Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer Annouri heeft het woord.
Minister, momenteel loopt het openbaar onderzoek naar de afbraak van een aantal woningen rond Umicore in Hoboken. Het gaat over zeventien verspreide woningen. Daardoor worden er gaten geslagen in de wijk. De afbraak kadert in de uitvoering van de bufferzone die het bedrijf wenst te installeren tussen de fabrieksgebouwen en de woningen. Nochtans toont een studie die Arcadis uitvoerde in opdracht van Umicore, aan dat er geen garantie is dat de aanleg van de groene zone met zekerheid gaat bijdragen aan de luchtkwaliteit voor de omwonenden. Het enige effect is dat er in de zone zelf geen bewoning meer zal zijn en dat er daar dus ook geen blootstelling meer zal zijn. Dat is logisch, maar ook wel heel drastisch. Om dat te verwezenlijken worden buurtbewoners onder druk gezet om te verhuizen.
Ik ben van mening dat dit echt de omgekeerde wereld is. Umicore moet zorgen dat het zijn uitstoot onder controle heeft en dat het de omwonenden geen gezondheidsschade toebrengt. Een buffer, die dan ook effectief de blootstelling zou verminderen, hoort thuis op de terreinen van Umicore zelf. Ik zeg niet dat het een slecht idee is, ik zeg dat die buffer thuishoort op de terreinen van Umicore. Omwonenden hebben recht op een leefbare omgeving, niet op spookwijken. Het gaat over een wijk in Hoboken die zeer gekend is. Mensen hebben daar heel lang gewoond. Nu is dat een spookwijk aan het worden. Er zijn al veel artikels over geschreven.
Het gaat hier om een dossier met een belangrijke precedentswaarde. Het is wel degelijk nodig dat Vlaanderen dit van nabij opvolgt en het niet louter overlaat aan het lokale bestuur, dat een akkoord heeft met het bedrijf.
Minister, worden de mensen die besluiten om te verhuizen voldoende vergoed? Hebt u daar zicht op? Ik hoor dat dit het geval is, maar ik wil dat ook officieel vragen.
Worden ze begeleid in hun zoektocht naar een andere woning? Is er ondersteuning?
Hoeveel woningen zijn er ondertussen verlaten en hoeveel woningen zijn nog bewoond?
Waarom hanteert men de strategie van individuele woningen te slopen en gaten te slaan in de wijk? Wat zijn de volgende stappen?
Hoe zal de communicatie over de sloop en de verdere stappen met de buurt verlopen?
Welke invulling zal gegeven worden aan de kavels na de sloop van de bebouwing zolang er nog bewoning is in de wijk?
Wat is de impact op de rest van de wijk en op de bewoners die wel wensen te blijven? Welke inspanningen worden gedaan om ervoor te zorgen dat dat stuk van Hoboken nog leefbaar blijft? Of zijn die mensen gewoon de pineut omdat ze in een wijk blijven wonen waar heel veel huizen zijn opgekocht en verdwijnen en waar een soort van semigroene zone wordt aangelegd?
Hoe zal ervoor worden gezorgd dat de afbraak van de woningen geen overlast en/of gezondheidsgevaar door de verspreiding van stof en zware metalen creëert voor de omwonenden?
In de vergunningsaanvraag zegt de nota Erfgoed dat de sloop van woningen enkel te verantwoorden is als er een hoger belang van toepassing is, namelijk het oplossen van de gezondheidsproblematiek in de wijk. Maar nergens is er een onderbouwing van de veronderstelling dat die groene zone effectief zal bijdragen aan de verbetering van de gezondheid van de resterende bewoners. Op welke bronnen baseert men dan de conclusie dat dit wel zo zou zijn, om te legitimeren dat men overgaat tot het overkopen van die huizen?
Minister Demir heeft het woord.
Collega Annouri, ik wil heel veel, maar ik kan de bevoegdheden niet omtoveren.
De Vlaamse overheid heeft niets te maken met het opkoopprogramma van Umicore. Dit is een actie die louter vanuit het bedrijf is ontstaan en wordt gerealiseerd. Ik ga er wel van uit dat de stad Antwerpen hierbij betrokken is. Ik stel voor dat u uw vragen stelt op de gemeenteraad van Antwerpen. Vanuit mijn bevoegdheden kan ik uiteraard geen mensen verbieden om in te gaan op een aanbod om hun huis te kopen of te verkopen. Ik kan u dus geen info geven over de modaliteiten van deze aankopen noch over de uitvoering ervan, ook niet over de vergunningen voor de sloop van de huizen, wat een lokale bevoegdheid is.
Ik ben wel bevoegd voor de verstrengde vergunning. Daarover kan ik u wel antwoorden.
Eind vorig jaar heb ik nog een verstrengde vergunning aan Umicore afgeleverd, waarin onder meer een verstrenging van de toetsingswaarden werd opgenomen met betrekking tot lood in bloed bij kinderen. Deze waarden, die strenger worden naarmate de tijd vordert, worden op dit moment gehaald, maar het bedrijf zal dus blijvende en aanvullende inspanningen moeten doen om de opgelegde waarden in de toekomst te blijven halen. Ook rond de emissies en immissies waren er een aantal bijstellingen. Er werd ook een logboeksysteem opgelegd waarin maandelijks eventuele onregelmatigheden moeten worden weergegeven. Er moest ook een windbarometer worden geïnstalleerd, en er moesten diverse studies worden uitgevoerd.
