Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Deze vraag om uitleg werd via videoconferentie behandeld.
De heer De Roo heeft het woord.
Minister, sinds 2018 neemt VLAKWA, het Vlaams Kenniscentrum Water, in samenwerking met AquaFlanders, de sectorfederatie van de Vlaamse waterbedrijven en rioolbeheerders, en de Universiteit Gent de Grote Waterenquête af. De bevraging van dit jaar werd gelanceerd op Wereldwaterdag, 22 maart 2022, en liep tot en met 22 april. De resultaten zijn gebaseerd op antwoorden van 2636 respondenten uit Vlaanderen.
Uit de resultaten blijkt dat de Vlaming in de toekomst een belangrijke rol ziet weggelegd voor regenwater. In de eerste plaats omdat het volgens de respondenten kostenbesparend is en goed voor het milieu. Ze zien regenwater als de meest geschikte bron voor tal van toepassingen zoals schoonmaken, de tuin sproeien, de wc doorspoelen en de was doen. Opvallend in de resultaten is dat 63 procent van de respondenten in de toekomst zou kiezen voor regenwater om te douchen.
De respondenten kregen ook deze vraag voorgeschoteld: “Ongeveer de helft van het kraanwater in Vlaanderen wordt geproduceerd uit oppervlaktewater (rivieren, kanalen) en de andere helft uit grondwater. Welke andere waterbronnen mogen watermaatschappijen gebruiken om kraanwater te produceren?”. Daaruit blijkt dat de meerderheid, 76 procent, onverschillig is ten aanzien van de bron van kraanwater, dat 88 procent regenwater aanvaardt als bron voor kraanwater, gevolgd door 75 procent die zeewater aanvaardt.
Minister, dat roept toch enkele vragen op. Ik heb er een viertal voor u.
Hebt u kennisgenomen van de resultaten van de Grote Waterenquête? Wat zijn volgens u de belangrijkste resultaten?
Hoe staat u tegenover het toenemend draagvlak voor regenwater voor toepassingen waar een lokale zuivering vereist is, bijvoorbeeld douchen waar die zuivering vaak via elektrisch gevoede uv-filters gebeurt? Hebt u reeds een berekening uitgevoerd die de kosten voor de consument en de overheid en de totale klimaatimpact van het inzetten op dergelijke kleinschalige installaties in kaart brengt? Zo nee, wanneer mogen we een dergelijke studie verwachten?
Het gebruik van eigen regenwater heeft voordelen bij voldoende voorraad. In periodes van aanhoudende droogte komen regenwaterputten op hetzelfde moment leeg te staan, zijn de waterstanden laag en verwachten consumenten een toelevering via het net. Hoe wilt u, minister, omgaan met de piekvragen naar water in periodes van droogte? Op welke manier zet u in op het bufferen van water en op het tijdig vullen van buffers, ook lokale buffers?
Tot slot, welke plaats heeft het transporteren van water vanuit de regio’s waar wel water ter beschikking is volgens u in de toekomst in het drinkwaterbeleid?
Minister Demir heeft het woord.
Dank u wel, collega De Roo.
We hebben kennisgenomen van de resultaten. Ik denk dat het belangrijk is om de volgende zaken te onthouden en deze bevestigen trouwens waar we beleidsmatig op inzetten: het bewustzijn rond de huidige uitdagingen op het vlak van watervoorziening en watergebruik en op het vlak van overstromingen is duidelijk aanwezig. Bijna driekwart van de bevraagden drinkt altijd of vaak kraantjeswater. Bij bijna 80 procent is er ook een grote bereidheid om regenwater thuis op te vangen en te gebruiken. Bij 90 procent is er grote bereidheid om het eigen waterverbruik thuis te verminderen en grote bereidheid om maatregelen te nemen om regenwater beter te infiltreren en zo de grondwaterstanden aan te vullen. Zo lees ik dat bijna 90 procent bereid is om geen verharding meer bij te plaatsen of om voor waterdoorlatende verharding te kiezen. 33 procent zou bestaande verharding zelfs willen wegnemen.
Het is duidelijk dat iedereen zich bewuster wordt van de acties die we zelf kunnen nemen rond water. Dat is ook een van de pijlers van de Blue Deal: iedereen moet mee aan de kar trekken. Dat de Vlaming openstaat voor alternatieven, is dan ook positief om de wateruitdagingen in de toekomst aan te pakken.
Zoals u ook terecht stelt, is er om het regenwater om bijvoorbeeld te douchen te gebruiken een extra zuivering nodig om gezondheidsrisico’s op te vangen. Ik heb nog geen volledig beeld of overzicht van de extra kosten voor die extra zuiveringsstap. Naast de installatiekosten zijn er ook onderhoudskosten voor deze extra zuivering. Ook is er een ontdubbeling nodig van het leidingnetwerk in huis, want er mag geen verbinding zijn tussen het leidingnetwerk waar kraanwater doorstroomt en het gezuiverde regenwater. Daarnaast zal er vaak nood zijn aan een bijvulsysteem of een systeem om te schakelen naar leidingwater wanneer het regenwater bijvoorbeeld opraakt.
