Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Ik heb me laten inspireren door een andere minister, die ook naar deze commissie komt, namelijk minister Dalle. In het kader van het plan Vlaamse Veerkracht heeft hij 30 miljoen euro geïnvesteerd om de Vlaamse jeugdinfrastructuur te moderniseren. Een van de grote onderdelen van dat plan gaat over de mogelijkheid om gratis energiecoachings en -scans te kunnen aanvragen, met subsidies tot 10.000 euro om het energiepeil te kunnen optrekken en begeleiding bij het aanvragen van een investeringssubsidie. Het Pulse Transitienetwerk van Cultuur, Jeugd en Media lanceerde het aanbod, en dit in samenwerking met het Vlaams Energiebedrijf (VEB), dat al heel wat expertise heeft opgebouwd in andere sectoren. In 2022 werd een eerste ronde met groot succes afgewerkt, wat niet abnormaal is na zware coronajaren en budgettaire problemen. Ook voor 2023 kunnen heel wat organisaties intekenen. Dat is heel goed, omdat het gaat over jeugdinfrastructuur en duurzaamheid voor de toekomst, en natuurlijk ook gewoon vanuit efficiëntie bekeken.
We hebben hier in de commissie ook vaak het debat gehad over hoe hard de cultuursector gekreund heeft, niet alleen onder corona maar ook onder de hoge energieprijzen. Eigenlijk weerklinkt daar dezelfde vraag: kunnen we niet iets parallel uitwerken voor de cultuursector, met ook dergelijke energiescans en coachings, op dezelfde manier?
Er is vandaag wel al een toolkit, Cultuurzaam, maar de database lijkt vandaag – ik kijk uit naar het antwoord – niet verder te worden aangevuld. Daarnaast zou men de expertise die door het VEB is opgebouwd, perfect ook in de cultuursector kunnen toepassen. Dat zou ook een ondersteuning kunnen zijn voor organisaties die wel een transitie willen maken en een aanvraag voor sectorale investeringssubsidies willen indienen, maar die op dit moment niet kunnen intekenen op zoiets ambitieus. Er is een effectief bestaande nood, maar het ontbreekt aan tijd, geld en technische kennis, in eerste instantie voor het laaghangend fruit, maar ten tweede ook voor een langetermijnvisie om het gebouw en de infrastructuur energie-efficiënter te maken. Op die manier zou de sector niet alleen een uithangbord kunnen zijn voor het transitieverhaal, maar ook gewoon de eigen kosten onder controle kunnen houden. Dat is voor heel veel mensen vandaag een grote zorg.
Vandaar mijn vraag, minister-president: denkt u dat het een optie is om wat er gebeurd is met het VEB in het kader van jeugdbeleid ook toe te passen op het cultuurbeleid? Kunt u wat er door Pulse wordt aangeboden voor jeugdinfrastructuur ook aanbieden voor de culturele infrastructuur?
Ten tweede: wat is de toekomst van de Cultuurzaam? Hoe kijkt u daarnaar? Wordt dat nog verder geüpdatet? Wordt het geïntegreerd in een breder diversiteitsplan? Die kennis moet voldoende actueel blijven en verspreid worden. Dat is wel een bezorgdheid.
Hebt u de nota van Pulse Transitienetwerk gezien, en de beleidsaanbevelingen daarin gelezen? Bent u bezig met te kijken hoe u dat kunt implementeren? Waarom wel, of waarom niet? Ik kijk uit naar uw antwoord.
U zult het wellicht niet gemist hebben dat er afgelopen maandag een Toekomstcongres was van de Strategische Adviesraad voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media (SARC). Wellicht waren er daar een aantal aanwezigen vanuit het kabinet. Een van de centrale thema’s was net het debat rond duurzaamheid. De roep in de sector om echt werk te maken van de transitie is echt heel sterk, over beleidsdomeinen heen. Ook daar is er dezelfde filosofie, om ook daar toe te passen wat in andere sectoren kan.
Voilà, dat zijn mijn insteken voor deze vraag.
Minister-president Jambon heeft het woord.
De mogelijkheid voor subsidiëring van energiescans in het kader van een bouwproject bestaat al. Culturele organisaties die in aanmerking komen voor investeringssubsidies kunnen een beroep doen op het raamcontract met het VEB of zelf een aanbesteding opstarten om een scan te laten uitvoeren. Dat geldt voor organisaties die in aanmerking komen voor investeringssubsidies.
