Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Mijn vraag gaat over het verhogen van de schermaanwezigheid van mensen met een beperking. Ik heb daarover op 20 oktober 2022 al een gelijkaardige vraag gesteld aan de minister. Toen verduidelijkte u dat de VRT in uitvoering van de beheersovereenkomst bezig is met het verhogen van de schermaanwezigheid van mensen met een beperking. De aanleiding voor mijn vraag was de oproep van comedian William Boeva om in de media werk te maken van echte representatie van mensen met een beperking op basis van hun talenten zodat zij ook rolmodellen kunnen zijn. Hij vroeg zich met andere woorden af wanneer er programma's met hen worden gemaakt in plaats van over hen. Wij voegden daaraan toe: wanneer kan iemand met een beperking bijvoorbeeld het VRT-journaal of het weerbericht presenteren?
De VRT kondigde vorige week aan wie de nieuwe weervrouw zal worden in opvolging van Frank Deboosere, die met pensioen is gegaan, jammer genoeg. We waren allemaal fan van Frank Deboosere. De nieuwe weervrouw is dan wel een vrouw, heel goed, maar geen persoon met een beperking, waar zij natuurlijk ook niets aan kan doen. Los daarvan, ongeveer op hetzelfde moment, maakte VTM dan weer bekend dat zij als co-presentator van een nieuw sportprogramma over de Special Olympics gekozen hebben voor een atleet met een beperking. G-sporter Gilles Dupont wordt zo de eerste presentator met een beperking op de Vlaamse televisie.
In de huidige beheersovereenkomst engageert de openbare omroep zich om mensen meer inclusief te tonen. De schermaanwezigheid van mensen met een handicap moet tegen 2025 van 1,5 procent naar 2 procent verhogen volgens de beheersovereenkomst. U antwoordde in oktober het volgende: “De VRT is zich bewust dat ze nog stappen vooruit moet zetten. Mensen met een handicap moeten soms in beeld komen om wie ze zijn en om de competenties die ze hebben. In die zin is de vraag om een schermgezicht te hebben van een persoon met een handicap in een functie als nieuwslezer of iemand die het weerbericht brengt of een andere belangrijke functie op televisie, een absoluut belangrijk punt. Ik reken erop dat het traject dat de VRT aan het voeren is om in 2023 iemand met een beperking in beeld te brengen, resultaten zal opleveren. Het is natuurlijk geen resultaatsverbintenis. Je moet natuurlijk de beste figuur naar voren brengen, maar ik reken erop dat de VRT stappen vooruitzet.” U zei ook nog dat het voor u een belangrijke prioriteit is waarvan u weet dat dit voor de VRT zelf ook het geval is.
Minister ik wil u daarover een opvolgingsvraag stellen. Welke concrete stappen heeft de VRT sinds oktober 2022 gezet om in 2023 een schermgezicht te hebben met een beperking? Welke concrete stappen heeft de VRT gezet om de 20 procent personen van de Vlaamse bevolking die een beperking heeft, op een meer inclusieve manier te tonen in haar programma’s?
Minister Dalle heeft het woord.
Collega Brouwers, dit is een thema dat ik belangrijk vind. In november vorig jaar heb ik een debat ondersteund van Hart voor Handicap over de zichtbaarheid van personen met een beperking in de Vlaamse samenleving en de rol van de media ter zake. In dat debat waren ook de VRT en DPG aanwezig. De VRT gaf toen al aan dat ze liever spreken over mensen met een dragende rol, eerder dan schermgezichten. Het is dan natuurlijk niet alleen op televisie, maar bijvoorbeeld ook op de radio. DPG gaf in het debat aan op korte termijn werk te willen maken van een schermgezicht met een beperking, wat inderdaad recent is gebleken met de komst van de nieuwe presentator Gilles Dupont.
Er zijn drie concrete stappen van de VRT die worden verdergezet. Ten eerste toont de VRT in verschillende programma’s hoe personen met een beperking in het leven staan. Op die manier wil de VRT iedereen informeren over hoe hun leven anders verloopt en ingevuld wordt. ‘Durf te vragen’ is daar een goed voorbeeld van. In dat programma kwamen al mensen met autisme, mensen met dwerggroei, mensen in een rolstoel, mensen met een niet-aangeboren hersenletsel en mensen met een psychische kwetsbaarheid aan bod. In ‘Iedereen beroemd’ zagen we in de rubriek ‘Hoe dan wel’ rolstoelgebruikers en doven en slechthorenden vertellen over hun eigen ervaringen. In Pano onderzocht men inclusief onderwijs bij ons en in het buitenland.
