Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer Van Rooy heeft het woord.
Ik borduur eigenlijk verder. Dit is ook zo’n geval van de EU die zoveel invloed en macht over ons heeft dat wij moeten elektrificeren, waardoor een capaciteitstarief moet worden ingevoerd en waartegen u dan juridische stappen moet ondernemen. Dat is natuurlijk te potsierlijk voor woorden, want zoals we weten is het capaciteitstarief toch ingevoerd. Het dwangmatige, razendsnelle elektrificatiebeleid heeft daartoe geleid. Dat is zo klaar als een klontje.
U hebt nog geprobeerd het tegen te houden, minister, met een – wat ons betreft – rijkelijk laat gestarte rechtszaak. Dat is dus helaas niet gelukt. Om de mensen te ondersteunen die nu het slachtoffer worden van het capaciteitstarief doordat hun energiefactuur naar omhoog gaat, voert de regering een premie in voor de aankoop van huishoudtoestellen die minder energie verbruiken.
Dat moeten we toch even tot ons laten doordringen. De regering voert een elektrificatiebeleid, en om het elektriciteitsnetwerk niet te laten ontploffen voert de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) een capaciteitstarief in. U probeert zich daar juridisch tegen te verzetten wat niet lukt. Daarna moet de Vlaamse Regering in de geldbuidel tasten om de getroffen gezinnen een premie te geven voor het aankopen van nieuwe huishoudtoestellen. Als dat een voorbeeld is van goed bestuur, dan weet ik het ook niet meer.
Deze compensatiepremie zou worden uitgedeeld aan eenieder met een klein elektriciteitsverbruik en zonder zonnepanelen, want zij zien door het capaciteitstarief hun jaarfactuur stijgen met 20 tot 100 euro. 136.000 rechthebbenden zouden vanaf 1 januari 2024 een bon krijgen ter waarde van 250 euro. Het betreft voornamelijk kleine gezinnen en alleenstaanden. Nogmaals: wat voor een beleid!
Dat u hen probeert te steunen, minister, daar hebt u ons begrip en onze steun voor, maar – nogmaals – een voorbeeld van goed bestuur kan dit toch niet worden genoemd.
Wij hebben daarover een aantal vragen.
Hoe werd het bedrag van 250 euro bepaald? Hoelang is die bon geldig en wat kan men er precies mee kopen? Last but not least: is deze premie voldoende om soelaas te bieden en de hogere energiefactuur te compenseren? Hoe werd dit eigenlijk precies berekend?
Hoe wordt bepaald of berekend wie hier precies allemaal recht op heeft? Hoe is men dus gekomen tot het aantal van 136.000 rechthebbenden?
Wat met mensen die een sociaal tarief hebben? Hebben zij hier ook recht op?
Is dit een premie, of een bon, die jaarlijks zal worden uitgedeeld zolang het capaciteitstarief geldt, of is dit eenmalig? En als het eenmalig is, waarom?
Tot slot: wat is de totale kostprijs van deze beslissing en hoe wordt deze premie precies gefinancierd?
Minister Demir heeft het woord.
Ik wil eerst de correctie meegeven dat het over minder dan 136.000 mensen gaat. Dat moet ik even rechtzetten.
Het bedrag van 250 euro is hetzelfde als het bedrag van de bestaande kortingsbon die beschermde afnemers kunnen aanvragen bij Fluvius voor de aankoop van energiezuinige toestellen.
Uit een onderzoek van de Universiteit Gent naar de impact van het capaciteitstarief in opdracht van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA), blijkt dat de groep van kleine verbruikers altijd meer zal betalen door het capaciteitstarief. Bij 10 procent zullen de meerkosten hoger zijn dan 100 euro op jaarbasis en bij 70 procent situeert de stijging zich tussen de 50 en 100 euro.
Deze kortingsbon van 250 euro compenseert bij het grootste gedeelte van de doelgroep de gestegen netkosten. Het nieuwe toestel zal ook het verbruik doen dalen. De kortingsbon is twee jaar geldig.
De voorwaarden om hierop recht te hebben zijn dat men een klein verbruik heeft en dat er een digitale meter geplaatst is. Verder mogen er geen zonnepanelen geïnstalleerd zijn en moet de afnemer gedomicilieerd zijn op het adres. Het geldt dus niet voor tweedeverblijvers.
Iemand die een laag verbruik heeft door, bijvoorbeeld, de aanwezigheid van sterk overgedimensioneerde lokale productie en een hoog zelfverbruik, of een lokale productie en een terugdraaiende teller, heeft er geen recht op.
