Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, het is vandaag Gedichtendag. Een tijdje geleden kreeg ik van Voka West-Vlaanderen (Vlaams netwerk van ondernemingen) een nieuwjaarskaart. Daar stond een gedicht op van de West-Vlaming Wim Opbrouck, gericht aan de ondernemers. Ik dacht dat het toepasselijk was om het voor te lezen op Gedichtendag. Ik ben deze keer goed voorbereid. Meestal moet ik de dag zelf nog iets zoeken.
Aan de ondernemers
Blijf avontuurlijk in alles wat u onderneemt.
Fasten your seatbelts en En Avant Marche.
Dwars door alle turbulentie heen.
Blijf over de muurtjes kijken. Connecteer. Dans.
Speel. Wees creatief, maar blijf vooral dapper ondernemen.
Connecting the dots.
Want zolang de bijen zoemen, is er hoop.
Een applausje voor Wim Opbrouck!
Volgens Locatus is de leegstand van winkelpanden licht gedaald in dit land. De leegstandcijfers daalden van 11,9 procent in mei 2021 naar 11,3 procent eind 2022. De daling van de leegstand komt voornamelijk doordat er minder fysieke winkelruimtes zijn. Er worden ook minder nieuwe winkelpanden gebouwd en steeds meer winkelruimtes worden geconverteerd tot bijvoorbeeld woningen.
De Vlaamse Regering zet sterk in op de ondersteuning van onze lokale detailhandel en het lokale ondernemerschap. Om hen te ondersteunen hebben de Vlaamse meerderheidspartijen in 2020 een resolutie voor een kernversterkend handelsbeleid in Vlaanderen ingediend. Veel actiepunten werden opgenomen in het ‘Plan van aanpak Bedrijvige Kern – Werk aan de winkel’. Eind oktober werd ook de hervorming van het integraal handelsvestigingsbeleid (IHB) principieel goedgekeurd op de ministerraad en werd er advies gevraagd aan de Raad van State.
Minister, kunt u toelichting geven over de recente studie van Locatus? Hoe evalueert u de recente leegstandcijfers? Hoe evalueert u de tendens inzake de conversie van winkelruimtes?
Kunt u toelichting geven over de uitvoering van de resolutie over kernversterkend handelsbeleid en het ‘Plan van aanpak Bedrijvige Kern – Werk aan de winkel?’
Wanneer zal het gewijzigde decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid in werking treden?
Minister Brouns heeft het woord.
Collega De Vreese, in navolging van uw mooie gedicht, dat u kreeg van ondernemers, heb ik ook een heel mooi gedicht van een heel belangrijke groep ondernemers.
De boer
De boer die vroeg opstaat,
met zijn handen vol verweer,
hij werkt hard in zijn land,
om ons te voeden, elk jaar weer.
Met zijn ploeg door de aarde,
zijn oog op de weersvoorspelling,
hij plant en oogst,
met liefde en toewijding.
De boer die weet van seizoenen,
van zon en regen,
hij leeft in harmonie
met de natuur, zonder enige heen.
Laten we de boer waarderen,
voor zijn harde werk,
zonder hem geen voedsel,
geen leven, geen perk.
Laten we respect hebben
voor de boer en zijn land,
samen zorgen we voor een toekomst,
met voedsel in overvloed, in ons hand.
Voilà. Hulde aan de boer!
U moet toch antwoorden op de vraag. (Hilariteit)
Op basis van hetgeen in de media is verschenen – de studie zelf hebben we nog niet – lijkt dit een bevestiging te zijn van de trend die ook al vorig jaar werd bekendgemaakt, met name een lichte daling van de leegstand in het algemeen, maar met nog steeds hoge leegstandscijfers in wat Locatus de ‘hoofdwinkelgebieden’ en de ‘kernverzorgende centra’ noemt. Die winkeltypes komen neer op de grootste winkelconcentraties van een woonplaats, de kern dus, en worden verder onderscheiden omdat de gemeenten en hun kernen van omvang verschillen.
Er is een overaanbod aan fysieke winkels en dan is het op zich positief dat die winkelpanden met andere functies worden ingevuld. Het is mijn streven om leegstaande winkelpanden die er geschikt voor zijn te laten herinvullen met andere economische activiteiten en publiekstrekkers die bijdragen aan een bedrijvige kern. Afhankelijk van de ligging kan een herbestemming tot woonfunctie ook goed zijn.
