Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, nog steeds worden er in Vlaanderen nieuwe drainages aangelegd. De aanleg van nieuwe drainages is in landbouwzones vrijgesteld van een omgevingsvergunning, maar niet in ruimtelijk kwetsbare gebieden en overstromingsgebieden. Professor en grondwaterexpert Marijke Huysmans stelt dat uit het huidige grondwatermodel blijkt dat drainage 10 tot 30 procent van de grondwatervoeding afvoert. Zomaar stoppen met draineren, kan zomaar niet. Dat weet iedereen. Maar wat we wel kunnen doen, is op veel plaatsen af en toe een stop in de afloop steken, zodat het water niet continu het hele jaar door wegloopt. Met een aantal aanpassingen kan de boer de grondwaterstand zo ook fijner regelen. Voor de landbewerking en het zaaien trekt hij de stop eruit, maar als hij klaar is, kan de stop er weer in. De bodemkundige dienst van België stelde vast dat peilsturing in de Kempen en het Maasland meeropbrengsten van 100 tot 450 euro per hectare per jaar kan realiseren.
In een antwoord op een vraag om uitleg in maart vorig jaar gaf u aan dat u het vergunningenbeleid zou aanpassen, zodat het aanleggen van drainages vergunningsplichtig zou worden. Het is echter nog steeds wachten op concrete wetgevende initiatieven, vandaar mijn vragen.
Zal de aanleg van drainages vergunningsplichtig gemaakt worden? Welke voorbereidingen werden daar al voor genomen? Wanneer mogen we een concreet initiatief daaromtrent verwachten?
Er is een gebrek aan info over de aanwezigheid van drainages in Vlaanderen. Welke inspanningen werden gedaan om de drainages in Vlaanderen in kaart te brengen?
Bent u van plan een initiatief te nemen om een regelgevend kader op te maken dat enkel nog peilgestuurde drainages toelaat, waarbij er enkel voor een tijdelijke verlaging van de grondwatertafel gezorgd wordt en in andere periodes water wordt vastgehouden op de landbouwpercelen?
Bent u van plan een initiatief te nemen om een regelgevend kader op te maken dat de omvorming van de bestaande drainages naar peilgestuurde drainages verplicht?
Gaat u er tot slot mee akkoord om op termijn geen irrigatie meer toe te laten met extern gewonnen water – dat is oppervlaktewater of grondwater – op percelen waar onvoldoende inspanningen werden gedaan om het water vast te houden, zoals percelen met klassieke drainage?
Minister Demir heeft het woord.
Mevrouw Schauvliege, uw vragen rond drainages zijn zeker terecht. We moeten water langer vasthouden, zodat onze grondwaterreserves ook aangevuld kunnen worden. De voorbije jaren hadden we te kampen met droogte en met wateroverlast. Water moet dus tijd, maar ook ruimte krijgen in Vlaanderen. Het afvoeren van dat kostbare water is iets wat Vlaanderen zich niet langer kan veroorloven.
Daarom wordt, zoals afgesproken in de Blue Deal, momenteel de laatste hand gelegd aan een ambitieuze bijsturing van het grondwaterbeleid, via de zogenaamde VLAREM-grondwatertrein (Vlaams Reglement betreffende de Milieuvergunning). Ik zal mijn voorstel tot aanpassing van de grondwaterrubrieken in VLAREM uiteraard eerst bespreken binnen de schoot van de regering. Ik wil op dit moment nog geen voorafname doen. U hoort er dus nog van.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Op alle vragen over de mogelijke richtingen waar we naartoe gaan, antwoordt u op dit moment dus niet, minister. Nochtans heb ik drie plenaire vergaderingen geleden een soortgelijke vraag gesteld over grondwaterwinningen. Dat gaat natuurlijk over eenzelfde wetgeving die moet worden aangepast. U verwees toen naar een aanpassing van de wetgeving en de VLAREM-trein, die bij de Raad van State zou liggen ter advisering. Ik heb daarnaar gezocht, maar ik heb dat niet gevonden. Ik begrijp daaruit dat die wetgeving nog niet af is en dus nog niet voor advies bij de Raad van State ligt.
Ik vroeg toen ook naar de mogelijke regelgeving die zou worden ontwikkeld naar aanleiding van het grondwaterarrest. Dat is een soortgelijk arrest als het stikstofarrest, waar we ook te kampen hebben met het probleem van eeuwigdurende vergunningen. Minister, er zijn heel veel regels die moeten worden aangepast. Er zijn op dit moment ook heel veel vergunningen die worden verleend. Aangezien een aantal wetgevingen moeten worden verstrengd, wat is uw mening over die eeuwigdurende vergunning? Vindt u, op een moment dat we voor cruciale beslissingen in de milieuregelgeving staan, dat het nog mogelijk is om omgevingsvergunningen van onbepaalde duur te geven, voordat een aantal beslissingen zijn genomen, zoals bijvoorbeeld aanpassingen van de VLAREM-trein voor grondwaterwinningen?
De heer Pieters heeft het woord.
Minister, het is wel degelijk zo dat de peilgestuurde drainage een positief punt is. U hebt dat zelf ook al aangegeven in de Blue Deal. Maar in welke mate gaat u ook stimuleren? We kunnen wel een decreetgeving opleggen, maar u weet evengoed als ik dat als men iets opgelegd krijgt, daar weerstand tegen is. Als we dat duidelijk maken en verduidelijken, kan het toch niet anders dan dat ook landbouwers zelf ervan overtuigd zijn dat een peilsturing noodzakelijk kan zijn? In welke mate gaat u daarop inspelen?
Minister Demir heeft het woord.
Mevrouw Schauvliege, u haalt twee VLAREM-treinen door elkaar. Eentje lag bij de Raad van State en moest aangemeld worden bij Europa. De administratie heeft de antwoorden ondertussen ontvangen. Dat ging over werfwater, dus dat het bemalingswater op werven niet zomaar meer kan wegvloeien, en debietmetingen.
Wat drainage betreft, zijn we de bijsturing op dit moment aan het afronden. Daar gaan we zeer binnenkort mee naar de interkabinettenwerkgroep en dan naar de regering.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, mijn vraag ging toen inderdaad niet over werfwater, maar over grondwaterwinningen. Maar goed, het is al goed dat er een VLAREM-trein op komst is om die drainages te regelen, want het is inderdaad een groot probleem dat moet worden opgelost. Als we er niet voor zorgen dat het water dat uit de lucht valt, hoe weinig of hoe veel dat ook is, het grondwater bereikt, kunnen we nog duizend inspanningen doen en middelen op tafel leggen, maar kunnen we nooit fundamentele wijzigingen teweegbrengen in het droogtedebat. En dat is nochtans nodig. Ik roep u dus op om daar snel werk van te maken, om die drainage een halt toe te roepen, over te schakelen naar peilgestuurde drainage en geen irrigatie toe te laten op plekken waar er onvoldoende inspanningen worden gedaan om die drainage een halt toe te roepen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.