusief voor een bepaalde tijd door Streamz zullen worden verkregen? Is deze content al op een of andere manier vastgelegd of bepaald?

Mevrouw Almaci heeft het woord.

Eigenlijk vraag ik vrijwel hetzelfde. Er is een heel positief nieuwsbericht geweest – vooral vanuit de VRT eigenlijk, bij de rest heb ik het nauwelijks gezien – over de samenwerking die is gesloten met Streamz. Het is een expliciete keuze geweest van de regering om hierop in te zetten, maar de fundamentele vraag was al van het begin en blijft ook nu in hoeverre de samenwerkingsovereenkomst effectief aan de opdracht van de VRT tegemoetkomt om een toegankelijk aanbod voor iedereen te realiseren.

Op welke manier zal Streamz de VRT versterken? VRT MAX zal doorverwijzen naar Streamz. Gebeurt het omgekeerde ook?

Blijft het oude VRT-archief met de favorieten te bekijken via VRT MAX? En zullen ook recentere reeksen gratis raadpleegbaar zijn? Is dit beperkt of onbeperkt in de tijd?

Bent u van oordeel dat de samenwerking, zoals die nu is afgesloten, een goede evolutie is die een dam kan opwerpen tegenover de grote internationale spelers? De vraag is met andere woorden om de criteria van die samenwerkingsovereenkomst transparant te maken. Aansluitend, wat is de toegankelijkheid voor de belastingbetaler van die content effectief qua timing van vrijgave, qua keuze van de content, aard van de content, qua de geselecteerde verhouding drempel/aandeel in productiekost et cetera? Kunt u daar wat licht op werpen?

Ten slotte: die overeenkomst is nu beperkt tot drie jaar. Het moet mij wel van het hart dat ik dat een bijzonder korte overeenkomst vind. Het doet mij de vraag stellen naar de duurzaamheid daarvan. Wat wil ik daarmee zeggen? Er is heel lang aan gewerkt en nu ligt er iets wat maar voor drie jaar zou zijn. Dat doet mij een beetje vrezen dat dit een soort van proefperiode is voor de commerciële spelers om te zien of het sop voor hen de kool wel waard is. Ik hoop dat u die vrees fundamenteel kunt wegnemen en niet gewoon mondeling kunt weerleggen, maar dat daar ook een duurzame overeenkomst onder ligt. Ik zou het een heel erge keuze vinden om de VRT zo zwaar onder druk te hebben gezet om hierin mee te stappen, als het na drie jaar al zou verdwijnen, mochten de commerciële spelers evalueren dat het eigenlijk toch niet de moeite was. Dus graag duidelijkheid over hoe het zit met die lange termijn. Moet alles opnieuw onderhandeld worden na die drie jaar? Is het een soort van proefperiode? Waarom is dat die termijn? Hoe kijkt u daarnaar als bevoegde minister?

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

De winsten van streamingplatforms, zoals het populaire Netflix en ondertussen nog wel andere, zoals Disney+, verdwijnen allemaal naar het verre buitenland over de plas. De cd&v-fractie heeft nog in de vorige legislatuur, ik vermoed dat het 2018 was, als eerste gepleit voor een Vlaams streamingplatform, om onze Vlaamse producties op een eigen Vlaams streamingplatform te krijgen, zodat de winsten binnen Vlaanderen zouden blijven.

Na een lange periode van onderhandelen bereikten de VRT en Streamz, in uitvoering van het Vlaamse regeerakkoord, waarin we dat hadden laten opnemen, eindelijk een overeenkomst voor een structurele samenwerking. In 2020 was er al een eerdere overeenkomst, maar nu is er structurele samenwerking. De collega’s hebben al uitgelegd wat er gaat gebeuren. De komende drie jaar zullen Streamz en de VRT samenwerken, met het maken van twee fictiereeksen per jaar en met het aanbod van VRT-klassiekers in de Streamz-catalogus. Dat was er al een stukje, maar dat zal dus worden uitgebreid.

Dankzij deze samenwerking zal Streamz optreden als cofinancier, dus met extra middelen, van kwaliteitsvolle maar al bij al toch dure Vlaamse fictie voor de openbare omroep, en in ruil zal de VRT haar grote historische catalogus – gedeeltelijk, neem ik aan – aanbieden via Streamz.

Ik wil natuurlijk niet antwoorden op de vragen van collega Almaci, maar ik heb net nog in een persbericht gelezen dat De Persgroep (DPG) en Telenet extra kapitaal zullen investeren in Streamz. Daarom vermoed ik toch dat ze er verder in geloven. Laat ons hopen dat het binnen drie jaar niet plots kommer en kwel is. Het is nu moeilijk, maar door de samenwerking met de VRT kan het, denk ik, een upgrade krijgen. Dan zullen er allicht meer mensen abonnementen nemen.