Wat met mensen die een sociaal tarief hebben? Binnen deze doelgroep van huishoudens met zeer klein verbruik wordt er geen onderscheid gemaakt naargelang welk tarief wordt toegepast. Huishoudens met het sociaal tarief die buiten deze groep van zeer kleine verbruikers vallen, hebben recht op de kortingsbon die al bestond, ook van 250 euro.
Wat uw vierde vraag betreft: de kortingsbon wordt niet ‘uitgedeeld’. Ik zal niet op de markt gaan staan om die bonnen uit te delen, mijnheer Van Rooy. (Opmerkingen van Sam Van Rooy)
Dat doe ik dus niet, maar de doelgroep kan ze aanvragen vanaf 1 juli 2023. We hebben dat dus kunnen vervroegen. Dat was ook de vraag van de commissieleden. Het kan tot en met 31 december 2026. De doelgroep heeft recht op één kortingsbon per periode van twaalf maanden, en maximaal vier kortingsbonnen in totaal. Ik denk dat dit mooi tegemoetkomt aan de kleine verbruikers. We gaan ook vragen dat het VEKA daar de nodige communicatie rond doet naar de doelgroep toe.
De budgettaire impact van de maatregel, die binnen de beschikbare kredieten van het Energiefonds wordt gefinancierd, is bepaald op basis van het aantal kortingsbonnen dat wordt uitgereikt voor de bestaande doelgroep en wordt begroot op ongeveer 3 miljoen euro.
De heer Van Rooy heeft het woord.
Minister, u zei dat er minder dan 136.000 rechthebbenden zijn, maar hoeveel zijn het er dan?
15.000
Dat is heel wat minder, waar zit dat verschil? Ik heb 136.000 gelezen, is dat een verkeerde communicatie van u of hebben de media dat verkeerd genoteerd?
Mijn tweede vraag betreft de bon, ik heb u 100 euro horen zeggen, terwijl ik dacht dat het 250 euro was.
Neen, 250 euro.
Excuus, dan heb ik dat verkeerd begrepen.
Wat betreft de communicatie, hoe wordt dat precies gecommuniceerd naar de doelgroep die de bon moet aanvragen, via welke kanalen? Hoe kunnen zij dit aanvragen? Is dat ook via verschillende kanalen, kan dat per telefoon, per brief, via het internet?
Ik heb het laatste deel van uw antwoord over de bonnen niet goed begrepen. Kunt u mij nogmaals uitleggen wat de geldigheidstermijn is en hoeveel bonnen er in totaal kunnen worden aangevraagd? Dat was mij niet helemaal duidelijk.
Minister Demir heeft het woord.
Het aantal gebruikers hebben we gehaald uit de studie van de Universiteit Gent.
Wat betreft het bedrag, het is belangrijk te weten dat het om 250 euro gaat, niet 100 euro. Ik heb wel gezegd dat bij 10 procent van die doelgroep de meerkosten van dat capaciteitstarief hoger zullen zijn dan 100 euro op jaarbasis en bij 70 procent situeert zich dat tussen de 50 en 100 euro. Ik denk dus dat daar het misverstand moet zitten. De doelgroep heeft recht op één kortingsbon per periode van twaalf maanden en men kan er vier opvragen in totaal.
De aanvragen kunnen gebeuren via de website van Fluvius. Ik moet nog bekijken hoe we naar de mensen gaan communiceren, misschien is het mogelijk onderaan de factuur een mededeling te zetten om het aan te vragen, of iets dergelijks. Dat moeten we nog bekijken. (Opmerkingen van Robrecht Bothuyne)
De heer Van Rooy heeft het woord.
Dank u, minister, voor uw antwoorden. We volgen dit verder op. Ik wil tot slot nog eens benadrukken dat dit geen voorbeeld is van goed bestuur. Het kost, als ik het goed heb gehoord, 3 miljoen euro. Dat geld komt van de belastingbetaler, dat kan niet anders. Ik heb ook niet zo heel veel vertrouwen in de berekening die is gebeurd. Sommige mensen zullen hiermee misschien niet voldoende hebben, andere zullen misschien wat te veel krijgen, ik weet het niet.
Eerst een tarief invoeren waarbij mensen te veel moeten betalen en dat vervolgens compenseren met een premie of een bon voor huishoudtoestellen, dat is te potsierlijk voor woorden. Ik vrees ook dat heel veel mensen hier geen gebruik van zullen maken, door het niet aan te vragen, door het niet te willen aanvragen, door geen noodzaak te zien om zo’n bon te gebruiken, De mensen die een lagere energiefactuur willen hebben geen boodschap aan bonnen en premies, neen, die mensen willen gewoon zien dat hun energiefactuur daalt, of ten minste niet stijgt. Wordt zeker vervolgd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.