Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Vraag om uitleg over de uitdagingen en ambities van de VRT en de eventuele druk op de pax media
Verslag
De heer Slootmans heeft het woord.
Minister, het is intussen alweer even geleden. We hebben het allemaal gelezen: een opmerkelijk, geruchtmakend interview met de CEO van de VRT waarbij hij opnieuw zijn bezorgdheid uitte – verrassing, verrassing – over de financiering van de openbare omroep. Volgens Delaplace – en dat verhaal is uiteraard niet nieuw – staat, vooral onder meer als gevolg van het toenemend aantal cordcutters, vooral de commerciële financiering van de VRT onder druk. Het valt op dat Delaplace daarbij eigenlijk een herverdeling van de subplafonds vraagt inzake televisiesponsoring en bannering. Zoals u weet, liggen die momenteel vast in de beheersovereenkomst en kan daar dus onderling eigenlijk niet mee gespeeld worden. De vraag rijst dan ook of en, zo ja, hoe aan die vraag kan worden voldaan binnen het raamwerk van de huidige beheersovereenkomst. Dat is een eerste punt.
Tweede punt in het kader van deze vraag: het is zo dat de commerciële strategie die vandaag door de VRT gehanteerd wordt, de commerciële zenders echt wel de haren te berge doet rijzen. We zijn onlangs aanwezig geweest op een werkbezoek bij DPG Media, waar dat zeer nadrukkelijk tot uiting is gekomen en waarbij de commerciële koers van de VRT zwaar op de korrel is genomen. Zo is er heel veel kritiek op het feit dat er reclame wordt afgespeeld op VRT MAX, aangezien dat strikt juridisch niet als een televisie-uitzending wordt gezien. Tussen haakjes: opmerkelijk, en ook een bron van ergernis bij DPG Media en bij SBS, is dat als je vandaag op VRT MAX live naar televisie kijkt – zelfs naar het nieuws – je eerst een dik reclameblok krijgt, terwijl dat bij VTM GO niet het geval is, waardoor je je op den duur de vraag kunt stellen wie nu de commerciële spelers zijn en wie de openbare omroep is.
Dat voor VRT MAX bovendien ook geen plafond geldt en dat de advertentieprijzen – en dat zijn wel zeer nadrukkelijke geruchten die wij horen – bij de VRT een stuk lager liggen dan de marktprijzen, dat is volgens de commerciële spelers om evidente redenen natuurlijk een aanslag op het media-ecosysteem. En ik kan die ongerustheid daarover absoluut niet genoeg benadrukken. We zijn er afgelopen week nog getuige van geweest.
In dat kader is het tot nader order nog altijd zo dat ook hier – ik kom daar altijd op terug – die versterking van het media-ecosysteem integraal deel uitmaakt van de beheersovereenkomst en ook zeer expliciet deel uitmaakt van zowel de operationele doelstellingen als van de key performance indicators (KPI’s). En vanuit de commerciële spelers wordt daarom openlijk de vraag gesteld welke nu in feite die reële waarde, welke die validiteit, welke die afdwingbaarheid nog is van die beheersovereenkomst, wanneer zij in de feiten op een dergelijke manier met de voeten wordt getreden.
Bij zowel SBS als bij DPG Media stelt men dan ook publiekelijk – het zijn verklaringen die zowel in Humo als in Het Laatste Nieuws hebben gestaan – dat de pax media, waarvan we toch allemaal zeggen er grote voorstander van te zijn en waar ik heel veel lippendienst over hoor, klinisch dood is. Er is van de samenwerking tussen de VRT en, onder andere, DPG Media, maar ook SBS, vandaag geen sprake. Dat zijn letterlijke woorden die wij bij de commerciële omroep onlangs hebben mogen horen. En ik citeer in dat verband – en daarmee rond ik af – ook een andere bron van een commerciële speler in De Morgen: “De beheersovereenkomst (…) heeft de VRT heel veel vrijheid gegeven. De enige voorwaarde die daartegenover stond, was dat de openbare omroep marktversterkend moest zijn. Juist het tegenovergestelde gebeurt nu. In plaats van een partner is de VRT nu onze grootste concurrent.”
