Verslag vergadering Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Verslag
De heer Meremans heeft het woord.
Het programmamanagement voor De Grote Versnelling door de adviesbureaus Traject en The New Drive loopt af op 30 juni. Het departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) liet aan de stakeholders van De Grote Versnelling weten dat het departement zelf het stakeholdermanagement binnen het fietsbeleid en de samenwerking tussen de verschillende beleidsniveaus zal verderzetten. Om deze taak uit te voeren, zal het fietsteam binnen het departement worden versterkt.
Daarnaast zou er ook een nieuw fietsactieplan in opmaak zijn.
De kennisdeling waartoe een grote behoefte bleek binnen De Grote Versnelling, zal door Fietsberaad Vlaanderen worden opgenomen in hun bestaande werking.
Minister, op welke manier wordt de werking van De Grote Versnelling geëvalueerd en worden de stakeholders bij die evaluatie betrokken?
We kijken uit naar het aangekondigde nieuwe fietsactieplan. Welke elementen zijn opgenomen in dit fietsactieplan en welke stakeholders zijn betrokken bij de totstandkoming hiervan? De zomer is in het land en we kijken ook uit naar het herziene fietsvademecum. U gaf al eerder aan dat het herziene fietsvademecum er binnenkort is. Is er afstemming tussen dit fietsactieplan en het Vademecum Fietsvoorzieningen?
Welke stakeholders worden betrokken bij het vervolg van De Grote Versnelling? En op welke manier krijgt die betrokkenheid vorm?
Hoe zal de versterking van het fietsteam vorm krijgen? Zal dit team nog extra taken op zich nemen? Of beperkt de versterking zich enkel tot het overnemen van de taken van het programmamanagement?
Minister Peeters heeft het woord.
De Grote Versnelling (DGV) is een project dat werd opgezet in het kader van het wereldkampioenschap wielrennen dat in 2021 werd georganiseerd. Belangrijkste doelstelling van De Grote Versnelling is het verdiepen en verbreden van het fietsbeleid, samen met tal van stakeholders.
Om dit aan te jagen, werd een externe programmamanager aangesteld die zogenaamde fietsdeals met verschillende stakeholders uitwerkt en afsluit. Deze opdracht werd toegekend via een overheidsopdracht aan Traject.
Het programmamanagement wordt volledig gefinancierd door Vlaanderen. Hiervoor werd een bedrag van 322.000 voorzien voor het eerste jaar. Het is onmiddellijk met zes maanden verlengd omdat we nog wachtten op de evaluatie, de impactstudie waar ik nog op terugkom. In totaal ging het over een bedrag van 480.000 euro.
Hoe wordt de werking geëvalueerd en werden de stakeholders betrokken? Het programmamanagement stelde een impactnota op over de werking van De Grote Versnelling (DGV) in 2021. Die is besproken met de andere instanties. De reden waarom er niet wordt verlengd, is vooral het feit dat een aantal beleidsitems veel te veel zijn versnipperd over verschillende instanties. Ik verwijs onder meer naar het Mobiliteitsverslag van de Mobiliteitsraad van Vlaanderen (MORA) maar ook naar de interbestuurlijke audit van Audit Vlaanderen. Ondanks de positieve impact en de verdienste die De Grote Versnelling sowieso heeft, willen we weg van de versnippering van de bevoegdheden en willen we het eerder integreren in een sterker beleid binnen het departement MOW.
Op het Fietsforum van 7 juni kregen de stakeholders meer informatie en werd er gecommuniceerd dat De Grote Versnelling als een apart projectmanagement niet zal worden verdergezet.
Uw tweede vraag ging over het fietsactieplan en het Vademecum Fietsvoorzieningen. Het Vademecum Fietsvoorzieningen is in de finale fase. We hebben dit vorige week besproken op de taskforce verkeersveiligheid. Zoals ik heb aangekondigd, wilden we een screening laten doen naar verkeersveiligheid. Het wordt hier en daar aangepast en zit in de laatste fase.
Het fietsactieplan moet een breed gedragen plan zijn door alle stakeholders. De input van de stakeholders zal dus ook worden gevraagd.
Uit het verhaal van De Grote Versnelling is gebleken dat zowel publieke als private organisaties heel duidelijk hebben aangetoond dat zij bereid zijn om hun schouders te zetten onder het fietsbeleid in Vlaanderen. Zo kunnen we een positief verhaal naar buiten brengen en zorgen dat het fietsbeleid een nog grotere boost kan krijgen.