Het op relancebudget gefinancierde en dus tijdelijk lopende project voor de jeugdsector is zeker en vast succesvol te noemen, net vanwege de laagdrempeligheid. Een doorvertaling van het eenvoudige opzet bij dit project naar Cultuur lijkt me niet zo evident.
In de cultuursector is er een zeer grote variatie in gebouwgrootte, complexiteit van de technische installaties, technische knowhow bij gebouwbeheerders, gebruiksparameters, specifieke noden van de infrastructuur, enzovoort. De infrastructuur is vaak moeilijker te vatten: het inschatten van de noodzakelijke ingrepen vergt enerzijds een historische kennis van de infrastructuur, en vanwege de hoge pieken en dalen in gebruik is het anderzijds zeer moeilijk om op korte termijn vast te stellen hoe de gebruikers het energieverbruik kunnen beperken, dus om een quickscan te doen, zeker omdat ze nu ook rekening moeten houden met luchtkwaliteit en luchtverversing.
Mijn administratie en ik evalueren continu het evenwicht dat we trachten te bewaren tussen begeleiding, toeleiding en investeringen in de eigenlijke infrastructuurwerken voor een zo efficiënt mogelijke inzet van middelen voor de verduurzaming van de bovenlokale culturele infrastructuur. Op dit moment zijn er dus geen plannen om een project dat vergelijkbaar is met dat van de jeugdsector op te zetten voor culturele organisaties.
Wat de toolkit Cultuurzaam betreft, voorziet de beheersovereenkomst met Pulse in eerste instantie dat Cultuurzaam integraal deel blijft uitmaken van het aanbod van Pulse met tools die bruikbaar zijn voor de cultuursector, maar ook daarbuiten. Organisaties, bedrijven en overheden binnen en buiten de cultuursector maken daar veel gebruik van. Cultuurzaam wordt wel degelijk nog aangevuld met nieuwe tools.
In 2023 plant Pulse deze toolkit uit te breiden met goede duurzaamheidspraktijken uit onder andere de cultuursector, waarop kan gezocht worden op basis van de Sustainable Development Goals (SDG's). Zo worden tools zoals bijvoorbeeld de checklist voor energie-efficiëntie en de storytelling, de manier waarop een organisatie met de checklist aan de slag gaat, gecombineerd om nog meer activering op het vlak van duurzaamheid te verwerven. Voor deze uitbreiding en communicatie ervan gaat Pulse op zoek naar private middelen.
Ik heb zeker kennisgenomen van de nota van Pulse Transitienetwerk. Beleidsaanbevelingen rond deze thematiek vormden een onderdeel van de beheersovereenkomst met Pulse voor 2022. Dit is het resultaat van een participatief traject met het netwerk. Ik waardeer de inspanningen die geleverd zijn door Pulse en de organisaties die meewerkten aan dit waardevolle overzicht van inzichten en noden die leven in de sector.
Enkele aanbevelingen liggen in lijn met initiatieven die al lopen. Wijzigingen in de nieuwe reglementen voor investeringssubsidies stimuleren bijvoorbeeld meer aandacht voor integrale duurzaamheid en de nood aan het inpassen binnen een langetermijnstrategie voor een infrastructuur. Circulariteit krijgt een prominentere plek. Mijn administratie buigt zich ook over de financieringskwestie door bijvoorbeeld de mogelijkheid te onderzoeken om investeringssubsidies en leningen te combineren om de financiële druk op cultuur-en jeugdinfrastructuur te spreiden.
Ik lees in de nota veel wil vanuit de sector en vanuit Pulse om kennis uit te wisselen en samen de transitie naar duurzamere infrastructuur verder te zetten. Ik vraag mijn administratie dan ook te bekijken hoe en waar we nog verder aan de slag kunnen met die aanbevelingen uit het Pulserapport.
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Minister-president, ik heb u goed begrepen. Eigenlijk zegt u dat wat er gebeurt bij Jeugd, peanuts is in vergelijking met wat er nodig is voor de culturele infrastructuur, gewoon omdat de infrastructuur veel complexer is. Daar kan ik u wel in volgen. De infrastructuur is heel complex en vaak ook erfgoed, en ook gewoon vanwege zowel de akoestiek als de luchtkwaliteit, akoestische isolatie enzovoort.
Het is natuurlijk wel belangrijk om te weten dat ook het kennisniveau van al die culturele organisaties niet even groot is. Er is een heel groot verschil tussen de grote, die heel gespecialiseerde ondersteuning kunnen krijgen, en de eerder kleinere, die effectief een gebouw geërfd hebben zoals ik het noem of in opvolging een gebouw hebben dat ze al heel lang hebben en dat eigenlijk echt toe is aan die totaalrenovatie.