Zo, dat wat de probleemstelling betreft, minister, die mij noopt tot volgende vraagstelling.
Zult u tegemoetkomen aan de vraag van de gedelegeerd bestuurder om de subplafonds te gaan herverdelen? En zo ja, hoe ziet u dat dan binnen het kader van de huidige beheersovereenkomst, waarbij die subplafonds zeer duidelijk zijn verankerd? Ik ben daar uiteraard geen voorstander van, maar ik stel gewoon de vraag hoe dat in de praktijk mogelijk kan zijn.
Twee, acht u de commerciële strategie, zoals ik die geschetst heb, in overeenstemming met de bepalingen van de beheersovereenkomst met betrekking tot de marktversterkende taak en de marktversterkende plicht van de VRT?
Drie, welke initiatieven zult u nemen om de verschillende mediagroepen – en dat is misschien nog het belangrijkste – samen te brengen om toch gestalte te geven aan die pax media waar we allemaal voorstander van zijn?
Mevrouw Segers heeft het woord.
Het grote interview van CEO Delaplace in De Tijd blijft nazinderen. Het is inderdaad ook blijven nazinderen tijdens ons werkbezoek van twee weken geleden aan DPG Media. Collega’s, ik stel voor dat we diezelfde vragen zullen stellen tijdens ons werkbezoek aan de VRT, om woord en tegenwoord te kunnen horen van elkaar.
Dat interview is blijven nazinderen op verschillende vlakken. Ten eerste omdat de heer Delaplace heel terecht en heel accuraat de financiële uitdagingen duidde waar de VRT de komende jaren voor staat als gevolg van de energiecrisis en de torenhoge inflatie, boven op de besparingen van de Vlaamse Regering en dan nu uiteraard ook de heisa rond het transformatieplan, waarover we het gisteren hadden.
Hij kaartte in dat interview ook de problematiek aan van de reclame-inkomsten. De VRT mag volgens de beheersovereenkomst 40 procent van haar inkomsten uit de markt halen. Maar het zijn net die inkomsten die vandaag onder heel zware druk staan door de inflatie en het veranderende kijkgedrag. Om dit tegen te gaan, vindt hij dat het mogelijk moet zijn om meer sponsorboodschappen toe te laten. Daarbij denkt hij niet aan een verhoging van het reclameplafond, maar hij oppert wel de piste om de verdeling van hoeveel de VRT uit elke vorm van reclame mag halen, flexibel te maken of minstens aan te passen.
Dit interview en de eerdere berichten in de pers over de meer commerciële koers van de VRT sinds de bekendmaking van de VRT-programmatie van het najaar 2022 – herinner u de heisa over de ‘shiny floor’ en het glitterpakje, en ook rond FIRE, enzovoort, waarover we ook al vragen hadden, maar ook de beslissing over Radio 2 – leidden tot onrust bij de commerciële mediabedrijven en misschien ook bij ons. Volgens criticasters wordt de VRT te commercieel en begeeft ze zich te vaak op het terrein van de commerciële mediabedrijven. Die mediabedrijven beschuldigen de VRT ervan te veel te vissen in de vijver van het soort entertainment van de ‘shiny floor’. Men viseert dan vooral de aankoop van het dansformat ‘The Greatest Dancer’, nota bene een BBC-format. Bovendien vinden de commerciële mediabedrijven dat de VRT een te grote concurrentie wordt op de advertentiemarkt, die natuurlijk ook als gevolg van de energiecrisis onder druk staat. De A-merken zijn de grootste adverteerders. Die laten wij meer en meer uit onze winkelkarretjes in de supermarkt. Ik herinner ook nog eens aan het binnenhalen van de tv-persoonlijkheden met exclusiviteitscontracten. Er zijn de afgelopen maanden dus heel wat dossiers geweest waaruit we kunnen opmaken hoe het staat met de pax media. Die lijkt continu onder druk te staan.