Ten tweede nemen personen met een beperking ook vaak een niet-dragende rol op in het aanbod. Over de vele programma’s heen zien we mensen met een beperking als deelnemer, gast, geïnterviewde … Denk daarbij aan de deelname van personen met een beperking in verschillende programma’s zoals ‘Iedereen beroemd’, ‘Het grote onbekende’ en ‘Een jaar gratis’ of als expert in duidingsprogramma’s zoals ‘Laat’, het laatavondjournaal.
Ten derde is er het inzetten van personen met een beperking in een dragende rol of als schermgezicht. Karolien Debecker bijvoorbeeld is al jaren actief bij VRT-radio en is op dit moment het gezicht van Radio 2-programma’s zoals ‘Wijs’. VRT werkte het afgelopen jaar aan trajecten voor mensen met een handicap in significante rollen. Ze hebben daar heel hard rond gewerkt.
In de zoektocht naar dragende rollen voor personen met een beperking, heeft de omroep al veel verschillende spelers gecontacteerd. De VRT zoekt daarbij naar mensen die in een dragende rol van een programma passen. Dat kan gaan om een presentatierol maar ook om andere dragende rollen zoals sidekicks op de radio, co-hosts, vaste columnisten, experten en dergelijke meer. Uiteraard telkens vanuit hun expertise of talenten.
Er zijn momenteel enkele sporen lopende richting mogelijke opdrachten voor personen met een beperking in een dragende rol. Hierover kan de VRT momenteel nog niets publiek maken. Dat zijn natuurlijk trajecten die heel wat voorbereiding vragen en ze willen die mensen op een goede manier laten starten. Maar ik reken er ook op dat de VRT dat op een ernstige manier zal doen, met de bedoeling om op korte termijn ook personen met een handicap in een dragende rol in hun programma’s te hebben. Dank u wel.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Dank u wel voor uw antwoord, minister. Het is duidelijk dat er in verschillende programma’s wel aandacht is voor mensen met een handicap. Dat hebt u uitvoerig toegelicht. Anderzijds zijn mensen met een dragende rol wel iets anders dan een schermgezicht. We weten allemaal dat dat laatste visueel meer impact heeft. Maar goed, we zullen de sporen die de VRT nu aan het lopen is, met veel belangstelling afwachten en uitkijken naar wat daar uit komt. Ik denk dat er in dit debat toch een verschil is tussen radio en televisie. Ik hoop dat er tenminste iets van komt, maar ik vind het eigenlijk een beetje een gemiste kans voor een publieke omroep en dat zij zich in deze een beetje laten voorbijsteken door DPG, in dit geval met VTM. Het zou hen wakker moeten schudden om nog meer hun best te doen, maar ik heb geen verdere vragen. Minister, alleszins dank u wel om hen verder aan te porren om daar verder werk van te maken.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Ik wil collega Brouwers ondersteunen in het laatste wat zij gezegd heeft en haar terechte vraag. Ik denk dat de VRT al meer dan twee jaar aangeeft bezig te zijn met de zoektocht naar een schermgezicht met een beperking. Ik vind het natuurlijk fantastisch voor DPG – en voor onze samenleving – dat zij er nu in slagen om een schermgezicht met een beperking op het scherm te brengen. Ik vind het jammer dat de VRT zich hier – exact in dezelfde bewoording – laat voorbijsteken. Ze mogen de zoektocht zeker niet opgeven. BBC heeft al jaren een weervrouw met een beperking. We kijken er met z’n allen naar uit dat de VRT hier snel werk van maakt, in het belang van een inclusieve Vlaamse samenleving.
Minister Dalle heeft het woord.
Ik sluit me aan bij jullie opmerkingen. Ik vind ook dat ze een kans gemist hebben en ik reken erop dat ze een versnelling hoger zullen schakelen.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Dat is heel goed gezegd, minister. Dank u wel.
De vraag om uitleg is afgehandeld.