De VRT wordt deels gefinancierd met belastinggeld – ik zeg ‘deels’ – maar toch zullen door deze overeenkomst een aantal fictiereeksen inderdaad voortaan eerst te bekijken zijn op het betalende streamingplatform van in wezen een commercieel privéinitiatief, maar wel een Vlaams initiatief. We weten dat Streamz betalend is, maar het lanceerde onlangs ook een goedkopere formule met reclame. Deze reclame-inkomsten zullen voortaan gedeeld worden met de VRT. Dat is dan toch ook weer een positieve zaak.

Minister, staat u achter de structurele samenwerking tussen de VRT en Streamz?

Streamz en de VRT gaan de komende drie jaar gezamenlijk twee fictiereeksen per jaar maken. Is de samenwerking beperkt tot twee fictiereeksen of kunnen dat er ook meer worden?

Zal de VRT nog zelfstandig fictiereeksen blijven produceren, naast de samenwerkingen met andere platformen? Zal de VRT op zich zonder samenwerking met een platform dat doen? Want ze werken natuurlijk nu al samen, niet alleen met Streamz maar ook met Netflix en – ik weet niet of dat al gebeurd is – Amazon Prime. Er wordt al samengewerkt met andere platformen, en nu komt Streamz daarbij. Gaat de VRT ook nog eens gewoon een serie of een fictiereeks maken zonder dat dat aan een platform vasthangt? Dat is gewoon een open vraag. En zal er ook – en dat is een nog interessantere vraag – worden samengewerkt met andere openbare omroepen? Dat lijkt me ook een interessante piste, om daar verder op te werken.

Op welke wijze zal deze samenwerking het lokale Vlaamse media-ecosysteem versterken?

Minister Dalle heeft het woord.

In deze commissie heb ik vaak het belang van een samenwerking tussen de VRT en Streamz benadrukt. Het maakt immers deel uit van het regeerakkoord. Als er vandaag een structureel akkoord is, is dat omdat beide partijen overtuigd zijn van de relevantie ervan, in hun eigen belang, maar vooral voor het media-ecosysteem en de productie van sterke lokale content. Ik was dan ook zeer verheugd toen beide partijen mij van het goede nieuws op de hoogte brachten. Zowel de VRT als Streamz hebben hard aan deze deal gewerkt.

De weg naar deze deal was niet evident. Eerdere onderhandelingen over een structurele samenwerking tussen beide partijen zijn in 2021 afgesprongen, omdat er toen geen evenwicht gevonden kon worden tussen de belangen van beide partijen. In het kader van deze structurele samenwerking werd een evenwicht gevonden tussen de publieke opdracht van VRT en de belangen van Streamz. Er werd voordien al samengewerkt, maar niet structureel, het was een jaarlijkse overeenkomst. Ondanks de moeilijke onderhandelingen over een structurele samenwerking hebben de VRT en Streamz in het verleden wel reeds samengewerkt en zijn er een reeks overeenkomsten afgesloten over individuele reeksen en een catalogusdeal.

Voor de huidige vragen heb ik input gevraagd aan de VRT. De eerste gaat over het belang voor de Vlaamse audiovisuele sector en de kijker. De samenwerking tussen Streamz en VRT vertrekt vanuit de ambitie om het lokale media-ecosysteem te versterken en een breed aanbod van herkenbare, kwalitatieve lokale fictiereeksen aan de Vlaamse kijker te blijven aanbieden. Op dit moment is het voor de productiesector meer dan ooit noodzakelijk om de handen op lokaal vlak in elkaar te slaan om kwaliteitsfictie van eigen bodem te kunnen blijven aanbieden aan de Vlaamse kijker, zeker in het licht van de internationale spelers die actief zijn op de Vlaamse markt. Deze nieuwe samenwerking verzekert de Vlaamse productiesector van een aantal extra titels per jaar. Het gaat ook om een aantal gloednieuwe titels die zonder deze samenwerking niet geproduceerd zouden worden.

Door samen reeksen te gaan financieren en nadien ook blijvend aan te bieden aan de kijker, biedt dit kansen voor de productiehuizen, de facilitaire sector en uiteindelijk de kijker. Daarnaast zullen ook inkomsten gerealiseerd worden die ten goede zullen komen van de lokale productiesector. Het gaat dus wel degelijk om een samenwerking tussen lokale partners die ten goede komt aan de Vlaamse audiovisuele sector. De samenwerking zal zeker ook ten goede komen van de VRT. Streamz investeert substantiële bedragen in de samenwerking met de VRT. Zo worden er belangrijke financieringsmiddelen geïnvesteerd om samen nieuwe fictietitels de coproduceren. Daarnaast, door een uitbreiding van de VRT-klassiekers op Streamz, worden er extra inkomsten voor de VRT gegenereerd. Deze financiering en inkomsten komen ten goede van de VRT en de brede productiesector.

