Verslag vergadering Commissie voor Brussel en de Vlaamse Rand en Dierenwelzijn
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Minister, we hebben al verschillende keren over BRUZZ gedebatteerd en van gedachten gewisseld over toch wel heel uiteenlopende thema's. We zullen dat ook in de toekomst nog doen. Het is zo interessant dat we volgende week vrijdag, 3 juni, BRUZZ gaan bezoeken. Onlangs heb ik vernomen dat er ook in de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) een interessant debat is geweest.
Nu zou ik het met u willen hebben over het taalbeleid bij BRUZZ. U weet dat er een taalcharter is, dat dateert van oktober vorig jaar. We hebben daar vorig najaar al een interessant debat over gehad. Ik had toch wel mijn bedenkingen bij het taalcharter van BRUZZ. We kunnen vaststellen dat BRUZZ – of om het anders te zeggen de Vlaams-Brusselse Media – als medium steeds meer evolueert naar een meertalig magazine. Dit is toch wel een opmerkelijke evolutie, omdat we als Vlaamse overheid BRUZZ rijkelijk subsidiëren. Ik ga de cijfers er toch nog eens bij halen. De subsidie vanuit de VGC bedraagt 1,61 miljoen euro en die vanuit de Vlaamse Gemeenschap 6,13 miljoen euro. We zien daar dat Vlaanderen bijzonder rijkelijk de Vlaams-Brusselse Media BRUZZ subsidieert, natuurlijk in de eerste plaats om de Brusselse Vlamingen maar uiteraard iedereen met een hart voor Brussel te informeren over het reilen en zeilen in de hoofdstad en dan natuurlijk in het Nederlands. U weet dat ongetwijfeld. Ik neem aan dat u ook meerdere andere kranten leest: La Capitale, La Dernière Heure. Er wordt eigenlijk, zeker langs Franstalige kant, enorm veel over Brussel geschreven. Langs Nederlandstalige kant is er een bepaalde tekortkoming, namelijk dat we vaststellen dat de Vlaamse media, het Nieuwsblad, Het Laatste Nieuws en De Standaard, misschien iets minder aandacht hebben voor Brussel – en misschien zelfs de VRT, maar dat is een persoonlijke bedenking. Dat is net de toegevoegde waarde van BRUZZ in het medialandschap.
We hebben hierover reeds in het verleden gedebatteerd. Ik denk dat we met betrekking tot BRUZZ misschien over bepaalde punten van mening verschillen, maar over bepaalde punten hebben we zeker dezelfde mening. Maar over het gebruik van andere talen verschillen we misschien wel van mening.
Een ander element is uiteraard ook de advertentieruimte. Zoals in elk magazine bevat het magazine van BRUZZ ruimte voor adverteerders. Het taalcharter vermeldt daarover dit: “Voor meertalige of eentalig anderstalige advertenties hanteert BRUZZ voor alle advertentiekanalen een quotum van 20%. Op dagbasis behoudt BRUZZ het recht om advertenties te verplaatsen of te weigeren wanneer dat quotum is bereikt. De adverteerder levert op vraag de Nederlandstalige vertaling van de anderstalige tekst in de advertentie of spot.”
Ik heb zeer recent vastgesteld – ik dacht dat het ging over een editie van eind april – dat in het magazine een reclamebericht uitsluitend in het Frans werd aangereikt. Dat zou kunnen passen binnen dat quotum, waarover op zich heel veel kan worden gezegd. Minister, ik had liever gehad dat die quota voor anderstalige advertenties in een volgende beheersovereenkomst ter sprake zouden komen. Maar ik was toch wel verbaasd toen ik vaststelde dat het een advertentie betrof van hub.brussels voor de zogenaamde hub.awards. Ik heb de advertentie in het Frans bij. Ik toon ze hier. (Karl Vanlouwe toont een document waarop een advertentie is weergegeven.)
