Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer Bothuyne heeft het woord.
Minister, sinds 1 april bestaat de regeling waarbij mensen niet langer verplicht worden om een voorschotfactuur te betalen voor energie. Als men in het bezit is van een digitale meter en klant is van een leverancier met meer dan 200.000 afnamepunten in Vlaanderen, moet men een facturatie op maandbasis van het gemeten verbruik kunnen krijgen, en hoeft men niet meer met die voorschotfactuur te werken.
In antwoord op een eerdere schriftelijke vraag gaf u aan dat de leveranciers die onder de verplichting tot maandelijkse facturatie vallen, de volgende zijn: ENGIE Electrabel, Luminus, Eneco Belgium, TotalEnergies Power & Gas Belgium en Power Online. Zij vertegenwoordigen samen bijna 90 procent van de markt.
Binnen diezelfde schriftelijke vraag zei u dat de verplichting diende in te gaan op 1 april, maar dat nog niet alle leveranciers hierop ingingen. Van heel wat particulieren kreeg ik al de vraag waarom dit nog niet lukt.
Voor elektriciteit zijn er al een paar duizend afnemers die een facturatie op basis van hun reëel maandverbruik kunnen krijgen, voor aardgas waren er nog … (onverstaanbaar) …, maar leveranciers hadden ook vertraging met het aanbieden van de tariefformules die u van hen verwacht sinds 1 april.
Vandaar heb ik toch een aantal vragen, minister.
Wat is de stand van zaken ondertussen? Hoeveel klanten zijn ondertussen overgeschakeld en … (onverstaanbaar) … leveranciers bieden hoeveel tariefformules in dit kader aan?
Hebben ondertussen alle leveranciers die onder de verplichting vallen, dit ingevoerd? Indien niet, waarom nog niet? Vanwaar de vertraging?
Op dit moment loopt dit voor de elektriciteitsfactuur. Wanneer mogen we de uitbreiding van deze maandelijkse facturatie van het reële verbruik verwachten voor de gasfactuur? Vanwaar dit oponthoud?
Het decreet is een verplichting voor hen die meer dan 200.000 afnamepunten hebben, maar ik denk dat het nuttig en misschien ook nodig is om dit gewoon uit te breiden naar alle leveranciers in Vlaanderen. Wase Wind, een kleinere leverancier, biedt bijvoorbeeld spontaan een dergelijke formule aan. Het lijkt me eigenlijk logisch dat we dit vragen aan alle leveranciers die actief zijn in Vlaanderen.
De Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) heeft ook nog wat werk te doen. Wordt er ook met hen overlegd? Zien zij toe op de toepassing van deze regelgeving bij de leveranciers?
Komt er eventueel een communicatiecampagne naar de klanten toe om hen te wijzen op de mogelijkheden van deze manier van factureren? Zo ja, onder welke vorm?
Op welke manier worden leveranciers gehandhaafd indien zij niet voldoen aan de verplichtingen van het decreet? Wat zijn de gevolgen voor hen én voor de klanten? Op welke manier kunnen klanten hiervoor gecompenseerd worden?
Minister Demir heeft het woord.
In de V-test kunnen alle producten worden teruggevonden waarvoor een maandelijkse afrekening mogelijk is, zowel voor elektriciteits- als aardgasproducten. De V-test baseert zich hiervoor op rapporteringen van de leveranciers en vermeldingen in de tariefkaarten. Op dit ogenblik bieden vier leveranciers maandfacturatie voor zowel elektriciteit als aardgas aan. Alle leveranciers die onder de verplichting tot maandelijkse facturatie vallen, met uitzondering van TotalEnergies Power & Gas Belgium, bieden dergelijke producten aan.
Inmiddels werden de nodige processen voor maandfacturatie bij aardgasproducten ook door Fluvius geïmplementeerd en bieden de hierboven aangehaalde leveranciers ook een of meerdere aardgasproducten aan waarbij maandfacturatie mogelijk is.
Kleinere leveranciers zijn vrij om maandfacturatie aan te bieden. Een klant kan dat steeds vragen, want er is de mogelijkheid om dat te voorzien. Op dit moment ben ikzelf nog in dubio om ook kleinere leveranciers te verplichten maandfacturatie aan te bieden, omdat ik schrik heb dat ze zeker op dit moment misschien niet de mogelijkheden hebben om alle systemen aan te passen. Hoe meer verplichtingen we opleggen, hoe minder leveranciers er zullen zijn, zeker die kleintjes. Kijk naar het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, waar de klant nauwelijks nog keuze heeft. Ik ben er nog niet volledig uit. Enerzijds denk ik dat ze dat ook zouden moeten doen, anderzijds wil ik niet dat zij op dit moment te veel moeten doen, nu er al heel wat andere verplichtingen zijn – energiedelen, capaciteitstarief, het basispakket energie, de uitbreiding van de doelgroep voor het sociaal tarief. De signalen die ik krijg, is dat die callcenters ook overbevraagd zijn. Ik ben nog in dubio, al sluit ik niets uit.