De nieuwe samenwerking loopt voor minstens drie jaar. De VRT en Streamz hebben beide de intentie om een samenwerking op langere termijn aan te gaan. Maar in het licht van de voortdurend wijzigende omstandigheden in het medialandschap en het mediagebruik vonden de VRT en Streamz het opportuun om te vertrekken van een eerste basisperiode van drie jaar. Dat geeft beide partijen de mogelijkheid om de samenwerking te evalueren. Ingeval van een positieve evaluatie gaat de VRT ervan uit dat de samenwerking na drie jaar kan worden verdergezet.

Als onderdeel van de samenwerking zal de VRT doorverwijzen naar Streamz op haar platformen, onder meer op VRT Max. Dat is in lijn met wat vandaag reeds gebeurt op VTM GO en Go Play. Omgekeerd zal Streamz VRT MAX echter niet promoten of ernaar doorverwijzen. Het aantal VRT-klassiekers op Streamz zal ook substantieel worden uitgebreid. De VRT behoudt de vrijheid om ook de historische fictietitels op VRT Max aan te bieden, op een manier die past in de huidige aanbodstrategie van VRT Max. Dat wil zeggen dat titels zoals FC De Kampioenen, Witse, en andere, ook op VRT Max te bekijken zullen zijn. In lijn met de aanbod- en distributiestrategie van VRT Max zullen evenwel niet al deze titels permanent beschikbaar blijven op het platform.

De VRT en Streamz bundelen de krachten om samen minstens twee nieuwe fictiereeksen per jaar te maken. Streamz is dan ook een belangrijke en preferentiële partner voor de VRT om nieuwe fictietitels te maken en aan te bieden. Het gaat hierbij om een minimum. Dat betekent dat er mogelijk op meer dan twee titels per jaar zal worden samengewerkt. Dat zal afhangen van de concrete programmavoorstellen en samenwerkingsopportuniteiten.

Deze samenwerking betekent niet dat de VRT haar fictie uitsluitend nog met Streamz zal maken. De samenwerking is immers niet exclusief. Dat betekent dat de VRT ook zelf nog fictie kan maken en/of met andere partners in zee kan gaan om andere fictietitels te realiseren. Dat kan met publieke omroepen, denk aan 1985 en Arcadia, die respectievelijke met de RTBF en NPO zijn gerealiseerd. Ook met andere buitenlandse omroepen, andere SVOD-spelers (Subscription Video on Demand) in binnen- en buitenland zal men kunnen samenwerken om kwaliteitsvolle fictie van lokale bodem te blijven maken.

Ook wanneer Streamz en de VRT samen een productie maken, worden mogelijk ook andere nationale of internationale partijen betrokken om de nodige financiering voor het maken van die reeks te realiseren.

Ik had deze week bijvoorbeeld nog de mensen van Amazon bij mij op het kabinet. Zij legden uit dat ze deals maken waarbij Streamz de verdeling doet in Vlaanderen, en Amazon de verdeling doet in Nederland. Op die manier kun je eigenlijk voor Vlaams-Nederlandse reeksen, of voor uitsluitend Vlaamse reeksen, nog beter valoriseren en ook de Nederlandse markt betrekken in de strategie van de valorisatie van windows.

Ik heb het al gezegd, en dan kom ik op een heel fundamenteel punt waarover ik ook wel een aantal onjuistheden uit de wereld wil helpen die in de media aan bod zijn gekomen, jammer genoeg ook door tussenkomsten van leden van deze commissie. Ik heb het al heel vaak benadrukt en dat blijft zonder meer het geval: de belastingbetaler zal nooit twee keer moeten betalen als die de VRT-content wil zien. VRT-content zal nooit exclusief achter een betaalmuur verdwijnen. Deze programma’s zullen na een bepaalde periode altijd gratis beschikbaar worden gesteld. Ik vind het wel te betreuren dat er ook opnieuw door sommigen die hier aanwezig zijn de indruk wordt gewekt dat dat niet het geval zou zijn. De nieuwe titels waarrond wordt samengewerkt, zullen dus altijd gratis kunnen worden bekeken door de Vlaamse mediagebruikers op een aan het huidige mediagedrag aangepaste manier. Een Vlaamse kijker zal alleen extra betalen als deze kijker van de dienstverlening van Streamz of een ander SVOD-platform gebruik wil maken.

