Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
De heer Bex heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, goedemiddag. Minister, Antwerpen en Gent hebben gebruikgemaakt van het decreet van 2015 om een lage-emissiezone (LEZ) op een deel van hun grondgebied in te stellen. De LEZ in Antwerpen werd ingevoerd op 1 februari 2017. Nu is het dus vijf jaar later. Op 1 januari 2020 volgde Gent. Intussen volgden er ook al enkele positieve evaluaties.
De LEZ heeft een positief effect op de luchtkwaliteit, niet enkel in de steden waar ze bestaat, maar ook breder in Vlaanderen doordat automobilisten geneigd zijn om voor een nieuwere, modernere wagen te kiezen die minder uitstoot.
Het stadsbestuur van Antwerpen liet op 1 februari weten dat ze de vijf jaar LEZ in de stad bijzonder positief evalueert. De stikstofuitstoot is verlaagd, maar de grootste winst op het vlak van verbetering van de luchtkwaliteit ligt in het terugdringen van de roetuitstoot. Op sommige plekken is de uitstoot gehalveerd, en waar dat niet het geval is, is er sprake van een forse vermindering. De gevolgen voor de gezondheid zijn groot volgens bevoegd schepen Tom Meeus.
Het decreet legt onder meer een groeipad op, met in de tijd telkens strenger wordende toegangsvoorwaarden voor wat betreft uitstootnormen. Het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest heeft intussen de volgende fases van de LEZ-kalender tot 2035 vastgelegd. Het wil vanaf dat jaar enkel emissievrije voertuigen toelaten. De Vlaamse LEZ-kalender is minder verregaand en loopt slechts tot 2028.
In het Vlaamse luchtbeleidsplan is wel opgenomen dat Vlaanderen de mogelijkheid zal creëren om ultralage-emissiezones te creëren, maar dit is tot dusver nog niet uitgevoerd.
Nog op 1 februari vernietigde de Raad van State een uitzondering die oldtimers toegang verschaft tot de lage-emissiezone in Gent. De bepaling in het reglement voor de lage-emissiezone, dat in 2019 door de Gentse gemeenteraad werd goedgekeurd, maakt een onderscheid tussen oldtimers die ouder zijn dan veertig jaar en oldtimers die jonger zijn. Die eerste kunnen met een dagpas een toegang tot de LEZ 'kopen'. Maar dat onderscheid is onwettig, oordeelt de Raad van State, omdat het niet op een objectieve, pertinente en redelijke verantwoording steunt.
Het vernietigde tekstonderdeel is overgenomen uit het Vlaamse decreet. De minister heeft vroeger reeds aangekondigd het decreet te willen herschrijven.
Minister, hoe reageert u op de vernietiging van een onderdeel van het Gentse LEZ-reglement voor oldtimers? Wanneer wilt u een ontwerp van decreet klaar hebben dat het LEZ-decreet wijzigt? Hoe zult u vormgeven aan de ultralage-emissiezones, zoals voorzien in het Vlaamse luchtbeleidsplan? Zult u zich daarbij inspireren op het Brusselse voorbeeld? Welke andere wijzigingen wilt u aanbrengen aan het LEZ-decreet?
Minister Demir heeft het woord.
Collega’s, ik kan kort zijn, want we hebben deze vraag vorige week of de week voordien al beantwoord.
Zowel met Gent als met Antwerpen waren we al in overleg. We hebben ook op hun evaluatie gewacht en op hun input om zo tot een gedragen hervorming te komen. We zullen natuurlijk rekening houden met verschillende facetten.
Intussen is er het arrest. Op dit moment bekijken we met juristen wat de impact is van deze uitspraak op de Vlaamse regelgeving en meer specifiek voor de regeling rond voertuigen ouder dan veertig jaar. Het is de bedoeling om tot een juridisch robuuste regeling te komen die een stevige houvast biedt aan de steden die een LEZ hebben ingevoerd. Ik kan nu nog niet vooruitlopen op de analyse van de juristen.
We hebben altijd gezegd dat we zullen kijken naar een aanpassing voor oldtimers, maar ook naar de sociale aspecten van het LEZ-decreet.
We zullen ook in overleg gaan met andere centrumsteden en de administratie. Ik verwijs naar het gesprek met Brussel. We zullen kijken en nagaan hoe ze het aanpakken.