Handhaving is een taak van de VREG. Er is een duidelijke taakverdeling in het decreet omschreven tussen de politiek en de regulator. De VREG staat in voor de handhaving van de decretale verplichtingen van de leveranciers. Ik ga ervan uit dat zij daarmee bezig zijn.
De idee achter de zogenaamde reële afrekening is dat de klant elke maand exact betaalt wat hij of zij verbruikt heeft en daardoor niet voor onaangename verrassingen komt te staan. De keerzijde is wel dat men in de wintermaanden, gedurende vier à vijf maanden, een veel hogere factuur moet betalen, terwijl dat anders mooi gespreid is. Mensen mogen kiezen.
Ik zal het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) vragen dat ze daar de nodige informatie rond opstellen, zodat de burger een goed geïnformeerde keuze kan maken. Dat vind ik wel een goede suggestie, collega Bothuyne.
Wanneer de VREG vaststelt dat een leverancier niet voldoet aan een verplichting van het Energiedecreet of zijn uitvoeringsbesluiten kan een handhavingstraject worden opgestart conform artikel 13.3.1 van het Energiedecreet. De VREG kan vervolgens op grond van dat artikel een administratieve geldboete opleggen.
In zijn nieuwsbrief gaf de VREG aan dat over het niet-aanbieden van contracten met maandafrekening tegenover enkele energieleveranciers handhavingstrajecten werden opgestart. Dat loopt dus.
De heer Bothuyne heeft het woord.
Ik denk dat dit een heel belangrijk gegeven is, collega’s. We kennen allemaal de problemen die gezinnen ondervinden als ze plots geconfronteerd worden met heel hoge voorschotfacturen. Ondertussen is ook gebleken dat de manier waarop die voorschotten berekend worden, eigenlijk geen rekening houden met de besparingsinspanningen die heel veel gezinnen op dit moment leveren. Men krijgt eigenlijk geen waardering voor de manier waarop men efficiënt probeert om te gaan met energie door het systeem waarop de facturatie nu geschiedt. Zo’n facturatie op maandbasis kan dat allemaal gaan verhelpen. Dit is een bijzonder belangrijk instrument dat gezinnen door deze crisis kan helpen loodsen en dat ervoor kan zorgen dat ze niet te veel betalen voor hun energie, zoals nu vaak het geval is met de voorschotfacturen zoals ze berekend worden.
Ik ben blij met de aangekondigde informatiecampagne samen met het VEKA. Ik ben bijzonder verontwaardigd dat TotalEnergies nog altijd niet voldoet aan de verplichting die u sinds 1 april hebt opgelegd. Ik hoop dus dat de handhaving daar haar werk zal doen en TotalEnergies enerzijds zal beboeten en anderzijds zal verplichten om zo snel mogelijk de gepaste tariefformules aan te bieden.
Het is ook belangrijk nieuws dat maandelijkse facturatie nu ook voor aardgas mogelijk is. Tot voor kort hadden de meeste leveranciers dit niet in de aanbieding en verwees men naar problemen bij Fluvius om de facturatie mogelijk te maken.
Dan heb ik nog een laatste vraag, eigenlijk een herhaling van mijn eerste vraag daarnet: kunt u een stand van zaken geven van hoeveel klanten ondertussen overgeschakeld zijn op een maandelijkse facturatie, zowel voor elektriciteit als aardgas? Kunt u deze gegevens nog ter beschikking stellen, eventueel schriftelijk?
De heer Van Rooy heeft het woord.
Ik moet de heer Bothuyne bijtreden. Ik heb twee weken geleden zelf aan Engie gevraagd om zo’n factuur op maandbasis te kunnen krijgen. Er werd mij verteld dat dat toch nog niet allemaal op punt staat en dat ik er rekening mee moest houden dat het meerdere maanden kon duren voor dat in orde zou worden gebracht.