De reeksen waarrond in eerste instantie zal worden samengewerkt, zullen in een eerste window exclusief voor een bepaalde tijd volledig beschikbaar zijn op Streamz, en nadien in het tweede window gratis bij VRT aangeboden worden, zowel lineair als op VRT MAX. Dit eerste window voor Streamz zal variëren van een aantal weken tot een aantal maanden, afhankelijk van de grootte van de bijdrage van Streamz. De VRT heeft mij bevestigd dat, gezien de waarde van dit eerste window, Streamz steeds substantiële bijdragen in de financiering van de producties levert.

Vervolgens zal de VRT de fictiereeks aanbieden op haar eigen kanalen en platformen, in dat zogenaamde tweede window. Dat zal gebeuren op een manier die elke Vlaming de mogelijkheid biedt om de reeks gratis te bekijken. De VRT kan de titel dus lineair uitzenden en aanbieden, maar kan ook ‘on demand’ aanbod op VRT MAX aanbieden gedurende een bepaalde periode.

Daarnaast kan de reeks ook uitgesteld bekeken worden bij de telecomoperatoren gedurende een voldoende lange periode. Naargelang de titel zal de fictiereeks gedurende een periode van drie tot zes maanden op VRT Max beschikbaar blijven.

Dat is ook niet nieuw, collega’s. Ook in het verleden werden twee fictiereeksen in eerste window aangeboden op Streamz voor een beperkte periode. Zo waren in het verleden ‘Black-out’ en ‘Cheyenne & Lola’ in een zogenaamd eerste window van respectievelijk twee en zes maanden op Streamz te zien, en werden ze nadien via de VRT-kanalen uitgezonden.

De titels die in het eerste jaar eerst op Streamz ter beschikking zullen gesteld worden, zijn de vervolgreeksen van ‘Onder vuur’ en ‘Chantal’. Voor de volledigheid wens ik nog mee te geven dat, zoals ook reeds eerder aangegeven in deze commissie, de VRT niet mee zal participeren in het kapitaal van Streamz.

Ik kom dan tot slot op de openbare opdracht van de VRT. De VRT stelt in elke samenwerking de onafhankelijke uitvoering van haar publieke opdracht als noodzakelijke voorwaarde voorop. Dat is ook het geval bij de samenwerking met Streamz. Dat betekent onder meer dat VRT in het kader van de samenwerking in staat moet blijven om haar programma’s ook zelf aan te bieden op een manier die aangepast is aan het mediagedrag van elke Vlaming. Meer concreet betekent dit dat VRT voldoende vrijheden moet behouden om de programma’s waarrond wordt samengewerkt via haar eigen lineaire kanalen, en digitaal via VRT MAX, aan te bieden. En dat is hier inderdaad het geval, zo bevestigt de VRT mij ook.

Ik wens te benadrukken dat het ook tot de publieke opdracht van de VRT behoort om, zoals bepaald in de beheersovereenkomst, prioritair en op een marktconforme manier samen te werken met initiatieven die Vlaams, lokaal aanbod een prominente plaats in haar aanbod te geven en om samen met deze partners ten volle in te zetten op de valorisatie van de verschillende windows van fictie.

Dat was een hele boterham, bijna een volledige lunch. Ik geef het woord weer aan de vraagstellers.

Mevrouw Segers heeft het woord.

Minister, ik dank u voor deze verdere toelichting. Hiermee hebben wij als leden van de commissie toch een iets beter zicht op de overeenkomst die werd gesloten tussen de VRT en Streamz. Die deal is er gekomen omdat de Vlaamse Regering dat ook heeft gevraagd. Ook ik ben ervan overtuigd dat de samenwerking tussen de VRT en Streamz goed is voor de pax media en het bewijs dat onze lokale mediabedrijven wel met elkaar kunnen samenwerken. Maar mijn bezorgdheid blijft wel. U zegt dat het niet klopt, maar hoe je het ook draait of keert, wanneer de VRT en Streamz samen een reeks produceren, dan zal die reeks eerst te zien zijn op Streamz, en nadien komt het dan op het net van de VRT. U hebt dat bevestigd. Dat betekent de facto dat een reeks die werd geproduceerd door de VRT, voor een korte tijd wel achter een betaalmuur zit. Dat wil zeggen dat, als een serie wordt gehypet bij de lancering, je als kijker ofwel geduld moet hebben om het dan te bekijken op de VRT ofwel een abonnement moet nemen op Streamz. Dat blijf ik betreuren. Ik weet dat dit al eerder is gebeurd, bijvoorbeeld bij ‘Quiz Me Quick’ en ‘Albatros’. Die reeksen werden samen geproduceerd en zaten op wat toen nog Play was.

