Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding

Mevrouw Schryvers heeft het woord.

Minister, binnen de Vlaamse Regering werd recent beslist dat het groeipakket zal worden doorbetaald aan jobstudenten vanaf 18 jaar die ten gevolge van een arbeidsongeval of een beroepsziekte een sociale uitkering ontvangen. Tot voor kort werd het groeipakket geschorst in zo’n geval. De nieuwe regeling gaat in met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2019, zo konden we lezen. Dat is natuurlijk goed nieuws voor alle studenten die de voorbije jaren het groeipakket een tijdje hebben moeten missen omdat ze het slachtoffer waren van een arbeidsongeval. Het zou gaan om ongeveer drieduizend studenten per jaar. Dat is toch wel een heel hoog aantal, vind ik zelf.

Het groeipakket bestaat natuurlijk uit verschillende componenten. Naast het basisbedrag behelst het bijvoorbeeld ook participatietoeslagen, zoals de schooltoeslag voor kinderen in het basis- of secundair onderwijs. Daarnaast kan het groeipakket ook zorgtoeslagen bevatten, een sociale toeslag, en sinds dit jaar ook een ondersteuningstoeslag.

Minister, ik heb daarover de volgende vragen. Geldt de nieuwe maatregel van het doorbetalen van het groeipakket voor alle componenten ervan? De maatregel gaat met terugwerkende kracht in. Welke bedragen zullen voor de voorbije jaren alsnog worden uitbetaald, en dit in de verschillende componenten van het groeipakket? Wanneer zal die terugbetaling kunnen gebeuren? Gebeurt die automatisch of moet er misschien voor bepaalde onderdelen van het groeipakket een aanvraag worden ingediend?

Ik had toch een bekommernis bij het lezen van dit bericht. We hebben in deze commissie een uitvoerige evaluatie van het groeipakket gedaan. We hebben na het afsluiten van die evaluatie ook een resolutie opgemaakt. Dit probleem is niet aan bod gekomen tijdens die evaluatie. Dat creëert bij mij een beetje onzekerheid: zijn er nog facetten die misschien door de mazen van het net zijn geglipt, dingen in verband waarmee er niet dadelijk mensen zijn komen aankloppen, die niet dadelijk door mensen zijn gemeld? Hebt u weet van eventuele andere klachten die aankomen bij de uitbetalers over onderbrekingen in de uitbetaling van het groeipakket?

Minister Crevits heeft het woord.

Collega Schryvers, dank u wel. Nu hadden we eens zo’n goed nieuws voor zoveel jobstudenten, en dan komt er toch een kritische vraag. (Opmerkingen)

Een opbouwende. Het is natuurlijk wel belangrijk voor de statistieken dat dit wordt opgehelderd.

Collega’s, het gegeven van arbeidsongeval en beroepsziekte had tot op vandaag alleen maar een impact op de gezinsbijslagen. Het besluit van 27 januari 2023 remedieert dat nu. Op de overige onderdelen van het groeipakket, zoals de schooltoeslag, was er geen impact. De bedragen die retroactief zullen worden aangepast, kunnen dus enkel betrekking hebben op de gezinsbijslagen, dus het basisbedrag, de sociale toeslag en de zorgtoeslag. Ik hoop dat dat helder is.

Het Agentschap Uitbetaling Groeipakket gaat met de uitbetalers aan de slag om alle dossiers in dezen te regulariseren en schat dat dit in de loop van de komende maanden kan worden rechtgezet. De mensen moeten hier niets voor doen. Alles zal automatisch gebeuren. We wagen ons dus heel ver in dezen, maar we kunnen dat ook doen, omdat we weten hoeveel dossiers er ongeveer zijn. We kunnen voorlopig alleen maar een raming maken van de verwachte effecten. In 2021 ging het om een kleine 2800 jongeren, van wie de overgrote meerderheid zijn gezinsbijslag voor een of twee maanden geschorst zag. We schatten de budgettaire impact op zo’n 1,3 miljoen euro per jaar. De ingreep die we nu doen, is dus niet onbelangrijk.

Ik kom tot de kritische vraag. Dit was inderdaad geen element van de evaluatie van het groeipakket. U hebt daar gelijk in. De regels die vandaag in het groeipakket zitten, zijn meegekomen vanuit de federale regelgeving. Dit aspect ook. Omdat de inkomensgegevens pas na twee jaar worden verwerkt, zijn de terugvorderingen voor het eerst automatisch gebeurd in 2021, waardoor dit pas in 2022 werd gesignaleerd. Men kon het dus niet meenemen in een evaluatie. Dit past eigenlijk in de rij van signalen die we regelmatig over het groeipakket krijgen en waarmee we dan aan de slag gaan. Zo is er overleg met de uitbetalers, zowel binnen een inhoudelijk platform als binnen een meer overkoepelend sectorplatform. Dat is een aanvulling op het formele klachtencircuit. De beide agentschappen monitoren die signalen en zetten die af tegen de bestaande regelgeving. Op die manier kunnen we dan voorstellen tot aanpassing voorleggen aan de Vlaamse Regering. Dit is dus een signaal dat mij een aantal maanden geleden heeft bereikt en waarvan ik vond dat dat eigenlijk niet fair was. Iedereen die dat bekijkt, moet toch vaststellen dat het niet fair is. Daardoor hebben we dus een remediëring toegepast.

Wat andere klachten betreft die aankomen bij de uitbetalers, kan ook worden gekeken naar het jaarlijkse klachtenrapport van de ombudsman. Daarin komt ook een uitgebreid luik over het groeipakket met een cijfermatig en inhoudelijk overzicht aan bod.