Hoe we de stakeholders in de toekomst zullen betrekken, bekijken we nog. De op dit ogenblik reeds gekende stakeholders zoals Fietsberaad, Fietsersbond enzovoort zijn erbij. Tegelijkertijd onderzoekt het departement hoe ze het fietsteam binnen het departement intern kan versterken, en daar is echt wel nood aan.
Hoe zal de versterking van het fietsteam vorm krijgen? In deze commissie zijn er heel veel vragen over de fiets, en dat zien we ook in de maatschappij. Alles rond fietsen heeft een enorm belangrijke impact en dus moeten we zien dat er ook voldoende beleidsruimte en beleidscapaciteit is.
Vandaar dat het noodzakelijk is dat er extra mensen en capaciteit bij komen om de kerntaken rond het fietsbeleid op een volwaardige manier in te vullen.
De versterking van het fietsteam binnen MOW maakt het mogelijk dat er nog andere taken zullen worden opgenomen. Ik denk bijvoorbeeld aan fietsdata, want ik denk dat we daar nog wel een tandje bij kunnen steken. Ik word er alleszins zelf heel vaak mee geconfronteerd.
De heer Meremans heeft het woord.
Ik heb voorlopig geen bijkomende vragen. Ik zal straks wel reageren omdat er toch nog een aantal zaken onduidelijk zijn. Hoe zal het worden versterkt? Ik heb geen probleem met de integratie in het departement, zolang de output er is en de realisaties er zijn. Ik zal er straks in mijn slotrepliek op reageren.
De heer Bex heeft het woord.
Collega Meremans, ik dank u voor de interessante vraag. Sta me toe om te zeggen dat ik toch de indruk heb dat het concept van De Grote Versnelling een beetje ten grave wordt gedragen. Als we er veel uit leren en als er andere dingen uit voortkomen, dan is dat niet per se een slechte zaak, minister.
Ik geef toe dat we vaak vragen naar het fietsactieplan en het Vademecum Fietsvoorzieningen. U blijft maar zeggen dat het er komt, maar het moet er nu eindelijk ook wel eens komen.
Ik heb hier opgeschreven: ‘Halleluja, eindelijk erkent de minister dat er nood is aan versterking van de knowhow en de capaciteit binnen de administraties.’ Om al die miljoenen euro's voor fietsinfrastructuur te kunnen uitgeven, heb je mensen nodig die er plannen voor kunnen maken en die uitvoeren. Ik denk dat het zowel op Vlaams als op lokaal gebied een uitdaging is. We hebben hier een discussie gehad met minister Somers over het Kopenhagenplan waarvoor veel gemeenten niet de knowhow in huis hebben om daarvan gebruik te maken. Zijn antwoord daarop is nogal simpel: ze moeten dan maar fusioneren. Volgens mij moet voor een deel de oplossing ook zijn om lokaal de mogelijkheid te bieden om meer in te zetten op knowhow.
Ik heb nog twee puntjes die ik wil aanhalen. Fietsberaad is een heel belangrijke partner in dezen. Er is nog altijd geen samenwerkingsovereenkomst voor 2022, voor dit jaar, waardoor Fietsberaad ook geen zicht heeft op de middelen voor dit jaar om hun werking te financieren. Dat is toch niet echt een voorbeeld van hoe het zou moeten. Ik vraag me af wanneer daar vooruitgang in komt en er een oplossing mogelijk is.
Mijn tweede punt werd ook aangekondigd wanneer de regering van start is gegaan: het decreet op de mobiliteitsverenigingen. Hoe zorgen we dat er een vernieuwd kader komt voor die mensen om het beleid mee te stimuleren en aan te moedigen? U hebt het aangekondigd, maar het wordt stilaan tijd dat we daarvan ook de resultaten zien.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Wij met onze fractie kijken natuurlijk ook wel uit naar het fietsactieplan en het fietsvademecum. Het duurt een beetje lang, zoals we al verschillende keren gezegd hebben. Maar we zijn en blijven positief, en we hopen dat het hier weldra in de commissie voorgesteld wordt.
Dan heb ik nog een concreet vraagje. Iedereen weet dat de Federale Regering ook bezig is met een plan om het fietsen te bevorderen: BE CYCLIST. Ik weet niet of u daarrond laatst ook nog hebt samengezeten met uw federale collega’s of met uw collega’s van de andere gewesten? Want misschien kunnen het fietsactieplan en het BE CYCLIST-plan elkaar versterken. Misschien kunt u een stand van zaken geven van een overleg dat u hebt met uw collega-ministers.
Minister Peeters heeft het woord.