We zullen zien hoe dit verder evolueert. U zegt dat het bedoeling is om de VRT-klassiekers op Streamz uit te breiden. Het is mij nog niet helemaal duidelijk wat u bedoelt wanneer u zegt dat het nooit zal gebeuren met programma's die in het DNA van de VRT zitten. Kunt u dat concreter maken? Aan welk soort programma's wordt er dan gedacht? En wat de uitbreiding van die klassiekers betreft: welke worden dat dan? Het is alleszins goed dat het aandeel van die klassiekers ook op VRT MAX te zien zal zijn.

Ten slotte: de samenwerking is er voor drie jaar. Er zal toch vanuit de commissie – dat zullen wij dan niet meer zijn – moeten worden toegekeken op een evaluatie van die samenwerking, om te zien of er wel degelijk sprake is van een versterking van de beide partners.

Mevrouw Almaci heeft het woord.

Minister, ik dank u voor uw uitgebreid antwoord. Ik begrijp dat VRT MAX de doorverwijzing doet, maar dat Streamz ook omgekeerd zal doorverwijzen. Ik begrijp dat VRT MAX en het VRT-archief zullen werken zoals het depot van een museum, dat men het gericht toegankelijk zal maken, maar dat het onbeperkt in tijd zal zijn. Die vraag had ik gesteld, of het gratis raadpleegbaar en onbeperkt in tijd zal zijn. Die twee criteria kunt u mij expliciet bevestigen wat het archief van VRT MAX en de VRT betreft.

Uiteraard verschillen we van mening wat betreft de samenwerking. U hebt terecht gezegd dat dit iets is wat jullie wilden, dat het in het regeerakkoord stond. Ik kijk daar kritischer naar dan de Vlaamse Regering, dat is zeer duidelijk. Als ik de externe criteria hoor, dan is het absoluut duidelijk dat er niet uitsluitend via Streamz moet worden gewerkt – het omgekeerde zou erg zijn. Ik hoor dat er sprake is van twee titels per jaar. Twee titels, dat kan weinig kosten of immens veel. De vraag is hoeveel er dan overblijft om nog andere content met andere spelers te maken. Ik wil u vragen hoe dat met het huidige budgettaire kader van de VRT zal evolueren. Het is goed dat er een evaluatie komt, maar ik zou die evaluatie ook op dát vlak willen vragen. Als de prestigeprojecten op Streamz komen en daarnaast blijft er eigenlijk niet zo heel veel meer over, dan zou ik mij toch wel zorgen maken. De evaluatie die u over drie jaar plant, moet wat mij betreft ook dát aspect inhouden.

Ten slotte: evaluatie begrijp ik als dat alles na die drie jaar effectief opnieuw kan worden onderhandeld. Tenzij u mij daar expliciet in tegenspreekt, is het dat wat ik noteer. Alvast bedankt om daarop te antwoorden.

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Dank u wel, minister, voor het uitgebreide antwoord. Ik heb niet bepaald nieuwe vragen, maar ik wil wel nog even reageren op de kritiek die altijd de ronde doet over het feit dat de Vlaming, die al via zijn belastinggeld voor de VRT betaalt, nu twee keer zal moeten betalen om een bepaalde fictiereeks te zien. Ik wil toch even een kleine vergelijking maken.

Ten eerste ben je niet verplicht om een abonnement op Streamz te nemen. Dat hoeft helemaal niet, en het komt ooit wel op tv. Dat is dan dus een kwestie van even te wachten. De vergelijking die ik wil maken is de volgende. Als het Vlaams Audioviseel Fonds (VAF) nu bepaalde films – dan gaat het niet alleen over series – subsidieert met overheidsgeld, en je hebt de tijd, de middelen, of de zin niet om die film in de cinema te zien, dan wacht je toch ook tot die op tv komt. Het gaat gewoon om windows.

We hebben het genoeg gezegd dat fictie superduur is geworden. Om het betaalbaar te houden en ervoor te zorgen dat we nog goede Vlaamse fictie kunnen blijven leveren voor al die kijkers, moet je ook wel verschillende windows kunnen exploiteren. Dat is wat hier gebeurt. Is het echt zo erg om een paar maanden te moeten wachten? Ik vind dat zelf geen probleem. Ik wacht soms ook tot een film op tv komt, en dan ga ik niet naar de cinema. Dat is een beetje hetzelfde. Wie geen abonnement op Streamz wil nemen, is daar niet toe verplicht.