Mevrouw Schryvers heeft het woord.

Minister, dank u wel. Ik denk dat het een goede maatregel is. Als je zo een probleem vaststelt of het wordt gesignaleerd, dan komt het erop aan om kort op de bal te spelen en een rechtzetting te doen wanneer iets als onrechtvaardig wordt aangevoeld. Dat is wat de Vlaamse Regering nu op uw initiatief heeft gedaan. Dat is goed. Ik heb inderdaad de vraag gesteld, die blijkbaar als kritisch wordt ervaren, waarom we dat niet hebben gezien in de evaluatie. Wel, we hebben een hoorzitting gehouden naar aanleiding van de evaluatie. Er heeft geen enkele spreker dit aangereikt in het kader van die evaluatie. Dat geeft voor mij gewoon aan dat het groeipakket zo'n groot geïntegreerd systeem is. Dat gaat over zoveel kinderen en jongeren, over zoveel gezinnen, elke maand in zoveel verschillende situaties, dat men eigenlijk altijd een beetje een alerte bril moet ophebben voor bepaalde gevallen die misschien hier of daar door de mazen van het net kunnen glippen. Dan moet men alert reageren op signalen.

Minister, het goede nieuws dat u nu brengt is alleszins toch een bevestiging of een aanvulling van het bericht dat we daarover lazen, namelijk dat gezinnen daar niets voor moeten doen en dat dat automatisch zal gebeuren. Natuurlijk kan dat niet een, twee, drie door de uitbetalers worden rechtgezet. Het goede is dat het er overal aankomt en dat het gewoonlijk ook maar gaat over een beperkte periode. Ik schrok ervan dat er zoveel jongeren het slachtoffer zijn van een arbeidsongeval. Het gaat wellicht vaak over kleine incidentjes maar waardoor ze toch even out zijn bij hun studentenwerk.

De heer Anaf heeft het woord.

Voorzitter, ik wil hier graag op tussenkomen omdat ik op 30 mei vorig jaar – dat is bijna een jaar geleden – een schriftelijke vraag gesteld heb om aan te kaarten dat het inderdaad niet logisch is dat bij een inkomen uit arbeid voor studenten binnen de aangegeven grenzen qua werkuren het geen beletsel is om gezinsbijslagen te ontvangen maar als je dan de pech hebt om een arbeidsongeval te hebben en daarvoor wordt gecompenseerd met een uitkering, men plots niet meer dat recht heeft op die bijslagen. Ik heb toen aan de minister gevraagd om dat artikel aan te passen omdat het inderdaad niet logisch is. Ik ben blij dat het nu effectief rechtgezet is.

De heer Daniëls heeft het woord.

Minister, collega's, het is vooral om te vermijden dat de indruk zou ontstaan dat wanneer je in een studentenjob een arbeidsongeval hebt, dat je dan recht hebt op een groeipakket. De andere voorwaarden blijven immers wel gelden. Als je 18-plus bent, moet je voldoen aan de voorwaarden van minimaal 27 studiepunten. Het is niet zo dat dit voor iemand die 18-plus is en een studentenjob of weekendwerk doet naast zijn gewone werk, plots weer het recht opent op het groeipakket. Dat is niet zo. Ik geef het voor de volledigheid aan. Het is voor als je een studentenjob doet en daarnaast voldoet aan de voorwaarden voor iemand tussen 18 en 25 jaar om een groeipakket te krijgen. Het is enkel in die gevallen dat het geldt. Ik wilde dat toch nog even aangeven omdat ik merk dat bij jonge werknemers de indruk ontstond dat men opnieuw een groeipakket zou kunnen krijgen al dan niet in combinatie met een job en dat is natuurlijk niet het geval.

Minister Crevits heeft het woord.

Collega Anaf, goede maatregelen hebben vele vaders en moeders. Het klopt. Ik wist dat u ging zeggen dat u dat hebt aangekaart. De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat toen de instructie al was gegeven. Maar laat ons stretchen en zeggen dat als het noodzakelijke dingen zijn, we allemaal gelukkig moeten zijn.

Collega Schryvers, het was uiteraard een mild grapje om aan te tonen dat er toch ook kritische vragen mogen worden gesteld. Ik heb het al een paar keren gezegd aan mensen die mij goed kennen: er zijn grote hervormingen maar er zijn ook kleine dingen die een groot verschil maken voor individuele mensen. We mogen er niet aan voorbijgaan dat dat ook heel belangrijk is. Je kunt zeggen dat het een jaar is, maar we hebben ook beschermingsmaatregelen getroffen in dat jaar. Onze administratie heeft dat gedaan om te vermijden dat mensen daardoor in de problemen zouden komen. Er zijn ook geen terugvorderingen gebeurd, maar we wisten dat dit wellicht rechtgezet zou worden. We hebben ons hier dus wel opgesteld als een correcte overheid in afwachting van een beslissing die nog moest worden genomen.

Mevrouw Schryvers heeft het woord.

Minister, kritisch zijn, heeft vele betekenissen. Ik houd het graag bij positief kritisch zijn. Maar als kritisch zijn ook betekent met een alerte blik kijken naar bepaalde situaties en alert blijven voor problemen, dan ben ik dat zeer graag. Ik heb ook gezien dat u dat bent. Daar kan iedereen die zich in zo'n situatie bevindt alleen maar tevreden over zijn. We gaan dat de volgende periode allemaal blijven volgen.