Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Vraag om uitleg over de uitstoot door huishoudelijke houtverbranding
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer Vandaele heeft het woord.
– Bruno Tobback treedt als voorzitter op.
De Standaard berichtte over Noors onderzoek dat een beduidend hogere fijnstofuitstoot bij houtverbranding aantoont, wanneer het vergeleken wordt met de huidige labotesten om kachels te normeren volgens Europese regelgeving. De normen die we hanteren, vloeien voort uit de Europese Ecodesign-richtlijn.
Als onderdeel van de Green Deal huishoudelijke houtverwarming werd ook een literatuurstudie over het kunnen inschatten van de reële emissies van houtverbranding uitgevoerd. We merken dat testen met verbranding onder optimale omstandigheden sterk afwijken van het reële gebruik. Ik herinner me de discussies over de uitstoot van auto’s. Dat was hetzelfde verhaal. Wat je onder ideale omstandigheden uittest, wijkt af van de werkelijkheid. Dat geldt ook hier. Een actiepunt uit de Green Deal betrof de kennisopbouw over de reële emissies van nieuwe stooktoestellen en het in kaart brengen ervan. Dat brengt me tot een aantal vragen, minister.
Hoe beoordeelt u de huidige testmethodiek voor houtkachels, in het licht van deze bevindingen?
De Green Deal huishoudelijke houtverwarming liep ten einde. Er werd een eindrapport in het vooruitzicht gesteld voor november 2022. Kunt u de belangrijkste bevindingen en vervolgstappen meedelen?
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, in tijden van koopkrachtcrisis en torenhoge energiefacturen zoeken mensen naar allerlei alternatieve verwarmingsbronnen. Daarbij stijgt de verkoop van stooktoestellen en brandhout, en ook vochtig en vervuild hout belandt in de kachels.
Een recente Noorse studie toont aan dat de fijnstofuitstoot van moderne houtkachels een pak hoger ligt dan uit de officiële testen blijkt. Het is zoals bij dieselgate. Er wordt uitvoerig getest in vrij onrealistische omstandigheden. Dat is ook wat Frans Fierens, onderzoeker bij de Intergewestelijke Cel voor het Leefmilieu, in De Standaard van 28 november 2022 heeft verklaard.
De Noorse studie nam vijf moderne houtkachels die aan de Ecodesignnormen voldoen onder de loep. Wanneer de kachels worden onderworpen aan de officiële Europese testen, waarbij men uitgaat van een ideaal scenario, waarbij hout met een lage vochtigheid, zonder schors en met een perfecte luchttoevoer en stapeling gestookt wordt, is de uitstoot zeer beperkt. Als men de testomstandigheden aanpast aan een realistischere houtstook dan de strengere Noorse test, vindt men een uitstoot die gemiddeld zeven keer hoger is dan bij de officiële Europese test. Er is op basis van de huidige test geen enkele garantie dat nieuwe kachels in de realiteit minder vervuilend zijn. Dat zijn niet mijn woorden, dat zijn woorden van onderzoekers die dit grondig hebben onderzocht. Hieromtrent heb ik de volgende vragen voor de minister.
Wat is uw reactie op de resultaten van de Noorse studie en in welke mate zijn deze relevant voor uw beleid in Vlaanderen? Wat gaat u daar verder mee doen?
Op welke manier worden er in Vlaanderen ook dergelijke testen en studies uitgevoerd? Welke normen en omstandigheden van houtkeuze, vochtigheid en schors zult u daarbij hanteren?
Aan het begin van het houtstookseizoen heb ik u recent nog over deze materie bevraagd. Ik wist toen al dat de verkoop in de lift zat en alleen maar zou stijgen. Dat is nu bewezen. Ik heb toen gepleit om de vinger op de wonde te leggen en te zorgen voor extra sensibilisering en informatiedeling op korte termijn. In antwoord op een vraag van 4 oktober 2022 hebt u gezegd dat u dat zou doen. Ik heb intussen wel al een actie gezien van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Is dat de actie die intussen werd gelanceerd? Staan er nog zaken op stapel? Mogen we nog nieuwe dingen verwachten?
In hetzelfde antwoord gaf u aan dat er op korte termijn extra ondersteuning aan lokale besturen zou worden voorzien, aangezien zij in de eerste lijn staan bij hinderklachten. Ik kan getuigen dat er in mijn eigen gemeente Kampenhout daaromtrent een dagdagelijkse problematiek is. Buren klagen over een huis dat alleen door een kachel wordt verwarmd. De politie is daar al heel vaak ter plaatse geweest, maar dat geraakt momenteel niet opgelost. Ik ken het uit de praktijk. Op welke manier zult u extra ondersteuning geven aan lokale besturen die met dit type problematiek te kampen hebben?
Welk gevolg werd tot dusver gegeven aan de tussentijdse rapporten en resultaten van de Green Deal huishoudelijke houtverwarming? Denk bijvoorbeeld aan de code van goede praktijk rond het gebruik van toestellen, alsook de haalbaarheid tot uitfasering van de oude en de meest vervuilende kachels.
Uit een antwoord op schriftelijke vraag nummer 19 van collega Schauvliege gaf u aan dat het eindevaluatierapport van die Green Deal in de loop van de maand november 2022 zou worden opgeleverd. Wanneer zal die beschikbaar zijn? Zal die verlengd worden? Welke bijsturingen zullen er eventueel komen ten opzichte van de eerdere Green Deal?
Minister Demir heeft het woord.
Houtkachels die momenteel op de Europese markt worden gebracht, moeten voldoen aan de Europese Ecodesign-eisen van de Verordening 2015/1185. Deze verordening laat momenteel drie testmethoden toe om te controleren of de fijnstofuitstoot van kachels in gestandaardiseerde labo-omstandigheden voldoet aan de opgelegde stofnormen van de verordening, met name de Duitse, die de meest gebruikte methode is in Europa. Er is daarnaast ook nog de Engelse methode en de Noorse methode. Met de Noorse methode, beschouwd als een meer representatieve methode dan de Duitse en de Engelse methode, wordt een aanzienlijk hogere fijnstofuitstoot gemeten dan met deze twee andere methoden. Daarbij moet echter ook vermeld worden dat de Ecodesign-stofnormen gekoppeld aan de Noorse meetmethode veel hoger liggen dan de Ecodesign-stofnormen gekoppeld aan de Duitse meetmethode.
Laat het duidelijk zijn dat de Europese Ecodesign-producteisen die vanaf 1 januari 2022 op nieuwe houtkachels van toepassing zijn en waarvan de naleving wordt gecontroleerd in gestandaardiseerde labo-omstandigheden, onvoldoende garantie bieden om de uitstoot van het fijnstof en de andere geregelde polluenten ook bij reëel gebruik van het nieuwe toestel voldoende laag te houden.
– De vergadering wordt geschorst wegens een ontruimingsoefening.