Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer Annouri heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, een goedemiddag, ik neem u in vogelvlucht mee naar Antwerpen. Geregeld vliegen boven Antwerpen eenmotorige sportvliegtuigen die vliegen op het zogenaamde Avgas (aviation gasoline), een brandstof met ouderwets tetraëthyllood. De bezorgdheid hierover is groot aangezien de luchthaven van Deurne gesitueerd is midden in woonwijken en de vliegtuigjes laag over deze wijken vliegen. In Amerika is er veel te doen over de luchtverontreiniging met loodverbindingen ten gevolge van het gebruik van Avgas. Het gebruik van tetraëthyllood in sportvliegtuigjes heeft een gezondheidsimpact, vooral op kinderen die leven in de buurt van luchthavens. Ook de Europese Unie besliste enkele maanden geleden om het gebruik van tetraëthyllood beter te reglementeren. In een Verordening van de Europese Commissie van 8 april 22 wordt de verbodsdatum voor tetraëthyllood vastgelegd op 1 mei 2025. Dat is binnen twee jaar.
Toch diende BP recent een omgevingsvergunningsaanvraag in om op de luchthaven van Deurne een bovengrondse tank te mogen plaatsen van 50.000 liter voor de verkoop van 100LL (low lead) Avgas aan bezitters van vliegtuigen met ontploffingsmotoren. Verschillende burgers en het actiecomité Vliegerplein dienden daartegen bezwaar in tijdens het voorbije openbaar onderzoek.
Het is onbegrijpelijk dat de uitstoot van lood door dit type vliegtuigen vandaag nog wordt toegelaten boven onze hoofden. De industrie heeft reeds gewerkt aan ongelode brandstof voor sportvliegtuigjes dus er is een alternatief voorhanden.
Minister, is het gezondheids- en milieueffect van het gebruik van loodhoudende brandstof op de omgeving van de regionale luchthavens al bestudeerd in Vlaanderen? Indien ja, wat zijn de resultaten van deze studie? Indien nee, zijn er nog plannen om hiermee aan de slag te gaan?
Wie is de vergunningverlenende overheid voor het verlenen van de omgevingsvergunning van de brandstoftanks? Welke adviezen werden er vanuit de Vlaamse adviesinstanties uitgebracht in dit dossier?
Welke plannen zijn er om de regelgeving op Vlaams niveau aan te scherpen? Kunt u mij een overzicht geven van de geplande acties en timing die ertoe moeten leiden dat er vanaf 1 mei 2025 geen tetraëthyllood meer zal worden gebruikt?
Bent u het met mij eens dat er geen reden is om, gezien de gezondheidsimpact, te wachten tot 2025 om het gebruik van tetraëthyllood in Vlaanderen te bannen?
Minister Demir heeft het woord.
Collega Annouri, als basis voor de berekeningen van de emissies voor luchtvaart worden emissiedata van Eurocontrol gebruikt, alsook emissiefactoren uit het Emission Inventory Guidebook.
Om de vergunningverlenende overheid te bepalen, moet u kijken naar de indelingslijst onder titel II van het Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning (VLAREM). In het dossier waar u naar verwijst is de vergunningverlenende overheid de deputatie van de provincie Antwerpen en niet Vlaanderen. Ik heb wel begrepen dat zij hiervoor eind vorig jaar een vergunning hebben verleend. Ik veronderstel dat u al deze gegevens bij de provincie en de deputatie moet of kunt opvragen.
De door u aangehaalde EU-Verordening van de Europese Commissie van 8 april 2022 is rechtstreeks van toepassing in Vlaanderen. Het vergt dus geen bijkomende implementatie in onze regelgeving en zal dus ook worden toegepast in onze vergunningverlening.
De betrokken verordening voor tetraëthyllood, afgekort TEL, zorgt ervoor dat er inderdaad een gebruiksverbod wordt opgelegd voor Avgas 100LL vanaf 1 mei 2025, vanaf dan is deze brandstof verboden. Dat is heel duidelijk.
We vernamen dat de petroleumindustrie wel van plan is om een aanvraag in te dienen om een uitzondering daarop te krijgen. Dat is voorzien in de regelgeving, zij kunnen een uitzondering vragen als er tijdig een REACH-autorisatie (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals) kon worden bekomen. Een aanvraag daartoe moet ten laatste op 1 november 2023 bij de bevoegde Europese instanties gebeuren, waarna de Europese procedure dit al dan niet toekent. Als een dergelijke aanvraag zou worden afgewezen, zou de productie van Avgas in de EU niet langer mogelijk zijn. Momenteel is er blijkbaar ook slechts één producent hiervan in de Europese Unie, deze is gevestigd in Polen.
Buiten de EU zal de betrokken brandstof wel nog geproduceerd kunnen worden en import van Avgas 100LL zal Europees ook verder toegelaten blijven indien de TEL-concentratie de 0,1 procent van het gewicht niet overschrijdt.
Zoals ik reeds heb meegedeeld zijn wij gebonden aan de Europese verordening waar u zelf naar verwezen hebt, deze zal al over twee jaar van toepassing zijn. Ik denk dat het goed is dat dit type brandstof zal worden uit gefaseerd, net zoals bij poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS).
