Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding

De heer De Reuse heeft het woord.

Minister, het debat over ventilatie in de woonzorgcentra werd opgestart tijdens de voorbije coronacrisis. Toen bleek dat ventilatie van cruciaal belang was om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Vorige week, meer bepaald op 7 december, werd het kwaliteitshandboek ‘Ventilatie in woonzorgcentra’ gelanceerd als een onderdeel van het relanceplan Vlaamse Veerkracht. In het handboek wordt er praktische en technische informatie verzameld en aangereikt over hoe een woonzorgcentrum zijn binnenruimtes goed kan ventileren met de nodige aandacht voor energieverbruik.

Naast dit kwaliteitshandboek kunnen voorzieningen ook gebruikmaken van een gratis ventilatiescan. Volgens de meest recente cijfers die ik gevonden heb, namen reeds 218 van de 800 woonzorgcentra deel aan de meetcampagne dit voorjaar. Op basis van deze scan kunnen er dan aanbevelingen geformuleerd worden voor de betrokken voorzieningen om de ventilatie te verbeteren. De volgende stap in het ventilatiebeleid bestaat in het opmaken van een leidraad om voorzieningen te helpen om zelf een ventilatieplan op te stellen.

Mijn vragen aan u zijn dan ook de volgende, minister.

Binnen welke termijn en hoe zal het kwaliteitshandboek aan alle Vlaamse woonzorgcentra worden bezorgd?

Bij wie kunnen ze terecht met vragen en bedenkingen omtrent dit handboek?

Zal erop toegezien worden dat woonzorgcentra dit kwaliteitshandboek gebruiken en of dit handboek een meerwaarde biedt voor een beter ventilatiebeleid in onze Vlaamse woonzorgcentra?

Hoe zult u onze woonzorgcentra aanmoedigen om bezig te zijn met het ventilatiebeleid in hun organisatie?

Wat zijn de resultaten van de analyse die werd uitgevoerd met betrekking tot de binnenluchtkwaliteit in woonzorgcentra? Welke initiatieven neemt u naar aanleiding van deze resultaten?

Minister Crevits heeft het woord.

Dank u wel, collega, voor de vraag. Op dinsdag 6 december werd het kwaliteitshandboek via mail aan alle Vlaamse woonzorgcentra bezorgd. Het handboek is ook online te vinden op de website van het agentschap Zorg en Gezondheid en het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA).

Bij wie kunnen de centra terecht? Ze kunnen vragen en bedenkingen doorsturen naar binnenmilieu@vlaanderen.be. Die mogelijkheid werd opgenomen in de mail over het kwaliteitshandboek aan alle woonzorgcentra. Elk woonzorgcentrum heeft dus dat bericht gekregen. Via deze generieke mailbox worden de vragen behandeld door het agentschap Zorg en Gezondheid in samenwerking met het VIPA.

Dan kom ik tot uw derde vraag. Hoewel ik de woonzorgcentra het gebruik van het handboek zeer sterk aanbeveel, is het geen verplichting om het te gebruiken. Het kwaliteitshandboek is de basis van het kwaliteitskader voor de ventilatie in onze woonzorgcentra.

In uitvoering van dit kader werd begin 2022, zoals jullie weten, een CO2-screening in de woonzorgcentra georganiseerd. Ondertussen werd ook gestart met de uitvoering van de gratis ventilatiescans in 218 woonzorgcentra. Het kwaliteitshandboek vormt ook voor deze audits de referentie als we aanbevelingen opstellen. Het VIPA en het agentschap Zorg en Gezondheid volgen samen met Vlaams EnergieBedrijf (VEB) de output van de scans op. Dat gebeurt met het VEB omdat dat, in opdracht van het VIPA, de scans uitvoert. De bedoeling is om op termijn de aanbevelingen nog beter af te stemmen op de specifieke noden in woonzorgcentra. In plaats van het op te leggen, zijn we bereid om ons handboek aan te passen op basis van wat de scans opleveren. Het is de eerste keer dat we zoiets hebben en je moet bereid zijn om je eigen zaken aan te passen.