Minister, hebt u al overleg gehad met CEO Frederik Delaplace over de gewijzigde, al dan niet meer commerciële koers van de VRT en de toekomstplannen? Zo ja, wat is de uitkomst van het overleg? Welk standpunt heeft u daar vertolkt?
Wat is uw mening over de koers die de VRT momenteel aan het varen is? Hoe staat u tegenover de toenemende kritiek op de meer commerciële koers van de VRT?
Staat de pax media volgens u onder druk? Zo ja, wat zult u doen om de plooien glad te strijken?
Hoe staat u tegenover het voorstel van Frederik Delaplace om meer sponsorboodschappen toe te laten en de verdeling binnen het reclameplafond te veranderen?
Minister Dalle heeft het woord.
Collega’s, ik heb van in het begin van mijn periode als minister van Media gezegd dat vandaag de vraag niet is hoe de Vlaamse mediabedrijven ten opzichte van elkaar concurreren, maar wel hoe onze Vlaamse mediasector zich sterk kan maken ten aanzien van de internationale en meer en meer digitale internationale concurrentie. Wie zegt dat de VRT zijn grootste concurrent is, heeft, denk ik, niet goed begrepen hoe de situatie vandaag is. Er moet in elk geval uitvoering worden gegeven aan het idee van samenwerking en van marktversterking. Ik heb zelf ook in een interview en hier in de commissie gezegd dat dit voor mij essentieel is, dat de samenwerking tussen Vlaamse mediabedrijven heel belangrijk is en dat we er vooral voor moeten zorgen dat we sterk staan ten aanzien van de internationale concurrentie. Daarover overleggen we uiteraard regelmatig met de verschillende mediabedrijven en uiteraard ook met de publieke omroep.
Het kader is niet gewijzigd. De keuzes die de VRT maakt, moeten passen binnen de opdracht die de VRT heeft op basis van de beheersovereenkomst. Elke speler heeft zijn rol te spelen in het Vlaamse medialandschap. De VRT als publieke omroep heeft een andere rol dan de commerciële omroepen. Dat is duidelijk. Maar we mogen niet vergeten dat de VRT met haar aanbod op weekbasis minstens 85 procent van alle Vlamingen moet bereiken. Dat kun je niet alleen met nieuws, duiding, creatieve of educatieve programma’s. Je moet inderdaad ook inzetten op cultuur, sport, ontspanning en dergelijke meer.
Ik heb vragen gesteld bij bepaalde recente beslissingen van de VRT, ook in een artikel. Maar ik denk dat het daarover al genoeg is gegaan. Ik wens nog één keer te benadrukken dat het essentieel is dat de publieke meerwaarde en de maatschappelijke missie van een openbare omroep vooropstaan en dat dit veruitwendigd wordt in het aanbod van de VRT.
Daarnaast bepaalt de beheersovereenkomst dat de VRT 40 procent van haar middelen uit de markt kan halen. Door het veranderende mediagebruik is het logisch dat ook de commerciële aanpak van de VRT daardoor verandert en digitaliseert. De VRT mag binnen de grenzen van de beheersovereenkomst haar eigen inkomsten maximaliseren, zoals ook met ons is afgesproken. De CEO van de VRT is vrij om vragen te stellen over het reclameplafond, maar ik heb niet de intentie om de beheersovereenkomst ter zake aan te passen. Dat betekent niet dat we de evoluties en de noden in de markt niet nauwgezet in de gaten houden.
Ik ben me ervan bewust dat een gezond medialandschap sowieso altijd gepaard gaat met discussies, gesprekken en meningsverschillen. We moeten samen sterk staan om de concurrentie met de internationale spelers te trotseren. Het is belangrijk dat de mediabedrijven met elkaar samenwerken en het gesprek met elkaar blijven aangaan. Ik engageer mij ertoe om dat te blijven faciliteren, waar mogelijk en waar nodig.
Vandaag zijn er wel degelijk al heel wat samenwerkingen tussen de VRT en de private omroepen. Dat is absoluut wel het geval. Maar ik ben het er ook wel mee eens dat die samenwerking op een aantal punten nog verder moet gaan. Ik denk bijvoorbeeld aan de samenwerking rond Streamz.