Ik heb toevallig gezien dat in de laatste BRUZZ diezelfde advertentie in het Nederlands staat. Ik vind het toch een beetje merkwaardig dat men een week eerder de advertentie eentalig in het Frans plaatst. Er komt een vraag van mij, en plots staat die advertentie in het Nederlands. Voor een Nederlandstalig magazine vind ik dat enigszins vreemd.
We weten uiteraard dat hub.brussels een gewestelijke overheidsinstelling is die zich bezighoudt met ondernemerschap in onze hoofdstad, wat ik uiteraard ten zeerste ondersteun. De dienstverlening van hub.brussels moet wat mij betreft dan ook tweetalig zijn, zoals alle diensten in Brussel, voor alle Brusselaars, Nederlandstalige Vlamingen in Brussel en de Franstalige Brusselaars. Ik vind het dan toch merkwaardig dat er geen Nederlandstalige versie hiervan werd overgemaakt aan BRUZZ maar dat men een Franstalige versie heeft gepubliceerd. Maar misschien nog erger is dat het blijkbaar geen probleem is gebleken voor BRUZZ dat een gewestelijke overheidsinstelling een volledig Franstalige advertentie publiceert. Het gaat niet om een commercieel bedrijf, het gaat over een tweetalig overheidsbedrijf dat in het Frans publiceert in een Nederlandstalig magazine en dat nu wat probeert recht te trekken.
Heel toevallig heb ik nog verder gezocht en heb ik vastgesteld dat ook Actiris in het Frans adverteert in BRUZZ. Ik dacht dat die advertentie ook van eind april dateert. Opnieuw, Actiris is een gewestelijke overheidsinstelling en adverteert in het Frans in een Nederlandstalig magazine. Ik vind het toch wel een beetje vreemd dat dit nodig is. Ik ken het quotum. Ik ben ervan op de hoogte. Ik heb daar zelf mijn bedenkingen bij. Ik dacht dat het dan eerder zou gaan over commerciële bedrijven met Nederlandstalige klanten. Als ik een handelaar zou zijn, dan zou ik dat in twee talen doen, want dan weet ik dat ik een ruimer publiek kan bereiken.
Maar van een gewestelijke overheidsdienst, zowel Actiris als hub.brussels, die eigenlijk in het Frans adverteert in een Nederlandstalig magazine, vind ik dat toch wel merkwaardig. U zou dat eens moeten proberen – ik zeg maar – in Le Soir of La Dernière Heure. Ik denk dat dat geweigerd zou worden. Dat zijn natuurlijk commerciële magazines. Maar een door de Vlaamse overheid gesubsidieerd tijdschrift dat advertenties van een andere overheid, of van een Brusselse overheid, publiceert in het Frans, dat vind ik toch enigszins merkwaardig. En het blijkt dat de aandacht voor het Nederlands en het Nederlandstalig karakter van onze hoofdstad en van het magazine niet echt een prioriteit is.
Meneer Vanlouwe, kunt u afronden alstublieft. U bent voorbij de vijf minuten.
Maar het is zo’n interessante vraag, natuurlijk. (Gelach)
Dus voorzitter, minister, hier is mijn vraag. Hoe evalueert u het feit dat BRUZZ eentalige advertenties publiceert van gewestelijke overheidsdiensten, die de facto tweetalig moeten zijn? Past dit dan ook binnen de visie van de beheersovereenkomst? Maar ik stel daar tegelijkertijd ook de vraag bij: past dit eigenlijk ook bij onze resolutie, die toch wel de basis is voor deze beheersovereenkomst? Heeft BRUZZ in dit geval een vertaling aangevraagd voor de advertentie, zoals de versie van het taalcharter voorschrijft? Natuurlijk zie ik vandaag dat er wel een vertaling is, maar dat is drie weken later. En acht u het niet wenselijk dat de huidige bepalingen uit het taalcharter – die in feite bijdragen tot een afbreuk van het Nederlandstalig karakter van het magazine en ook afbreuk doen aan het belang van het Nederlands, nochtans een prioriteit van uw beleid – aangepast worden, gezien dit dossier?