Ik denk dat weinigen echt weten dat die raamcontracten via het Vlaams Energiebedrijf echt voor hen van toepassing zijn en dat ze zichzelf echt te weinig als bedrijf zien op dat vlak. Ik denk dat daar die kennisverspreiding ongelooflijk belangrijk is. Wat dat betreft is de toolkit Cultuurzaam effectief een heel belangrijk element. Ik hoor heel graag dat die nog verder zal worden geüpdatet en daarvoor wil ik u danken, want ik denk dat daar ook echt nood aan is. Ik kijk daar zeker naar uit omdat, zoals u zegt, de complexiteit quickscans moeilijk maakt, en dan is een element zoals Cultuurzaam en het breder verspreiden van het feit dat men gebruik kan maken van VEB wel ongelooflijk belangrijk. Ik ben ook blij om te zien dat daar ook via de storytelling en tools de best practices bij gaan komen. Daarover ging de aanvullende vraag die ik had.
Ik denk dat de nota van Pulse Transitienetwerk en ook het Toekomstcongres van de SARC aangeven dat men echt honger heeft om daarrond verder te werken. Ik hoop dat dat voor een deel een vliegwieleffect kan creëren. Ik ga er dan van uit dat voor u de toolkit Cultuurzaam eigenlijk een stukje een centraal element is dat dan snel dat vliegwieleffect op gang kan brengen.
Daarnaast heb ik nog twee kleine vragen. Als u daar nu niet kunt op antwoorden, kan het eventueel schriftelijk. Bestaat er eigenlijk een database waarin de staat van onze culturele infrastructuur op het vlak van energie gebenchmarkt is met die in de ons omringende buurlanden, zodat we weten hoe we er relatief gezien aan toe zijn en welke beweging we moeten maken? Weten we een beetje wat de stand van zaken is of is dat een nieuw terrein? Ik denk dat dat ook kan helpen om te zien of we een tand bij moeten steken of niet. Ik kan begrijpen dat u daar misschien nu niet meteen op kunt antwoorden, maar het is wel iets dat in het kader van dit debat zinvol is om te weten te komen.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mevrouw Almaci, wat infrastructuurprojecten betreft, komen ze meestal kijken of er geen subsidies voor te krijgen zijn. We geven hun die informatie dan wel mee rond VEB en de raamcontracten die er zijn. Bij mijn weten bestaat zo’n databank niet. Er zijn een aantal gebouwen cultureel infrastructuur die onder Het Facilitair Bedrijf vallen en daar zijn we zo’n oefening wel aan het maken maar dat gaat over eigen gebouwen. Het lijkt mij wenselijk om de sector aan te bieden om iets vergelijkbaars te doen met gebouwen in het jeugdwerk, in cultuur en in sport als wat we binnen Het Facilitair Bedrijf gedaan hebben. Waarom zouden we dan niet doen? Op dit moment bestaat het bij mijn weten niet, maar het lijkt mij een idee om verder uit te werken.
Mevrouw Almaci heeft het woord.
Ik denk dat het goed zou zijn mochten we een globaal overzicht krijgen van de stand van zaken van de culturele infrastructuur op het vlak van duurzaamheid. Ik denk dat zij daar zelf vragende partij voor zijn. Dat kan ook voor u als beleidsmaker een goede tool zijn voor de toekomst. Dat onthoud ik van het antwoord op de vraag van vandaag.
Ten tweede denk ik wel dat op de website van Pulse letterlijk staat dat Cultuurzaam niet meer wordt aangevuld. Ik heb het speciaal gecheckt. Daarin wordt verwezen naar een nieuwe databank. Dat wijkt af van het antwoord dat u hebt gegeven. Ik denk dat die duidelijkheid wel zinvol is, omdat daar opgeroepen is om in te schrijven op de nieuwe databank. Dat geeft de indruk dat Cultuurzaam verdwijnt. Vandaar dat mijn originele vraag ook was in hoeverre het geüpdatet wordt. Maar ik ga ervan uit dat uw antwoord het ‘leading answer’ is en dat daar dus een correctie op gaat komen. Ik ben in ieder geval blij dat de toolkit zal worden verdergezet en ik kijk uit naar die best practices maar ik denk dat de communicatie richting de sector wel een beetje aangepast moet worden.
De vraag om uitleg is afgehandeld.