Wat betreft uw volgende vraag, wordt er een overzicht bijgehouden van de stand van zaken van de verschillende mogelijke acties uit de resolutie, maar in globo komen die overeen met het plan van aanpak rond de bedrijvige kernen. Zo is er het spoor rond het regelgevend kader. Dat heeft onder meer geleid tot een voorstel om het decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid te wijzigen. Dat traject loopt, zoals u weet.
Er is ook studiewerk verricht om de inhoud en het statuut van het Vlaamse beleidskader ook verder te verkennen. Bij de betrokken steden en gemeenten riep dit voorbereidend werk gemengde reacties op. Er moet ook vermeden worden dat allerlei documenten een eigen leven parallel naast elkaar beginnen te leiden zoals de eerdere omzendbrief voor de inplanting van grootschalige detailhandel of eventuele teksten gebaseerd op het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen.
Zowel de resolutie als het plan van aanpak voor de bedrijvige kernen hadden veel aandacht voor de competentieopbouw bij steden en gemeenten. Door het relanceplan Vlaamse Veerkracht zijn er heel wat middelen geïnvesteerd in deze competentieopbouw en ondersteuning van onze gemeenten. Ook die trajecten lopen nog. De resolutie streefde ook naar het meer datagedreven maken van de detailhandel. De Smart Retail Dashboards zitten in een testfase.
Op 28 oktober vorig jaar keurde de Vlaamse Regering het wijzigingsdecreet goed in tweede lezing. We verwachten nog deze maand advies van de Raad van State. Intussen is ook gestart met het aanpassen van het aanvraagformulier, aangezien deze aanpassingen door de Vlaamse Regering vastgesteld moeten worden maar ook IT-technisch geïmplementeerd moeten worden in het omgevingsloket. We proberen deze trajecten maximaal te laten samenlopen met de behandeling van het wijzigingsdecreet in het Vlaams Parlement.
Voor de handhaving is ten slotte ook voorzien in te stappen in het kaderdecreet Vlaamse Handhaving. De timing van deze besluitvorming loopt ook grotendeels parallel.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Bedankt, minister, voor uw antwoord. In het kader van de relance werden ook al een aantal maatregelen genomen, werden er ook verschillende subsidieoproepen gelanceerd. Denk bijvoorbeeld aan projecten voor de aankoop en transformatie van leegstaande handelspanden, projecten duurzame bereikbaarheid van de kern, projecten inzake gemeentelijke premies ter verfraaiing en verduurzaming van handelspanden, projecten inzake de opmaak van verordeningen en ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP’s), en dan ook de VLAIO-profploeg (Agentschap Innoveren en Ondernemen). Ik denk dat het belangrijk is die initiatieven te evalueren en te kijken wat werkt en wat niet werkt. Hebt u dat gedaan? Is er op dit moment al een tussentijdse evaluatie, of kunt u daar een stand van zaken van geven?
De heer Vande Reyde heeft het woord.
Allereerst, ik ben ook gezwicht voor deze mooie traditie van gedichten. Ik heb er vorige jaren geen naar voren gebracht, maar vandaag heb ik er zelf eentje gemaakt. Het is dus een gedicht van eigen makelij. Ik ben blij dat ik het ook eindelijk kan brengen. Het is getiteld ‘Kutgedicht’. (Gelach)
Hoe affreus de wintervorst ook kan zijn,
niets is erger dan deze intens godsgruwelijke pijn.
Want met één mail sloeg Liesbeth Homans mij een doodslag:
“Beste parlementsleden, het is straks weer Gedichtendag.”
Een dag waarop ik niet enkel moet luisteren
naar krakkemikkig geschreven reguliere tussenkomsten,
maar ook nog eens naar ieders hoogst originele, spitsvondige poëtische vondsten.
Eentje van Elsschot, oh wat is ie mooi;
of van een of andere vage Indiër
waarvan een parlementair medewerker dacht:
ja, dat heeft toch wat meer allooi.
Ontbreken ook nooit:
een haiku, wat poëtische slamrap en andere nieuwlichters,
en ik voorspel u nu al:
bij Groen gaan ze vandaag ook afkomen met die Antwerpse stadsdichters.
Hooggeachte collega’s,
mocht er nog enige twijfel over bestaan,
ik laat dit vat van zelfspottende intellectuele schijnheiligheid
liever ver aan mij voorbijgaan.