De heer Slootmans heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Mocht u in de toekomst een nieuwe job zoeken, zou de job van woordvoerder van de VRT u misschien niet misstaan. Maar u zit hier natuurlijk niet als woordvoerder van de VRT, buiten het gegeven van de subplafonds, waaraan u eigenlijk niets meer kunt doen, aangezien dat al vastligt. U zit hier niet als woordvoerder van de VRT, u zit hier als vertegenwoordiger van de aandeelhouder, en dat is de Vlaming. En die verwacht in ruil voor zijn 260 miljoen euro een VRT, een openbare omroep die een meerwaarde creëert en die zijn verbintenissen inzake het versterken van het media-ecosysteem naleeft en dus niet de vernietiging daarvan. Want op lange termijn zijn we daar allemaal, ook zij, het slachtoffer van.
Ik verwijs daarbij heel concreet naar de voorbeelden die mevrouw Segers daarnet al aanhaalde. Het gaat over het wegkopen van schermgezichten. We kennen allemaal het verhaal van Niels Destadsbader en dies meer. We kennen allemaal het verhaal van Ricus Jansegers en dies meer. Ik moet daar geen tekening bij maken. Het gaat over het wegkopen van schermgezichten bij de concurrentie met totaal niet-concurrentiële sommen. Het gaat over het gebruik van exclusiviteitscontracten, waarbij de schermgezichten die men dan eerst aankoopt met exuberante sommen nog eens exclusief op de VRT moeten opdraven en dus niet marktversterkend kunnen worden gebruikt door de commerciële spelers. Dat heeft dus twee keer een negatief gevolg.
Er worden nu peperdure ‘shiny floor’-programma’s gemaakt. Maar dat aanbod bestaat al bij de commerciële spelers. Die creëren totaal geen meerwaarde en streven eigenlijk maar één doel na: het marktaandeel van de commerciële spelers inpikken zonder daarbij enige vorm van meerwaarde te creëren. Het gaat over de pertinente weigering van de VRT – ook dat hebben we tien dagen geleden allemaal gehoord – om bijvoorbeeld op technologisch vlak samen te werken, om kostenefficiënter te zijn wat betreft de technologie achter de streamingplatformen. Ook daar is er een njet van de VRT. Het gaat over het inbreken op de reclamemarkt door het gebruik van juridische achterpoortjes. Ik denk dan heel concreet aan VRT MAX. Het gaat over het uitwerken van zeer agressieve strategieën om dat marktaandeel te vergroten, enzovoort en zo verder.
Minister, mijn oproep aan u is heel eenvoudig. Gebruik het contract dat u hebt met de VRT als stok achter de deur en eis daarvan de integrale toepassing. U hebt de KPI’s, u hebt de operationele doelstellingen in het kader van marktversterking. Gebruik ze dan ook, want anders verliest dat document totaal zijn validiteit, totaal zijn waarde en is wat er zich vandaag afspeelt contractbreuk, maar heeft het document in de feiten geen enkele grond.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, uw uitgangspunt is correct. De vijand is niet ‘in the house’. De bedreiging van ons media-ecosysteem komt van de buitenlandse, internationale mediagiganten, en net daarom is het zo belangrijk dat onze mediaspelers nauw en intensief met elkaar samenwerken in een pax media, in een vredevolle context en niet met messen tegenover elkaar staan. Dat laatste is allicht te sterk uitgedrukt.