In het eerste kwartaal van volgend jaar zal een praktische leidraad beschikbaar zijn om voorzieningen te helpen bij de opmaak van een ventilatieplan. De leidraad wordt nu eerst getest bij tien woonzorgcentra die een gratis scan hebben gekregen. Er zal ook bekeken worden hoe de woonzorgcentra dat kwaliteitshandboek concreet kunnen gebruiken om hun eigen ventilatieplan op punt te stellen.

Hoe zal ik aanmoedigen? Aanvullend bij wat ik al gezegd heb, gaan we uit van het engagement om de binnenmilieukwaliteit te verbeteren. In de erkenningsnormen zelf kunnen op termijn wel normen voor de binnenluchtkwaliteit in termen van bovengrenzen voor de CO2-concentratie opgenomen worden. Een bovengrens van 1200 parts per million (ppm) CO2 in gebruiksruimten is nu al van toepassing voor recentere woonzorgcentra, namelijk de centra die een bouwvergunning gekregen hebben na 1 januari 2017.

De laatste pijler van het kwaliteitskader is de periodieke rapportering in een ventilatierapport dat de voorziening ter beschikking houdt. Ook voor dit rapport wordt een standaard in overleg met de sector uitgewerkt. Dit ventilatierapport zal, naar analogie met bijvoorbeeld het veiligheidsregister of het hitteplan, op termijn een element van inspectie kunnen worden. Men zal dus kunnen verifiëren of de voorziening op regelmatige basis onderhoud voorziet en de CO2-concentratie opvolgt. Tijdens een inspectie kunnen ook in situ steekproeven voorzien worden om de CO2-concentratie vast te stellen indien gewenst.

Sowieso is ook de link met het beheersen van de energiekost een belangrijke motivator om in te zetten op een gerichte ventilatiestrategie. Het kwaliteitshandboek voorziet ook op dat vlak concrete aanbevelingen. Met de gratis ventilatiescan kunnen aanbevelingen op maat gegeven worden om de kwaliteit van de ventilatie te verbeteren én de energieprestaties gekoppeld aan ventilatievoorzieningen te optimaliseren. Het beperken van energieverbruik voor ventilatie mag immers nooit ten koste gaan van een goede luchtkwaliteit en comfort. Daarom willen we wat inzicht krijgen in de elementen die een rol spelen in het energieverbruik en hoe de energieprestatie verbeterd kan worden.

Ik veronderstel dat u met uw laatste vraag doelt op de analyse die de Partnerorganisatie Milieugezondheidszorg maakt met als doel een strategie te ontwikkelen. Die analyse en strategieontwikkeling zijn nog lopende. Ik heb daar dus nog geen resultaten van.

De heer De Reuse heeft het woord.

Dank u wel, minister, voor de vele antwoorden die ik gekregen heb op mijn vragen. Het zal natuurlijk niet enkel het engagement zijn dat de mensen zal overtuigen om daarop in te zetten, ik denk dat ook de energiefactuur nu wel een belangrijke factor is. Er is ook wel een directe link tussen de ventilatieaanpak en de energiefactuur. In de beleids- en begrotingstoelichting kwam aan bod dat zowel in 2023 als in 2024 50 miljoen euro ter beschikking zal worden gesteld via renteloze leningen, zodat instellingen vlot kunnen investeren in hernieuwbare energie of alvast in verduurzaming. De terugbetaling van de lening moet mogelijk zijn, zo zei u zelf, met de op de energiefactuur bespaarde middelen. Ik heb hierover een bijkomende vraag. Wanneer wordt beslist wie daarop een beroep kan doen? Zijn er ondertussen al aanvragen binnengekomen?

Minister Crevits heeft het woord.

Dat zal ik eens moeten bekijken. Ik kan daar niet onmiddellijk op antwoorden.