Verslag vergadering Commissie voor Wonen en Onroerend Erfgoed
Verslag
Mevrouw Claes heeft het woord.
In Vlaanderen heeft ongeveer 15 procent van de gezinnen te kampen met energiearmoede. Daarbovenop komt nog het feit dat de laatste maanden de energieprijzen naar ongekende hoogten zijn geschoten. Deze regering besloot dan ook om deze legislatuur extra inspanningen te leveren om de energiearmoede te doen dalen.
De Vlaamse Regering stemt daarom in met de acties uit de Visienota Energiearmoede 2025, die de krijtlijnen uittekent van het sociale energiebeleid voor de komende jaren. De focus ligt op preventieve acties die de energie-efficiëntie van woningen verhogen en op die manier zorgen voor een lagere energiefactuur, door een combinatie van financiële en ontzorgende instrumenten. Daarnaast zorgen curatieve acties voor tijdige hulpverlening wanneer huishoudens toch energieschulden opbouwen, om afsluiting te voorkomen.
Minister, kunt u toelichting geven bij de acties uit het plan waarvoor u bevoegd bent? Is er daarover overleg geweest met uw collega-minister van Omgeving en Energie, Zuhal Demir? Welke plaats heeft de beslissing van de Vlaamse Regering om samen met de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) en de sociale huisvestingsmaatschappijen een klimaatactieplan richting 2050 vast te leggen, in dit energiearmoedeplan? Op welke manier zult u uitvoering geven aan de begeleidingstrajecten rond energiebesparing voor sociale huurders?
Minister Diependaele heeft het woord.
Mevrouw Claes, ik geef u graag een stand van zaken van de verschillende onderdelen uit het energiearmoedeplan 2025 die betrekking hebben op sociale huisvesting.
Ten eerste: geleidelijke verstrenging van het maximaal toegelaten energieprestatiecertificaat (EPC), teneinde de woningkwaliteit en energie-efficiëntie te verhogen. Ik vind het belangrijk om over het tijdspad voor de minimale energienormen en de concrete uitvoeringsmodaliteiten van gedachten te wisselen met alle betrokken partners. Daarom organiseren we op 22 maart een stakeholdersoverleg. De bevindingen van dat overleg nemen we dan mee bij het uitwerken van het regelgevende kader. Dat is dus de lijn die we gezet hebben voor het stelselmatig verstrengen van de normen voor woningbouw.
Ten tweede: eenmaking van de Vlaamse renovatiepremie en de energiepremies met een uniek loket en premies in functie van het inkomen. De Vlaamse Regering besliste op 4 februari 2022 om de renovatiepremie van Wonen-Vlaanderen en de energiepremies van Fluvius te integreren vanaf 1 juli 2022 in een eengemaakte premie, Mijn VerbouwPremie. Alle voorbereidingen voor de opstart van één uniek digitaal premieloket zijn gestart. Het loket zal starten op 1 oktober. De premiehoogte zal afhankelijk zijn van de hoogte van het inkomen, zodat de laagste inkomens de hoogste ondersteuning krijgen bij het energiezuinig renoveren van de eigen woning.
Ten derde: integratie woon- en energieloketten en stroomlijning ontzorgende initiatieven. Samen met collega-minister Demir wil ik komen tot één loket waar burgers terecht kunnen met al hun vragen over renovatie, zowel op het vlak van energie als op het vlak van wonen. We gaan de dienstverlening ter zake dus integreren, te beginnen met de dienstverlening van de woonloketten en de energiehuizen. Dat project is recent opgestart.
Ten vierde: klimaat 2050 en de renovatie van het sociale patrimonium. De nieuwe ontwikkelingen in verband met het tijdspad van de EPC-norm werd recent voor het eerst toegelicht aan een vertegenwoordiging van de sociale huisvestingsmaatschappijen. Er volgen nog besprekingen met de bredere sector om te bekijken welke invloed dit nieuwe vraagstuk heeft op het actieplan dat vorig jaar werd uitgewerkt. Er zal ook nog een stakeholdersoverleg volgen tussen het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) en de sociale huisvestingsmaatschappijen om de impact te bekijken.
De VMSW werkt in samenspraak met de sociale huisvestingsmaatschappijen verder aan een aangepaste renovatieplanningstool, die de sector moet helpen om dit langetermijntraject richting 2050 doelmatig uit te stippelen en de nodige middelen en knelpunten in kaart te brengen.
Ten vijfde: begeleidingstrajecten rond energiebesparing voor de sociale huurder. Vanuit het energiebeleid wordt na afstemming met de VMSW een pilootproject opgezet waarbij sociale huurders in recent energetisch gerenoveerde woningen begeleid worden om correct te leren omgaan met de materiële en technologische aanpassingen in de woning, bijvoorbeeld wat betreft de regeling en bijsturing van de verwarming en ventilatie. Bestaande projecten van onder andere de Koning Boudewijnstichting en de Bond Beter Leefmilieu, die inzetten op dit soort begeleiding, haalden goede resultaten op zowel de gemiddelde energiebesparing als de integratie en het welbevinden van de bewoners in het gebouw. Het VEKA zal nog afstemmen met de VMSW hoe dat begeleidingstraject in de toekomst kan verlopen. Het is dus ook belangrijk om mensen daarmee te leren omgaan.