We weten allemaal dat de aandrijver van een sterk media-ecosysteem natuurlijk een sterke VRT is. We kijken altijd met enorme verwachtingen en torenhoge ambities naar die VRT. We weten dat het in de context zoals die vandaag is, de context van energiecrisis, inflatie en daarbovenop de besparingen en onrust binnen de VRT, bijzonder moeilijk wordt om die torenhoge ambities voor de VRT waar te maken
Desalniettemin doet de VRT er alles voor – daarvan ben ik overtuigd – om die maatschappelijke meerwaarde te blijven brengen aan heel Vlaanderen. Als dan een CEO om meer flexibiliteit vraagt om te kunnen blijven waarmaken wat hij moet waarmaken volgens uw verwachtingen, die van de Vlaamse Regering en die van de Vlaming, zegt u: ‘Neen, de beheersovereenkomst is wat ze is en we gaan daar niet aan tornen.’ We weten allemaal dat een periode van vijf jaar heel lang is. Er was de ene crisis na de andere: de coronacrisis, nu de Oekraïnecrisis en de energiecrisis. Dat zijn allemaal onvoorziene zaken. Misschien is het dan toch geen onredelijke vraag om eens te bekijken wat er in deze sterk gewijzigde context mogelijk is – weliswaar binnen dat plafond van 40 procent, want ik ben het ermee eens dat, als je dat zou loslaten, het helemaal oorlog is.
Misschien heb ik het nog niet goed gehoord, maar ik begrijp uit uw antwoord dat er nog niet echt een intensief overleg is geweest waarin de CEO deze voorstellen heel concreet met u heeft kunnen doorpraten. Of toch?
En dan hebt u nog niet geantwoord op de vraag of die pax media volgens u onder druk staat. Minister, staat die volgens u onder druk? En zo ja, wat zult u daaraan doen?
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
We waren inderdaad ook op het werkbezoek aan DPG Media aanwezig. Hun conclusie was: ‘The proof of the pudding is in the eating.’ Ze maakten twee vaststellingen: er is geen marktversterking, maar meer marktverstoring. Ze zeggen dat het behoud van het ecosysteem samenwerking vereist. We kregen daar dus een duidelijke boodschap mee.
Twee weken geleden heb ik u ook al een vraag gesteld over de marktversterkende rol van de VRT. Ik wil toch even terugkomen op een aantal dingen.
Mijnheer Slootmans, het is geen debat, maar de minister heeft wel heel duidelijk gezegd dat hij de beheersovereenkomst op het punt van de reclame-inkomsten niet zal aanpassen. We gaan de markt natuurlijk volgen, maar hij gaat het niet aanpassen. Ik vind hem dus niet de woordvoerder van de VRT. De minister is er voor alle media en voor een goedwerkend ecosysteem.
Wat de pax media betreft: ik denk dat er zeker stappen moeten worden gezet om die te bereiken, want op dit ogenblik is die er inderdaad niet. Dat kunnen we jammer genoeg alleen maar vaststellen. Morgen is er een werkbezoek aan de VRT gepland. We zullen bij hen ook eens horen hoe zij het zien. Misschien krijgen we daar weer andere inzichten. Maar goed, vandaag hebben we de inzichten die we op het vorige werkbezoek meekregen en die niet echt verrassend, maar toch wel heel erg duidelijk waren.
Ik heb in mijn vorige vraag om uitleg over de marktversterkende rol ook gewezen op het verhaal van de reclamespotjes, de zogenaamde prerolls die worden uitgezonden op VRT MAX. Ik vind het toch echt wel problematisch als ze worden uitgezonden tijdens live-uitzendingen. Ik weet wel niet of het momenteel nog altijd gebeurt tijdens live-uitzendingen van de nieuwsdienst. U bent er toen niet op ingegaan. Collega Slootmans, ik denk dat u de vraag ook hebt gesteld. Het is misschien niet slecht om daar toch iets over te zeggen, want ik vind dat ook niet echt oké. Bij live-uitzendingen van de nieuwsdienst horen geen reclamespots voor te komen.
Ik heb nog een andere vraag waar nog niet verder op is ingegaan. We hebben begrip voor de financiële situatie waarin de VRT zich momenteel bevindt. We kennen het verhaal van het transformatieplan enzovoort.
Voorzitter, ik ga proberen af te ronden. Ik weet dat ik hier maar kort mag tussenkomen.