De totale kosten kunnen dus snel oplopen maar ik zal aan de administratie vragen wat er beschikbaar is van studiemateriaal hierrond zodat we hier een beter beeld van krijgen. Het is een zeer terechte vraag.
U haalt een pijnpunt aan rond het extra gebruik van regenwater bij individuele gebouwen en woningen. We zijn ons daarvan bewust. De waterbedrijven hebben dit dan ook meegenomen bij het uitwerken van de langetermijnvoorzieningsplannen.
Zoals reeds eerder toegelicht in deze commissie deden en doen ze daar heel wat investeringen rond, zoals het beter aansluiten op elkaars netwerken zodat er een maximale back-up is, inzetten op nieuwe bronnen en water ondergronds stockeren.
Zoals u weet, heeft de Vlaamse Regering vorige week een aangepaste, ambitieuzere hemelwaterverordening goedgekeurd waardoor de volumes van verplichte hemelwaterputten toenemen en verplichten we meer toepassingen zodat we langere droogteperioden kunnen overbruggen.
Wat betreft uw laatste vraag: dit is geen toekomstig beeld, dit gebeurt nu al. Deze interconnectiviteit is beschreven in de Strategische Planning voor Waterbevoorrading, deel openbare drinkwatervoorziening. U kunt dit plan en de bijbehorende investeringen met een simpele muisklik raadplegen op de website van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM).
De heer De Roo heeft het woord.
Minister, dank u voor uw antwoord. Het is een zeer goede zaak dat iedereen veel bewuster omgaat met water en er meer over nadenkt. De resultaten van de enquête bewijzen dat ook. Mijn pleidooi is om het gezond verstand te blijven gebruiken en dat we niet wegens het water op het einde van de rit een grotere klimaatimpact gaan hebben en bijvoorbeeld ook gaan subsidiëren vanuit een overheid. Ik denk aan al die kleine, individuele waterzuiveringsinstallaties op het vlak van regenwater. U hebt gezegd dat u dat zult doen en ik vind dat ook goed, maar we moeten toch goed gaan onderzoeken of de impact op het einde van de rit gunstiger is want uiteindelijk heeft de overheid geïnvesteerd in een leidingnetwerk zodat op een zeer efficiënte manier – en het zal nog efficiënter worden als de lekken uit het systeem zijn – water tot bij de particulieren kan geraken. We moeten ook oppassen dat we dat systeem niet volledig overboord gooien en te veel gaan inzetten op zeer kleinschalige installaties maar effectief kijken dat we op het einde van de rit nog goede dingen aan het doen zijn.
Wat betreft de buffering heb ik via via vernomen dat maatschappijen voor de droogte regelmatig wel eens communiceerden om wanneer de regenwaterput snel leeg geraakt, hem dan te vullen met kraantjeswater als je weet dat het niet meer gaat regenen en als je met toepassingen zit die gebruikmaken van regenwater. Minister, ik heb die communicatie zelf niet ontvangen of nergens gezien, ook al ben ik nogal sterk bezig met drinkwater. Dat roept bij mij wel wat vragen op. Als ik het al niet te zien krijg, hoe komt die boodschap dan voldoende aan bij de consumenten?
Ik heb nog een bijkomende vraag. Ondanks de perceptie dat water schaars is en dat het onvervangbaar is, heeft 47 procent van de respondenten aangegeven dat ze niet weten hoeveel water ze jaarlijks verbruiken. 27 procent heeft geen idee van wat de jaarlijkse waterrekening is. Maar 57 procent, dus een groot deel, geeft aan dat ze advies wensen over hun watergebruik en het optimaliseren ervan. Hoe wilt u ingaan op de vraag van een meerderheid van de bevraagden om beter geïnformeerd te zijn over watergebruik thuis?
Minister Demir heeft het woord.
Collega De Roo, in de omzetting van de Drinkwaterrichtlijn zit ook de betere info rond waterverbruik thuis. Dat is ook vorige week op de ministerraad geweest. Ik zal vragen aan onze administraties om daar een betere communicatie over te doen. Ik denk dat dat inderdaad wel nodig is, voor eenieder die effectief zuinig wil omgaan met drinkwater.
Nu, de drinkwatermaatschappijen werken meer dan ooit samen en zijn in overleg gegaan, ook voor de investeringen die ze de komende jaren zullen doen. Op zich is dat positief, maar u hebt wel een punt dat dit een wat bredere campagne mag zijn waarbij iedereen zich kan informeren. Ik zal dat doorgeven aan de administratie.
De heer De Roo heeft het woord.
Dat volstaat. Dank u wel.
De vraag om uitleg is afgehandeld.