Ik maak mij niet echt zorgen, maar ik vind wel dat er op den duur heel veel streamingplatformen komen. We hebben de buitenlandse platformen, waar ik al naar heb verwezen, maar je hebt ook de eigen platformen zoals VRT MAX, GoPlay, en VTM GO. Daar vind je natuurlijk meer op terug, ook nieuwsprogramma’s en zo. Ik vraag mij af hoe de leefbaarheid van die platformen zoals Netflix of Streamz, die vooral films en series maken, gegarandeerd gaat blijven. Je ziet dan bijvoorbeeld in Scandinavië Viaplay, dat ook is begonnen met fictie, en waar nu ook kinderprogramma’s, sport, documentaires, en nieuwsprogramma’s op komen. De vraag is dan hoe heel dat landschap zal evolueren. We hebben op den duur wel veel platformen, maar de kijker leert daar ook wel mee omgaan. Sommige zijn betalend en sommige niet, dat is nu eenmaal zo. Het moet ook allemaal betaalbaar blijven voor de producent.

Ik vind het vooral heel goed – u hebt dat ook gezegd – dat dat ook een meerwaarde zal bieden in het hele ecosysteem. Daar gaan heel veel mensen van genieten, de productiehuizen in de eerste plaats ook. Er komen twee series extra die er anders niet geweest zouden zijn. U hebt daar in mijn ogen zeer goed op geantwoord. Ik heb geen verdere vragen.

Ik volg een beetje wat de collega van cd&v zei. De samenwerking tussen VRT en Streamz heeft nogal wat voeten in de aarde gehad, maar we zijn toch blij dat die er uiteindelijk is gekomen. Het regeerakkoord, de beleidsnota van de minister en het beheerscontract met de VRT drongen altijd aan op een samenwerking tussen de VRT en de niet-lineaire televisiediensten. We hebben uiteindelijk een overeenkomst voor drie jaar, en dat is een goede zaak.

We moeten ook een beetje kijken naar de internationale context. We kunnen allemaal zeggen dat het zus of zo moet, maar je hebt natuurlijk de realiteit. Mijn vrees is dat, als wij dat niet doen, er na de huidige – mevrouw Brouwers heeft het aangehaald – explosie aan niet-lineaire televisiediensten, er op een gegeven een moment consolidatie zal komen. Dan zul je met grote internationale groepen worden geconfronteerd, en dan is de kans reëel dat wij hetzelfde zullen zien als wat men in de rest van de wereld zal zien. Dat zullen dan series zijn die gemaakt worden voor zowel de Zuid-Amerikaanse markt van telenovela’s als voor de Aziatische en Angelsaksische markten. Het zal overal hetzelfde zijn. Willen wij als Vlaanderen onze Vlaamse spelers daar ook een goede positie in laten verwerven, dan is dit ook wel nodig.

Zoals u zegt gaat het niet enkel over zenders en producenten, maar ook over regisseurs, acteurs, technici, scenaristen, een hele groep mensen. We zijn ervan overtuigd dat extra investeringen in series altijd in het voordeel zijn van onze Vlaamse productiesector. Wij kijken dus ook uit naar de productiehuizen die zullen worden geëngageerd om mee te schrijven aan het verhaal. We hopen op een goede mix van productiehuizen op het vlak van aandeelhouderschap.

De nieuwe investeringsregeling ten slotte zal het kader scheppen waarbinnen deze samenwerking zich uiteindelijk verder zal moeten ontwikkelen. Mijn vraag was: wat is daar de stand van zaken?

Minister Dalle heeft het woord.

Ik zal bij het laatste beginnen, de investeringsverplichting. Daarover hebben we een principiële goedkeuring op het niveau van de regering. Daar worden nu de verschillende stappen gezet, ook naar adviesverlening. Niet alleen bij onze eigen Strategische Adviesraad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media (SARC) en de Raad van State, maar ook Europees is er een procedure, om ook hun standpunt en advies daarin te kennen. Dat is een belangrijk punt, met name voor de uitbreiding die ik heb voorzien naar socialemediaplatformen, die ook zullen moeten bijdragen en die betwisten dat ik dat zou kunnen doen onder Europees recht. We kijken dus uit naar het standpunt van de Europese Unie ter zake. Ik denk dat dat een heel belangrijke vraag is, waar ook in andere landen naar uitgekeken wordt. Maar we gaan dat dossier met bekwame spoed verderzetten, omdat we ervan overtuigd zijn dat die versterkte investeringsverplichting nuttig zal bijdragen, zoals u terecht opmerkt, aan de financiering van lokale producties.