Ik wil toch nog eens onze vraag herhalen. Wij zijn ervan overtuigd dat de VRT samen met de concullega’s werk moet maken van een gezamenlijk platform voor de verkoop van onlineadvertenties. Tijdens een hoorzitting in de vorige legislatuur hebben zij, met mevrouw Schatteman van de Vlaamse Audiovisuele Regie (Var), hier zelf naar voren gebracht – de Var werkt toch voor de VRT – dat het interessant zou zijn om op die manier de reclame-inkomstentaart op langere termijn te vergroten. Het is een betere oplossing dan de kortetermijnoplossing van de aanpassing van de reclameplafonds, want het zijn tenslotte communicerende vaten van binnenlandse reclame-inkomsten. Het is dus belangrijk om die reclame-inkomsten hier te houden en niet te laten wegvloeien naar grote internationale platformen. Daar zijn we het allemaal over eens. Het gezamenlijk platform voor de verkoop van onlineadvertenties is dus een oplossing. Wij horen daar niets meer van. Misschien kunt u ons informeren over de stand van zaken en of men daar nog verder werk van maakt.
De heer Vandaele heeft het woord.
Collega's, we moeten natuurlijk weten wat we willen. We hebben destijds gekozen voor de formule van gemengde financiering voor de openbare omroep: een deel van de overheid en een deel uit de markt halen. Het is een keuze, en we moeten ons daaraan houden. We kunnen ons niet elke dag afvragen of de VRT veel uit de markt haalt. De plafonds liggen vast. De methodiek staat in de beheersovereenkomst. Het is allemaal duidelijk.
De reacties van de private spelers zijn misschien ook niet altijd even eenduidig, collega's. Aan de ene kant is men blijkbaar toch blij dat men op een aantal gebieden kan samenwerken met de openbare omroep en dat de VRT innovatie faciliteert. Dat vinden de privéspelers dan toch ook wel een goede zaak. Aan de andere kant vinden ze die openbare omroep een te duchten concurrent op de markt. Dit is volgens mij niet altijd even consequent.
Mijn vraag sluit een beetje aan bij een van de vragen van collega Segers. We krijgen het gevoel dat de pax media weg is, maar klopt dat gevoel eigenlijk wel? Ik denk dat u er op een andere manier tussen staat dan wij. Als de relaties inderdaad wat vertroebeld zijn, kunt u dan een rol spelen om ze opnieuw dichter bij elkaar te brengen? Net zoals collega Brouwers, kan ik me voorstellen dat, als er gezamenlijke projecten zouden zijn en als we win-winsituaties voor de beide zouden kunnen versterken of nieuwe dingen kunnen bedenken, dit een deel van de oplossing zou kunnen zijn.
Minister, ziet u hier een concrete rol voor uzelf? Of een retraite in een afgelegen abdij met die dames en heren of een feestje? Men weet nooit wat kan helpen. (Gelach. Opmerkingen)
Minister Dalle heeft het woord.
Collega's, ik dank u voor de extra vragen rond dit thema.
Collega Slootmans, ik ben natuurlijk geen woordvoerder van de VRT. Ze hebben een uitstekende woordvoerder. Ik ben natuurlijk wel de vertegenwoordiger van de enige aandeelhouder van de VRT en verantwoordelijk voor het hele medialandschap.
De beheersovereenkomst is het contract tussen de aandeelhouder en de nv van publiek recht VRT. Het staat die nv vrij om vragen te stellen over die beheersovereenkomst, om wensen te hebben over de aanpassing. Het is wel aan mij om, wanneer ik dat nuttig acht, daar al dan niet op in te gaan, dat te bespreken in de schoot van de Vlaamse Regering. Ik denk dat ik heel duidelijk heb gezegd dat voor ons op dit moment een aanpassing van de beheersovereenkomst niet aan de orde is. We hebben op het vlak van het reclameplafond een grondige hervorming doorgevoerd, waarbij we de koppeling aan de gewone gezondheidsindex aan de kant hebben geschoven. We hebben gezegd dat het de marktindex is die zal bepalen hoe dit globaal evolueert. Met andere woorden: dat betekent dat wanneer private bedrijven meer reclame-inkomsten kunnen werven, ook de VRT dat kan, maar dat dat natuurlijk niet het geval is als de markt stagneert of daalt. Ik denk dat dat logisch en goed is.
