Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie

Mevrouw Claes heeft het woord.

Een nieuwe lente een nieuw geluid, als ik het zo mag zeggen. Op 9 mei start het Europees Jaar van de Vaardigheden of ‘the European Year of Skills’ (EYS), zoals het officieel heet. Dit is een initiatief van de Europese Commissie. Een jaar lang vinden allerlei initiatieven plaats gericht naar burgers, bedrijven, opleidingsverstrekkers en sociale partners om aandacht te vragen voor de mismatch tussen jobs en vaardigheden. Er worden vier pijlers naar voren geschoven. Dat zijn het bevorderen van investeringen in opleiding en bijscholing; inzetten op het matchen van de noden van bedrijven met de vaardigheden door nauw samen te werken met sociale partners en bedrijven; ambities en vaardigheden van mensen afstemmen op de mogelijkheden op de arbeidsmarkt en mensen van buiten de EU met de vereiste vaardigheden aantrekken.

Elke lidstaat heeft nationale coördinatoren om het EYS in goede banen te leiden. Voor Vlaanderen is dat Willem De Klerck, de waarnemend coördinator van het Expertisecentrum Innovatieve Leerwegen.

Ondertussen wordt het EU-voorzitterschap in de eerste helft van 2024 voorbereid. Vlaanderen zal het voorzitterschap opnemen van de Europese Raad voor het luik Industrie. Daarbij ligt de focus ook op de digitale transitie en het verbeteren van de digitale vaardigheden van werknemers. Daarover heb ik een aantal vragen voor de minister.

Welke initiatieven zal Vlaanderen nemen in het kader van het Europees Jaar van de Vaardigheden? Hoe kunnen deze worden ingezet om ook in Vlaanderen de leercultuur en het levenslang leren (LLL) te versterken?

Hoe zal Vlaanderen zich voorbereiden? Welke prioriteiten zullen naar voren worden geschoven en welke accenten worden er gelegd?

Hoe zullen de initiatieven tijdens het voorzitterschap van de Europese Raad worden gekoppeld aan het EYS? Hoe lopen de voorbereidende gesprekken met de federale overheid en de andere regio’s?

In welke mate kan Vlaanderen het thema van de competenties meenemen bij het voorzitterschap van de Raad Industrie en daarover een aanbeveling voor de nieuwe Europese Commissie onderhandelen?

Minister Brouns heeft het woord.

Collega, zoals u weet is levenslang leren een van de speerpunten van mijn beleid. Ik ben dan ook blij dat het nu ook hoog op de Europese agenda staat. Vanzelfsprekend zullen we tijdens het Jaar van De Vaardigheden deze thematiek ook in Vlaanderen verder op de kaart zetten. Samen met collega Weyts trap ik in navolging van het Europees initiatief daarom vandaag – u bent helemaal mee – ook het Vlaamse Jaar van de Vaardigheden af.

Tijdens dit boeiende jaar zullen we bestaande initiatieven in de kijker zetten en tal van nieuwe initiatieven in de praktijk brengen. Ik verwijs hierbij voor mijn beleidsdomein alvast naar de volgende punten: de lancering van de leer- en loopbaanrekening op basis waarvan burgers zullen kunnen zien welk opleidingstegoed ze nog hebben; de verdere uitrol van competentiechecks voor kmo’s; een programma van het Europees Sociaal Fonds (ESF) rond leergoesting naar ondernemingen; proefprojecten rond leerjobs en mobiliserende projecten rond levenslang leren. Dat zal op 1 september starten.

Heet van de naald geef ik u graag ook mee dat minister Weyts en ik vandaag, samen met het Partnerschap Levenslang Leren en het Expertisecentrum Innovatieve Leerwegen een nieuwe portaalwebsite levenslang leren lanceren. Deze website zal vanaf nu fungeren als een knooppunt van informatie en inspiratie rond levenslang leren in Vlaanderen. Daaraan gelinkt hebben we, samen met het onderwijs- en werkveld, ook een levenslanglerensymbool ontwikkeld. Met dit symbool zullen we onder eenzelfde noemer doorheen het Jaar van de Vaardigheden en erna nieuwe initiatieven lanceren. Op deze manier creëren we extra zichtbaarheid en worden de verschillende initiatieven met elkaar verbonden.

Collega, u merkt dat we het Europese initiatief met beide handen vastnemen in Vlaanderen. Samen met collega Weyts, de verschillende administraties, het Expertisecentrum Innovatieve Leerwegen en de partners in het Partnerschap LLL zullen we in 2023 verder werk maken van een heuse Vlaamse leercultuur.

Collega, u stelde daarnaast ook twee vragen gekoppeld aan het voorzitterschap van de Raad van de EU.

