Verslag vergadering Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding
Verslag
De heer De Reuse heeft het woord.
In Brugge zijn een vijftiental verpleegkundigen uit India aan de slag gegaan in woonzorgcentra. Het zou gaan om een gemeenschappelijk proefproject van Mintus, vzw Curando, vzw Exalta en het Instituut voor Verpleegkunde (IVV) uit Gent. Aan de grondslag van deze beslissing om deze verpleegkundigen naar hier te halen ligt het grote tekort aan verpleegkundigen.
Er werd in overleg gegaan met Overseas Development and Employment Promotion Consultants (ODEPC), de ‘VDAB’ uit de Indiase regio Kerala, om een selectie te organiseren voor geschoolde verpleegkundigen. Uiteindelijk haalden 22 van de 3000 kandidaten die zich aanboden, de eindmeet. Daarvoor moesten ze eerst nog een opleiding volgen waarin ze Nederlandse les kregen en de modules geriatrie en psychiatrie. In België zelf zijn ze officieel nog zorgkundige omdat hun diploma van verpleegkundige in Europa nog niet erkend is. Ze volgen nog verder opleiding om na 1 jaar hun diploma van verpleegkundige in België te kunnen behalen.
Dit thema is al meermaals aan bod gekomen in de commissie. Vorig jaar verscheen er reeds een onderzoek uitgevoerd door Knack over de Indiase verpleegkundigen die in de Vlaamse woonzorgcentra terechtkomen. De minister gaf in de commissievergadering van 9 februari 2021 aan dat minister Crevits de afdeling Vlaamse Sociale Inspectie heeft bevolen de praktijken te onderzoeken. Het onderzoek werd ook uitgebreid, waardoor de afdeling Vlaamse Sociale Inspectie zich aansloot bij een lopend onderzoek onder leiding van de arbeidsauditeur. In dit onderzoek zou onder andere de rol van eventuele tussenpersonen worden onderzocht. Hierbij gaat het vooral om de kosten die aan de buitenlandse werknemers worden aangerekend. Daarnaast wordt er ook aandacht gespendeerd aan de woon- en werkomstandigheden van het buitenlands personeel. Minister, u gaf aan eerst de resultaten van dit onderzoek af te willen wachten.
Hoe beoordeelt u de inzet van de Indiase verpleegkundigen in onze Vlaamse woonzorgcentra en de evoluties in dit dossier?
Hebt u hierover recent nog contact gehad met de Vlaamse woonzorgorganisatie en de koepelorganisaties? Wat is hun mening over het inzetten van Indiase verpleegkundigen in Vlaamse woonzorgcentra?
Wat is de huidige stand van zaken met betrekking tot het lopende onderzoek, dat nu toch al meer dan een jaar aan de gang is?
Minister Beke heeft het woord.
Recent ontvingen we opnieuw een signaal dat Indiase verpleegkundigen zouden willen werken in Vlaamse woonzorgcentra. De persoon die ook vorig jaar beweerde Indiase verpleegkundigen te kunnen begeleiden naar tewerkstelling in de Vlaamse woonzorgcentra, benadert woonzorgcentra. We hebben aan de directie van het betrokken woonzorgcentrum gedetailleerde informatie opgevraagd.
Daarnaast vernam ik dat er inderdaad een nieuw opleidingsinitiatief zou zijn. Dit nieuwe scenario zou tegemoetkomen aan alle decretale bepalingen en opmerkingen die vorig jaar leidden tot schorsing van dit aanbod bij vijf scholen. Of het huidig scenario inderdaad conform de Codex Secundair Onderwijs en alle decretale bepalingen is, moet de onderwijsinspectie beoordelen.
We weten allen dat er immense tekorten zijn in onze zorg. Wanneer er gerichte programma’s zijn die ervoor kunnen zorgen dat deze instroom correct wordt opgeleid en ethisch correct verloopt, dan kunnen we moeilijk bezwaren hebben tegen deze inzet. Het is echter Onderwijs dat aan zet is, waar de kwaliteit en de cesuur van de aangeboden opleidingen bewaakt moeten worden. Indien deze opleidingen op maat zijn en deze groep een Vlaams diploma haalt, dan is er uiteraard geen enkel bezwaar tegen de inzet.
Naar aanleiding van de interventie in het opleidingsprogramma door de onderwijsinspectie en in afwachting van verdere duidelijkheid werd dit niet verder besproken met de koepelorganisaties. Zodra er meer duidelijkheid is over de evolutie in dit dossier, wordt dit verder opgevolgd in het overleg met de koepels.
Zoals u in uw vraag terecht aangeeft, zit de opvolging bij de Vlaamse Sociale Inspectie en de arbeidsauditeur. Het lijkt me aangewezen dat daar een stand van zaken wordt opgevraagd.
De heer De Reuse heeft het woord.
Minister, mij lijkt het inderdaad ook aangewezen dat er een stand van zaken wordt opgevraagd, zodat u inderdaad weet hoe het dossier evolueert en of er wordt tegemoetgekomen aan alle eisen. Ik denk dat dit een conditio sine qua non is, zeker in dit dossier, waar er altijd geflirt kan worden met mensenhandel. Ik denk dat dat heel belangrijk is.