Er zijn ook subplafonds bepaald, met andere regels per subplafond, vanuit de visie dat zeker op digitaal vlak, voor digitale reclame, er evolutie moet kunnen zijn. Wat televisiereclame betreft, is er een duidelijk subplafond bepaald. Met de huidige gegevens is er op dit moment voor ons geen aanleiding om dat aan te passen. We blijven het natuurlijk op de voet volgen.
Wat betreft het zogenaamde woordvoerderschap van de VRT: een tijd geleden was de indruk van sommigen hier in de commissie net het tegenovergestelde. Op 16 september heb ik in Het Laatste Nieuws een aantal bemerkingen gegeven en ook een aantal elementen van kritiek. Ik heb vooral willen benadrukken dat er een evenwicht moet zijn tussen de publieke opdracht van de VRT en de meerwaarde van de VRT als publieke omroep. Ik heb ook de terechte wens geuit om daarbij een breed bereik te hebben en dus ook te kunnen inzetten op bijvoorbeeld kwaliteitsvolle ontspanning.
Over de zogenaamde pax media zijn al heel veel vragen gesteld. Ik ben niet zo'n fan van die term, omdat men in vrede kan leven maar in ‘splendid isolation’. Ik weet niet of ‘concordia media’ het goede woord is, waarschijnlijk ook niet, maar het idee moet vooral zijn dat ze goed samenwerken en samen een meerwaarde realiseren om de concurrentie te kunnen aangaan en vooral de kijker, de luisteraar en de mediagebruiker goed te kunnen bedienen.
Collega Brouwers, het argument van de advertentiestrategie, en zeker de digitale advertentiestrategie, kan een voorbeeld zijn van waar sterke samenwerking mogelijk is. Ik denk ook dat er voor Streamz zo snel mogelijk stappen moeten worden gezet om de structurele samenwerking te versterken.
Collega Vandaele, u peilt naar hoe de reële situatie is. Ik stel vast dat er een aantal gemediatiseerde incidenten zijn geweest die misschien de indruk wekken dat het op dit vlak niet goed gaat. Ik heb ook mijn bezorgdheid daarover geuit. We mogen niet naar een soort van mediaoorlog evolueren. Ik stel tegelijkertijd wel vast dat er heel wat positieve vormen van samenwerking bestaan. Ik heb het voorbeeld gegeven van de actie rond Oekraïne, waar voor de eerste keer in de mediageschiedenis er niet alleen een gezamenlijke liveshow was maar ook voor de eerste keer de hele dag op de verschillende radiozenders, publiek en privé, het programma werd uitgezonden. Het zijn voorbeelden die hoopgevend zijn, en ik hoop dat er nog vele kunnen volgen. Ik denk dat het een duidelijke oproep is, niet alleen van mezelf, maar ik vermoed ook van de leden van de commissie, om die samenwerking te versterken in het belang van de publieke omroep en de private mediabedrijven.
Collega Brouwers, prerolls bij liveprogramma’s komen niet enkel op VRT MAX maar ook op de radioapps van de VRT. Het is iets wat heel veel mensen stoort. Het is iets wat eigenlijk niet kan. Trouwens, niet enkel bij nieuwsprogramma's of duidingsprogramma's, maar bij alle liveprogramma's is dit eigenlijk te vermijden en zou dit eigenlijk beter niet het geval zijn. Waarom? Wij gaan uit van een radicale digitale strategie. Dat betekent dat de digitale toepassingen die de VRT naar voren schuift, zeker even gebruiksvriendelijk moeten zijn als de klassieke lineaire kanalen. Bijvoorbeeld, als je afstemt op radio, hetzij via FM, hetzij via DAB+, krijg je onmiddellijk liveverslaggeving. Je kunt natuurlijk op livereclame botsen, maar als je op het uur bijvoorbeeld naar het radionieuws wenst te luisteren, lineair via DAB+ of FM, heb je onmiddellijk het radionieuws. Als je dat via een radioapp doet, kan het niet dat er dan op dat moment een preroll komt. Hetzelfde voor VRT MAX: als je live wilt kijken naar het nieuws of naar een programma, heb je via VRT MAX soms wel prerolls. Dat is iets wat de digitale strategie doorkruist.