Ik zal tijdens het Belgische voorzitterschap maximaal synergieën leggen met het Jaar van de Vaardigheden. Ook tijdens andere internationale evenementen, zoals de ‘OESO Skills Summit’ die we in Vlaanderen organiseren in februari 2024, zal ik vaardigheden volop in de kijker zetten. Hiervoor werken we nauw samen met de andere regio’s en de federale overheid. In samenwerking met het beleidsdomein Onderwijs organiseren we ook in het voorjaar van 2024 een Europese expertenconferentie rond levenslang leren.

Niet alleen kunnen we tijdens de verschillende conferenties en ministeriële ontmoetingen tonen hoe we in Vlaanderen aan de slag gaan met levenslang leren en competentieversterking, we zullen ook inzichten opdoen uit andere Europese praktijken en zo inspiratie aanbieden voor vaardigheidsinitiatieven van de nieuwe Europese Commissie.

Verder zal ik tijdens het Belgisch voorzitterschap ook het belang van vaardigheden maximaal inbrengen onder mijn andere bevoegdheden. De landbouw van de toekomst en de duurzame en digitale transitie van onze industrie en economie zijn enkel mogelijk als werknemers de juiste vaardigheden bezitten. Ik wil dit bij mijn Europese collega’s in die beleidsdomeinen daarom op de agenda zetten. Vlaanderen pioniert binnen de EU met de ontwikkeling van een ‘green skills’ roadmap. Deze waardevolle resultaten zullen zeker een plaats krijgen binnen het Belgische voorzitterschap. 

Daarnaast werd ook in de Vlaamse visienota ‘Naar een versterkte concurrentiekracht van de Europese Industrie’ het belang van toekomstbestendige vaardigheden en levenslang leren onderstreept. Deze nota is onlangs aangenomen door de Vlaamse Regering en zal verder worden uitgediept ter voorbereiding van het Belgische voorzitterschap van de Raad.

Wat betreft concrete initiatieven worden er momenteel binnen de Raad Industrie twee wetgevende voorstellen onderhandeld waarin vaardigheden aan bod komen: de ‘Net-Zero Industry Act’ en de ‘Critical Raw Materials Act’. Beide voorstellen bevatten specifieke bepalingen om vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn voor de groene transitie. De afronding van beide wetgevende dossiers zullen hoogstwaarschijnlijk plaatsvinden tijdens het Belgische voorzitterschap. Vlaanderen zal bijgevolg een belangrijke rol kunnen spelen in het succesvol afronden van deze dossiers en erover kunnen waken dat ook in deze wetsvoorstellen er een sterke aandacht is voor vaardigheden.

Tot slot vind ik het belangrijk om aandacht te besteden aan vaardigheden in andere dossiers, zoals digitalisering. Tijdens het Europees voorzitterschap zal ik daarom een evenement organiseren dat zich richt op digitale vaardigheden, en waar ook digitale inclusie, zoals onze digibanken, aan bod zal komen. De inzichten die tijdens dit evenement worden verkregen, zijn waardevol voor het opstellen van beleidsaanbevelingen voor de volgende Europese Commissie en, wie weet, ook voor de volgende Vlaamse Regering.

Concluderend kan worden gesteld dat Vlaanderen zich sterk inzet voor toekomstbestendige vaardigheden en levenslang leren. Zowel in mijn bevoegdheden van minister van Werk maar ook als minister van Industrie en Landbouw, engageer ik mij er ten volle voor dat dit verder zal worden voortgezet tijdens het Belgische voorzitterschap.

Mevrouw Claes heeft het woord.

Dank u wel, minister. Ik ben ervan overtuigd dat permanent leren de oplossing is voor de toekomstige uitdagingen op onze arbeidsmarkt. Door blijvend in te zetten op de competenties en het op peil houden ervan, versterken we onze positie in Vlaanderen.

Het Belgabericht kwam binnen om 9.35 uur. Dat is heel goed getimed, minister, om dan uw nieuws over de website met minister Weyts aan te kondigen. Ik denk dat zo’n website, waar alle initiatieven rond levenslang leren worden verzameld, een stap vooruit is. Als ik naar uw antwoord luister, dan beweegt er echt wel heel veel.

We weten dat Europa vaak een ver-van-mijn-bedshow is, maar het bepaalt wel heel veel. Als we de folders met de drie kleuren zien, dan zegt dat wel iets, maar net niet genoeg. We moeten het tegendeel bewijzen. Vlaanderen heeft nu de kans om de mensen te overtuigen. We kunnen nu dat tegendeel bewijzen dat we vanuit Europa ook een bepalende rol kunnen spelen, met het voorzitterschap in het vooruitzicht. We hebben nu ook die voortrekkersrol om het belang van competenties meer in de verf te zetten.

Uw voorgangster minister Crevits, had het over het decennium als de ‘learning twenties’. Als we dat willen waar maken, dan moeten we alle kansen grijpen om op die nagel te blijven slaan. Ik zie het dan ook als een unieke kans dat u het voorzitterschap opneemt en het thema extra hoog op de agenda plaatst. Dank u.