Verslag vergadering Commissie voor Wonen en Onroerend Erfgoed

– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.

De heer Veys heeft het woord.

Er bereiken mij meerdere verhalen van huurders die in de voorbije maanden hun huursubsidie of huurpremie zijn kwijtgespeeld. De reden daarvoor is de heel hoge inflatie en de indexering van de huur die vanaf 1 oktober gelimiteerd is door de nieuwe regeringsmaatregelen. Wonen-Vlaanderen controleert eenmaal per jaar het recht op huursubsidie en past daarbij per definitie een indexering toe, ook al past de verhuurder die zelf niet toe. Mevrouw Jans heeft het daarover ook al gehad. Er is al een maatregel genomen om de grensbedragen sneller te indexeren.

Ik wil hier graag een specifieke casus uitlichten. De huurder wordt gecontroleerd, de verhuurder heeft niet geïndexeerd. We hebben het in deze commissie vaak gehad over het feit dat we het moeten doen met de goede verhuurders die rekening houden met de huurder in tijden van een koopkrachtcrisis. Dat debat werd gevoerd nog voor de regering maatregelen heeft getroffen. De controle gebeurt, hij krijgt een brief in mei dat er een stopzetting is omdat hij het grensbedrag overschrijdt door die indexering. Daarvan krijgt hij pas een brief in augustus en moet dan zelf in beroep gaan. Nu zou hij nog twee maanden moeten wachten. Het komt erop neer dat die persoon, die nog steeds recht heeft op de huursubsidie, door het feit dat de administratie zelf per definitie indexeert, ondertussen vijf maanden geen huursubsidie meer ontvangt. In deze tijden zijn dat drie stappen achteruit. We hebben vaak gediscussieerd over het systeem van de huursubsidie en de huurpremie. Ik denk dat daar nog wat verbetering mogelijk is.

Minister, u hebt al ingegrepen. Sinds 1 juli wordt er een extra indexeringsformule toegepast op de grenswaarden die van toepassing zijn. Klopt het dat nog niet alle huurders opnieuw hun huursubsidie of huurpremie hebben ontvangen na opschorting vanwege een hoge indexering van de huurprijs? Hebt u zicht op hoeveel mensen in die situatie zitten? Waarom duurt het zo lang om, op basis van de nieuwe indexeringsformule die van toepassing is vanaf 1 juli, alle huurders opnieuw hun recht op de huursubsidie of huurpremie toe te kennen en de misgelopen bedragen over te maken? Wanneer verwacht u alle onterechte opschortingen ongedaan te hebben gemaakt en alle compensaties te hebben toegekend?

Minister Diependaele heeft het woord.

Zoals u aangaf in uw terechte vraagstelling, heb ik inderdaad zo snel mogelijk een maatregel genomen. De huurders die onterecht hun toelage zijn verloren, halen we hiermee terug aan boord en zij worden gecompenseerd voor de ondersteuning die ze onterecht verloren. Dat is een retroactieve werking. Dit trad inderdaad in werking op 1 juli 2022. Het was ook in deze commissie dat mevrouw Jans daarnaar had gevraagd, maar dat systeem was op dat moment al in werking.

Het is correct dat nog niet alle dossiers met een opschorting tussen 1 augustus 2021 en 30 juni 2022 wegens een te hoge huurprijs al een ‘hercontrole’ hebben gehad. Deze ‘hercontroles’ vinden gespreid plaats tussen 1 juli 2022 en 31 oktober 2022 – eind deze maand moet dat afgerond zijn –, maar de betalingen zijn met terugwerkende kracht tot 1 juli 2022 indien het resultaat positief is. In die zin worden al die gevallen opgelost. Dat loopt nog tot eind deze maand.

De tussentijdse controle is geen volledig geautomatiseerd proces maar vereist nog de tussenkomst van dossierbehandelaars. Het agentschap neemt deze bijkomende controle op naast de reguliere dossierbehandeling, en dat is ook de reden van de gespreide ‘hercontrole’. Daarom duurt het iets langer.

Alle betrokken dossiers zullen tegen eind oktober nagekeken zijn. De betaling wordt bij een positief resultaat zo spoedig mogelijk opnieuw opgestart. Het is ook retroactief.