Mijn administratie heeft bij nazicht vastgesteld dat er momenteel binnen de EU onvoldoende alternatieven beschikbaar zijn voor Avgas. Het goede nieuws is dat recent in de Verenigde Staten een volwaardig loodvrij alternatief door de Amerikaanse luchtvaartadministratie is goedgekeurd. In eerste instantie was dit nog niet voor alle betrokken motortypes erkend maar ondertussen is dat blijkbaar wel een feit. Ondanks de goedkeuring in de VS moet er nog een weg worden afgelegd met het oog op het verkrijgen van goedkeuring van de betrokken brandstof in Europa. De Amerikaanse producent is alvast van plan om daartoe de nodige stappen te zetten bij de European Union Aviation Safety Agency.
Andere producenten in de VS en de EU zouden ook nog werken aan hun versie, hun alternatief, maar details inzake de actuele stand van zaken daarvan zijn ons nog niet bekend. Trouwens, ook binnen de VS is de producent van het alternatief nog niet klaar om op alle luchthavens het tetra-ethylloodhoudende Avgas te vervangen. De loodhoudende variant is er ook nog niet verboden, al zijn er ook werkzaamheden bij het Environmental Protection Agency (EPA) die daartoe kunnen leiden. Vanuit onze administratie volgen we dit natuurlijk goed op want als het alternatief er is, dan denk ik dat we daar ook in Vlaanderen mee aan de slag moeten.
De heer Annouri heeft het woord.
Minister, dank u wel voor uw antwoord. Ik deel uw mening dat het goed is dat Europa heeft beslist om dat in 2025 uit te faseren en er gewoon mee te stoppen. Dan vind ik het een beetje vreemd dat er nu een aanvraag loopt om dat nu nog te doen in Antwerpen voor de laatste twee jaar. Dat lijkt mij een beetje onzinnig, maar goed. De procedures zijn er en de aanvraag is ingediend.
Ik weet dat de deputatie inderdaad een vergunning heeft moeten aanleveren. Mijn vraag was specifiek: heeft Vlaanderen, het Vlaams niveau, zelf adviezen moeten verlenen of helemaal niet? Als Vlaanderen andere adviezen heeft moeten verlenen, welke waren dat dan en hoe heeft men geadviseerd? Dat is een eerste bijkomende vraag.
Het gaat over de gezondheids- en milieueffecten. U bent daar redelijk snel over gegaan. Dat gaat over lood in het bloed. Er is onlangs een onderzoek geweest in een school in de buurt. Daar bleek goed nieuws, namelijk dat de grond niet echt was vervuild met lood. Maar we weten in andere dossiers, die we ook hier hebben besproken, dat je voor loodvervuiling vooral naar het bloed moet gaan kijken. Mijn vraag is of het een piste is en of het interessant is om te gaan kijken in druk bewoonde buurten, bijvoorbeeld bij de regionale luchthaven in Antwerpen, om onderzoek te doen om te zien of er mogelijk een effect is in de bloedwaarden van de kinderen. Ja of neen? Waarom vindt u dat?
Ik sluit af met een bedenking. Er is tegen die vergunning in beroep gegaan. Dat wil zeggen dat het dossier sowieso op uw bureau zal terechtkomen. Op het moment dat het daar is, zult u zich daar zelf over moeten uitspreken, lijkt mij. Ik kijk uit naar de bijkomende antwoorden.
Minister Demir heeft het woord.
Het Departement Omgeving heeft op 13 oktober 2022 een gunstig advies gegeven, alsook de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Ik denk dat u die adviezen kunt opvragen om te kijken naar de motivering daarvan. Voor wat betreft de vergunning waar u naar verwijst, heeft men mij meegedeeld dat de beroepsperiode voor dit dossier tot 5 februari loopt. Tot op heden zijn wij niet op de hoogte van een ingesteld beroep. Als er een beroep zou komen, dan zullen we het dossier uiteraard grondig bestuderen. Maar het is logisch dat ik daar op dit moment nog niet op vooruitloop.
Wat betreft het bloedonderzoek zullen we verder bekijken of dat mogelijk of zinvol is. Ik ga hierover contact opnemen met minister Crevits.
De heer Annouri heeft het woord.
Minister, dank u wel voor het bijkomend antwoord. Ik concludeer dat het een goede zaak is dat het in 2025 zal worden verboden. Het is vreemd dat men nu toch nog aanvragen doet om daarmee verder te kunnen voor die korte periode, terwijl men weet dat het een schadelijk effect kan hebben. Ik kijk uit naar het antwoord over het onderzoek omdat ik gewoon benieuwd ben. Wat PFAS ons allemaal heeft geleerd, kamerbreed, is dat mensen geïnformeerd willen worden, willen weten waar ze aan blootgesteld zijn en dat het interessant is om ook te weten wat er is, zodat we ons daar beter tegen kunnen wapenen en beschermen. Ik denk dat het interessant zou zijn om te weten wat de effecten zijn voor de kinderen die daar in de buurt zijn en om dat beter in kaart te brengen. Ik kijk uit naar het vervolg en naar het antwoord dat er zal komen nadat u contact hebt opgenomen met minister Crevits.
De vraag om uitleg is afgehandeld.