Ten zesde: projectsubsidie voor de uitrol van zelfsturingssystemen op accumulatieverwarming. Bij 6 sociale huisvestingsmaatschappijen werden ruim 1700 woningen geïnventariseerd met elektrische boilers op nachttarief, waarvan meer dan 600 ook verwarmd worden met accumulatoren. Om al die woningen in 2022 te voorzien van energiebesparende sturing, ontving de VMSW vanuit de energiebegroting een toelage van 455.000 euro. De betrokken sociale huisvestingsmaatschappijen zijn ondertussen bezig met de aanbesteding. De eerste toestellen worden verwacht tegen juni 2022 geplaatst te worden.
Het actieplan 2050 werd in eerste instantie opgestart vanuit de Europese en Vlaamse klimaatdoelstellingen die opgelegd werden. Die doelstellingen hebben een gunstig effect op de energie-efficiëntie van de woningen, wat impliciet inhoudt dat ook de energiegerelateerde kosten voor de huurder zullen dalen en ze dus de energiearmoede helpen terug te dringen. Betaalbaarheid moet daarin wel nog steeds gemonitord worden, aangezien de omschakeling naar andere energiedragers ook andere kosten met zich kan meebrengen.
Daarnaast was er afgelopen maandag nog een communicatie over het feit dat heel wat premies en dergelijke meer nog werden verhoogd in het kader van de Oekraïnecrisis. Dat heeft natuurlijk een dubbele doelstelling: ten eerste af raken van gasimport en de afhankelijkheid van het buitenland en ten tweede die factuur naar beneden krijgen, zelfs niet door bij te dragen aan de factuur, maar door de hoeveelheid verbruikte energie te laten dalen.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Dank u wel voor het antwoord, minister. Ik ben blij te horen dat er toch al heel wat beweging is op dat terrein en dat er ook al heel wat gesprekken gepland zijn en lopende zijn. Want met de trend van de stijgende energieprijzen is deze vraag echt wel belangrijk, om te zien wat er gepland staat, wat we kunnen doen en waar we op dit moment staan.
Ik onthoud dat de VMSW en de sociale huisvestingsmaatschappijen werk maken van de renovatieplanningstool, om zo de langetermijnplanning op te maken, de mogelijkheden te bekijken, te zien waar het trager loopt en waar er knelpunten zijn, en te zien waar er budgetten voor nodig zijn.
Wat de proefprojecten betreft, heb ik begrepen dat de vorige projecten goed verlopen zijn. Ik hoop dat we met de nieuwe proefprojecten naar diezelfde trend gaan, met eventueel ook die positieve resultaten, en dat dat naar een opschaling met vaste effectieve begeleidingstrajecten gaat. Ik heb ook gehoord dat de uitrol van de zelfsturingssystemen op de accumulatieverwarming volop loopt.
Ik denk dat de Vlaamse Regering toch volop inzet op de terugdringing van de energiearmoede. Ik heb het nagekeken: een budget van 800 miljoen euro dat jaarlijks wordt vrijgemaakt in de periode 2019-2024 voor de renovatie van sociale woningen. Er kan dus ook al heel wat gerealiseerd worden. Ik weet ook dat het energieverbruik wel drastisch verminderd kan worden, tot wel 50 procent, met dat budget. En dat heeft ook wel invloed op onze energiefactuur.
Dit plan is voorgesteld. Er was een duidelijke doelstelling om het energieverbruik te doen verminderen, zodat het meer betaalbaar wordt. Nu met de situatie van de stijgende energieprijzen is het inderdaad belangrijk, minister, om dat te monitoren en in het oog te houden.
Ik heb ook genoteerd dat minister Demir heeft aangekondigd dat ze een turbo wil zetten op die renovatiessteun voor gezinnen. Wat zijn de overlappingen met het beleidsdomein Wonen? Wat zullen jullie samen concreet doen? Kunt u dat nog eens toelichten?
Ik heb recent ook een schriftelijke vraag gesteld over de energierenovatieplanning. Daarin werd duidelijk weergegeven dat het coronajaar 2021 een moeilijk jaar is geweest, dat het aantal gunningen eigenlijk goed loopt maar dat de voorontwerpen minder vlot dan verwacht verlopen. Zult u tussentijds evalueren wat de impact is geweest van het coronajaar op die renovatieplanning?
Minister Diependaele heeft het woord.
De overlap is heel breed. Mijn VerbouwPremie zit daarin, de verschillende premies die we geven voor warmtepompen enzovoort. Ik kan u de bedragen niet uit het hoofd zeggen, maar afgelopen maandag is heel concreet aangegeven hoe die premies stijgen en wat de totale kostprijs daarvan is.
U hebt het over de renovatieplannen voor sociale woningbouw. Ik heb daarnet geantwoord dat we met de VMSW bekijken hoe we de planning zullen uitwerken. In mijn antwoord staat dat er nog besprekingen volgen met de bredere sector om te bekijken welke invloed dit nieuwe vraagstuk heeft op het actieplan dat vorig jaar werd uitgewerkt. Er zal dus nog overleg komen om te bekijken welk effect dat daar precies op heeft.
Mevrouw Claes heeft het woord.
We zullen die concrete uitkomsten dan ook binnenkort zien en opvolgen. Ik dank u voor het antwoord, minister.
De vraag om uitleg is afgehandeld.