Fundamenteel is de vraag die hier gesteld moet worden: hoe kunnen we ervoor zorgen dat er extra financiering gaat naar de productiesector? Als je dat wilt doen, moet je ervoor zorgen dat alle windows gevaloriseerd kunnen worden. Ik ben eerlijk gezegd nogal verrast door de collega’s van de oppositie, door collega Almaci die eigenlijk gewoon zegt dat ze tegen dit soort valorisaties is. Oké, dat is helder. Maar dan is er collega Segers, die eigenlijk warm en koud blaast. Wat willen wij eigenlijk? Als u niet toelaat dat er een exclusief window wordt aangeboden gedurende een bepaalde periode, kun je als VRT natuurlijk ook geen geld vragen. Er wordt betaald voor een exclusieve preview. Voor mij is dat perfect aanvaardbaar omdat dat zorgt voor extra middelen, op voorwaarde dat de Vlaamse mediagebruiker, de Vlaamse belastingbetaler uiteindelijk ook gratis naar die productie kan kijken. Dat is heel uitdrukkelijk het geval. Ik herhaal dat ik het betreur dat daar mist over gespuid is, maar dit is wel heel duidelijk de afspraak. Ik zie u nee schudden, collega Segers. Ik ga gewoon één citaat voorlezen uit een artikel van De Standaard van enkele weken terug, waarin is opgetekend: “Het is geen goede zaak dat de series van de VRT, betaald met Vlaams belastinggeld, exclusief achter de betaalmuur van Streamz zullen verdwijnen.” Enfin, dat is, denk ik, totaal onjuist, dat citaat. Daar is dus mist over gespuid. Dat is inderdaad een citaat van u, collega Segers, maar het heeft geleid tot heel wat onduidelijkheid daarover. Dus ik betreur dat, maar ik vind het nog jammerder dat er hier warm en koud wordt geblazen. Wat wilt u eigenlijk? Als u niet wilt dat er previews worden verkocht, dat er valorisatie is, sorry, dan kan deze deal niet doorgaan. Dan gaan er minder middelen naar de VRT, gaan er minder middelen naar Vlaamse producties. Onze bedoeling is om net de mogelijkheid te bieden dat lokale spelers alle windows valoriseren, dat ze daar preferentieel met elkaar samenwerken en dat er ook nog samenwerkingen mogelijk zijn met buitenlandse spelers, buitenlandse omroepen en buitenlandse streamingplatformen. Op die manier komt dat ten goede aan de kijker, omdat er meer en kwaliteitsvollere content geproduceerd kan worden. Dat is heel duidelijk de visie van deze regering. Ik vind het wel merkwaardig wat daarop aan reacties komt.

Ik kom dan bij de vraag van collega Almaci. De vraag rond de beschikbaarheid op VRT MAX hangt samen met de strategie van de VRT rond VRT MAX. Het is niet altijd de juiste aanpak om gedurende een onbeperkte periode zaken aan te bieden. Zij hebben daar dus een bepaalde strategie rond, die in sommige gevallen betekent dat ze bepaalde reeksen, bepaalde afleveringen maar gedurende een periode van drie of zes maanden ter beschikking stellen. Zij hebben de vrijheid om daarin op te treden.

Het is inderdaad zo dat men, buiten die twee reeksen die via Streamz worden aangeboden, ook nog contracten zal sluiten met andere spelers, dat men ook nog zelf zaken in handen zal nemen. Het is dus niet zo dat er maar twee producties zijn per jaar. Dat is gelukkig niet het geval.

Uw interpretatie over die drie jaar is inderdaad juist. Dit is de startperiode, dan komt er een evaluatie. Als die evaluatie voor de beide partijen positief is, dan wordt dat natuurlijk vervolgd.

Ik kom dan tot slot nog op de vraag van collega Brouwers over de fundamentele situatie van de markt. Ik heb al vaak gezegd dat ik geloof dat de tendens van ‘cord-cutting’ alleen maar sterker zal worden en dat heel wat mediagebruikers in de toekomst dus geen televisieabonnement zullen hebben, maar via wifi of 5G dit jaar meer zullen streamen. Dat betekent ook een voordeel voor die platformen, die er ook van uitgaan dat heel wat mediagebruikers zich niet zullen beperken tot een van die platformen. Platformen als Amazon, maar ook Disney+ en Streamz eigenlijk, gaan er niet noodzakelijk van uit dat zij de eerste keuze zijn van de mediagebruiker, maar dat het bijvoorbeeld wel mogelijk is dat er een combinatie is van verschillende platformen. Netflix is vandaag het meest populaire, maar dat kan aangevuld worden met Streamz, met Amazon, met Disney+ en dergelijke meer. Hoe kan dat voor hen betaalbaar of financierbaar blijven? Zij experimenteren vandaag natuurlijk met modellen, zoals met reclame. Streamz heeft nog maar net een goedkoper abonnement gelanceerd, ook met reclame. Dat zijn ook manieren voor hen om verschillende tarieven aan te bieden en op die manier ook de betaalbaarheid of de basis te verbreden. Het is waar dat dat absoluut op te volgen is en dat het een heel boeiende evolutie is, maar ik denk dat, door het fenomeen van cord-cutting, de ‘streamers’ almaar belangrijker zullen worden. Het is een goede zaak dat wij ook een Vlaamse Streamz hebben, die sterk en structureel samenwerkt met de VRT, ook om die valorisatie financieel ten volle te kunnen benutten.