Tot daar, voorzitter. Ik ben een klein beetje over tijd, maar dat kan geen kwaad.
Dat hangt ervan af waarvoor.
Minister Dalle heeft het woord.
Dank u wel, collega Vanlouwe, voor de interessante vraag, zoals u zelf aangeeft. Hub.brussels is inderdaad een dienst van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, die onderworpen is aan artikel 32 van de wet van 16 juni 1989 houdende diverse institutionele hervormingen. En in toepassing van dat artikel moet deze dienst van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering het Nederlands en het Frans gebruiken als administratieve taal. BRUZZ moet er uiteraard over waken dat het handelt binnen de gestelde voorwaarden en opdrachten opgenomen in de beheersovereenkomst en het uitgeschreven taalcharter. Het is duidelijk dat hub.brussels hier een fout heeft gemaakt tegen de taalwetgeving. Dat is – denk ik – een menselijke fout, maar een fout die zich niet moet herhalen. Ik ben niet op de hoogte van het voorbeeld van Actiris dat u noemt. Dat moet ik nakijken. Het stond nog niet in de vraagstelling, maar dat moeten we nakijken. Het is evident dat de gewestelijke instellingen de twee landstalen, de twee officiële talen van Brussel, moeten gebruiken in hun communicatie, bijgevolg ook in de advertenties die ze publiceren, a fortiori wanneer het in BRUZZ is. Nu, een menselijke fout is mogelijk. Het is hun vergeven. Als ze die fout ook eens maken bij BX1 of bij La Capitale, dan is het hun zeker vergeven, maar daar ben ik wel benieuwd naar.
BRUZZ liet me weten dat de Franstalige advertentie bij vergissing door hub.brussels werd aangeleverd. Het was niet de bedoeling die communicatie in het Frans te voeren, bevestigt men mij. Ze hebben de advertentie laten verschijnen op de daartoe voorziene pagina’s, maar ze hebben ook de Nederlandstalige versie opgevraagd. Men zegt me ook dat dit al is gebeurd vooraleer men kennis had van uw vraag, collega Vanlouwe. Ik geef het maar mee. Die Nederlandstalige advertentie is inderdaad verschenen in BRUZZ editie 1800 van 18 mei, op pagina 53. BRUZZ heeft bijgevolg de desbetreffende advertentie zowel in het Nederlands als in het Frans gepubliceerd, en heeft hierbij zelf gehandeld volgens zijn taalcharter, niettegenstaande het feit – daar hebt u een terecht punt, denk ik – dat hub.brussels de taalwetgeving initieel niet op een correcte wijze gevolgd heeft.
Wat uw laatste vraag betreft, kan ik verwijzen naar mijn antwoord op uw vraag om uitleg van 14 december 2021. Net als onze hoofdstad is ook onze taal een dynamisch gegeven. De bedoeling is om onze Brusselaars sterker te betrekken op de Vlaamse Gemeenschap en op het Nederlands, maar daar kunnen ook andere talen bij helpen. Het spreekt voor zich dat het taalbeleid van BRUZZ, dus ook het taalcharter, deel uitmaakt van de beleidsmonitoring door de subsidiërende overheden waaronder de Vlaamse Gemeenschap. De raad van bestuur en de algemene vergadering van BRUZZ keurden de tekst van het taalcharter unaniem goed. Zij zijn evident verantwoordelijk voor de opvolging van het taalbeleid van BRUZZ. Ik evalueer het huidige taalbeleid van BRUZZ als zijnde conform met de afspraken waarnaar ik ook al heb verwezen.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Minister, ik ben alleszins tevreden dat u zegt dat er inderdaad toch wel fouten zijn gemaakt tegen de taalwetgeving. Dat is inderdaad klaar en duidelijk. Ik denk wel dat het over iets meer gaat dan een menselijke fout. U zegt niet op de hoogte te zijn van die andere advertentie maar die stond in hetzelfde nummer van BRUZZ. Het is niet de eerste keer, maar ik heb ze niet allemaal bijgehouden. Het gebeurt meermaals, het begint eigenlijk structureel te worden. BRUZZ weet dat hub.brussels, dat Actiris een tweetalige gewestelijke overheidsdienst is, en dan betreur ik het dat in een en hetzelfde nummer van BRUZZ zogezegd die menselijke fout tot tweemaal toe wordt gemaakt. Ik zal het nog eens nagaan om te kunnen aantonen dat het in het verleden nog is gebeurd.