Bedankt voor jullie vragen en bedenkingen. Ik krijg hier te horen dat het zo lang duurt voor dat fietsplan er komt. Ik heb zelf ruim een maand geleden gezegd dat ik bezig ben met een fietsplan. Voorheen was het misschien niet echt bij jullie geweten dat wij daarmee bezig waren, maar ik heb hier zelf aangegeven dat wij dat plan aan het schrijven zijn.
Het vorige fietsplan, of het eerste Vlaams Totaalplan Fiets, zoals dat officieel heet, dateert van 2002. Daar is een vernieuwde versie van gekomen in 2017, maar die is vrij summier. Vandaar dat wij ruim een maand of misschien twee maanden geleden hebben gezegd dat dat plan sowieso na vijf jaar wel eens aan herziening toe is. Daarom hebben we gezegd om zelf, met de partners, te gaan schrijven aan een nieuw plan, met acties die we ook gaan monitoren, een beetje naar analogie met ons verkeersveiligheidsplan, waar we sowieso die actieve weggebruiker al centraal hebben gezet.
Ten tweede, als je wilt werken op iets wat maatschappelijk heel relevant is, dan heb je daar de nodige mensen en de nodige knowhow voor nodig. Wel, we hebben heel wat mensen die bezig zijn met fietsinfrastructuur, en daarvoor kan ik verwijzen naar al onze entiteiten binnen het beleidsplan MOW. Het Agentschap Wegen en Verkeer heeft een heel fietsteam, maar ook bij Lantis en De Werkvennootschap is men bezig met fietsinfrastructuur. Maar binnen het Departement MOW heeft men slechts een heel beperkt team. Dat gegeven, en de bemerkingen van zowel Audit Vlaanderen als van de Mobiliteitsraad van Vlaanderen (Mora) dat er veel versnippering is in tal van beleidsvisies, zeker rondom de fiets, heeft ons ertoe aangezet om in te zetten op de versterking van het team binnen het beleidsdomein MOW. En laat ons komaf maken met die versnippering die er vandaag heerst.
Collega Bex, ik zal moeten navragen hoever we nu juist staan met het decreet rond mobiliteitsverenigingen. Dat staat ook een beetje los van het fietsverhaal, denk ik. Wat Fietsberaad betreft, vind ik uw opmerking een beetje vreemd, want ik heb deze week nog samengezeten met de mensen van Fietsberaad. Wij hebben tal van dingen besproken, maar ik heb daar niet te horen gekregen dat zij niet eens weten welk budget ze dit jaar hebben. Maar voor elke vereniging geldt natuurlijk dat meer budget altijd welkom is. Maar zij weten zeker wat hun werkbudget is voor dit jaar. Dat weten zij wel degelijk. Dat vond ik dus een beetje een vreemde bemerking.
Dan is er het verhaal van de federale overheid, BE CYCLIST. Dat is ondertussen klaar, en dat is ons ook ter beschikking gesteld. Dat is een beperkt actieplan dat vooral focust op datgene wat tot de federale materie behoort. Het gaat dan om de wegcode en dergelijke. Dat gaat minder om het uitstippelen van het fietsbeleid. Dat is waar wij volop op willen inzetten.
De heer Meremans heeft het woord.
Wat ik een beetje raar vind, is dat De Grote Versnelling ongeveer een jaar heeft gelopen. Dat is in april 2021 gestart, we zijn nu eind juni 2022 en het is eigenlijk gedaan. Ik volg u wanneer u het hebt over de versnippering en dergelijke en dat De Grote Versnelling er vooral op gefocust was om als netwerkorganisatie te dienen om de verschillende partners rond de tafel te brengen. Hadden we echter van meet af aan gezegd dat we gewoon nieuwe profielen in het departement wilden aantrekken, dan hadden we hetzelfde kunnen doen. Dat is bij ons soms een beetje de ziekte dat we dingen gaan poneren en dat we dat doen, terwijl we eigenlijk hadden kunnen zeggen dat we dat volk voor het departement zouden aantrekken en dan konden we volop verdergaan.
Maar goed, mij maakt dat niet. Als de kat maar muizen vangt. Wie zei dat? Mao Zedong? (Opmerkingen van Stijn Bex)
Ja, en Marino Keulen. Ik wil hen zeker en vast niet met elkaar vergelijken. Zeker en vast niet. (Opmerkingen van Marino Keulen. Gelach)
Het is dus gewoon belangrijk dat dit wordt verdergezet en ik hoop ook dat we die profielen kunnen aantrekken, want daarrond is een race aan de gang. Met andere woorden: wij kijken daarnaar uit en uiteraard ook naar het fietsvademecum en de rest van de actieplannen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.