De heer Veys heeft het woord.

Minister, het is een goede zaak dat dit retroactief in orde wordt gebracht. Ik heb nog enkele bijkomende vragen. Hebt u een idee hoeveel mensen door de uitzonderlijke inflatie in die situatie zitten? Dat heeft een impact op hoe het systeem is georganiseerd. Zijn ze allemaal verwittigd? U had het over een tamelijk lange periode, van ergens in 2021 tot en met augustus 22. Verwacht u dat de huurders zelf initiatief nemen? Hoe is men daar proactief mee omgegaan? Hoe gaat het in zijn werk?

Mevrouw Jans heeft het woord.

Minister, dit is inderdaad een pertinente vraag. Ik heb er u eerder een vraag over gesteld in de plenaire vergadering. Daarop hebt u geantwoord dat u er zeker voor openstaat om dat aan te passen, en dat u daar ook al mee bezig was.

De retroactiviteit is zonder meer belangrijk. Dat spreekt voor zich. Het is ook van belang dat er goed wordt gecommuniceerd. We weten dat er een probleem is met de benutting of de ondermaatse pick-up van de huurondersteuning. Mensen die daarvan gebruikmaken, moeten geen zotte dingen doen. Ze moeten niet in paniek geraken. Ze moeten vooral weten dat er een regeling in de maak is en dat die regeling ook met terugwerkende kracht in werking zal treden.

Minister, op welke manier wordt hierover gecommuniceerd, zodat iedereen die het dient te weten, ook op de hoogte is van wat hij al dan niet moet ondernemen?

Minister Diependaele heeft het woord.

Mijnheer Veys, ik kan u niet zeggen hoeveel het er precies zijn. Het is een relevante vraag, maar dat weet ik niet juist. Het punt is natuurlijk dat we alle dossiers die daar recht op hebben, nakijken om na te gaan of ze door de indexering al dan niet een subsidie hebben verloren. Dat loopt nog tot eind deze maand. Het zal tot dan duren om aan te geven hoeveel het er precies zijn.

In die zin was het ook niet mogelijk om proactief te communiceren. Het gaat nu nog over twee à drie weken om ervoor te zorgen dat iedereen die er effectief onder valt, dat niet alleen te horen krijgt, maar ook wordt gecompenseerd. Het is toch op tamelijk korte termijn dat we heel dat probleem van de baan zullen krijgen.

De heer Veys heeft het woord.

Minister, het is allereerst een goede zaak dat deze situatie wordt rechtgezet. Dat is natuurlijk het minste. De mensen hebben daar recht op.

Hiermee zien we ook wel waar de lacunes zitten in het Vlaams woonbeleid. Hebben we er zicht op of een huurcontract wordt geïndexeerd of niet? Blijkbaar is daar iets misgelopen.

Minister, ik roep u op om bij de monitoring van de huurmarkt goed te bekijken hoe dat systeem echt in elkaar zit. Ik zal het geen quick win noemen, het vraagt wel wat om zo'n systeem op te zetten, maar bij de monitoring van de huurmarkt is het beter ervoor te zorgen dat zulke zaken worden vermeden om er uw beleid beter op te kunnen enten. Die hoge inflatie is natuurlijk een uitzonderlijke situatie, maar ze heeft wel een impact.

We praten hier elke week over hoe moeilijk huurders aan de onderkant van de private huurmarkt het hebben, hoe moeilijk het is om ze hun rechten te laten opnemen. De Vlaamse overheid kan zichzelf versterken door die monitoring aan te passen. We zullen in de komende maanden hiervoor nog enkele voorstellen indienen.

Ik ben toch tevreden dat de zaken in orde komen. Maar opnieuw, vijf maanden is voor mensen met een laag inkomen een lange periode om te overbruggen, zeker in tijden van uit de pan rijzende voorschotfacturen voor energie.

Minister Diependaele heeft het woord.

De cijfers die we hebben, spreken tegen dat we niet monitoren. De cijfers waren niet gevraagd, maar ik heb ze nu gekregen: 1731 van de premies en 165 zijn er opgeschort. We krijgen sowieso nog meer informatie met de woonsurvey die volgend jaar loopt.