Dit gezegd zijnde, vind ik toch ook, minister Demir, dat u misschien wat harder op tafel moet slaan. Dit kan voor veel klanten een voordeel zijn, niet alleen omdat hij of zij dan een beter zicht heeft op het verbruik, maar ook omdat het gewoon een besparing oplevert, omdat men effectief alleen betaalt wat men heeft verbruikt.
Ik zou ook willen vragen om de kleinere energieleveranciers te verplichten om die mogelijkheid in te voeren. Laat hen wat minder bezig zijn, zou ik zeggen, met capaciteitstarief en energiedelen, zodat ze tijd en ruimte hebben om ook een maandfactuur aan te bieden.
De heer Aerts heeft het woord.
Collega’s, de dynamische facturen bieden inderdaad de energiebesparing aan 100 procent – dat is het voordeel van het systeem –, maar dat zou niet zo mogen zijn. Iedereen, zeker mensen met een digitale meter, zou zijn energiebesparing voor 100 procent moeten voelen, niet alleen als je zo’n dynamische factuur hebt. Het gevaar van zo’n dynamische factuur is, alweer, dat alleen de gegoede mensen die kunnen betalen. Het grootste deel van je jaarverbruik, zeker wat aardgas betreft, valt in de winter. Als je dan ineens, met deze hoge energieprijzen, in de wintermaanden ook nog eens met die dynamische factuur geconfronteerd wordt en niet meer het voordeel hebt om de factuur te spreiden over het jaar, dan gaan we mensen nog meer in moeilijkheden brengen. De enige mensen die hier gebruik van kunnen maken, zijn de mensen die financieel een voldoende buffer hebben om dit aan te kunnen.
We mogen dus geen voordeel koppelen aan dynamische energiefacturen. We moeten oplossingen vinden voor andere systemen, zodat iedereen zijn energiebesparing voelt voor 100 procent, en niet voor 80 of zelfs 70 procent, iedereen, ook mensen die geen dynamische factuur kunnen betalen. Dat is een eerste element.
Een ander element is dit. Ik hoor van energiehuizen, die mensen begeleiden rond energiegemeenschappen, dat leveranciers van plan zijn – en dat wordt ook vanuit het Vlaamse Energiebedrijf (VEB) gezegd – om alleen mensen met een dynamisch energiecontract aan energiegemeenschappen te laten deelnemen. Ik hoop dat dat niet waar is, maar, minister, klopt dat? Is dat iets wat de energieleveranciers aan het opleggen zijn? Is dat iets wat vanuit de Vlaamse overheid doorgeduwd wordt? Ik hoop dat dat niet waar is en dat iedereen kan deelnemen aan een energiegemeenschap, niet alleen zij met een dynamisch energiecontract.
Minister Demir heeft het woord.
Ik begin misschien met het antwoord op de vraag van collega Bothuyne over het aantal afnemers via maandfacturatie: in september waren er 4190 afnemers met maandfacturatie voor elektriciteit en 340 met maandfacturatie voor aardgas.
Collega Van Rooy, ik begrijp uw vraag. Iedereen kan ook een klacht indienen bij de VREG. Ik denk, als ik me niet vergis, dat de VREG op 30 november naar het parlement komt, dus dat zal de ideale gelegenheid zijn om die problematiek ook aan hen voor te leggen.
Collega Aerts, door de digitale meter zijn er meer mogelijkheden om steeds correcter te factureren. Elke formule heeft echter voor- en nadelen. Zoals daarnet gezegd, vraag ik het VEKA om duidelijke informatie te geven, zodat de klant een bewuste keuze kan maken.
De heer Bothuyne heeft het woord.
Bedankt voor de cijfers, minister. Een goeie vierduizend afnemers, dat is inderdaad belachelijk weinig als je ziet hoeveel mensen er worstelen met de hoge energiefacturen en die hoge voorschotten. Zo’n communicatiecampagne over de mogelijkheid en het voorzien van dergelijke formules bij alle leveranciers in Vlaanderen, lijkt mij echt wel noodzakelijk om mensen echt te laten genieten van de inspanningen die ze zelf leveren om energie te besparen en efficiënter om te gaan met energie. Op die manier kunnen we er ook voor zorgen dat mensen niet te veel betalen, zoals nu heel vaak het geval is. Er zijn op dit vlak nog stappen te zetten.
We zijn blij dat u ons voorstel al op 1 april hebt kunnen invoeren in de regelgeving, nu moeten we ervoor zorgen dat steeds meer Vlamingen kunnen genieten van een correcte facturatie. ‘Work in progress’ dus. Dit wordt zeker vervolgd.
De vraag om uitleg is afgehandeld.