Verslag vergadering Commissie voor Algemeen Beleid, Financiën, Begroting en Justitie
Verslag
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Minister, al eerder heb ik u vragen gesteld over het belangrijke project dat begin 2021 werd opgestart en waarbij in Antwerpen het parket en het gerecht jongeren tussen 18 en 25 jaar, die een misdrijf hebben gepleegd, op een andere manier opvolgen.
Bedoeling is om niet dadelijk een straf op te leggen en geen toevoegingen te doen op het strafblad van betrokkenen, maar hen via het volgen van een traject opnieuw op de rails te krijgen. Dat gebeurt via het zogenaamd jongerenopvolgingstraject. Aan het project werken onder meer de justitieassistenten en de centra voor algemeen welzijn (CAW’s) mee. De jongere in kwestie moet zich maandelijks presenteren voor de rechter en moet een traject volgen met het CAW.
In een recent antwoord op mijn schriftelijke vraag hebt u geantwoord, minister, dat er in 2021 in totaal 38 dossiers werden geopend. Er zijn ondertussen 5 dossiers afgesloten. Hiervan werden er 2 positief beëindigd en de jongeren kregen een opschorting van straf. De 3 anderen konden hun traject niet positief afsluiten en kregen alsnog een straf opgelegd.
U hebt volgens dit antwoord het project van de jongerenopvolgingskamer (JOK) met een jaar verlengd, zodat de lopende trajecten niet moeten worden stopgezet, en om vervolgens een grondige evaluatie te doen eind 2022. De verderzetting laat volgens u de partners ook toe om de JOK-procedure verder te optimaliseren.
Minister, zal het tijdens deze periode van verlenging enkel mogelijk zijn om de lopende trajecten af te ronden of kunnen er ook nieuwe dossiers worden geopend?
In antwoord op mijn vraag om uitleg in de commissie van 30 maart 2021 stelde u dat tussen de samenwerkingspartners werd afgesproken om vijftig dossiers per jaar in het project te laten instromen. Is dit nog steeds de bedoeling? Hoe zal dit worden gerealiseerd?
Tijdens die commissievergadering van 30 maart 2021 stelde u ook dat er tijdens de opstartfase van het project ook tweemaandelijks een stuurgroep bijeenkomt met vertegenwoordiging van de verschillende partners alsook leden van het kabinet om operationele zaken, knelpunten en eventuele problemen te bespreken en bij te sturen waar nodig. Hoe vaak is die stuurgroep bijeengekomen? Wat waren de bevindingen en/of problemen die werden gedetecteerd bij de concrete uitrol van dit project?
Wat zijn de belangrijkste bevindingen en ervaringen van de justitieassistent die specifiek op dit proefproject werd ingezet?
Welke maatregelen zijn er reeds genomen om de JOK-procedure verder te optimaliseren?
Minister Demir heeft het woord.
Ik heb het project verlengd omdat er nog te weinig dossiers afgerond konden worden om echt een grondige evaluatie te doen. Met de verlenging kunnen dus de lopende dossiers nog afgerond worden, maar er kunnen sowieso nog nieuwe dossiers worden geopend om aan de vooropgestelde vijftig dossiers per jaar te komen. De beslissing om dossiers aan de JOK toe te wijzen, ligt bij het openbaar ministerie. Zij hebben hiervoor met alle betrokken partners een draaiboek opgesteld.
Alle partners hebben eind vorig jaar, alvorens de verlenging van het project aan te vragen, een stand van zaken van het afgelopen jaar opgemaakt en opgelijst waar de procedure nog geoptimaliseerd kan worden. Ik heb aan de stuurgroep gevraagd om het project grondig te evalueren tegen eind dit jaar zodat we zicht krijgen op de effectiviteit en efficiëntie van het project. Het is nog te vroeg om hier dus nu een grondige analyse van mee te geven.
De stuurgroep die over de vooruitgang van het project waakt, is in 2021 vijf keer samengekomen en in 2022 één keer. Op deze bijeenkomsten werden inderdaad een aantal knelpunten vastgesteld en op basis hiervan een aantal acties genomen ter optimalisatie. Ik geef enkele voorbeelden.
Zo bleek dat sommige jongeren in het begin van het traject niet altijd even gemotiveerd leken en dat het traject daardoor trager op gang kwam dan men op voorhand had ingeschat. De procedure werd daarom gewijzigd in die zin dat de jongere eerst op een inleidende zitting moet verschijnen waarbij het traject wordt toegelicht door het parket. Vervolgens maakt dan de justitieassistent een opvolgplan met voorwaarden dat op een volgende zitting getekend wordt.
Verder bleek dat de advocatuur onvoldoende op de hoogte was van het project, wat mogelijk ook een invloed had op de motivatie van de jongere. Er werd dan ook extra ingezet op kennismaking en sensibilisatie.
Bovendien bleek dat sommige jongeren, die onder een onderzoeksrechter staan, tussen de mazen van het net vielen. We hebben nu gezorgd dat ook dossiers waar een onderzoeksrechter de leiding van het onderzoek heeft, moeten kunnen doorstromen naar het project wanneer de jongere aan de criteria voldoet. Maar zoals reeds gezegd is een grondige evaluatie voorzien voor eind 2022.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Dank u wel voor die informatie, minister. Ik heb daarnet al gezegd dat ik het een heel belangrijk project vind, waar we veel uit kunnen leren. Maar, zoals het steeds gaat met dergelijke projecten, wordt een project gestart, het is tijdelijk, en dan moeten we het evalueren en daaruit leren. De doelstelling daarvan moet altijd zijn dat het ofwel niet positief – of niet voldoende positief – wordt gevonden, en dat het dan stopt, ofwel is het de bedoeling om het ook uit te rollen in de andere gerechtelijke arrondissementen. Als ik nu hoor wat de bevindingen waren tijdens de eerste periode, dat er bijvoorbeeld niet voldoende bekendheid was bij de magistratuur, dat de motivatie van de jongeren duidelijker gemaakt moest worden door eerst op een inleidingszitting te verschijnen en dergelijke, dan zijn dat allemaal leerpunten die toch ook van groot belang gaan zijn wanneer dit allemaal geïmplementeerd gaat worden in andere regio’s.
Vandaar mijn bijkomende vraag, minister: als de evaluatie nu tegen het einde van het jaar wordt gedaan, op welke manier wordt dan de voorbereiding gedaan om het eventueel te implementeren in andere gerechtelijke arrondissementen?
Minister Demir heeft het woord.
Dank u wel. Ik kan misschien nog iets meegeven wat ik daarnet ben vergeten te zeggen, namelijk dat op basis van een bevraging bij alle partners het CAW Antwerpen zijn aanbod heeft aangepast, zodat het nog meer aansluiting vindt bij de noden van de jongeren. Niet alle jongeren hebben dezelfde problematieken en zijn gebaat bij een vastgelegd traject.
We moeten natuurlijk eerst zien wat er uit de evaluatie gaat komen. Dat is dus voor eind dit jaar. We gaan dat de eerstkomende maanden bekijken, voordat we naar het volgende traject gaan. Het is de bedoeling om dat dan ook eerst verder te bekijken met het gerechtelijk arrondissement Antwerpen om de volgende stappen te ondernemen.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Dank u wel, voorzitter.
De vraag om uitleg is afgehandeld.