Bij het WK voetbal trappen we hier toch ook niet tegen een bal;
op de dag van de boeren, in de commissies, geen hangpop van Zuhal.
Waarom, oh zeg mij, waarom wel op de dag van de poëzie,
geef ook maar eerlijk toe, één gedichtenbundel opent u op een jaar anders ook niet.
Ik was al geen fan van parlementaire spreektijden, actuele vragen
of alles wat in dit huis komt van links,
maar voortaan benoem ik mezelf ook met veel trots
tot de officiële dag van de poëziegrinch.
Vrijheid is chaos, hoewel beter belicht;
ziehier dit was voor u, een kutgedicht.
(Gelach. Applaus)
Ik zag collega Ongena op nooit geziene wijze wegduiken achter zijn scherm. Misschien is het wel goed dat u de tekst overmaakt aan de commissiesecretaris. (Opmerkingen)
De heer Vande Reyde heeft het woord.
Dat zal ik zeker doen, voor de annalen van dit parlement.
Maar ik heb ook nog een vraag, want het is een zeer interessante materie. Ik ben zelf ook schepen van Lokale Economie. Wij zijn gaan kijken bij onze buren, onder andere in de mooie stad Kortrijk, hoe de toenmalige schepen Arne Vandendriessche, en de andere leden in dat college, zoals Axel Ronse, leegstand aanpakten. Ik ga niet in details uitweiden, maar dat was superinteressant voor ons. We hebben een aantal dingen ook gekopieerd, en ik denk dat we veel meer van elkaar kunnen leren.
Ik zou dus voorstellen dat we – zeker vanuit de grootsteden, maar ook uit sommige kleinere gemeenten die innovatieve ideeën hebben – een soort van ‘sandbox’ of ‘toolkit’ aanreiken. Hier werd dat al eens toegelicht als een vuurtorenmodel, waarop je als gemeente kunt intekenen en dat die steden kunnen aanbieden om te tonen op welke manier zij succes geboekt hebben en je het waarschijnlijk ook kunt aanpakken in je eigen gemeente. Ik weet dat daar al een aantal dingen van bestaan, en dat we al een aantal initiatieven hebben om meer van elkaar te leren. Maar als dat echt een ‘sandbox’ is, waar we echt de praktische dingen ter beschikking stellen van gemeenten en steden, zou dat misschien nog een goede manier zijn om hierop vooruit te gaan.
Minister Brouns heeft het woord.
Dank u wel, collega’s, zowel voor de gedichten als voor de bijkomende vragen.
Er is nog geen evaluatie, maar die is wel aan VLAIO gevraagd, om na te gaan in welke mate de projecten gecontinueerd kunnen worden.
De centrale vraag is nu of subsidieoproepen voldoende sterk zijn als basis voor duurzaam beleid. Ze worden althans positief geëvalueerd. Die goede praktijken zullen dus inderdaad gedeeld worden, collega Vande Reyde, via De Vitrine, zodat de impact duurzaam is en de gemeenten elkaar kunnen inspireren. U kent dat misschien. Good practices delen, daar zijn we absoluut voor, dat heet dus De Vitrine en bestaat al. Voor degenen die daarin geïnteresseerd zijn: het platform De Vitrine kunt u terugvinden op de website van VLAIO, met informatie over de Profploeg.
Het is ook zo dat de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) in afstemming met De Vitrine zorgt voor het verdere project. De disseminatie van nieuwe kennis en goede praktijken naar alle Vlaamse steden en gemeenten is dus geborgd via een samenwerking tussen de VVSG en De Vitrine.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Ik denk dat De Vitrine inderdaad een belangrijk instrument is, zeker in combinatie met een Profploeg, die dan ook bij de gemeenten zelfs langsgaat om te bekijken, op maat van die stad, wat ze als tool kunnen gebruiken. Ik denk dat dat heel belangrijke zaken zijn. Ik geloof daarin. Maar ik ben benieuwd wat er werkelijk uit de objectieve evaluaties van al die projecten komt.
Als we de e-commerce, de lokale handel, en de manier waarop onze steden en gemeenten veranderen zien … Die leegstand wordt nu wat teruggedrongen omdat er ook wat minder winkels zijn. Ik ben eigenlijk zelf heel benieuwd op welke manier die evolutie zich zal verderzetten, en op welke manier onze Vlaamse steden en gemeenten zich verder aanpassen en ontwikkelen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.