Deze voorwaarden worden van zeer nabij opgevolgd door mijn administratie en door de bijhorende handhavingsdiensten. Daarvoor zijn wij bevoegd. Wij doen het maximale binnen wat wij kunnen doen.
Bij het opkoopprogramma zijn wij totaal niet betrokken. Ik zal mij daar niet mee moeien. Dat is niet mijn bevoegdheid. Anders overschrijd ik een bevoegdheidsaangelegenheid.
Ik snap uw vragen. Stel ze gerust in de gemeenteraad van Antwerpen.
De heer Annouri heeft het woord.
Minister, dank u wel voor uw antwoorden. Ik vind het een beetje jammer. Ik ken u als iemand die zeer proactief is, die haar verantwoordelijkheden serieus neemt en er zelfs ver in gaat om ze goed in te vullen. Nu zie ik een beetje het tegenovergestelde. Ik verklaar mij nader.
U hebt gelijk dat er voor een deel ook vragen op Antwerps niveau moeten worden gesteld. Daar ben ik het volledig mee eens. Dat doen wij ook. We hebben die vragen ook ingediend op Antwerps niveau. Wij zijn die discussie daar ook aan het voeren. Maar wat daar gebeurt, is toch echt een precedent. Dit is een wijk waar een bedrijf voor uitstoot zorgt en waar er wordt beslist, samen met een lokaal bestuur, om een hele wijk uit te kopen. Er worden huizen verkocht. Er zijn mensen die daar niet aan meedoen. Het resultaat is dat men nu een ambigue situatie heeft waar een aantal huizen leegstaan en afgebroken zullen worden maar waar sommige mensen nog gewoon blijven wonen.
Dat allemaal omwille van een groene bufferzone die ervoor zou zorgen dat het veiliger is, maar waarvan niemand kan zeggen dat dat effectief zal werken. Sterker nog, de studie van Arcadis zegt: ‘Gasten, dit maakt helemaal niet uit.’ Men is dus een spookwijk aan het creëren zonder dat er resultaat is. Dan vraag ik aan u, minister van Leefmilieu op Vlaams niveau: minister, wat vinden we hiervan? Dit is toch geen goede zaak. Volgt u dat mee op? Dit is een gevaarlijk precedent, want men is iets aan het doen wat heel drastisch is, een wijk volledig uitkopen en een spookwijk creëren met onmogelijke omstandigheden voor de mensen die daar blijven wonen op basis van, ja van wat eigenlijk? Dat is ook de vraag. Ik stel die vraag aan u, minister van Leefmilieu en u zegt dat dat eigenlijk iets is voor het lokaal bestuur en dat u zich daar niet mee wil moeien. Ik vraag u niet om uw bevoegdheden te overschrijden. Ik vraag u gewoon naar uw inschatting als Vlaams minister van Leefmilieu, of u dat geen gevaarlijk precedent vindt, of u het met mij eens bent dat die studie van Arcadis zegt dat dit niet gaat helpen en dat het echt wel problematisch is. Ik vraag u of u er een zicht op hebt waarom dat dan wel gebeurt en of er andere rapporten zijn die dat effectief wel aanhalen. Dan zegt u dat dit volledig voor het lokaal bestuur is, dat Vlaanderen daar niets over te zeggen heeft en dat elk lokaal bestuur zelf kan kiezen of het al dan niet een wijk gaat onteigenen samen met een bedrijf en daar een soort spookwijk creëren en zien wat daarmee gebeurt.
Minister Demir heeft het woord.
Ik heb over alles een mening, maar sta mij toe dat ik dit overlaat aan de stad Antwerpen. Ik heb echt niet de neiging om mij te gaan moeien in alle lokale dossiers.
De heer Annouri heeft het woord.
Ik ben echt wel teleurgesteld in het antwoord en ik zeg dat zonder een greintje cynisme. Ik kan begrijpen dat een minister voorzichtig wil zijn en niet wil tussenkomen in bevoegdheidsoverschrijdende dingen. Maar eigenlijk wordt er vandaag gezegd dat men als lokaal bestuur een wijk kan uitkopen op basis van een studie die het bestuur niet echt gelijk geeft, en dat men daardoor een wijk volledig in de problemen kan brengen en die mensen die achterblijven gewoon aan hun lot kan overlaten. Vlaanderen gaat daar niets aan doen, gaat zelfs geen contact opnemen met de lokale besturen, doet zelfs geen dubbelcheck. Neen, niets. De minister van Leefmilieu in deze Vlaamse Regering geeft carte blanche en laat die mensen voor een deel aan hun lot over. Dat vind ik jammer. Ik weet wel dat het de periode is van spoken en Halloween, maar dat soort spookwijken is compleet dramatisch en voor niemand goed.
Ik vind het teleurstellend. Wij gaan alleszins vragen blijven stellen, ook lokaal, maar we zullen deze Vlaamse Regering voor haar verantwoordelijkheid blijven plaatsen. Dit is dus ongetwijfeld ‘to be continued’.
De vraag om uitleg is afgehandeld.