Ik heb ook nog een vraag over het ethische aspect van deze zaak. Er zal een ethische commissie zijn die het project van nabij volgt en ook de initiatiefnemer benadrukt het ethische karakter. Ze zeggen zelf dat het Auroraproject – zo heet het – geen braindrain veroorzaakt ten koste van de Indiase bevolking en dat Kerala een overschot heeft aan gediplomeerde verpleegkundigen.
Dan haal ik het antwoord erbij dat u hebt gegeven op een schriftelijke vraag van mevrouw Schryvers, waarin u zegt: “In India heeft het coronavirus een rampzalige impact op de volksgezondheid met een recordaantal overlijdens tot gevolg. India heeft zelf veel nood aan verpleegkundigen. In die context is het bedenkelijk dat Indiase verpleegkundigen worden uitgenodigd om in België als verpleegkundige te komen werken.”
Minister, hoe staat u tegenover uw eigen uitspraken? Hoe zet u dit in het licht van de evolutie van de komst van een eerste contingent? Ik zie ook al dat men spreekt van een tweede contingent verpleegkundigen uit India, volgend voorjaar.
De heer Daniëls heeft het woord.
Ik heb zelf in het verleden in de commissie Onderwijs al verschillende vragen gesteld in verband met Indiase verpleegkundigen. Minister Weyts heeft ook ingegrepen en heeft die opleiding stilgelegd omdat ze aan twee dingen niet voldeden. Ten eerste was er onvoldoende kennis van het Nederlands. Ten tweede werkten die hbo5-verpleegkundigen niet in een ziekenhuissector, maar enkel in een rusthuissector en kregen ze bijgevolg niet alle competenties onder de knie. Er zijn dan opnieuw aanvragen ingediend moeten worden en die zijn dan goedgekeurd. Bij die hogescholen is het op dit moment in orde, maar het wordt nog altijd opgevolgd.
Minister, bij wat die studenten doen aan stage kunt u erop toezien dat ze voldoende kwalificaties hebben en voldoende het Nederlands beheersen, want het is toch cruciaal in de zorgrelatie dat men elkaar verstaat en begrijpt.
Als we zeggen dat we voldoende personeel moeten hebben en we in Vlaanderen geen mensen vinden, dan zullen we ze inderdaad met kwaliteitsgarantie vanuit het buitenland moeten aantrekken, want anders zijn er geen en dan stellen we hier vragen aan de Vlaamse Regering wat ze zal doen om extra mensen aan te trekken.
Minister Beke heeft het woord.
Daarnet hadden we een vraag over veilig verblijf en een uitbreiding van de capaciteit. De Vlaamse Regering heeft daar middelen voor voorzien. Een element dat het moeilijk maakt om de nodige capaciteit te voorzien, is mensen vinden. Dat vinden we daar.
We hebben daarstraks een discussie gehad over kinderopvang, waar er vandaag 750 vacatures zijn. Het probleem is mensen vinden. Datzelfde geldt in onze woonzorgcentra. Er is een issue op onze arbeidsmarkt. Dat is zo. Dat is in vele sectoren, in niet-economische sectoren, zoals zorg en welzijn en onderwijs het geval. Dat is gewoon een vaststelling die we allemaal samen moeten maken.
Wij hebben een actieplan zijinstroom. De minister van Onderwijs heeft acties rondom de instroom. Wij hebben onze zorgambassadeur die daar dingen rond doet. Er is natuurlijk ook de problematiek omtrent de uitstroom.
Op de vraag of dit een element kan zijn in het tekort heb ik geantwoord, maar we kunnen nooit toelaten dat daar vanuit mensenhandel of via misbruik aan wordt gewerkt. We kunnen ook niet inboeten aan kwaliteit. En dus is de vraag: quid Onderwijs? U hebt daar ook naar verwezen. Wat ons betreft, is het toezicht vanuit Onderwijs bijzonder belangrijk. Wanneer we meldingen krijgen van mogelijke misbruiken of niet-ethische kwesties, dan zullen we daar op gepaste manier op ageren.
De heer De Reuse heeft het woord.
Minister, u danst om de hete brij heen. Als ik u vraag wat u daar ethisch van denkt en als ik uw antwoord op de schriftelijke vraag van mevrouw Schryvers leg tegenover de uitspraak van de trekkers van dit project, dan vind ik dat heel spijtig, want dit zou wel een duidelijk signaal kunnen zijn. We hebben hier hoorzittingen gehad over de tekorten in de zorg. Op één spreker na was niemand grote fan van de import van verpleegkundigen of zorgkundigen in het algemeen. Vorig jaar is ook in het christelijk middenveld ter sprake gekomen dat dit zeker niet de oplossing is voor de tekorten in de zorg. We zullen het dossier blijven opvolgen, maar dit is een verkeerd signaal naar de betrokkenen, omdat dit niet de manier is om tekorten in onze zorg op te lossen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.