Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
De Vlaamse Regering zet sterk in op de ondersteuning van de lokale detailhandel en het lokaal ondernemerschap. In deze legislatuur streeft zowel de Vlaamse Regering als dit parlement naar bedrijvige kernen in onze Vlaamse steden en gemeenten, want we willen natuurlijk allemaal de leegloop in de stads- en dorpskernen een halt toeroepen.
Daarom hebben we vorig jaar met de Vlaamse meerderheidspartijen een resolutie voor een kernversterkend handelsbeleid in Vlaanderen ingediend met heel wat verschillende actiepunten, onder andere een winkelshift, een wendbaar vergunningsbeleid, een aangepast regelgevend kader en een sterk flankerend beleid om meer experimenten op te zetten. De resolutie werd in mei 2021 kamerbreed goedgekeurd.
Ondertussen hebt u in het kader van het ‘Plan van aanpak Bedrijvige Kern - Werk aan de winkel’ verschillende initiatieven genomen, zoals het investeringsfonds handelspanden en de VLAIO-profploeg (Agentschap Innoveren en Ondernemen).
Daarnaast voorziet het regeerakkoord ook in een evaluatie van het decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid. Dit decreet biedt aan de lokale besturen enkele belangrijke instrumenten om een lokale visie en strategie inzake handelskernversterking te ontwikkelen en te koppelen aan ruimtelijke instrumenten, zoals ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP’s) en stedenbouwkundige vergunningen.
In onze resolutie vroegen we ook een aanpassing en flexibilisering van het decreet. Tijdens de commissievergadering van oktober 2021 gaf u aan dat de evaluatie nog lopende was.
Kunt u toelichting geven bij de evaluatie van het decreet? Wat waren de conclusies van de nota van VLAIO? Wat zijn de eventuele conclusies?
Welke stappen moeten er nog worden gezet? Wanneer plant u om met een voorstel naar de Vlaamse Regering te stappen?
Kunt u toelichting geven bij de huidige stand van zaken van het Plan van aanpak Bedrijvige Kern?
Hoeveel aanvragen zijn er reeds goedgekeurd voor het Investeringsfonds Handelspanden?
Wat zijn de voorlopige conclusies van de begeleidingen van de VLAIO-profploegen bij onze lokale besturen?
In onze resolutie over handelskernversterking hebben we 33 acties naar voren geschoven. Kunt u toelichting geven bij de huidige stand van zaken omtrent de uitvoering van deze resolutie?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega, de doelstellingen van het decreet zijn vandaag nog steeds super actueel, ik hoef ze u niet voor te lezen.
Een van de belangrijke methodieken van het decreet was om de lokale besturen de nodige hefbomen te geven om zelf hun ruimtelijk economisch beleid vorm te geven. De evaluatie leert dat er op dat vlak nog veel groeipotentieel is. Een heel aantal lokale besturen hebben al ruimtelijke instrumenten voor kernversterking ingesteld, maar dat moeten er nog meer worden. Op het vlak van de afbakening van winkelarme zones zijn er nog zo goed als geen initiatieven genomen.
Ik vind het belangrijk dat lokale besturen zelf maximaal het heft in handen nemen. Zij zitten in de ‘driving seat’ van de winkelshift.
Op het vlak van regelgeving wil ik daarom een tweesporenbeleid blijven volgen: drempels wegnemen zodat lokale besturen hun lokale autonomie volop benutten en hun handelsvestigingsbeleid zelf vormgeven, en noodzakelijke aanpassingen doen aan het Vlaamse decreet.
Voor het eerste spoor heeft de Vlaamse Regering net voor krokus mijn voorstel goedgekeurd om een nieuwe en zeer toegankelijke subsidie goed te keuren voor de opmaak van een verordening of RUP. Gemeenten krijgen 50 procent subsidie voor externe ondersteuning met een maximum van 25.000 euro. Hiermee wil ik een antwoord bieden op de signalen uit de evaluatie dat er bij de gemeenten een tekort is aan tijd en capaciteit.
Voor het tweede spoor wil ik eerst inzetten op een aantal vrij snelle ingrepen in het decreet, ze bieden een antwoord op concrete vragen uit de resolutie van het Vlaams Parlement. Het gaat dan voornamelijk over: de verfijning van de categorieën van kleinhandel, met name de vierde categorie andere goederen; het vergunningsplichtig maken van de opsplitsing van kleinhandelszaken; de aanpassing van de vrijstelling van vergunningsplicht voor negentig dagen op bedrijventerreinen; de invoering van de meldingsplicht bij niet-vergunningsplichtige wijzigingen in handelsgehelen vanaf de eerstvolgende vergunningsaanvraag zodat het overzicht wordt bewaard; en de handhaving door de gemeenten in plaats van door de politie.