U weet even goed dat dit nooit, maar dan ook nooit zou gebeuren in een Franstalig magazine. Geen enkel Franstalig magazine zal een eentalig Nederlandstalige advertentie opnemen zonder dat een alarmbel afgaat en iemand zegt dat dit niet thuishoort in dat magazine. Maar blijkbaar laat men dat bij BRUZZ stelselmatig toe. Volgens u is dat een menselijke fout, volgens mij is er iets meer aan de hand. Men heeft een taalcharter waarmee men af en toe met cijfers en quota probeert te goochelen. U zegt dat dat is goedgekeurd, maar ik blijf ervoor pleiten om dat taalcharter eens beter onder de loep te nemen. Volgens mij moeten we dat in de beheersovereenkomst kunnen bespreken en is dat taalcharter niet in lijn met de afspraken. Ik denk dat het de bedoeling is om met dat taalcharter een soort meertalig magazine te ontwikkelen.
Ik wijs u nogmaals op het feit dat er in de resolutie van deze meerderheid, die dus een breed draagvlak heeft in het parlement, duidelijk is aangetoond waar men, limitatief, een andere taal dan het Nederlands kan gebruiken. Zowel wat advertentieruimte en artikels betreft als wat de cultuurkatern betreft, heb ik de indruk dat men deze overeenkomst en dus ook de resolutie niet respecteert. Ik vraag dan ook dat men de afspraken zou respecteren en hoop dat u dit kunt bijsturen. Ik ben alvast tevreden dat u erkent dat er geen respect is, maar ik hoop dat u dit niet zomaar blijft afdoen als een menselijke fout.
De heer Bex heeft het woord.
Ik vind de vraag van collega Vanlouwe terecht, en ik vind ook dat de minister er afdoende op heeft geantwoord.
Minister, ik vraag me af in welke mate men van BRUZZ zou kunnen verwachten om die toets even te doen. Ze kennen daar de taalwetgeving, ze zien een Franstalige advertentie binnenkomen van een gewestelijke instelling en dan weten ze bij BRUZZ dat dit eigenlijk niet mag. Kan men dan zelf niet die reflex hebben en terugkoppelen naar de gewestelijke instelling om die Nederlandstalige advertentie te vragen? Zou u ter zake een initiatief willen nemen?
Voor het overige sluit ik me aan bij uw standpunt dat het niet aan ons is om hier intentieprocessen te voeren over wat daarover bij BRUZZ is gebeurd. Ik neem aan dat het inderdaad om een vergissing gaat, maar wanneer dit zich blijft herhalen, wordt het natuurlijk moeilijk om dit standpunt aan te houden. Dat moet ik wel erkennen, collega Vanlouwe.
Minister Dalle heeft het woord.
Mijnheer Bex, als men een manifeste fout tegen de taalwetgeving opmerkt, dan kan men zeker terugkoppelen. Ik ben wel een beetje voorzichtig om dat als bijkomende regel op te leggen, omdat de taalwetgeving niet altijd even eenvoudig is. Dit is voor mij een eenvoudig voorbeeld. We hebben natuurlijk ook juristen bij ons om dat te bekijken. Ik ken er zelf ook iets van, maar er zijn ook wel situaties waar het misschien wat complexer is. Het is niet de taak van BRUZZ, ook niet volgens de beheersovereenkomst of het taalcharter, om de toepassing van de taalwetgeving door adverteerders na te gaan. Ze hebben wel een aantal andere regels. Als men het opmerkt, is het natuurlijk maar een telefoontje om te zeggen dat er een probleem is. Op dat vlak volg ik dat wel.