We kijken dus vooral naar de sociale correcties en naar de oldtimers en een regeling voor die oldtimers. Als er nog vragen zijn vanuit de steden Gent en Antwerpen die het gebruiken, dan zullen we dit uiteraard ook meenemen.
De heer Bex heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik heb de commissievergadering van twee weken geleden ook gevolgd en het verslag gelezen. Ik heb gezien wat daar is geantwoord.
Minister, sta me toe om toch te vragen naar een meer concrete timing om deze maatregelen of deze hervorming aan te pakken. We zijn intussen halfweg de legislatuur. Het is een instrument dat helpt om echt iets te doen aan luchtverontreiniging. Men zou toch denken dat u daarmee vooruit wilt gaan.
Ik wil kort even op drie punten ingaan. We zijn met Groen absoluut voorstander van sociale correcties. U kunt zeker in Gent of in Brussel eens gaan kijken wat men daar heeft gedaan, waar men verder is kunnen gaan dan in Antwerpen. Wat ik daar vooral interessant aan vind en waarover ik graag uw mening zou kennen, is dat we vanuit Vlaanderen steun zouden kunnen geven aan die steden die verregaande sociale maatregelen nemen. Nu laten we het over aan die steden terwijl de voordelen voor heel Vlaanderen gelden. Misschien kunnen we ondersteuning bieden.
Het is ook absoluut belangrijk om een voldoende voorspelbaar kader aan te reiken aan mensen die een auto kopen. Dat kader ligt nu in Vlaanderen vast tot 2028, en het begint dus wel te dringen voor mensen die een auto kopen. Als we op termijn verder willen gaan, wat aangewezen is, dan moet men aan die mensen zeggen wat het toekomstbeeld is. Ik wil dus aandringen dat u snel vooruitgaat.
U bent niet ingegaan op de ultralage-emissiezones, maar het staat in het Vlaams Klimaatplan. Bent u alsnog van plan om dat uit te voeren? Neen, niet in het Vlaams Klimaatplan, maar in het Vlaams luchtbeleidsplan. Ik zie collega Schauvliege streng fronsen.
Tot zover mijn bijkomende vragen.
Minister, ik wil kort tussenkomen. Uiteraard zonder te veel met de vinger te wijzen, verwijzen wij naar uw woorden van twee weken geleden in deze commissie, waar u zei dat het arrest de urgentie tot wijziging van het LEZ-decreet nog urgenter maakt. We willen nogmaals herhalen dat het inderdaad heel dringend is en hoog tijd is dat er wordt geland. De eigenaars van oldtimers zijn echt wachtende en hopen snel op duidelijkheid. We hopen dat die gauw mag komen.
Minister Demir heeft het woord.
Collega's, zoals ik eerder heb gezegd, zijn we in overleg met de steden Gent en Antwerpen. Het is belangrijk om ook hun bevindingen mee te nemen. We wachten nog op wat input. Vervolgens zullen we kunnen landen, liefst op zo kort mogelijke termijn.
We zijn ook het arrest met juristen aan het bestuderen. Zodra dat allemaal in orde is, is een aanpassing van het decreet klaar. Het zal hopelijk zo snel mogelijk zijn afgerond.
De heer Bex heeft het woord.
Voorzitter, ik dank u om mee op de urgentie te wijzen. Het is absoluut belangrijk dat de eigenaars van oldtimers snel duidelijkheid krijgen. We vinden ook dat men daar – hoe zal ik het zeggen? – groothartig in mag zijn.
Kijk bijvoorbeeld naar het Brusselse voorbeeld, waar de regelgeving iets coulanter is. We vinden dat absoluut kunnen. Ik zou er toch ook op willen wijzen dat het niet enkel de bedoeling kan zijn om iets te doen voor de mensen die een oldtimer hebben, maar we moeten vooral iets doen voor de mensen die vandaag bijvoorbeeld kinderen hebben met astma die door de luchtkwaliteit een verminderde levenskwaliteit hebben. Daarvoor zijn die lage-emissiezones zo belangrijk. We zien dat in Brussel, we zien dat in Antwerpen, we zien dat in Gent. Het is dus belangrijk dat we die stappen verderzetten.
Minister, we kijken uit naar de hervorming die u zult voorstellen, maar we hopen wel dat ze niet beperkt blijft tot de noodzakelijke aanpassing voor oldtimers. Voor Groen zou dit een enorm gemiste kans zijn.
De vraag om uitleg is afgehandeld.