Belangrijk: in de beheersovereenkomst hebben we dat eigenlijk willen uitsluiten. De tekst van de beheersovereenkomst is duidelijk en staat dit niet toe bij liveradio- en televisieprogramma's. We hebben in de zomer ook gemerkt dat dit het geval was op VRT MAX maar dus ook op een aantal andere apps. We hebben onmiddellijk aan de VRT-directie het signaal gegeven dat het voor ons niet in overeenstemming is met de beheersovereenkomst. We hebben het ook schriftelijk laten weten en we hebben het er ook uitgebreid over gehad met de CEO van de VRT. Hij heeft ons gezegd dat ze begrip hebben voor ons standpunt en dat ze zullen voorzien in een uitdoofscenario. Ik ga ervan uit dat die zogenaamde prerolls bij liveprogramma's, ongeacht of ze van de nieuwsdienst zijn of niet, zullen worden stopgezet, zowel voor beeld als voor klank, zowel voor televisie als voor radio. Het is een belangrijk punt. Ik ben ook tevreden dat de VRT is ingegaan op die vraag.
De heer Slootmans heeft het woord.
Minister, ik twijfel natuurlijk niet aan uw goede intenties.
Wat de subplafonds betreft, bent u inderdaad niet de woordvoerder van de VRT. Ik begrijp dat u daar niet aan gaat morrelen.
Wat de marktversterkende functie, plicht en rol van de VRT betreft en de zeer agressieve commerciële strategie die de VRT voert, stel ik vast dat u het probleem niet voldoende erkent of dat u niet weet hoe pertinent de problematiek is.
Wat VRT MAX betreft, stel ik vast dat u wel het probleem onderkent en dat de VRT aangeeft dat ze begrip hebben voor de situatie en naar een uitdoofscenario gaan, waarmee ze ons eigenlijk met een kluitje in het riet sturen. Een uitdoofscenario. Het is iets wat eigenlijk vandaag of morgen zou kunnen worden gewijzigd. Het is één druk op de knop.
Maar ...
Het is de uitvoering van de beheersovereenkomst. Ze zijn afgelopen zomer al ingelicht per brief en ze zeggen dat ze begrip hebben voor het standpunt van de Vlaamse Regering. Ik denk dat ze daarmee meteen aangeven hoe serieus ze die Vlaamse Regering nemen. Ik denk dat u een prima stok achter de deur hebt en dat u een prima instrument in handen hebt om hen tot actie te bewegen: dat is het contract, dat is de beheersovereenkomst. Doen ze dat niet, dan plegen ze contractbreuk en dan moet u het sanctiemechanisme maar inzetten.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Collega Slootmans, ik ben ook blij te horen dat de VRT ingaat op de vraag over de prerolls in liveprogramma’s en ze laat uitdoven op termijn. Natuurlijk kunnen ze dat niet van de ene op de andere dag. Het zijn contracten, collega Slootmans. Je kunt dat niet van de ene dag op de andere. (Opmerkingen van Klaas Slootmans)
De subplafonds zijn vastgelegd in tempore non suspecto, voor corona, voor de energiecrisis, voor de oorlog. Ze liggen vast voor vijf jaar, en ik vind dat te rigide. Ik begrijp niet dat u niet aan tafel wilt gaan zitten om na te gaan op welke creatieve manier er gehoor kan worden gegeven aan de nood aan flexibiliteit die er vandaag is.
Minister, ik wil me aansluiten bij het voorstel van collega Brouwers. Bij het begin van deze legislatuur, en niet op het einde van de vorige legislatuur, hebben we een hoorzitting gehad met mevrouw Schatteman. Zij heeft toen het idee gelanceerd voor een gezamenlijk platform voor de verkoop van onlineadvertenties. Ik sluit me daarbij aan. Mocht de VRT dat kunnen doen en realiseren, zou dat een heel goede zaak zijn voor het hele media-ecosysteem.
De vragen om uitleg zijn afgehandeld.