Het voorbeeld van Actiris, mijnheer Vanlouwe, had ik niet gezien. Het stond ook niet in de vraagstelling. Ik doe eerlijk gezegd geen screening van de marketing die in BRUZZ staat. Mijn kabinet doet dat ook niet, mijn administratie doet dat ook niet en we zullen dat ook niet doen. Maar als het ons gemeld wordt, dan kunnen we erop reageren. We willen het zeker nog eens nakijken, maar ik vermoed dat het dezelfde fout is als deze die is gemaakt door hub.brussels.
Wat de beheersovereenkomst betreft, verschillen we van mening. Een beheersovereenkomst – niet alleen in mijn Brusselbeleid maar ook in mijn bredere mediabeleid rond de VRT, Mediawijs en dergelijke meer – zet de strategische lijnen uit voor een periode van vier, vijf of zes jaar. Daarin kun je een aantal zaken vragen met een aantal krachtlijnen en principes, en dat is ook wat we gedaan hebben rond het taalcharter. We hebben voor de eerste keer in de geschiedenis van BRUZZ gevraagd dat er een uitgewerkt taalcharter zou komen met een aantal krachtlijnen die uitdrukkelijk zijn opgenomen in de beheersovereenkomst. Die gaan over de centrale plaats van het Nederlands, het toeleiden naar het Nederlands en het gebruiken van andere talen, met name het Frans en het Engels, wanneer dat dienstig is voor de doelstelling om toe te leiden naar het Nederlands.
Die krachtlijnen hebben we bepaald en daar staan we achter, maar het is vervolgens aan het bedrijf zelf om daarmee aan de slag te gaan. Dat is ook gebeurd. Dat is ook besproken en beslist in de daartoe geëigende gremia, namelijk in de raad van bestuur en de algemene vergadering. De raad van bestuur is de plaats om dit soort strategische doelstellingen nader te concretiseren. Ik zie dat niet als de taak van de twee politieke overheden. Zij zijn daarvoor autonoom verantwoordelijk binnen het kader dat door ons geschetst is. Ik denk dat dit op het vlak van governance voor een mediabedrijf de best mogelijke optie is.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik ben blij dat de heer Bex zich aansluit bij de terechte opmerking.
Wanneer er sprake is van een fout, wil ik toch even naar dat taalcharter verwijzen. Dat spreekt over anderstalige advertenties met een quotum van 20 procent. Wanneer men zegt dat de fout is gebeurd bij hub.brussels en eigenlijk ook al bij Actiris, dan wil ik wijzen op het taalcharter en ik citeer: “Op dagbasis behoudt BRUZZ het recht om advertenties te verplaatsen of te weigeren wanneer dat quotum is bereikt. De adverteerder levert op vraag de Nederlandstalige vertaling van de anderstalige tekst in de advertentie of spot.” De fout is dus niet alleen bij hub.brussels en Actiris gebeurd, maar eigenlijk ook bij BRUZZ. U zei daarstraks dat ze pas later de Nederlandstalige advertentie bezorgd hebben. Ondertussen had men wel al de Franstalige advertenties gekregen én gepubliceerd. We zijn nu drie of vier weken later eer men dat gedaan heeft. Die toetsing moet ook gebeuren door BRUZZ.
Minister, ik doe zeker en vast ook geen screening, maar ik denk dat BRUZZ zelf die screening moet doen op basis van dat toch wel betwiste taalcharter.
Verder respecteer ik uiteraard de beheersovereenkomst, die is goedgekeurd door de Vlaamse Regering, maar voor mij is de basis nog altijd onze resolutie, een resolutie die heel uitgebreid gesteund is in dit Vlaams Parlement. Die is misschien niet overal zo gedetailleerd, maar spreekt toch ook wel over het gebruik van meerdere talen in BRUZZ. Ik hoop dat BRUZZ niet enkel rekening houdt met afspraken die zij maken met de Vlaamse Regering, maar ook met wat er door de volksvertegenwoordiging verwacht wordt op het vlak van het gebruik van talen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.