Deze voorstellen zijn uitgebreid besproken met de lokale besturen en de stakeholders. De teksten voor het wijzigingsdecreet worden momenteel door VLAIO uitgewerkt. Daarna volgt een bespreking binnen de Vlaamse Regering.
Er zijn momenteel 10 dossiers goedgekeurd voor de maatregel aankoop en transformatie van leegstaande handelspanden en er zijn 32 gemeenten die in de eerste golf werden goedgekeurd en volop aan de slag zijn met de profploeg. Voor de tweede golf lopen de intakegesprekken. De begeleidingstrajecten worden bewust gespreid over een aantal maanden, zodat er maximale wisselwerking ontstaat tussen de profploeg en de gemeentelijke diensten.
Inzake de resolutie kan ik u zeggen dat voor bijna alle sporen al concrete acties ondernomen zijn. Ik heb niet zo lang geleden op een gelijkaardige vraag geantwoord dat de rode draad door de resolutie én het Actieplan Bedrijvige Kernen is dat er een duidelijke focus is op twee grote sporen: regelgeving en innovatie. Bij dat laatste vermeld ik graag: het eerste relancepakket met de profploeg en ‘De Vitrine’ en het tweede relancepakket goedgekeurd net voor krokus met de derdegolfprofploeg en die investeringslijn. Ik heb daar trouwens een webinar over gegeven op 15 februari waarvoor heel veel interesse was.
Dan is er nog de ontwikkeling van een Retail Dashboard en de projectoproepen Smart Cities. Er is dus zeer, zeer veel beweging.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, het was niet altijd zeer gemakkelijk om u te begrijpen. We lezen dat dan wel verder in het verslag.
In de vorige commissievergadering zei u inderdaad ook dat het iets is dat niet ideologisch is, dat we samen alles in het werk moeten stellen om daar de nodige handvatten aan te reiken. Veel hangt natuurlijk inderdaad ook af van de lokale besturen zelf, die gebruikmaken van de tools en de regelgeving die ter beschikking staan op dit moment. Onze fractie kijkt natuurlijk uit naar de noodzakelijke aanpassingen aan het decreet zelf. We zijn benieuwd wat daar in detail allemaal in staat. Die drempels wegnemen is inderdaad zeer belangrijk. Ik ben benieuwd wat de subsidie daar zal doen en wie er gebruik van zal maken.
Het plan van aanpak Bedrijvige Kern van de Vlaamse Regering stoelt op drie pijlers. Een van de pijlers was ook het stimuleren van innovatie in de detailhandelssector. Waar staat u daarmee op dat vlak? U gaf daarbij onder andere aan dat er een onderzoek komt naar de haalbaarheid van een Vlaams digitaal marktplatform. Hebt u daar de laatste stand van zaken van op dit moment?
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Minister, de leegstand in een aantal Vlaamse gemeenten is inderdaad problematisch. Uit onderzoek blijkt zelfs dat een op de tien winkelpanden leegstaat en dat een op de vijf winkels de laatste tien jaar verdwenen is. Wij kunnen de profploeg waarmee u aankomt om die handelskern te versterken, alleen maar positief onthalen. Daarom hebben wij ook het voorstel van resolutie van de collega’s goedgekeurd. Ik begrijp nu dat die profploegen aan de slag zijn. Hoe werd die profploeg samengesteld? Wie zit daar eigenlijk in? Hoe verloopt de samenwerking met de lokale besturen?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega De Vreese, het onderzoek naar het marktplatform met dat platform detailhandel wordt nu afgerond. Zodra het verslag definitief is, zal ik het ook bezorgen. Dan kunnen we daar uiteraard ook over spreken.
Collega Malfroot, de profploeg is samengesteld na een overheidsopdracht. Die is multidisciplinair. Ik heb dat ook al uitgelegd in de commissie. Daar zitten mensen in van stedenbouw, mobiliteit, toerisme en marketing. Er is dus een aanbesteding geweest om die profploeg samen te stellen. In het totaal zitten er een tiental bedrijven in.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
We blijven gaan, minister.
De vraag om uitleg is afgehandeld.