Mevrouw Segers heeft het woord.

U hebt mijn citaat voorgelezen. Het klopt dus dat reeksen gemaakt door de VRT voor een bepaalde periode achter de betaalmuur van Streamz gaan komen – niet de hele tijd, maar gedurende een bepaalde tijd. Ik heb daar niets fouts gezegd, dat klopt gewoon.

En twee: het is gewoon de keuze van de Vlaamse Regering. Ik weet niet of wij die keuze zouden hebben gemaakt om de VRT te verplichten om met Streamz aan tafel te gaan zitten en een samenwerking uit te werken. Als dat organisch gebeurt, ‘fine’, fantastisch, maar de Vlaamse Regering heeft dat opgelegd. Daarom heeft dat ook zo lang geduurd. Het heeft heel lang geduurd om tot deze overeenkomst te komen. We gaan zien of deze samenwerking, zoals ze nu uitgewerkt is, effectief een win-win zal zijn voor beide partijen.

Mevrouw Almaci heeft het woord.

Dank u wel voor uw antwoorden, minister. ‘The proof of the pudding is in the eating’, ‘as always’. Maar deze pudding is de VRT opgedrongen. Dit was heel duidelijk een vraag van de commerciële spelers, voor wie Streamz zonder tussenkomst van de VRT een veel te grote gok was. Ik ben dan verontrust dat die Vlaamse belastingbetaler inderdaad niet voldoende is verdedigd, als ik het laatste zie. Wij hebben vier jaar onderhandeld tussen intentie en een effectief akkoord, en over drie jaar gaan we weer onderhandelen. En dan zal het opnieuw vanuit dezelfde positie zijn: een Vlaamse overheid die een specifieke inschatting maakt over wat zij vindt dat de rol van de VRT is, en die rol is er eentje waarbij men daarvoor moest meewerken. Opnieuw, en daar ben ik het met mevrouw Segers eens: was dit organisch gebeurd, dan was dat geen enkel probleem, maar er is wel duidelijk een bepaalde lijn opgelegd aan de VRT. Die wordt in een bijzonder moeilijke budgettaire context geconfronteerd met een verdere uitholling richting wat ze direct zou kunnen aanbieden aan de belastingbetaler. Dat is de kritiek die ik fundamenteel heb. Dat is de reden voor mijn kritische houding. Ik zou niet liever hebben dan dat er een veel spontanere samenwerking zou zijn. Ik ben absoluut niet tegen de commerciële spelers, daar worden prachtige dingen gemaakt. Maar de hele totstandkoming van dit verhaal is er wel eentje waarbij de VRT de arm is omgewrongen. Als men dan ziet dat men over drie jaar vanuit die zwakke positie misschien alles opnieuw gaat moeten doen, hoop ik dat de Vlaamse Regering de VRT beter verdedigt. Zo kan ze niet effectief terechtkomen in een situatie waarbij de commerciële spelers zeggen dat het sop voor hen de kool niet waard is. Dat zou bijzonder pijnlijk zijn. Ik ga er dus van uit, minister – daartoe roep ik u op –, dat u die houding dan ook in de andere richting gaat aannemen, dat deze Vlaamse Regering die boodschap in ieder geval doorgeeft, wie er in de volgende legislatuur ook de minister zal worden, dat het over drie jaar niet zo is dat er één speler niet akkoord gaat omdat het voor hem niet voldoende heeft opgebracht. Dat is de kern van de zaak. En laat ons hopen dat de optimisten in dezen gelijk hebben. Maar ik ben bijzonder verontrust, omdat onze VRT zo ver uitgehold is en omdat ik mij ook vragen stel wat er nog kan overblijven van het budget als het naar grote prestigeprojecten via Streamz moet gaan in plaats van naar iets wat direct beschikbaar is voor alle Vlamingen.

Mevrouw Brouwers heeft het woord.

Ik wou gewoon nog eventjes meegeven dat ik het doemdenken van de twee voorgaande spreeksters niet deel. Ik zie in deze structurele en versterkte samenwerking tussen Streamz en de VRT eigenlijk een extra opportuniteit en meer mogelijkheden voor de Vlaamse kijker. Voor de rest hebben wij geen glazen bol; we zullen dat dan inderdaad moeten afwachten.